BIO

Urodzony 27 czerwca 1922 w Warszawie; syn Mieczysława Orłowskiego, lekarza, i Elżbiety z domu Abałdujew. Do szkół uczęszczał w Łodzi. Od 1934 uczył się w Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika. W czasie okupacji niemieckiej został z matką wysiedlony z Łodzi i przebywał w Warszawie. Kontynuował naukę na tajnych kompletach, kierowanych przez Władysława Giżyckiego; w 1940 uzyskał świadectwo dojrzałości. Następnie mieszkał w Dębie pod Tarnobrzegiem i utrzymywał się z pracy w firmie budowlanej. Był żołnierzem Armii Krajowej, brał udział w powstaniu warszawskim. Po jego upadku przebywał w obozach jenieckich w Lansdorf (Łambinowice), Augsburgu i Grosselfingen, skąd uciekł w połowie grudnia 1944 i powrócił do kraju. W lutym 1945 zamieszkał w Łodzi, gdzie pracował początkowo jako korektor w redakcji dziennika „Rzeczpospolita”. Debiutował w tymże roku Wspomnieniami, ogłoszonymi w czasopiśmie „Na straży” (nr 48). Od kwietnia do listopada 1945 służył w Wojsku Polskim. Następnie rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Łódzkim; w 1948 uzyskał magisterium. Równocześnie pracował (do 1955) w „Dzienniku Łódzkim” kolejno jako reporter, kierownik działu, sekretarz redakcji; drukował tu także artykuły, recenzje teatralne i felietony (także pod kryptonimem Wład.). W 1946 został członkiem Związku Zawodowego Dziennikarzy (później Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich). W 1953 ukończył roczny kurs przy Ośrodku Szkolenia Dziennikarskiego w Warszawie. W 1954 ożenił się z Haliną Radzikowską, lekarką. W 1954-55 publikował także recenzje literackie i teatralne w „Łódzkim Expressie Ilustrowanym”. Od 1955 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (do ok. 1968). Od listopada 1955 do września 1956 pełnił funkcję redaktora naczelnego „Kuriera Szczecińskiego”, a następnie do 1958 redaktora naczelnego „Expressu Ilustrowanego”. Od 1958 stale publikował w tygodniku „Odgłosy” (m.in. systematycznie recenzje z teatrów łódzkich oraz od 1967 omówienia programu telewizyjnego w rubryce Teleobiektyw), a w 1959-68 także w „Głosie Robotniczym”. W 1959-62 był redaktorem naczelnym Łódzkiego Ośrodka Telewizyjnego, po czym w 1962 objął stanowisko naczelnego redaktora Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi. Debiutował w 1961 jako dramatopisarz sztuką pt. Sprawiedliwość w Kioto, wydrukowaną w „Dialogu” (nr 4). Pisał również słuchowiska radiowe i od połowy lat siedemdziesiątych powieści. W 1962-72 wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. W 1964 został członkiem (Związku Literatów Polskich) ZLP (1964-66 wiceprezes Oddziału Łódzkiego). W tymże roku otrzymał nagrodę Towarzystwa Przyjaciół Łodzi za recenzje teatralne ze scen łódzkich. W 1965-68 był radnym, pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Kultury i Sztuki w Radzie Narodowej miasta Łodzi. W 1967-68 wchodził w skład kolegium redakcyjnego miesięcznika filmowego „Kamera”. W 1970 uzyskał w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk doktorat na podstawie rozprawy Podstawowa problematyka adaptacji filmowych i telewizyjnych tekstów literackich na wybranych przykładach (promotor prof. Jerzy Toeplitz). Pracował jako konsultant programowy w Teatrze Nowym w Łodzi i jako kierownik literacki Teatru Ziemi Łódzkiej (1973-79). Recenzje i artykuły na temat teatru ogłaszał także w „Scenie” (1974-79) i „Teatrze” (1976-81). Od 1975 był prezesem Oddziału Wojewódzkiego Towarzystwa Kultury Teatralnej w Łodzi. Po ogłoszeniu w 1981 stanu wojennego został komisarzem wojskowym zawieszonego Oddziału Łódzkiego ZLP, w 1983 prezesem Oddziału Łódzkiego nowego ZLP, a w 1985 członkiem Zarządu Głównego Związku. W 1987 otrzymał nagrodę miasta Łodzi. Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (1955), Odznaką Honorową miasta Łodzi (1961), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1967), Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945 (1974). Zmarł 5 stycznia 1989 w Łodzi.

