BIO

Born on 28 May 1940 in Warsaw, daughter of the engineer Józef Knysz and Irena, née Popowicz. She was a pupil at the Society of Friends of Children Grammar School (Liceum Ogólnokształcące Towarzystwa Przyjaciół Dzieci) in Warsaw. After completing her advanced secondary education in 1957, she studied physics for one semester at the University of Warsaw (UW). In 1958, she transferred to the Polish philology programme and graduated from UW with a master's degree in 1963. She then joined the doctoral programme and also served as an assistant at the Chair of the History of Polish Literature (later Institute of Polish Literature) at UW. She made her debut in 1964 with a review of René Girard's book Mensonge romantique et vérité romanesque. Her review, titled W poszukiwaniu prawdy powieści (In Search of the Truth of the Novel), was published in the monthly "Przegląd Humanistyczny" (no. 4), to which she continued to contribute in subsequent years (in 1965, for example, she published an overview essay on French scholarly journals). In late 1965 and early 1966 she spent three months on a research fellowship in Paris. She defended her doctoral thesis, Tradycje naturalistyczne w powieści dwudziestolecia międzywojennego i typy ich funkcjonowania (Naturalist Traditions and a Typology of their Functions in Interwar Novels) in 1968. It was supervised by Prof. Janina Kulczycka-Saloni. Her research focused on themes including Polish, French, Belgian and Italian Naturalism, Naturalist traditions in twentieth-century literature, and the relationship between art and literature, in particular impressionism and the connections between image and text, while she was also interested in the history of Polish intellectuals in Lorraine. From 1970 she collaborated with the literary sections of Polish Radio. She made her debut as a translator in 1971 with a Polish version of Joseph Kessel's novel Les Cavaliers (The Horsemen). It was published in Polish as Jeźdźcy in a translation by Knysz-Tomaszewska and Konrad Eberhard. In subsequent years she continued to translate both literature and texts from the field of literary criticism from French. Her articles, reviews and translations appeared in periodicals and journals including "Miesięcznik Literacki" (1967-73), "Nowe Książki" (1968-73, 1979) and "Literatura na Świecie" (intermittently 1973-79). She was appointed lecturer at the Institute of Polish Literature at UW in 1972, when she was again in Paris on a fellowship. In 1973 and 1974 she was a research fellow in Perugia. From 1974 to 1977 she was a Polish language tutor and lecturer in Polish literature and history at Université Paris Sorbonne-Paris IV. Between 1978 and 1992, she and Prof. J. Kulczycka-Saloni conducted research on Naturalism within the framework of L’Association Internationale de Littérature Comparée. She was in Belgium in 1980/81, where she continued her exploration of the collections of Université Libre de Bruxelles. She began working on the personal papers of Paul Cazin in 1991, initially in Paris and then in Warsaw. She was coordinator of the research project Archiwa Cazina. Dzienniki Cazina (Cazin's Archive. Cazin's Diary), which was funded by the State Committee for Scientific Research (Komitet Badań Naukowych – KBN). From 1991 to 2001, she was a member of the editorial team producing didactic publications at the Faculty of Polish Studies at UW. She was awarded a habilitation degree in 1993 for her study Europejskie powinowactwa naturalistów polskich (Polish Naturalists' European Affinities). She was subsequently appointed professor at UW. Between 1994 and 1999, she was associate dean for international cooperation at the Faculty of Polish Studies. From 1997 to 2001, she was academic mentor at the journal for students and doctoral researchers in Polish studies, "Młoda Polonistyka", while also serving the same role in the academic circle Artibus. She was made associate professor in 1999, before being made state-appointed professor in 2002. She served as director of the Institute of Polish Literature at UW between 1999 and 2001. She joined the board of the Polish-French Friendship Society in 1999. In 2001, she left for Paris, where she served as director of Centre de Civilisation Polonaise at the Faculty of Slavonic Studies at Université Paris Sorbonne-Paris IV, where she also taught and lectured. She established and co-edited the Centre's scholarly almanac "Les Nouveaux Cahiers Franco-Polonais". Five issues appeared between 2002 and 2005 featuring conference papers and transcriptions of panel discussions. Together with Xavier Galmiche and Małgorzata Smorąg she established the bilingual series Petite bibliothéque bilingue des classiques de la littérature polonaise. She was awarded the medal of the Université de Paris-Sorbonne in 2005. Following her return to Warsaw, she continued to work at the Institute of Polish Literature at UW. In 2006, she established cooperation with Université de Paris III and Université de Champagne-Ardenne in Reims. She participated in conferences on illustrations in European periodicals and the iconography of book covers. Between 2006 and 2008, she was a visiting lecturer on the Erasmus programme at Université Libre de Bruxelles, Institut Nationale de Langues et Civilisations Orientales (INALCO) in Paris and Université Charles-de Gaulle-Lille III. She took up a post in 2008 at the new Institute of Applied Polish Studies, which she co-founded, at the Faculty of Polish Studies at UW. She was head of the Department for Editing and Stylistics there until her retirement in 2009. She received the Gold Long-Service Medal in 2008. She married the geographer Marek Rudzki in 1961, divorcing in 1986. They have a daughter, Justyna (b. 1979). In 1992, she married the electrical engineer Krzysztof Tomaszewski. She lives in Warsaw.

