BIO

Urodzony 19 marca 1897 w Czernichowie pod Krakowem; syn Ludwika Birkenmajera, historyka nauk ścisłych, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ), i Zofii z Karlińskich; brat Aleksandra Birkenmajera, historyka nauk ścisłych, profesora bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Warszawskiego (UW). Uczył się w gimnazjum w konwikcie jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem, maturę zdał w Gimnazjum św. Anny w Krakowie w 1915. W tymże roku został wcielony do armii austriackiej i wysłany na front wschodni. W 1916 pod Czerniowcami dostał się do niewoli rosyjskiej: więziony był w Pskowie, a następnie przebywał m. in. w Moskwie, w północnej Rosji w guberni włodzimirskiej, w Czelabińsku, we wschodniej Syberii nad Bajkałem, w Troickosawsku nad granicą mongolską, a potem przez rok w obozie w Berezówce pod Wierchnieudińskiem. Po nieudanej próbie przedostania się wraz z wojskami czeskimi na wschód do Oceanu Spokojnego i dalej do Francji (1918), dostał się do niewoli bolszewickiej i pracował w kompanii robotniczej nad Bajkałem. Jesienią 1918 pojechał do Irkucka, a później do Nowonikołajewska (głównej kwatery wojsk polskich we wschodniej Rosji); jako żołnierz formującego się tamże 1 Pułku Strzelców Polskich im. T. Kościuszki (wchodzącego w skład 5. Dywizji Syberyjskiej) walczył na froncie uralskim, skąd odwołano go do pracy w sztabie. Był redaktorem (wespół z Szymonem Aleksandrem Nawrockim) założonego w Nowonikołajewsku przy 5. Dywizji Syberyjskiej „Żołnierza Polskiego we Wschodniej Rosji” (1919-20) i wydawcą pisemka humorystycznego pt. „Bąk” (utwory podpisywał pseudonimem: Chochoł, Antoni Brzoza). Po rozbiciu 5. Dywizji (w styczniu 1920) był internowany w obozach pod Krasnojarskiem oraz w Tule, a następnie więziony w Omsku; w 1920 po dwukrotnie podejmowanej ucieczce powrócił do kraju. Podjął studia polonistyczne na UJ, a od 1921 kontynuował je na UW; w 1924 uzyskał magisterium. W 1922 ożenił się z Marią Jętkiewicz i osiadł na stałe w Warszawie. Studia łączył z pracą nauczyciela języka polskiego i łaciny w szkołach średnich. Zaczął też rozwijać od 1921 działalność literacką i publicystyczną bardzo intensywną w latach następnych. Wiersze, artykuły, recenzje i przekłady ogłaszał w wielu czasopismach m. in. w „Gospodzie Poetów” (1921), „Przeglądzie Chyrowskim” (1923-29), „Kurierze Poznańskim” (1924-30), „Kurierze Warszawskim” (1924-25, 1927-29, 1933-39), „Myśli Narodowej” (1925-39; tu m. in. w 1931-39 stała rubryka Z ruchu wydawniczego ), „Gazecie Warszawskiej Porannej” (1926-27), „Gazecie Warszawskiej” (1928-34), „Rodzinie Polskiej” (1929-39), „Przeglądzie Powszechnym” (1933-39; tu m. in. stała rubryka Przegląd piśmienictwa w 1933), „Przeglądzie Katolickim (1934-39), Kulturze” (Poznań 1936-37). Birkenmajer jako tłumacz współpracował od 1925 z Wydawnictwem Polskim (R. Wegner) w Poznaniu, przygotowując przekłady dla serii Biblioteka Laureatów Nobla. W 1926 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1927 nawiązał współpracę z grupą poetycką Czartak, w której almanachu Czartak. Zbiór poetów w Beskidzie (1928) zamieścił swoje utwory i artykuły (też pod pseudonimem J. Birk.). Równocześnie kontynuował pracę naukową i publikował studia i artykuły w pismach: „Język Polski” (1922-38), „Pamiętnik Literacki” (1925-38), „Ruch Literacki” (1926-37), „Kwartalnik Klasyczny” (1928-33), „Filomata” (1929-37), „Poradnik Językowy” (1931-37), „Rocznik Literacki” (1933-38; tu sprawozdania z literatury greckiej, łacińskiej i rumuńskiej). W 1932 na podstawie rozprawy Bolesław Chrobry w literaturze polskiej uzyskał stopień doktora filozofii, a w 1937 habilitował się na UJ przedstawiając pracę Patrium carmen «Bogurodzica Dziewica» . Oprócz badań z zakresu literatury średniowiecznej zajmował się szczególnie twórczością Henryka Sienkiewicza; zbierał materiały do źródłowej monografii tego pisarza, podejmował podróże do Włoch i Czech. W 1937 wyjechał do USA, gdzie na uniwersytecie w Madison (Wisconsin) był wykładowcą języka i literatury polskiej. Kontynuował pracę twórczą przygotowując zbiory wierszy: Pede libero , Śpiew latarni morskiej , W domu mojego ducha (nie wydane). Prowadził działalność odczytową. W sierpniu 1939 wrócił do Polski, by objąć Katedrę Historii i Literatury polskiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Po wybuchu II wojny światowej zgłosił się ochotniczo do wojska i jako porucznik rezerwy brał udział w obronie Warszawy. Poległ 26 września 1939 w czasie walk na Cytadeli Warszawskiej; pochowany w Warszawie na Cmentarzu na Służewie przy ulicy Wałbrzyskiej .

