BIO

Urodzony 23 kwietnia 1958 w Bydgoszczy; syn Władysława Lebiody, kierowcy, i Krystyny z domu Grzechowiak. Do szkół uczęszczał w Bydgoszczy. W 1973-78 uczył się w V Liceum Ogólnokształcącym, tu zdał maturę. Następnie pracował jako ratownik w kąpieliskach, pracownik najemny u ogrodnika oraz dyspozytor w bazie transportu samochodowego. Od 1979 studiował filologię polską w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) w Bydgoszczy; w 1984 uzyskał magisterium. Twórczość poetycką rozpoczął w 1980, debiutując wierszami Dlaczego mówisz, że masz tak mało i Obok naszej szkoły, ogłoszonymi w miesięczniku „Radar” (nr 2). Publikował też m.in. w tygodniku „Fakty” (1980-89, z przerwami; tu stała współpraca do 1987), „Tygodniku Kulturalnym” (1984-86). W 1983 ożenił się z Danutą Marią Futymą, nauczycielką. Od tegoż roku uczył początkowo w szkole podstawowej, a w 1984-85 w szkole średniej. Następnie rozpoczął pracę w WSP w Bydgoszczy (kolejno młodszy asystent, starszy asystent i adiunkt); prowadził zajęcia z literatury polskiej XIX i XX w. oraz z zakresu literatur anglojęzycznych. Liczne recenzje i artykuły publikował m.in. w „Miesięczniku Literackim” (1986-90), „Piśmie Literacko-Artystycznym” (1986-89), „Życiu Literackim” (1986-89) oraz w „Nowych Książkach” (1987-90). W 1986 został członkiem Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza, w 1988 Towarzystwa Literackiego im. H. Sienkiewicza. Otrzymał nagrodę im. K. Janickiego (1988) oraz Nagrodę Artystyczną Młodych im. S. Wyspiańskiego (1989). W tym też roku został członkiem Związku Literatów Polskich. W 1989-90 pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego kwartalnika „Metafora”; publikował tu też od 1989 wiersze, artykuły, recenzje (podpisany m.in.: LTD, Marek Rosenbaum, Michał Podhorodecki, Obserwator, Piotr Korwin Potocki). W 1994 uzyskał doktorat na Uniwersytecie Gdańskim, na podstawie rozprawy Żywioł i tajemnica romantycznej natury w twórczości Adama Mickiewcza (promotor prof. Mieczysław Łojek). Artykuły publikował m.in. w pismach: „Akant” (1998-2000), „Radostowa” (1998-2000), „Okolica Poetów” (1999-2000), a także nadal w piśmie „Metafora”. Opracowywał recenzje wewnętrzne dla Wydawnictwa Literackiego w Krakowie i Młodzieżowej Agencji Wydawniczej w Warszawie. W 2002 przebywał w Buffalo, w Stanach Zjednoczonych, jako visiting professor na The State University of New York. Wykładał również na uniwersytetach w Wilnie, Kijowie, Brnie, Fryburgu, w Fundacji Orensanza oraz w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku. W 2004 został redaktorem naczelnym kwartalnika filologiczno-artystycznego „Temat”. Otrzymał wiele nagród w konkursach poetyckich. Wyróżniony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (2002), odznaką Za Zasługi dla Województwa Wielkopolskiego (2002). Mieszka w Bydgoszczy.

Twórczość

1. Samobójcy spod wielkiego wozu. [Wiersze]. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1980, 32 s.

Tomik zakwalifikowany do druku w Ogólnopolskim Konkursie Otwartym „Pokolenie, które wstępuje” na serię „Arkuszy Autorskich” dla poetów debiutujących.

2. Maria. [Wiersze]. Bydgoszcz: Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne 1982, 23 s.

3. Zomowcy i gitowcy. [Wiersze]. [Bydgoszcz: b.w.* 1982], 16 s. Druk częściowy w dziale „Poezja stanu wojennego”. „Metafora” 1990 nr 3/5.

Wydanie w 1982 poza cenzurą na prawach rękopisu w kilkunastu egzemplarzach kserowanych (informacja autora).