Twórczość

1. Od naturalizmu Zoli do prozy zespołu „Przedmieście. Z dziejów tradycji naturalistycznej wieku XX. [Studium]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1972, 204 s. Polska Akademia Nauk Komisja Nauk o Literaturze Polskiej.

Zawartość

Wstęp. – I. Antynomiczne wyznaczniki naturalizmu z perspektywy rozwoju jego tradycji w XX wieku; II. Tradycja naturalistyczna, czyli o różnych wariantach naturalizmu; III. Od naturalizmu do populizmu. O pierwszych generacjach pisarzy pozostających pod wpływami Zoli; IV. Neonaturalizm populistów francuskich;V. Spór o naturalizm w latach trzydziestych; VI. Grupa „Przedmieście”, czyli neonaturalizm polski; VII. Między populizmem a literaturą proletariacką; VIII. Epigonizm czy nowatorstwo prozy „Przedmieścia”; IX. O miejsce naturalizmu w prozie dwudziestolecia.

2. Francja. Mały przewodnik turystyczny. [Współautor:] M. Rudzki. Oprac. map: W. Szczawiński. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW; Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej RSW 1975, 85 s. Wyd. nast.: wyd. 2 rozszerzone Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1979, 132 s. Przewodnik Turystyczny, wyd. 3 tamże 1991.

3. Pola Gojawiczyńska. [Biografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, 217 s. Portrety Współczesnych Pisarzy Polskich.

4. Młoda Polska. [Monografia]. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Powszechnej Zarząd Główny 1988, 59 s. Wszechnica Historyczno-literacka. Towarzystwo Wiedzy Powszechnej Zarząd Główny..

Tytuł na okładce: Literatura Młodej Polski.

5. Europejskie powinowactwa naturalistów polskich. Studia. Warszawa: Uniwersytet Warszawski 1992, 178 s. Instytut Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.

Rozprawa habilitacyjna.

Zawartość

Wstęp. – I. Program naturalizmu otwartego: Między Warszawą, Monachium i Paryżem; Przez malarstwo polskie ku naturalizmowi europejskiemu; W poszukiwaniu nowoczesnej powieści naturalistycznej, czyli wśród pisarzy francuskich; Przeciw tematom historycznym, akademizmowi i rutynie w obronie indywidualności artysty; Opozycja tematu i formy; W stronę impresjonizmu i deformacji; W stronę impresjonizmu i abstrakcji. – II. Naturalistyczni sojusznicy sztuki niezależnej w Polsce i Belgii. – III. Perspektywy i szanse naturalizmu Zolowskiego. – IV. Pozytywistyczna i modernistyczna recepcja Maupassanta w krytyce polskiej. – V. W cieniu Zoli i na przekór Zoli. (Dzieje Giovanniego Verdi w Polsce). – VI. Proza buntu i prowokacji. (O spotkaniach Gabrieli Zapolskiej z naturalizmem): 1: W kręgu naturalistycznych postaw ambicji i manifestów; Literatura buntu nienawiści i prowokacji; W poszukiwaniu dokumentu. Autentyzm prywatą skażony, – 2. W kręgu tematyki i technik naturalistycznych. – VII. Fachowiec Berenta czyli „romans eksperymentalny” z tezą – VIII. Dokument rzeczywistości psychicznej. (I. Dąbrowski). – IX. Echa naturalizmu w prozie Poli Gojawiczyńskiej.