Twórczość

1. Pismo św. u Reja. [Rozprawa]. Powst. 1924. Streszczenie pt. Wpływ Pisma św. na świeckie pisma Mikołaja Reja. „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie” 1936 t. 16 z. 3 s. 244-248.

Praca magisterska przyjęta przez prof. J. Ujejskiego na Uniwersytecie Warszawskim. Przewidziane wydanie w 1939.

2. Opowiadania starej Margośki. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1927, 54 s.

3. Poszumy Bajkału. [Wiersze]. Zakopane: Księgarnia L. Zwoliński 1927, 160 s.

Zawartość

Od autora. — Cykle: Sonety bajkalskie; Przez tajgi i tundry; Żołnierska dola; Listy z więzienia; Przelotem.

4. Rewelacja rewelacyj. Warszawa 1927.

Informacja w poz. 9.

5. Łzy Chrystusowe. [Opowiadania]. Poznań: Spółka Pedagogiczna T. A. 1928, 74 s.

Zawartość

Łzy Chrystusowe; Wesele w Porębie; Na jeziorze; Ostatnia choinka; Rozbójnik Dyzma.

6. Ulicą i drogą. (Poezje). Warszawa: F. Hoesick 1928, 62 s.

Zawartość

Cykle: Na klawiszach miejskiego bruku; Skroś listków drzewnych.

7. Listy matczyne. [Wiersze]. Kraków 1929.

Informacja w poz. 9.

8. Bolesław Chrobry w literaturze polskiej. Powst. 1931-1932. Druk fragmentów pt. Legenda łysogórska o Bolesławie Chrobrym. „Pamiętnik Literacki” 1931 s. 25-39.

Praca doktorska; maszynopis, 196 k. w Bibliotece Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

9. Wycieczka. (Poezje). Warszawa: Dom Książki Polskiej 1932, 60 s.

10. Zawalony tunel. [Powieść]. Głos Narodu 1933 nr 327-351, 1934 nr 1-56, 74-83.

11. [Biografie świętych]. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1934-1938. Postacie Świętych.

Św. Błażej. † 316. [1934], 31 s.

Św. Augustyn, doktor Kościoła. 354-430. [1934], 31 s.

Św. Jan Chryzostom. [1935], 32 s.

Św. Alojzy Gonzaga. 1568-1591. [1938], 32 s.

Św. Julia, panna i męczenniczka. (Wiek V). [1938], 32 s.

12. Piskolek. (Opowiadanie). Warszawa: [Nasza Księgarnia] 1934, 31 s. Dod. do „Iskier” 1934.

13. Polska dywizja w tajgach Sybiru. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1934, 38 s.

Praca popularnooświatowa.