Twórczość

1. Sprawiedliwość w Kioto. (Przypowieść sceniczna). Dialog 1961 nr 4 s. 34-49. Prapremiera: Łódź, Teatr Nowy 1961. Telewizja Polska 1963. Polskie Radio 1981.

Intermedia do sztuki pt. Opowieści japońskie. „Przekrój1961 nr 866 s. 8.

2. Jutro Berlin. (Sztuka w 3 aktach). Prapremiera: Łódź, Teatr im. S. Jaracza 1963. Telewizja Polska 1967. Druk w skrócie autoryzowanym z uwagami inscenizacyjnymi B. Darłakówny. „Materiały Repertuarowe” 1964 nr 1 s. 7-29. Druk w nowej wersji „Scena” 1975 nr 3 s. 52-64.

Nagrody

II nagroda Ministra Obrony Narodowej w dziedzinie teatru w 1963.

3. Piąty lot. (Sztuka w 2 aktach, 3 odsłonach). Dialog 1965 nr 12 s. 18-44. Prapremiera: Łódź, Teatr Nowy 1968.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: W. Opałek. Polskie Radio 1966.

4. Ballada partyzancka. [Widowisko plenerowe; współautorzy:] T. Szewera, M. Wawrzkiewicz. Łódź 1967.

Nagrody

Nagroda zespołowa Ministra Obrony Narodowej III stopnia w 1967, zespołowa nagroda teatralna Miejskiej Rady Narodowej w Łodzi za osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury w 1968.

5. Siedem dni prezydenta. (Sztuka telewizyjna). Telewizja Polska 1968. Druk „Dialog” 1968 nr 10 s. 5-17. Przedruk w: Teatr szklanego ekranu. Warszawa 1970.

Nagrody

III nagroda w konkursie na scenariusz widowiska telewizyjnego o tematyce współczesnej w 1968.

6. Późne życzenia noworoczne. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1971.

7. Spektakl w teatrze Forda. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1971. Druk „Teatr Polskiej Telewizji” 1971 nr 2 s. 73-95.

Przekłady

słowacki

telewizyjny: (Bratysława) 1972.

8. Z książki na ekran. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1974, 250 s.

Rozprawa doktorska nt. problematyki adaptacji filmowych i telewizyjnych tekstów literackich.

9. Nie ma sprawy. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1975. Druk „Teatr Polskiej Telewizji” 1976 nr 2 s. 30-54.

10. Cudza miłość, cudze cierpienie. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1976, 225 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1979, wyd. 3 1985.

11. Szczere wyznanie Zbigniewa K. Monodram. Powst. 1976.

Nagrody

Wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie na Monodram w 1976. Informacja „Scena1976 nr 11 s. 56.

12. Każdy chwyt dozwolony. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Łódź, Teatr Ziemi Łódzkiej 1977.

13. Idę razem z wami. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1978, 211 s.

14. Kaskader. [Monodram]. Scena 1979 nr 2 s. 43-45.

Nagrody

III nagroda w Ogólnopolskim Konkursie na Monodram w 1979.

Przekłady

bułgarski

Wystawienie: Sofia 1984.

15. Urodzinowy wieczór. [Opowiadanie]. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1979, 115 s.

16. Dynastia bez herbu. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1981, 189 s.

Nagrody

Wyróżnienie w konkursie na powieść związaną z przemysłem lekkim, zorganizowanym przez Związek Zawodowy Pracowników Przemysłu Włókienniczego, Odzieżowego i Skórzanego w Łodzi, Zarząd Główny Związku Literatów Polskich i Komisji do Spraw Radia i Telewizji w 1977.

