BIO

Urodzony 5 grudnia 1910 w Pogranicznej (Mandżuria), gdzie po upadku powstania styczniowego został zesłany jego dziadek, a następnie osiedliła się rodzina; syn Antoniego Ostańkowicza, oficera, i Wandy z Truskolawskich. Po przyjeździe do Polski uczył się w gimnazjum matematyczno-przyrodniczym w Kaliszu, następnie ukończył Korpus Kadetów w Chełmnie i Oficerską Szkołę Piechoty. W tym okresie redagował w Komorowie gazetkę „Rzeczpospolita Chorążacka”. Debiutował w 1925 wierszem opublikowanym na łamach kaliskiego pisemka „Świt”. Od 1928 był członkiem redakcji czasopisma „Auto i Turystyka”; drukował tu także swoje utwory (opowiadanie pt. Kapuśniak pani Anki otrzymało w tymże roku II nagrodę w konkursie młodych). Studiował dziennikarstwo w Wyższej Szkole Dziennikarstwa w Warszawie i w Institut pour Journalistes w Brukseli. Po studiach pracował jako reporter i publicysta w redakcjach Domu Prasy w Warszawie. Równocześnie zajmował się szermierką i w 1937-39 wyjeżdżał za granicę jako reprezentant szermierczej drużyny Polski. We wrześniu 1939, po wybuchu II wojny światowej dowodził kompanią Brygady Robotniczej Obrony Warszawy (BROW) i współpracował z wydawaną przez nią „Gazetą Oblężniczą” (pod pseudonimem: Ost, Sław). Po zajęciu Warszawy założył konspiracyjną grupę Związku Walki Zbrojnej BROW i redagował wydawany przez nią biuletyn. Aresztowany w maju 1940 wraz z całym zespołem gazety, był więziony na Pawiaku i w alei Szucha. Następnie przebywał w obozach koncentracyjnych kolejno w Oświęcimiu (styczeń 1941-marzec 1942), Birkenau (do marca 1943), Buchenwaldzie (do października 1944), Holzen-Hecht (do marca 1945), Bergen-Belsen (do kwietnia 1945). Uczestniczył aktywnie w obozowym ruchu oporu i życiu kulturalnym. Pisał w tym okresie wiersze (krążyły wśród więźniów), był kierownikiem literacko-artystycznym polskiej sekcji Teatru Międzynarodowego w Buchenwaldzie. Po wyzwoleniu obozu w Bergen-Belsen założył „Biuletyn Belsen”. Należał do Polskiego Komitetu Obozowego; był kierownikiem Sekcji Dziennikarsko-Prasowej. Po zakończeniu wojny przebywał w Belgii i redagował „Polaka w Belgii”. Kontynuował twórczość literacką, pisząc opowiadania oparte na obozowych przeżyciach. Zawarł związek małżeński z Krystyną Madeyską, wówczas oficerem angielskim. W 1947 wrócił do Polski i zamieszkał we Wrocławiu. Pracował jako nauczyciel szermierki oraz jako dziennikarz. Artykuły, wspomnienia, reportaże i recenzje drukował m.in. na łamach czasopism „Słowo Polskie” (od 1946; w 1947-54 członek kolegium redakcyjnego), „Zwierciadło” (1946, 1948-50), „Dziś i Jutro” (1955-56), „Nowe Sygnały” (1956-57; członek kolegium redakcyjnego) „Odra” (1958-60, 1963, 1969; w 1956-60 członek kolegium redakcyjnego). W 1947 został członkiem kandydatem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich [ZLP]); w 1954 skreślony z listy, w 1956 został przywrócony w prawach członka kandydata ZLP. Działał aktywnie w Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych (dwukrotnie w 1939), Złotym Krzyżem Zasługi (1957), Krzyżem Partyzanckim, odznaką „Budowniczy Wrocławia” (1964), oraz medalami belgijskimi „Respistante” i Protecteut des Prisoni res Politiques. Zmarł 31 grudnia 1982 we Wrocławiu.

Twórczość

1. Liściom jesiennym. [Wiersze]. Łódź 1936. [Inf. autora].

2. Z półsłońcem w herbie. [Powieść dla młodzieży]. Toruń 1939. [Inf. autora].

3. Czarna z komanda Bayer. [Opowiadania]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX1958, 144 s.

Zawartość

Czarna z komanda Bayer; Ryby; Hiszpan z bloku Zugangów; Sabotaż; Wrona; Noc ojca Symforiana; Mocna rzecz; Kulisy; Quatre apertifs; Audiencja; Butony; Lodziarz; Joachim Lelewel; Leśni; Klondyke; Szczury; Stacja docelowa; Zdarzenie; Trzecia sprawa z wokandy; Polityczna; Zegarek; No pasaran! (Październik 1956); W łaźni; Krzyż kapitana Majewskiego.

4. Sprawy zwykłych ludzi. [Reportaże]. [Przedmowa:] Z. Kubikowski. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1959, 210 s.

Reportaże dotyczące Dolnego Śląska.