4. Najnowszy testament. [Wiersze]. Bydgoszcz: Pomorze 1983, 99 s.

Nagrody

Nagroda im. A. Bursy w 1984.

Zawartość

Cykle: Samobójcy spod wielkiego wozu; Nasz syn się nie urodzi; Na skraju snu i cienia; Rewolucja numer dziewięć.

5. Na chwilę przed końcem świata. [Wiersze]. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1988, 111 s.

6. Pole umierającej kraski. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1988, 81 s.

Zawartość

Cykle: Wiosna; Lato; Jesień; Zima.

7. Piloci ultrafioletowych dali. [Poemat]. Bydgoszcz: Ośrodek Kultury Regionalnej 1990, [28] s.

8. Płacz, moje pokolenie. Wiersze wybrane 1980-1990. Bydgoszcz: Metafora 1990, 139 s.

9. Tajemnice życia Karola Wojtyły. [Praca biograficzna]. Bydgoszcz: Somix 1991, 253 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo” 1997, wyd. 3 poprawione i rozszerzone pt. Tajemnica papieża. Tamże 1999, wyd. 4 1999.

Zawartość

Fatima; Będziesz kiedyś papieżem...; Habemus papam; To Maryja; Krew na pontyfikacie; Życie pełne tajemnic; Tajemnica poezji.

Przekłady

chorwacki

Papina tajna. [Przeł.] J. Nemeth-Jajić. Split 2000.

czeski

Tajemstvi papeže. [Przeł.] L. Martinek. Praha 2005.

ukraiński

Tajemnica Papi. [Przeł.:] N. Poklad, S. Ševčenko. Kiïv 2001.

10. Czarna kałuża. [Wiersze]. Bydgoszcz: LTD 1993, 74 s.

Zawartość

Cykle: Stara księga; Nowa księga.

11. Kraina jaskółki. Wiersze oniryczne. Projekt okładki i ilustracje D. Lebioda. Bydgoszcz: Metafora 1995, 56 s.

12. Poemat o gwiezdnym chłopcu. [Wiersze]. Bydgoszcz: Metafora 1996, 57 s.

Zawartość

Poemat o gwiezdnym chłopcu, — nadto cykle: Wiersze nowe; Wiersze więzienne; Wiersze porzucone; Sted; Z ostatnich przekładów [przekł. wierszy D.T. Lebiody na język angielski, arabski, grecki].

13. Pragnienie śmierci. [Szkice i eseje]. Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo1996, 168 s.

Na okładce podtytuł: Stachura; Czerniawski; Herbert; Miłosz.

Zawartość

Tajemnica poezji; Pragnienie śmierci; Martwe anioły; Zmartwychwstanie w śmierci [dot. R. Wojaczka]; Jaśminek; Poeci migotliwej wyobraźni [dot. J. Harasymowicza, T. Śliwiaka]; Popiół i ekstaza [dot. A. Kaliszewskiego]; Kraina okrutnej wyobraźni [dot. W. Kawińskiego]; Pocałunek śmierci [dot. H. al-Janabiego]; Nagi w zaroślach ciemności [dot. A. Czerniawskiego]; Uciekinierzy z rzeczywistości; Dzieci Pana Cogito; Kim jesteś poeto końca wieku?.

14. Chłopcy z cmentarza Świętej Trójcy. Opowiadania. Bydgoszcz: Świadectwo 1997, 174 s.

15. Krew jednorożca. Wiersze smboliczne. Bydgoszcz: Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne 1997, 111 s.

16. Mickiewicz. Wyobraźnia i żywioł. [Praca historycznoliteracka]. Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1997, 320 s.

Nagrody

Nagroda im. R. Milczewskiego-Bruna w dziedzinie eseistyki w 1999.

Zawartość

Woda; Ogień; Powietrze; Ziemia; Wyobraźnia i żywioł.

17. Przedsionek wieczności. Pośród pisarzy Pomorza, Kujaw i Wielkopolski. [Szkice]. [B.m.:] Świadectwo 1997, 423 s. Wyd. nast. tamże 1998.

18. Ptaki Mickiewicza i inne artykuły romantyczne. Bydgoszcz: Świadectwo 1998, 231 s.

Nagrody

Nagroda za najlepszą książkę eseistyczną roku 1998.