Wyd. osobne artykułu: Program naturalizmu otwartego. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2010, 94 s.

6. Naturalizm i naturaliści w Polsce. Poszukiwania, doświadczenia, kreacje. [Autorki:] J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Tomaszewska, E. Paczoska. Warszawa: Uniwersytet Warszawski Instytut Literatury Polskiej 1992, 251 s.

Zawartość

Tu D. Knysz.-Tomaszewskiej: Recepcja naturalizmów europejskich [Współautorka]: J. Kulczycka -Saloni. – z poz. : W poszukiwaniu programu naturalizmu otwartego; Gabriela Zapolska – spotkanie z naturalizmem.

7. Paul Cazin. Diariste, épistolier, traducteur. Ouvrage colletif. [Autorzy:] D. Knysz-Tomaszewska, H. Suwała, J. Odrowąż-Pieniążek. [Red.:] D. Knysz-Tomaszewska. Varsovie: Université de Varsovie. Faculté des Letters Polonaises 1997, 189 s. Université de Varsovie. Faculté des Letters Polonaises. Uniwersytet Warszawski.

Zawartość

Tu. D. Knysz-Tomaszewskiej: Le „Bienheureux d’Autun” ou la vie de Paul Cazin [wersja polska zob. poz. ]; Les archives „parisiennes” de Paul Cazin. Présentation générale [wersja polska zob. poz. ]. Les secrets du Journal de Paul Cazin; Paul Cazin et quelques souvenirs personnels.

8. Paul Cazin (1881-1963). Dole i niedole francuskiego polonisty. Szkice. [Autorzy:] D. Knysz-Tomaszewska, H. Suwała, J.W. Borejsza, J. Odrowąż-Pieniążek. Red. D. Knysz-Tomaszewska. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 1999, 268 s.

Tu D.Knysz-Tomaszewskiej: Szkice do biografii: „Błogosławiony z Autun” czyli krótkie dzieje Paula Cazina [wersja franc. zob. poz. ]; Z Aix-en Provence przez Paryż do Warszawy. O „archiwach paryskich” Paula Cazina [wersja franc. Zob. poz. ]; W labiryncie Dzienników Paula Cazina. Rekonesans; Paul Cazin i modernizm polski. – Mała kronika życia i twórczości Paula Cazina. – Bibliografia dzieł Paula Cazina.

9. Spotkania i porównania. Studia porównawcze z pogranicza literatury i dokumentu osobistego. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2001, 236 s. Z Publikacji Zakładu Pozytywizmu i Młodej Polski.

Zawartość

Wstęp. – Cz. 1. W kręgu naturalizmu i impresjonizmu: Impresjonizm jako kategoria badawcza w opisie literatury i sztuki Młodej Polski; Sztuk korespondencje w korespondencjach z podróży Henryka Sienkiewicza; Krajobrazy impresjonistyczne w wybranych nowelach Reymonta; Poeta i malarz w młodopolskim ogrodzie radosnym; Spotkania Reymonta i Maupassanta w opowiadaniach niesamowitych. – Cz. II. Między Burgundią, Wielkopolską i Prowansją. (O Paulu Cazinie): Małe i duże ojczyzny niestrudzonego polonisty w Burgundii; Między dziennikiem a listem. O pierwszych wyznaniach Paula Cazina; Humanista na wojnie. Z dzienników, listów z frontu i raportów wojskowych Paula Cazina. – Cz. III. Mediatorzy i badacze w dialogu kultur: Petersburg – Warszawa – Moskwa – Paryż. Peregrynacje naukowe współczesnej pozytywistki. O Janinie Kulczyckiej Saloni; Najdalsze drogi Zygmunta Markiewicza, polonisty krakowskiego w Nancy; Enrico Damiani – listy odnalezione. O przyjaźni polonisty włoskiego i francuskiego.