5. Dziwny normalny świat. Opowiadania. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1962, 135 s. Wyd. 2 uzupełnione tamże 1966, 161 s.

Zawartość

Zwycięzcy; „Dobry Devy”; Taniec; Głodni; Pas; Porażeni; Wolność; Żydówka; Markiz Gigolo; Powrót; Glukoza braci Roth; Tel; Listy; Brukiew; Krawat; Kabała; Cena milczenia; Ślimaki; Samosiejka; Europa szczęśliwa; Kwadranse; Bohaterowie roku Dons; Świadkowie; Fotołobuz, – w wyd. 2 dodano z poz. : Czarna z komanda Bayer; Lodziarz; Joachim Lelewel; Zegarek; W łaźni, – nadto: Kolczyki.

6. Bagaże pełne niepokoju. [Opowiadania]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1966, 132 s.

Zawartość

Literatura „Anus mundi”; Deszcz; Mord; Prorocy; Facharbeiter; Rękawiczka; Bar „Ocean”; Rasizm; Operacja; Granica Europy; „Tor”; Canterbury; Portret Hirondelle; Jan „w Oleju”; Piłka; Morska śmierć; Rocznice; Pretensja; Miłość; Tango Birkenau.

7. Ziemia parująca cyklonem. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1967, 277 s. Wyd. 2 tamże 1969.

Wspomnienia z pobytu w więzieniach i obozach niemieckich w czasie II wojny światowej. Ciąg dalszy wspomnień zob. poz. .

8. Straszna góra Ettersberg. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1968, 291 s.

Wspomnienia pobytu w obozach niemieckich w czasie II wojny światowej. Początek zob. poz. .

9. Porażeni nie chcą umierać. [Opowiadania]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1973, 276 s. Wyd. 2 tamże 1981.

Zawartość

Zawiera z poz. : Hiszpan z bloku Zugangów; Czarna z komanda Bayer; W łaźni; Zegarek; Joachim Lelewel; Lodziarz; Butony; Stacja docelowa; Mocna rzecz; Leśni; Zdarzenie; Szczury, – z poz. : Głodni; Porażeni; Pas; Zwycięzcy; „Dobry Devy”; Powrót; Taniec; Markiz Gigolo; Żydówka; Bohaterowie rodu Dons; Europa szczęśliwa; Krawat; Ślimaki; Kabała; Brukiew; Fotołobuz; Kwadranse; Glukoza braci Roth; Listy; Tel; Cena milczenia, – z poz. : Literatura „Anus mundi”; Deszcz; Mord; Prorocy; Bar „Ocean”; Operacja; Granica Europy, Canterbury; „Tor”; „Hirondelle”; Jan „w Oleju”; Piłka; Tango Birkenau; Rękawiczka, – nadto: Za rasizm. (Opowiadanie „dipisa”); Businessman.

10. Strofy pawiackie. [Wiersze]. Wrocław: [Ossolineum] 1980, [36] s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966.

Ogólne

Artykuły

W. Dzieduszycki: Czcigodny jubilat, czyli ćwierć wieku reportażu. Odra 1958 nr 7.
Pożegnanie Czesława Ostańkowicza. „Sprawy i Ludzie1983 nr 1 [artykuł podpisany: wrocławscy literaci].

Czarna z komanda Bayer

D. Wojaczyński: Oni przeżyli Oświęcim. Odra 1958 nr 37.
M. Głowińska: Pozory autentyku. Twórczość 1959 nr 3.
S. Lichański. „Nowe Książki1959 nr 4.
A. Przywieczerski: W poszukiwaniu utraconego dzieciństwa. Słowo Powszechne 1959 nr 34.
M. Sprusiński: Echa okupacji. Tygodnik Powszechny 1959 nr 12.
J. Trznadel: Historia umiera w naszych oczach. Nowa Kultura 1959 nr 46.

Sprawy zwykłych ludzi

L. Gordon: Wątpliwy pomnik. Nowe Książki 1960 nr 8.
T. Żychiewicz. „Tygodnik Powszechny1960 nr 27.

Dziwny normalny świat

Z. Kubikowski. „Odra1962 nr 5.
S. Wygodzki: Jeszcze raz tematyka obozowa. Nowe Książki 1962 nr 13.

Bagaże pełne niepokoju

M. Orski: Bagaże przemycone z lagru. Odra 1967 nr 2.

Ziemia parująca cyklonem

J. Łukasiewicz: Wspaniali z Auschwitzu. Odra 1968 nr 5.

Straszna góra Ettersberg

J. Biernacki: W imię nadziei. Kultura 1969 nr 9.
P. Kuncewicz: Konrad Wallenrod, czyli Lagerkapo. Fakty i Myśli 1969 nr 5.
E. Polak. „Kultura1969 nr 11.

Porażeni nie chcą umierać

K. Nowicki: Porażenie. Odra 1974 nr 5.
R. Marciniak: Oni zjedli. Tu i Teraz 1982 nr 23.

Strofy pawiackie

S. Srokowski. „Opole1980 nr 7.