Zawartość

l. Ptaki Mickiewicza: Ornitologia „Pana Tadeusza”; Ornitologia „Dziadów”; Konfiguracje lotu w poezji Adama Mickiewicza. — II. Inne artykuły romantyczne: Nad Świtezią i Lemanem. Symboliczne jeziora Mickiewicza; Adam Mickiewicz a wyzwania poezji współczesnej; Szamanizm i praktyki szamanistyczne w twórczości Mickiewicza; Szaman — diabeł Juliusza Słowackiego; Narodziny tytana. Tytanizm w poezji Zygmunta Krasińskiego; Księga czy arcydzieło? Nad dylematami aksjologicznymi w poezji Cypriana Kamila Norwida. Romantyczne podróże: Z Mickiewiczem na Białorusi; Z Mickiewiczem w Szwajcarii; Z Mickiewiczem na Litwie; Z Mickiewiczem w Wielkopolsce.

19. Czarny jedwab. [Wiersze]. Bydgoszcz: Świadectwo 1999, 57 s.

Nagrody

Nagroda im. R. Milczewskiego-Bruna w dziedzinie poezji w 2002.

Przekłady

angielski

Black Silk. [Przeł.:] A. Szyper, S.H. Barkan. Nowy Jork; Kraków 2000. Wyd. 2 tamże 2002.

20. Tren nowego czasu. Wiersze mistyczne 1979-1999. Bydgoszcz: Margrafsen 1999, 116 s.

21. Cmentarz niebieskich aniołów. Wiersze generacyjne 1980-1999. Bydgoszcz: Świadectwo 2000, 154 s.

22. Marmur i blask. Studia, szkice artykuły o poezji polskiej od Mickiewicza do Miłosza. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej 2000, 546 s. Wyd. 2 tamże 2002.

Zawartość

l. Od Mickiewicza do Asnyka: Adam Mickiewicz: Temat i jaźń; Nad Świtezią i Lemanem [poz. ]; Groby, kurhany, mogiły; Ornitologia „Pana Tadeusza” [poz. 161: Szamanizm i praktyki szamanistyczne w twórczości Mickiewicza [poz. ]; Adam Mickiewicz a poezja współczesna [poz. ]. — Juliusz Słowacki: Kosmogonia liryczna; Słowacki i druidzi; Szaman i szatan, — Zygmunt Krasiński: Narodziny tytana [poz. ]; Czarne róże, — Cyprian Norwid: Norwida spojrzenie w śmierć i w wieczność; Księga czy arcydzieło? [poz. ], Teofil Lenartowicz. Sierota w arkadii, — Maria Konopnicka. Kosmiczny blask, — Adam Asnyk. Głębia ciemności. — II. Od Kasprowicza do Miłosza: Jan Kasprowicz. Dzień sądu ostatecznego, — Tadeusz Miciński. Rozbłysk i erupcja, — Stanisław Wyspiański. Poeta w grobie, — Leopold Staff. Jęk szklany..., blask senny, — Bolesław Leśmian. W nicość śniąca się droga, — Julian Tuwim. Królom równy, — Jarosław Iwaszkiewicz. Lodowate lśnienie, — Tadeusz Różewicz. Trauma — pustka — fantom, — Karol Wojtyła. Chwila stworzenia, — Krzysztof Kamil Baczyński. Czas kaleki — czarny pył, — Zbigniew Herbert. Rovigo, czyli nicość, — Czesław Miłosz: Milion i wieczny ogień; Poezja końca wieku. — III. Od Harasymowicza do dzieci Pana Cogito: Jerzy Harasymowicz, Tadeusz Śliwiak. Poeci migotliwej wyobraźni; Wojciech Kawiński. Kraina okrutnej wyobraźni; Edward Stachura i inni. Pragnienie śmierci; Rafa! Wojaczek. Być i nie być; Poeci lat osiemdziesiątych. Dzieci Pana Cogito. — IV. W stronę regionów: Jan Górec-Rosiński. Kosmogonia; Helena Gordziej. Między siejbą a kośbą; Wincenty Różański. Sacrum i profanum; Lucja Danielewska. Między gwiazdą a trzmielem; Janusz Żernicki. Rytuały wyobraźni; Ryszard Milczewski-Bruno: Hermeneutyka śmietniska; Kumpel Bruna i Steda. — V. Poeci dwóch języków: Nikos Chadzinikolau. Oddech morza w solarium; Adam Czerniawski. Nagi w zaroślach ciemności; Irena Conti. Garść wilgotnej ziemi; Adam Szyper: Spojrzenie dziecka; Manhattan i sen jak z Bruegela; Hatif Janabi. Pocałunek śmierci; Aarne Puu. Tabu i wieczność.