14. Pozdrowienie anielskie w narodzie polskim. Warszawa: Drukarnia Archidiecezjalna 1935, 11 s.

15. Zagadnienie autorstwa „Bogurodzicy. Gniezno: Nakład Studia Gnesnensia 1935, 136 s.

Zawartość

Tajemnica zamknięta na siedem pieczęci; Kunszt starodawnej pieśni; W kręgu dogmatów i liturgii: Theotoke Parthene; W kręgu dogmatów i liturgii: Twego dziela Krzciciela; Święty Wojciech, poeta doctus; Pieśń słowiańska.

16. Bogurodzica Dziewica. Analiza tekstu, treści i formy. Lwów: Filomata [1937], 191 s.

Praca habilitacyjna.

Zawartość

Najdawniejsze dzieje pieśni religijnej w Polsce; Zestawienie tekstów pieśni „Bogurodzica Dziewica” ; Język utworu; Teologiczne podłoże „Bogurodzicy”; Analogie hymniczne; Rytmika „Bogarodzicy”; Wnioski.

17. Kłopoty Henryka Sienkiewicza z „Rodziną Połanieckich. [Artykuł]. [Milwaukee]: Drukarnia „Kurier Polski1937, 4 s.

18. Nasza rodaczka — Ligia. [Artykuł]. [Milwaukee]: Drukarnia „Nowiny Polskie1937, [4] k.

19. Motywy i zagadnienia litewskie w literaturze polskiej. (Odczyt wygłoszony na dorocznym zebraniu Polskiego Klubu Artystycznego w Chicago dnia 15 maja 1938). [Milwaukee 1938], 13 s.

Przedruk ze Złotego Wydania Jubileuszowego „Kuriera Polskiego”.

20. Mój przyjaciel Sań-Fu. [Opowiadanie]. [Milwaukee]: Drukarnia „Kurier Polski” [1938], 4 s.

21. Spełniona obietnica. [Opowiadanie]. [Milwaukee]: Drukarnia „Nowiny Polskie1938, [4] k.

22. Trud niemały” Henryka Sienkiewicza. [Artykuł]. [Milwaukee]: Drukarnia „Nowiny Polskie1938, 8 s.

23. Wybór poezji. Milwaukee: Klub Książki Polskiej 1939, [3] k.

Maszynopis jednostronnie powielony.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

• Sienkiewicz a Śląsk. „Zaranie Śląskie” 1934 z. 4 s. 221-229.
Les traductions polonaises de Virgile. Eos 1930/31 nr 33 s. 137-150.
O autorstwie „Carmen Macaronicum. Przegląd Humanistyczny 1932 z. 4/5 s. 401-416.
Hymny i ich dzieje. W: Hymny średniowieczne. Lwów 1934 s. 205-228.
Wzory greckie „Bogurodzicy. Pamiętnik Literacki 1934 z. 3/4 s. 249-266.
Bogurodzica” wobec hymnografii łacińskiej. Przegląd Katolicki 1935 nr 32-33, 35-37, 39-40.
Prace o Sienkiewiczu. Pamiętnik Literacki 1935 z. 3/4 s. 609-626.
Epitafium Bolesława Chrobrego. (Próba ustalenia tekstu). W: Munera philologica Ludovico Ćwikliński [...] oblata. Poznań 1936 s. 347-370.
Prace o Kasprowiczu.1926-1936. Pamiętnik Literacki 1936 z. 4 s. 1012-1039.
Henryk Sienkiewicz. Thought”, Nowy Jork 1939 t. 14 s. 579-593.

Drobne utwory literackie

Książeczki obrazkowe z wierszykami dla dzieci

Wydane przez Wydawnictwo Polskie R. Wegnera:.