Przekłady

francuski

artykułu Enrico Damiani – listy odnalezione. O przyjaźni polonisty włoskiego i francuskiego, pt.: Un dialogue interrompu – les lettres de Enrico Damiani á Paul Cazin. [Przeł.:] Ch. Potocki. W: Traduzione e dialogo tra le nazioni. Universitá degli Studi di Napoli „L’Orientale” – Napoli. Collegium Columbinum. Kraków 2003 s. 27-43.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Teorie zagłady cywilizacji zachodniej (1913-1939). Kultura i Społeczeństwo 1964 nr 4 s. 105-122.
Katastrofizm w powieściach Stanisława Ignacego Witkiewicza („Pożegnanie jesieni”, „Nienasycenie”). Przegląd Humanistyczny 1965 nr 2 s. 23-42.
Losy naturalizmu w XX wieku. W: Tradycja i nowatorstwo w literaturach słowiańskich. Warszawa 1976 s. 91-106.
Naturalizm w literaturach języków europejskich. Biuletyn Polonistyczny 1980 nr 4 s. 137-148.
Le roman naturaliste de „témpérament” et sa continuation dans la prose romanesque de la Jeune Pologne (S. Żeromski). W: Le roman naturaliste en France et en Pologne. Warszawa 1981 s. 86-96. Cahiers de Varsovie.
Le rôle du naturalisme dans la formation de la théorie de l’art indépendant en Belgique et en Pologne. W: Le Naturalisme en question. Paris 1986 s. 41-50 Presses de l’Université de Paris-Sorbonne.
Gabriela Zapolska i jej trudna droga do stołecznej sławy. W: Warszawa pozytywistów. Warszawa 1992 s. 248-263.
Poszukiwania nowych dróg literatury i sztuki poprzez doświadczenie naturalistyczne. Przegląd Humanistyczny 1992 nr 1 s. 13-21, przedruk w: Pozytywizm. Opracowania. Warszawa 1997.
Perspektywy i szanse naturalizmu w XX wieku. W: Naturalizm. Warszawa 1996 s. 56-76.
Un Bourguignon amoureux de la Pologne. W: Paul Cazin 1881-1963. Dijon 21 novembre 1997, Autun 22 novembre 1997. Dijon 1998 s. 9-28.
Warszawa w życiu i twórczości Zygmunta Bartkiewicza; Feliks Brodowski – kronikarz wielkomiejskiej nędzy; Ignacy Dąbrowski – dziecko Warszawy. W: Pisarze Młodej Polski i Warszawa. Warszawa 1998 s. 12-18, 38-43, 60-66.
Ostatnia książka Profesor Janiny Kulczyckiej-Saloni. [Wstęp do:] J. Kulczycka –Saloni: Na polskich i europejskich szlakach literackich. Warszawa 2000 s. 7-18 [zob. Prace edytorskie i redakcyjne poz. ].
Cracovie-Nancy-Paris: l’itinéraire de Zygmunt Markiewicz. W: Lorraine. Terre d‘accueil et de brassage des populations Longlaville-Longwy. Nancy 2001 s. 171-180. Presses Universitaires de Nancy.
De Cracovie à Nancy. Histoire d’un polonisant (Zygmunt Markiewicz). W: Lorraine-Pologne hier aujourd’hui. Varsovie 2001 s. 99-112.
Impresjonistyczne obrazowanie w prozie polskiej przełomu XIX i XX wieku. W: Polonistyczne spotkania – Tybinga. Warszawa 2001 s. 55-65.