23. Bryłka bursztynu. Literatura. Regiony. Pogranicza. Bydgoszcz: Metafora 2001, 207 s.

Zawartość

Zawiera szkice i studia powstałe w latach 1997-2001.

24. Wiersze o miłości i śmierci. Poznań: Arka Roma Koper 2001, 71 s.

25. Czaszka Kartezjusza; Skull of Descartes. Z przekładami na język angielski i francuski. [Wiersze]. Warszawa: IBiS 2003, 75 s.

Nagrody

Nagroda Światowego Dnia Poezji — UNESCO w 2003.

26. Słowacki. Kosmogonia. Bydgoszcz: GraDar 2004, 543 s.

Wybory utworów literackich w przekładach

chorwacki

Kartezijeva lubanja. [Przeł.] J. Nemeth-Jajić. Split 2004.

czeski

Descartova lebka. [Przeł.] L. Martinek. Opava 2003.

niemiecki

Descartes Schädel. [Przeł.] K. Grenzler. Köln 2005.

ukraiński

Čerep Kartezia. [Przeł.:] M. Ovdienko, N. Poklad, S. Ševčenko. Kiïv 2002.

Prace redakcyjne

1. D. Künstler-Langner: Kaktusowe ogrody. [Wiersze]. Oprac. D. Lebioda. Bydgoszcz: Metafora 1990, 61 s.
2. J. Szatkowski: Żywicowanie. Wybór wierszy. Oprac. D. Lebioda. Bydgoszcz: Metafora 1990, 96 s.
3. Kropla na skrzydle motyla. Wiersze studentów. Red. D. Lebioda. Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1995, 84 s.
4. Droga do Ashramu. Antologia poezji kontrkulturowej. Bydgoszcz: Świadectwo 1998, 340 s.
5. Klejnoty poezji polskiej. Od Mickiewicza do Herberta (Z analizami). Poznań: Arka 2001, 262 s. Wyd. nast. Warszawa: NowaEra 2003.
6. P. Cielesz: Długo mnie u Ciebie nie było. [Wiersze]. Red. D. Lebioda. Bydgoszcz: GraDar 2003, 67 s.
7. L. Jasiński: Usta szeroko zamknięte. [Wiersze]. Red. D. Lebioda. Bydgoszcz: Wydawnictwo Morskie 2003, 84 s.
8. D. Kostewicz: Punkt. [Wiersze]. Red. D. Lebioda. Posłowie: S. Jurkowski. Bydgoszcz: GraDar 2003, 93 s.
9. Polscy nobliści literaccy. Materiały konferencji naukowej. Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 31 maja 2000. Pod red. D. Lebiody. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego 2003, 189 s.
10. Wyobraźnia Juliusza Słowackiego. Materiały konferencji naukowej. Bydgoszcz, 21 kwietnia 2004 r. Pod red. D. Lebiody. Bydgoszcz: GraDar 2006, 286 s.

Nadto opracowanie 15 książek o tematyce historyczno-religijnej wyd. w 1993-1997 przez parafie bydgoskie.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1995, 1996, 1997, 2004.

Autor o sobie

D.T. Lebioda: Głęboko czułem swoją inność. Gazeta Pomorska 1989 nr 187.

Wywiady

Czas jednego pokolenia. Rozm. A. Kowalski. Radar 1985 nr 22.
Kiedy będzie kończył się świat, nie zabraknie w nim poetów. Rozm. G. Ciechomska. Trybuna Ludu 1989 nr 204.
Korzenie. Rozm. M. Obarski. Nurt 1989 nr 8.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (redakcja).