Czworonożni przyjaciele. Poznań 1929.
Czy już znacie? Poznań 1931.
Kochane pieski. Poznań 1931.
Kocie figle. Poznań 1931.
Naokoło roku. Poznań [1931]. Wyd. 2 [Norymberga 1945].
Tyk-tak. Poznań 1931.
Zwierzęta domowe. Poznań 1931.
Chwile radości. Poznań [nie po 1932].
Dziecięce kłopoty. Poznań [1932].
Słoneczne dni. Poznań [nie po 1932].
Swawole wiejskie. Poznań [nie po 1932].
U krasnoludków. Poznań [nie po 1932].
Nasze miłe zwierzęta. Poznań [ok. 1935].
Czy już znacie? (Bajeczki wujka Czesia [Cz. Kędzierskiego]; Wierszyki J. Birkenmajer). [Norymberga 1945].
Jak ci się podobam? [Norymberga 1945].
Moi przyjaciele. [Norymberga 1945].
Przyjaciele. [Norymberga 1945].
Wesołe dni. [Norymberga 1945].
Wesołe rachunki. [Norymberga 1945].

Przekłady

1. R.L. Stevenson: Wyspa skarbów. [Powieść]. Lwów: Wydawnictwo Polskie 1925, [8], 348 s. Wyd. nast. 2-14 w 1938-1992, [15-25] w 1994-1999.
2. W.B. Yeats: Opowiadania o Hanrahanie Rudym; Tajemnicza róża; Rosa Alchemica. Tłumaczenie [i wstęp] J. Birkenmajer. Lwów: Wydawnictwo Polskie 1925, XIX, 221 s.
3. K. Gjellerup: Gdym po raz pierwszy ujrzał ją... Powieść. Lwów: Wydawnictwo Polskie 1926, VIII, 362, [6] s.
4. R. Kipling: Kim. [Powieść]. Lwów: Wydawnictwo Polskie 1926, [8], 365 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) 1939; wyd. 3 Warszawa: Wiedza 1948; Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1987; Warszawa: Sigma Not 1990.
5. A.H. Smith: Złoto z Porto Bello. [Powieść]. Lwów: Wydawnictwo Polskie 1926, [8], 367 s. Wyd. nast.: Mikołów: Książnica Śląska 1947; Warszawa: Iskry 1955, tamże 1957; Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991.
6. R. Tagore: Gora. [Powieść]. Lwów: Wydawnictwo Polskie 1926, [8], 501 s.
7. R.L. Stevenson: Porwany za młodu. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Polskie [1927], [8], 317 s.
8. R. Kipling: Druga księga dżungli. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) [1928], 321 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże [1939]; Katowice: Mewa 1947; wyd. 4 Warszawa: Wiedza 1948; wyd. 3 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, tamże: wyd. 6 1963, wyd. 8 1986, [wyd. 9] Warszawa: Viator 1994; Warszawa: Prószyński i S-ka 1997.

Wyd. łączne z Księga dżungli [poz. ] Warszawa: Nasza Księgarnia 1967; Warszawa: Książka i Wiedza 1988, tamże 1991.

9. R. Kipling: Księga dżungli. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) 1928, VIII, 254 s. Wyd. nast.: tamże wyd. 2 1931, wyd. 3 [1939]; [wyd. 4-23] 1946-2000.

Wyd. łączne z: Druga księga dżungli [poz. ] Warszawa: Nasza Księgarnia 1967; Warszawa: Książka i Wiedza 1988, tamże 1991.

