BIO

Urodzony 17 kwietnia 1895 w Chrzanowie, w środowisku inteligencji; syn Michała Bocheńskiego i Marii z Niemczyckich; ojciec Jacka Bocheńskiego, prozaika. Szkołę średnią ukończył we Lwowie. Równocześnie uczęszczał do Konserwatorium. W 1913-14 studiował filozofię na Uniwersytecie we Lwowie, a następnie do 1918 odbywał studia w zakresie filologii klasycznej i filozofii na uniwersytecie w Wiedniu. Tam kontynuował również studia muzyczne. W 1918 powrócił do kraju i osiadł w Lublinie, gdzie wykładał języki klasyczne w gimnazjach, zajmował się jednocześnie pracą literacką, krytyką muzyczną, nauczaniem muzyki i dyrygenturą. Debiutował w 1919 wierszem pt. Madonna , opublikowanym w „Myśli Twórczej” (nr 2). W tym okresie rozpoczął także działalność odczytową na tematy literackie i kulturalne. Zawarł związek małżeński z Marią z Jankowskich (małżeństwo kościelnie unieważnione). Był członkiem grupy literackiej Reflektor i komitetu redakcyjnego wydawanego przez nią czasopisma o tym samym tytule (1924-25). W 1925 redagował przez krótki czas pismo „Nowe Życie”. Obok poezji ogłaszał przekłady z literatury greckiej i łacińskiej m. in. w „Kwartalniku Klasycznym” (1925-31). W 1931 ożenił się z Janiną z Oderów i zamieszkał w Krakowie, gdzie do 1932 pracował jako nauczyciel w Gimnazjum im. B. Nowodworskiego. Następnie zajął się wyłącznie pracą literacką i przekładową z literatury greckiej, rzymskiej, indyjskiej, włoskiej, francuskiej, niemieckiej i ukraińskiej. W 1932 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich. Publikował wiersze, felietony na tematy literackie oraz przekłady m. in. w „Kamenie” (1933-39), „Kurierze Literacko-Naukowym” (1934-39), „Okolicy Poetów” (1935-39), „Sygnałach” (1938-39). Zafascynowany Tatrami w 1936 zamieszkał na stałe w Zakopanem. Rozwinął tu akcję odczytową, wygłaszając cotygodniowe prelekcje na różne tematy związane z literaturą. Odczyty te organizował także tajnie w czasie okupacji niemieckiej. Po zakończeniu wojny kontynuował działalność literacką i odczytową, głównie w Zakopanem, ale wyjeżdżał również do innych miast; w sumie wygłosił ok. 1500 prelekcji. Wiersze i przekłady zamieszczał w lubelskiej „Kamenie”; wiele pozostało w rękopisach. W 1956 otrzymał nagrodę specjalnej Ministra Kultury i Sztuki. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1955). Zmarł 16 grudnia 1962 w Zakopanem; pochowany tamże na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku.

Twórczość

1. Poezje. Lublin: Nakład autora 1919, 98 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Sonety; Do niej; Po drodze; Sielanki; Z Tatr; Za podszeptem chwili. – Przekłady z poezji indyjskiej, niemieckiej, francuskiej; Z wierszy najdawniejszych; Z Odyssei [przekłady fragmentów eposu Homera].

2. Poezyj seria druga. Lublin: Skład główny Księgarnia Gebethnera i Wolffa 1919, 76 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Z życia; Wiosną i latem; Z Tatr; Pan. – Przekłady z poezji indyjskiej, niem., franc.

3. Dzwony. Poezyj seria trzecia. Lublin: Skład główny Księgarni Gebethnera i Wolffa 1920, 91 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Sielanki; Chwile; Wiersze różne; Prozą; Dzwony [Wiersz]; Garść pamiątek. – Przekłady z poezji francuskiej, niemieckiej oraz fragmenty „Iliady” Homera.

4. Serce. Poezyj seria czwarta. Lublin: Skład główny Księgarnia Gebethnera i Wolffa 1920, 163 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Żonie; Prozą, Wiersze różne; Lenno; Cmentarz. – Przekłady: z Fedrusa; z Verlaine'a; z Paqueta; z Wildgana.