Ogólne

Artykuły

J. Bolek: Dotykanie życia. (O twórczości Dariusza Tomasza Lebiody). Radar 1985 nr 20.
T. Żółciński: Poeci trzech pokoleń. Metafora 1991 nr 6/7 [tu m.in. o D.T. Lebiodzie].
S. Melkowski: Poezja, czyli wszystko. O twórczości poetyckiej Dariusza Tomasza Lebiody. Cz. I-V. Okolica Poetów 2000/2001 nr 7-12.
M.B. Taldo: Poezja Dariusza Tomasza Lebiody w Stanach Zjednoczonych. Okolica Poetów 2002 nr 19.

Samobójcy spod wielkiego wozu

D. Künstler: Chłopaki z mojego rocznika. Poezja 1984 nr 3.

Maria

E. Starosta: Staroświecki git chłopiec. Fakty 1983 nr 50.

Najnowszy testament

J.K. Adamkiewicz: W poszukiwaniu dekalogu. Nurt 1984 nr 7.
A. Nagórska: Trzy przestrzenie poezji istotnej. Pismo Literacko-Artystyczne 1984 nr 11.
A. Kaliszewski: Bracia diabłów i aniołów w biegu. Pismo Literacko-Artystyczne 1985 nr 3.
J. Wojdecki: Chłopaki z jego rocznika. Poezja 1985 nr 1.

Na chwilę przed końcem świata

J. Karecki: Zanim przyjdzie jutro... Pismo Literacko-Artystyczne 1989 nr 4.
J. Koryl: Misterium życia i śmierci. Poezja 1989 nr 12 [dot. też: Pole umierającej kraski].
D. Pawelec: Poetycki aneks. Życie Literackie 1989 nr 29.
K. Szymoniak: Węzły i śmierci. Nurt 1989 nr 4 [recenzja też: Pole umierającej kraski].
K. Derdowski: Chłopcy i wszechświat. Metafora 1990 nr 3/4/5.

Pole umierającej kraski

M. Hałaś: Elegia. Życie Literackie 1989 nr 1.
J. Koryl: Misterium życia i śmierci. Poezja 1989 nr 12 [dot. też: Na chwilę przed końcem świata].
M. Obarski: Rajski cmentarz. Pismo Literacko-Artystyczne 1989 nr 2.
T. Olszewski: W stronę zwątpienia. Nowe Książki 1989 nr 2.
M. Stala: Poezja i wierszomania. 2. Brulion 1989 nr 11/12.
K. Szymoniak: Węzły i śmierci. Nurt 1989 nr 4 [recenzja też: Na chwilę przed końcem świata].
A. Nagórska: ...pod rękę ze śmiercią; J. Ryszkowski: Apokalipsa w stylu pop. Autograf 1990 nr 6.

Płacz, moje pokolenie

J. Koryl: Wspinaczka na Parnas. Twórczość 1991 nr 10.

Czarna kałuża

B. Budzińska: Labirynt pełen jaskółek. Metafora 1996 nr 25/26 [dot. też: Kraina jaskółki].

Kraina jaskółki

B. Budzińska: Labirynt pełen jaskółek. Metafora 1996 nr 25/26 [dot. też: Czarna kałuża].
J. Sikora: Jaskółczy niepokój. Głos Katolicki 1996 nr 9.

Chłopcy z cmentarza Świętej Trójcy

B. Budzińska: Wysoki koń albo proza nasza niepowszednia. Akant 2002 nr 4.
A. Gnarowski: Ulotna chwila. Temat 2004 nr 1.

Krew jednorożca

L. Zubińska: Pokusa śmierci. Akant 1999 nr 3.

Mickiewicz. Poeta alternatyw

M. Strzyżewski: Mickiewicz w kręgu „wyobraźni żywiołów. Twórczość 1998 nr 8.

Czarny jedwab

P. Cielesz: Subtelny smutek. Topos 2000 nr 2.

Cmentarz niebieskich aniołów

S. Chyczyński: Extrakt z Lebiody. Akant 2001 nr 4.