10. R. Kipling: Światło, które zgasło. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R. Wegner) 1928, XII, 307 s.
11. R. Tagore: Zerwane pęta oraz inne opowiadania. Poznań: Wydawnictwo Polskie 1928, XIII, 293 s.
12. J. Galsworthy: Saga rodu Forsytów. T. 3: Przebudzenie; Do wynajęcia. [Powieść]. Warszawa: Rój 1930, 397 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wiedza 1949; wyd. 2 powojenne Warszawa: Książka i Wiedza 1952; wyd. 1 [!] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, tamże: wyd. 2 [!] 1956, wyd. 3 1960, wyd. 4 1962, wyd. 5 1971, wyd. 6 1972; Warszawa: Książka i Wiedza 1988; Warszawa: Da Capo 1992, wyd. 7 [właśc. 9] Warszawa: Książka i Wiedza 1998; Warszawa: Prószyński i S-ka 1999.
13. R. Kipling: Gawędy spod Himalajów. [Opowiadania]. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R.Wegner) 1930, [8], 356 s.
14. R. Kipling: Kapitanowie zuchy. Powieść o wielkich ławicach morskich. Przekł. i przedmowa: J. Birkenmajer. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R.Wegner) [1930], XI, 284 s. Wyd. nast. Warszawa: Wydawnictwo Polskie (R.Wegner) 1948, [wyd. 3] Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza 1995.
15. F.H. Burnett: Mała księżniczka. [Powieść]. Warszawa: Księgarnia G. Szylinga [1931], 328 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże [1938], wyd. 3 Warszawa: Viator 1993; Warszawa: Rytm; Waza 1994; Kraków: Zielona Sowa 2000, tamże: 2003, 2004; Kraków: Zielona Sowa; Polskapresse; Oddział Prasa Krakowska 2004; Kraków: Zielona Sowa 2005; Kraków: Zielona Sowa; Olsztyn: Edytor 2005; Kraków: Zielona Sowa; Warszawa: Polskapresse [2005]; Warszawa: Świat Książki 2005.
16. B. Mussolini: Pamiętnik z czasów wojny. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R.Wegner) [1931], 191 s.
17. E.A. Poe: Morderstwo przy rue Morgue. [Opowiadania]. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R.Wegner) [1931], 277 s.
18. E. Salgari: Dramat na Oceanie Spokojnym. [Powieść]. Przekł. i przedmowa: J. Birkenmajer. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1931, XI, 276 s. Wyd. nast.: Oprac. literackie: T. Linkner. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1991.
19. R. L. Stevenson: Pan dziedzic Ballantrae. Gawęda zimowa. Poznań: Polska S-ka Akcyjna 1935, 170 s. Wyd. nast.: [Poznań:] Wielkopolska Księgarnia Wydawnicza 1949; pt. Dziedzic na Ballantrae. Gawęda zimowa. Warszawa: Iskry 1959.
20. Udział twórczości katolickiej w dzisiejszej literaturze świata. Zbiorowy zarys monograficzny. T. 1-2. Tłumaczenie z niemieckiego J. Birkenmajer. Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów 1935, 324 + 235 s.
21. R. Kipling: Puk z Pukowej Górki. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Polskie (R.Wegner) [1936], 345 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wiedza 1948; wyd. 2 [!] skrócone Warszawa: Nasza Księgarnia 1958; Warszawa: Alfa 1985, wyd. 3 [!] skrócone tamże 1988.
22. R. Guardini: Znaki święte. Przeł. z niemieckiego J. Birkenmajer. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1937], 97 s. Wyd. nast.: Wprowadzenie: J. Majka. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej 1982, tamże: 1987, wyd. 3 1991.
23. J. Pelz: Kazania dla dzieci. Credo na tle roku szkolnego. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1938, VII, 242 s.
24. T. Rayment: Dolina nieba. [Powieść]. Lwów: Książnica–Atlas [1938], 351 s.
25. D. Defoe: Robinson Kruzoe. Przekład powst. przed 1939. Przejrzał, uzupełnił i wstępem opatrzył J. Kott. Warszawa: Wydawnictwo Polskie (R.Wegner) 1949, 329 s. Wyd. nast. pt. Przypadki Robinsona Kruzoe. Red. i przedmowa: J. Kott. T. 1: wyd. 1 [!]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, tamże: wyd. 2 1954, 1957, wyd. 4 [!] 1971, wyd. 5 1974, 1983, 1986; Oprac., [wstęp]: A. Rowiński. Warszawa: Książka i Wiedza 1991, wyd 2 [!] tamże 1992; Bielsko-Biała: Beskidzka Oficyna Wydawnicza 1993; [wyd. 12] Warszawa: Książka i Wiedza 1993; Bielsko-Biała: Beskidzka Oficyna Wydawnicza [1996]; Bielsko-Biała: Klasyka [1996]; [Poznań:] Podsiedlik – Raniowski i Sp. 1996, tamże 1997; Bielsko-Biała: Klasyka 1997; pt. Robinson Kruzoe. Warszawa: Agencja Wydawnicza „Nałęcz” 1997; pt. Robinson Kruzoe. Warszawa: Ostroróg [1998], tamże [2000]; pt. Przypadki Robinsona Kruzoe. T. 1. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2002.
Przekład w opracowaniu A. Rowińskiego na podstawie anonimowego przekładu z 1851 oraz tłumaczenia J. Birkenmajera.
26. R. Kipling: Biała foka. [Opowiadanie]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 47 s.
27. R. Kipling: Rikki-Tikki-Tavi. [Opowiadanie]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 46 s.
28. R. Kipling: Zaginiony legion. Przeł.: J. Birkenmajer, M. Marszał. Warszawa: Iskry 1987, 61 s.