Literatura polska w Gruzji, czyli o dialogu kultur. W: Polacy w Gruzji. Warszawa 2004 s. 30-38.
Pejzaże ziemi rodzinnej w twórczości Reymonta i Chełmońskiego. O korespondencji sztuk i wspólnocie doświadczenia. W: Literatura i życie artystyczne XIX i XX wieku. Kielce 2006 s. 47-63.
Dialog serdeczny dwóch pisarzy: Józefa Weyssenhoffa i Paula Cazina. W: Profesor Jolancie Żurawskiej. Kraków, Warszawa, Napoli 2008 s. 120-133.
Le dialogue texte-image dans Chimère. (Varsovie 1901-1907) [Współautor:] G.P. Bąbiak. W: L’Europe des revues (1880-1920). Paris 2008 s. 397-416.
Paul Cazin témoins intime du temps historique. W: Témoignage dans la littérature polonaise du XX e siècle. Paris 2008 s. 119-128.
O sztuce francuskiej w „Museionie. W: Młodopolski przekładaniec literacki. Warszawa 2009 s. 183-203.
Pamiętajmy o naszych mistrzach. Janina Kulczycka-Saloni: badaczka naturalizmu polskiego (1912-1998). Litteraria Copernicana 2009 nr 2 s. 267-273.
Świat zwierząt w małych formach narracyjnych Adolfa Dygasińskiego i w malarstwie Józefa Chełmońskiego. W: Dygasiński. Toruń 2009 s. 88-101.
Poloniści warszawscy we Francji. Z dziejów Ośrodka Kultury Polskiej na Uniwersytecie Paris IV. W: Poloniści warszawscy we Francji. Z dziejów Ośrodka Kultury Polskiej na Uniwersytecie Paris IV. Warszawa 2010 s. 65-80.
Gabriela Zapolska, pisarka zbuntowana (1875-1921). Biografia niepokorna = Gabriela Zapolska, la femme de lettres insoumie (1857-1921). Biographie en révolte. W: Gabriela Zapolska. Zbuntowany talent = Gabriela Zapolska Le talent en révolte. Warszawa 2011 s. 19-35.
Présentation de l’oeuvre de Zapolska. W: Morale de Madame Dulska = Moralność pani Dulskiej. Warszawa 2011 s. 345-359 [tekst w języku francuskim].
Le magie de la Bretagne. La grande aventure artistique de Gabriela Zapolska (1857-1921), femme de lettres en révolte et critique d’art. en admiration. W: „Annales – Centres scientifique de l’Académie polonaise des sciences á Paris”, Paryż 2012 s. 299-311.
Stulecie urodzin „Museionu. W: Museion” 1911-1913. Warszawa 2013 s. 7-23.
Zapolska w podróży i podróże bohaterek Zapolskiej na podstawie wybranych powieści. Studia Pragmalingwistyczne 2014 s. 63-80.
La „bibliothéque polonaise” de Paul Cazin (1908-1963). W: La France et l’Europe centrale. Paris 2015.
Paul Cazin (1881-1963). Dialogi z Polską. „Prace Polonistyczne” Seria 71: 2015 s. 129-156.
Ulisses czy bezsilna marionetka? Człowiek myślący w okopach nad Mozą. W: Koniec pięknego wieku. Studia o literaturze i kulturze doby Wielkiej Wojny. Warszawa 2018 s. 78-99.
Mistrzyni sztuki redaktorskiej. Barbara Kaczarowska (1940-2020). „Wyspa2020 nr 3 s. 16-31.