17. Niezwykłe przygody Józefa. [Powieść]. Łódź: Krajowa Agencja Wydawnicza 1982, 113 s.

18. Wołanie z pustej przestrzeni. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1982, 201 s.

19. Józef Arkusz – przyroda badana kamerą. [Szkic]. Łódź: [b.w. 1983], 16 s.

Zawiera artykuły nt. pracy, filmografię i wykaz nagród J. Arkusza.

20. Tajna misja Hipoteusza Grippy i gadatliwego psa Artakserksesa. [Powieść dla młodzieży; współautor:] W.M. Orłowski. Łódź: Krajowa Agencja Wydawnicza 1986, 168 s.

21. Odłamki. [Powieść]. Łódź: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987, 200 s.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Papua. Polskie Radio 1972.
Romeo i Julia w ramionach kolektywu. Polskie Radio (Łódź) 1972.
Sprawa Calasa. Polskie Radio (Łódź) 1973.
Ta jedna noc. Polskie Radio (Łódź) 1973.
Wędrująca dusza księcia Berwick. Polskie Radio 1973.
Kwitną jabłonie. Polskie Radio (Łódź) 1974.
Król zostaje żebrakiem. Polskie Radio 1977.
Ten dobry człowiek z torbą na ramieniu. Polskie Radio 1979.

Adaptacje

L. Leonow: Złota kareta. Telewizja Polska 1960.
H. Cobb: Ścieżki chwały. Telewizja Polska 1962.
S. Żeromski: Wierna rzeka. Wystawienie: Łódź, Teatr im. S. Jaracza 1963.
Z. Uniłowski: Wspólny pokój. Telewizja Polska 1964.
J. Hašek: Przygody dobrego wojaka Szwejka. Wystawienie: Łódź, T. 7.15 1965.
J. Wawrzak: Linia. Wystawienie: Łódź, Teatr Ziemi Łódzkiej 1974.
S. Żeromski: Ludzie bezdomni. Wystawienie: Łódź, Teatr Ziemi Łódzkiej 1974.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1974.

Wywiady

Mam poczucie skromności. Z Władysławem Orłowskim rozm. J. Panasewicz. Odgłosy 1977 nr 47.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (A. Szałagan).

Ogólne

Artykuły

F. Rajczak: Władysław Orłowski. Odgłosy 1975 nr 22.
• [M. Kucner] Z. Cieplicki: Geszeft prezesa. „Przedświt”* 1984 nr 2.

Sprawiedliwość w Kioto

J. Rymkiewicz. „Odgłosy1961 nr 28.
Z. Podgórzec. „Ekran1963 nr 4.
R. Szydłowski. „Radio i Telewizja1963 nr 4.

Jutro Berlin

S.E. Bury: O pięknej Inez i berlińskim wyroku. Wrocławski Tygodnik Katolików 1963 nr 43.

Piąty lot

R. Łoboda: Co słychać w dramaturgii łódzkiej?Odgłosy1968 nr 30.
• [A. Wróblewski] A.W.: Piąty i ostatni lot. Teatr 1968 nr 14.

Z książki na ekran

M. Gumkowska: Film czy literatura. Nowe Książki 1974 nr 15.
W. Wierzewski: Raz jeszcze o niebezpiecznych związkach. Film 1974 nr 13.
M. Mielcarek: Adaptować czy nie. Nurt 1975 nr 1.

Cudza miłość, cudze cierpienie

M. Prejs: Taki sobie zwyczajny dom. Miesięcznik Literacki 1977 nr 10.
D. Ulicka: Totus mundus agit. Miesięcznik Literacki 1986 nr 12.

Każdy chwyt dozwolony

E. Żmudzka: Gra pozorów. Teatr 1977 nr 26.

Dynastia bez herbu

J. Koprowski: Powieść o Łodzi. Nowe Książki 1981 nr 17.

Wołanie z pustej przestrzeni

T. Błażejewski. „Odgłosy1983 nr 12.

Odłamki

T. Błażejewski: Czterdzieści lat później. Odgłosy 1987 nr 21.
C. Leżeński: Odłamki” na nowo sklecone. Nowe Książki 1987.