Ogłoszony pod nazwiskiem J. Birkenmajera przekład R. Kiplinga: Stalky i spółka (Warszawa 1948, Warszawa 1993) jest w istocie przekładem pióra Jerzego Bandrowskiego.

Prace redakcyjne

1. Myśli św. Jana Chryzostoma. Wybrał [i poprzedził wstępem] J. Birkenmajer. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1937, XV, 142 s. [Wyd. 2] tamże 1996.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (T. Fijałkowski).

Ogólne

Artykuły

B. Benedict: Wspomnienie o prof. Józefie Birkenmajerze. Tygodnik Polski”, Nowy Jork 1944 nr 39; sprostowanie i uzupełnione: A. Birkenmajer. Tamże 1944 nr 47.
Z. Grabowski: Józef Birkenmajer. W: Straty kultury polskiej 1939-1944. T. 1. Glasgow 1945.
[J. Krzyżanowski] J.K. Dębowski: Józef Birkenmajer. Pamiętnik Literacki 1946 z. 1/2, przedruk w: Na polach elizejskich literatury polskiej. Warszawa 1997.
[K. Nitsch] K. N.: Ś.p. Józef Birkenmajer. Język Polski 1946 nr 3.
P. Grzegorczyk: Józef Birkenmajer. (W 10-lecie zgonu). Dziś i jutro 1949 nr 39.
E. Kozikowski: Wspomnienie o Józefie Birkenmajerze. Życie i Myśl 1951 nr 1/2, przedruk w tegoż: Między prawdą a plotką. Kraków 1961.
Z. Zdrojkowska: Dzieło niedługiego życia. Słowo Powszechne 1982 nr 153.
A. Romanowski: Poezja żołnierska na Wschodzie — czy jej brak? Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie 1986 z. 55 [dot. m.in. J. Birkenmajera].
S. Napiórkowski: Spuści nam” — teologiczno-krytyczne uwagi o interpretacji Birkenmajera. Pamiętnik Literacki 1989 z. 3.

Poszumy Bajkału

R. Dyboski: Tristia ex Siberia. Czas 1928 nr 2.
[Z. Wasilewski:] Z.: Józef Birkenmajer jako poeta. Myśl Narodowa 1928 nr 8.

Zagadnienie autorstwa „Bogurodzicy”

A. Brückner. Pamiętnik Literacki 1935 z. 3/4 s. 590-594, polemika: tamże: J. Birkenmajer s. 639-647, A. Brückner: Replika s. 647-648; J. Birkenmajer: Sprawa zapieczętowana. „Przegląd Katolicki” 1936 nr 4-5 [polemika z A. Brücknerem]; Dyskusja o „Bogurodzicy”. Tamże 1937 nr 10-11; „Trzeźwe” poglądy profesora Brücknera na „Bogurodzicę”. Tamże 1937 nr 48.
J. Krzyżanowski: Zagadka „Bogurodzicy. Pion 1935 nr 38, polemika tamże 1935: J. Birkenmajer: „Pieśń ujdzie cało...” nr 41, J. Krzyżanowski: Jeszcze w sprawie „Bogurodzicy” nr 44.

Bogurodzica Dziewica

A. Brückner. Nowa Książka 1938 z. 2.