Przekłady

1. J. Kessel: Jeźdźcy. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1971, 602 s.
2. P. Lainé: Majowe mgły. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1975, 165 s.
3. L. Terray: Niepotrzebne zwycięstwa. Od Alp do Annapurny. [Pamiętnik]. Przeł. D. Knysz-Tomaszewska. Oprac.: J. Kurczab, K. Marcinek. Warszawa: Sport i Turystyka 1975, 357 s.
4. G. Rébuffat: Opowieści z Chamonix. Przeł.: D. Knysz-Tomaszewska, M. Rudzki. Warszawa: Nasza Księgarnia 1976, 94 s.
5. F.-M. Banier: Czas przeszły. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1978, 115 s. Koliber, 45.
6. D. Boulanger: Biały pejzaż. [Opowiadania]. Warszawa: Książka i Wiedza 1983, 243 s.
7. E. Dabit: Hôtel du Nord. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1984, 188 s. Koliber, 80.
8. M.del Castillo: Hiszpańskie czary. [Publicystyka]. Warszawa: Książka i Wiedza 1989, 421 s.
9. J.-L. Etienne: Transantarktyda. Przez lodowy kontynent. [Reportaż]. Warszawa: Wydawnictwo Iskry 1994, 280 s.

Zob. też Prace edytorskie i redakcyjne.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Naturalisme et antinaturalisme dans les littératures européennes des XIXe et XXe siècles. Continuateurs et adversaires. Actes du colloque de Paris (16 -17 avril 1991). [Red.:] D. Knysz-Tomaszewska, J. Kulczycka-Saloni, H. Suwała. Varsovie: Université de Varsovie. Faculté de Lettres Polonaises 1992, 132 s. Université de Varsovie. Faculté de Lettres Polonaises.
2. Pozytywizm. Wyboru dokonała D. Knysz-Tomaszewska. Warszawa: [Uniwersytet Warszawski Wydział Polonistyki] 1992, 163 s. Wyd. nast. poprawione i rozszerzone tamże 1997, 531 s. Z prac Instytutu Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki. Materiały do Ćwiczeń. Seria 2. Opracowania..
3. Młoda Polska. [Opracowania i teksty]. Cz. 1. Wyboru dokonała I. Maciejewska; Cz. 2. Wyboru dokonała D. Knysz-Tomaszewska. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 1993, 285 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 rozszerzone 2000, 460 s., wyd. 3 rozszerzone 2002, 522 s. Materiały do Ćwiczeń. Seria 2. Opracowania, 67; Seria 1. Teksty, 54.
4. Pozytywizm. Wyboru dokonała D. Knysz-Tomaszewska. Warszawa: [Uniwersytet Warszawski Wydziału Polonistyki] 1993, 383 s. Wyd. 2 rozszerzone Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2000, 432 s. Z prac Instytutu Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki. Materiały do Ćwiczeń Seria1. Teksty..
5. Naturalizm. Europejskie konteksty. Opracowania. Wyboru dokonała D. Knysz-Tomaszewska, J. Kulczycka Saloni. Warszawa: Instytut Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 1996, 594 s. Materiały do ćwiczeń. Seria 3, t. 29.
6. Przekład literacki. Teoria, historia, współczesność. Pod red. A. Nowickiej-Jeżowej i D. Knysz-Tomaszewskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1997, 411 s.
7. Pisarze Młodej Polski i Warszawa. [Szkice]. Pod red. D. Knysz-Tomaszewskiej, R. Taborskiego i J. Zacharskiej. Warszawa: Instytut Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego 1998, 382 s. Pisarze Polscy i Warszawa..
8. Z Tatr. Polonistyczne warsztaty naukowe w Kirach. 19-25. 04. 98. Materiały. Pod kierunkiem D. Knysz-Tomaszewskiej. Warszawa: Artibus 1998, 134 s., wydruk komputerowy.
9. Au carrefour des lettres et des arts du naturalisme au symbolisme. Actes du colloque organisé par le Centre de Civilisation Polonaise de l’Université Paris-Sorbonne (Paris–IV) et par le Centre parisien de l’Academie Polonaise des Sciences avec la concours de’Université de Varsovie, Paris, les 19 et 20 octobre 1999. [Red.:] D. Knysz-Tomaszewska, A. Ciesielska. Varsovie: Faculté des Letters Polonaises de l’Université de Varsovie 2000, 184 s.
10. J. Kulczycka-Saloni: Na polskich i europejskich szlakach literackich. Z pism rozproszonych 1985-1998. Wstęp, wybór, red.: D. Knysz-Tomaszewska. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2000, 483 s.