5. Rzeźbiarz. Poezyj seria piąta. Cieszyn: Skład główny Księgarni Arcta 1922, 61 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Ja; Kobietom; Wiersze różne oraz wiersze: Rzeźbiarz; Róg. – Przekłady wierszy Ch. Baudelaire'a, J. M. Hérédii, O. Ernsta.

6. Olga i inne nowele. Cieszyn: Skład główny Księgarni Arcta 1923, 57 s.

Zawartość

Olga; Złoto; O Walku Borowcu, poecie i Teresie Wawrzykównie, juhasce; Turlica i wisielec; Żałoń.

7. Spontanizm. Rzecz o duszy i sztuce. Lublin: Skład główny Księgarni K. Kotlarskiego 1923, 22 s.

8. Kościół. Poezyj seria szósta. Cieszyn: Nakład autora 1924, 32 s.

9. Moja kantyczka. Poezje. Lublin: Skład główny Księgarni K. Kotlarskiego 1926, 63 s.

Zawartość

Zawiera cykl: Kantyczka oraz wiersz: Kościół.

10. Liryki zebrane. Rękopis powst. 1956. Inne wersje rękopiśmienne: 1960, 1961.

Rękopis w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Zakopanem i w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

11. Smutek triumfalny. Wiersze oryginalne i przekłady. Posłowie: T. Bocheński, K. A. Jaworski. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1971, 259 s.

Zawartość

Zawiera wiersze z cykli: Brzask; Słowa maleńkie; Moja kantyczka; Krople krwi; Smutek triumfalny; Ziarna; Dodatek. – Przekłady i parafrazy poetyckie [z autorów:] Alkajos, Anakreont, G. Garducci, J. W. Goethe, J. M. Hérédia, Hezjod, Hiponaks, Homer, Horacy, Katullus, Teokryt, Safona, Wirgiliusz oraz anonimowych utworów greckich i staroindyjskich.

12. Ciemne smreczyny. [Wiersze i proza]. Oprac. tekstu z rękopisu, przedmowa i objaśnienia: J. Kolbuszewski. Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1985, 222 s.

Wybór na podstawie pozostawionego w rękopisie przez autora tomu pt. Liryki tatrzańskie (powst. 1956).

Zawartość

Cykle wierszy: Liryki tatrzańskie; Słowa maleńkie; Moja kantyczka [poz. ]; Kropla krwi. – [Proza:] Dziennik tatrzański: Cz. 1. 1927, Cz. 2 .(fragm.) 1927, 1928.

13. Garść liryków tatrzańskich. Kraków: Oficyna Podhalańska „Secesja 1996, XXX s.

Przekłady

1. Przekład Hezjodowej Tarczy Heraklesa. [Przeł.] T. Bocheński. Cieszyn 1924, 23 s.
2. Gościńce. Przekłady. Lublin: Skład główny Księgarni K. Kotlarskiego 1925, 63 s.

Zawartość

Zawiera przekłady: Z Hymnów Homerowych; Z Heredii; Z Hillego; Z Owidiusza.
3. Gościńce. Przekłady. Rękopis t. 1-10 powst. przed 1962.
Rękopis w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Zawartość

[1]. Poezja indyjska. – [2]. Poezja grecka. – [3]. Liryka grecka. – [4]. Grecka liryka chóralna. – [5]. Poezja rzymska. – [7]. Liryka włoska i francuska. – [8]. Klasycy niemieccy. – [9]. Liryka niemiecka. – [10]. Komentarze.

Zob. też Twórczość poz. , , , , .

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1956.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
Rocznik Literacki 1962” wyd. 1964 (P. Grzegorczyk).
P. Grzegorczyk: Tadeusz Bocheński. W tegoż: Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956-1967. Cz. 2. Warszawa 1986.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

K. Bielski: Ignis ardens. Kamena 1963 nr 2.
K. A. Jaworski: Tadeusz Bocheński. W tegoż: W kręgu Kameny. Lublin 1965.
J. Kolbuszewski: Tatrzańskie wiersze Tadeusza Bocheńskiego. Podtatrze 1978 zima.
A. Zaczyński: Piątki Tadeusza Bocheńskiego. Życie Literackie 1983 nr 11.
J. Bocheński: Odmieniec. Tadeusz Bocheński. (1985-1962). Zeszyty Literackie 1993 nr 41.