Tu także bibliografia prac J. Kulczyckiej-Saloni za lata 1985-1998.
11. Spis zawartości Archiwum Paula Cazina. Depozyt Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego i Stacji PAN w Paryżu w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Oprac. zespół pod kierunkiem D. Knysz-Tomaszewskiej. Warszawa: Uniwersytet Warszawski 2000, 321 s.
12. Lorraine-Pologne hier aujourd’hui. Actes du Colloque de Varsovie (9-10 mai 2000). Comité de rédaction D. Knysz-Tomaszewska et I. Zatorska. Varsovie: [Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego] 2001, 178 s.
13. Wyznanie czy dialog. W kręgu literatury dokumentu osobistego. Praca zbiorowa. Pod red. D. Knysz-Tomaszewskiej i A. Zalewskiej. Warszawa: [Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego] 2001, 237 s.
14. Polonistyczne spotkania – Tybinga. Studia o literaturze polskiej i polsko-niemieckich związkach literackich przełomu XIX i XX wieku. Pod red. D. Knysz-Tomaszewskiej i J. Zacharskiej. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2002, 151 s.
15. Na chwałę i pożytek nasz wzajemny. Złoty jubileusz Polonicum. [Księga pamiątkowa]. Rada red.: D. Knysz-Tomaszewska, J. Porayski-Pomsta, K. Wrocławski. Komitet red.: E. Rohozińska, M. Skura, A. Piasecka. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2006, 365 s. [Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum].
16. Wyraz wyłuskany z piersi. Szkice o twórczości Zbigniewa Herberta. Cz. 1. Herbert w oczach zachodnich literaturoznawców. Materiały z Międzynarodowej Konferencji Naukowej Ośrodka Kultury Polskiej przy Uniwersytecie Paris-Sorbonne (jesień 2004). Pod red. B. Gautier i D. Knysz-Tomaszewskiej; [cz. 2]. Pamięć i tożsamość. Materiały z warsztatów herbertowskich w Oborach (wiosna 2005). Pod red. J.M. Ruszara i M. Zielińskiego. Lublin: Gaudium 2006, 317 s. Biblioteka Pana Cogito..
17. Na ścieżkach pamięci. Album Paula Cazina. Wybór materiałów ikonograficznych i tekstów oraz oprac. D. Knysz-Tomaszewska i G.P. Bąbiak. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2009, X [2] 202 s.
Teksty francuskie oprócz opatrzonych nazwiskami tłumaczy przełożyła D. Knysz-Tomaszewska.
18. G. Zapolska: La morale de Madame Dulska = Moralność Pani Dulskiej. Édition bilingue. Trad. De P. Cazin (1933). Suivie d’une sélection de textes critiques de G. Zapolska. [Red.:] D. Knysz-Tomaszewska, G.P. Babiak. [Przeł.:] L. Virol et A. Nevill. Warszawa: Faculté de Langue et de Littérature Polonaises de l’Université de Varsovie 2011, 407 s.
Tekst główny w języku francuskim i polskim.
19. Museion 1911-1913. Publicystyka artystyczna i literacka. Red.: G.P. Bąbiak i D. Knysz-Tomaszewska. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2013, 498 s.
20. G. Zapolska: Une Parisienne oublieé! [Szkice]. [Oprac. i przekład:] E. Koślacz-Virol. [Współpraca:] D. Knysz Tomaszewska, A. Nevill. Paris: Le Scribe l’Harmattan 2016, 150 s.

Zob. też Twórczość poz. .

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 2009, 2010.

Od naturalizmu Zoli do prozy zespołu „Przedmieście”

B. FARON: Dziedzictwo naturalizmu w dwudziestoleciu. Nowe Książki 1973 nr 21.
M. KABATA: Naturalistyczne tradycje i rodowody. Miesięcznik Literacki 1973 nr 10.

Pola Gojawiczyńska

T. WALAS, M. ZIELIŃSKI: Gojawiczyńska. Fenomen literatury kobiecej (dwugłos). Nowe Książki 1976 nr 21, przedruk rec. M. ZIELIŃSKIEGO pt. Przeciw kobiecie w tegoż: Kilka niewzruszonych przekonań. Kraków 1987.
K. KULICZKOWSKA: W kręgu powieści środowiskowej. Miesięcznik Literacki 1977 nr 2.

Europejskie powinowactwa naturalistów polskich

H. SUWAŁA. „Przegląd Humanistyczny1995 nr 6.

Paul Cazin

M. GMURCZYK-WROŃSKA. „Dzieje Najnowsze1993 nr 3.

Przekład literacki

P. SULIKOWSKI. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Colloquia Germanica Stetinensia1999 nr 9.