BIO

Urodzony 17 stycznia 1921 we Lwowie; syn Antoniego Bilińskiego, prawnika-notariusza, i Karoliny z Michałowskich. Uczęszczał do I Gimnazjum we Lwowie, uzyskując w 1939 świadectwo dojrzałości. Po wybuchu II wojny światowej i włączeniu ziem wschodnich do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich przebywał w powiecie zbaraskim. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał w Zbarażu, gdzie pracował kolejno jako murarz, fornal, pomocnik buchaltera oraz przez 16 miesięcy na robotach przymusowych jako drwal. Wiosną 1944 wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego i po przeszkoleniu w Sielcach i w Riazaniu, a następnie w Chełmie Lubelskim przebył szlak bojowy do Berlina jako dowódca plutonu artylerii I Armii. Jesienią 1944 uczestniczył w przeprowadzaniu reformy rolnej na Lubelszczyźnie. Zdemobilizowany w 1946 (w stopniu porucznika) podjął pracę jako główny księgowy w Centralnym Zarządzie Technicznej Obsługi Rolnictwa w Cieplicach, a następnie w Łodzi, gdzie pracował do 1952. W 1947 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W tymże roku ożenił się z Danutą z Rozeckich. Debiutował w 1953 powieścią Szósta bateria. Opowiadania i reportaże publikował w „Żołnierzu Polskim” (1953-71) i „Żołnierzu Polski Ludowej” (1954-56). W 1953-54 był redaktorem Wytwórni Filmów Oświatowych. Następnie w 1954-64 pracował w redakcji literackiej Polskiego Radia w Łodzi. W 1955 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1964-68 był redaktorem naczelnym łódzkiego tygodnika „Odgłosy”; w piśmie tym ogłaszał też do 1981 reportaże, artykuły i recenzje (m.in. pod pseudonimem Stefan Michałowski, 1962-68). W 1969-70 ponownie podjął pracę w redakcji literackiej łódzkiej rozgłośni Polskiego Radia; był autorem utworów i adaptacji radiowych. W 1975 przez pewien czas był kierownikiem literackim Łódzkiego Zespołu Filmowego, kierowanego przez Jana Rybkowskiego. W 1983 został członkiem nowego ZLP. W 1977 otrzymał nagrodę miasta Łodzi, w 1982 nagrodę Ministra Obrony Narodowej za całokształt twórczości poświęconej II wojnie światowej, w 1985 nagrodę I stopnia Ministra Kultury i Sztuki. Ostatnie lata życia poświęcił rozwijaniu hobby, jakim było amatorskie malarstwo (malował głównie scenki rodzajowe z Kresów). Odznaczony m.in. Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski (1964), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1980), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1988). Zmarł 1 kwietnia 1999 w Łodzi.

Twórczość

1. Szósta bateria. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 286 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1954, wyd. 2 [właśc. 3] 1955.

Przekłady

bułgarski

Šesta batareja. [Przeł.] V. Daskalová. Sofiâ 1954.

rosyjski

Šestaja batareâ. [Przeł.] V. Dvornikova. Moskva 1987.

2. Bój. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1954, 198 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1973.

Przekłady

czeski

Boj. [Przeł.] J. Lacko. Praha 1958.

niemiecki

Der Tod lauert am Wolnapass. [Przeł.] R. Matz. Berlin 1968, wyd. nast. tamże: 1970, 1975.

3. Opowiadania. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1954, 97 s.

Zawartość

Gołymi rękami; Maciek; Piekarnia polowa; Tereska; Michał; Tomek; Egzamin dojrzałości; Żołnierskie słowo; Opowiadanie z przyczółka.

4. Lato po wojnie. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1960, 257 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1977, wyd. 4 1985.

5. Łódź jaką znam. [Wydawnictwo albumowe]. [Łódź]: Wydawnictwo Łódzkie 1963, [176] s.

Tekst i zdjęcia W. Bilińskiego.

6. Szkic do portretu. [Literacka monografia miasteczka Działoszyn]. Powst. 1966. Wyd. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1969, 218 s.

7. Waga. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska [Łódź] 1966.

8. Kasjer X. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1967.

9. Sprawa z archiwum. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1967.

Wyróżnienie w 1967 w konkursie Komitetu do Spraw Radia i Telewizji na telewizyjne widowisko sensacyjne.

10. Nagrody i odznaczenia. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968, 385 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1975, wyd. 3 1978, wyd. 4 1984.

Nagrody

Nagroda w 1967 w konkursie Wydawnictwa MON na powieść o tematyce związanej z II wojną światową, w 1969 nagroda III stopnia Ministra Kultury i Sztuki, w 1970 — nagroda II stopnia Ministra Obrony Narodowej.

Przekłady

niemiecki

Das Spital am Kreuzweg. [Przeł.] R. Matz. Berlin 1979.

Adaptacje

radiowe

Oprac.: R. Dworczyńska. Reżyseria: Z. Kuźmiński. Polskie Radio 1970.

filmowe

Scenariusz i reżyseria: J. Łomnicki. Dialogi: W. Biliński. Ekranizacja 1974.

11. Marszruta bez sławy. [Powieść]. Powst. przed 1969.

Nagrody

Nagroda w 1969 w konkursie pt. „Polska-ZSRR” ogłoszonym przez „Trybunę Ludu”, Oddział Związku Literatów Polskich w Katowicach, Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej i Wydawnictwo „Śląsk” na powieść lub opowiadanie.

12. Raj na ziemi. Scenariusz filmowy. [Współautor:] Z. Kuźmiński. Ekranizacja 1969.

Na podstawie opowiadania W. Bilińskiego pt. Saperzy.

Nagrody

W 1970 film uzyskał nagrodę zespołową III stopnia Ministra Obrony Narodowej.

13. Los i łut szczęścia. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1971, 384 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1976, wyd. 3 1980.

Adaptacje

radiowe

pt. W kwietniu i w maju. Adaptacja: M. Komorowska. Polskie Radio 1973.

14. Wizja lokalna. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1972.

Wyróżnienie w 1971 w konkursie Telewizji Polskiej i Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej na telewizyjne widowisko sensacyjne.

15. Wypadek. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1976, 207 s. Wyd. 2 tamże 1979.

Nagrody

Nagroda Centralnej Rady Związków Zawodowych w 1977.

Przekłady

czeski

Nehoda. [Przeł.] J. Jarolímková. Praha 1980.

rosyjski

Katastrofa. [Przeł.] M. Ignatov. Moskva 1979.

słowacki

Nehoda. [Przeł.] D. Hláková. Bratislava 1988.

ukraiński

Avarija. [Przeł.] B. Gavriškin. L'vìv 1981.

16. Wrócić do siebie. Powieść. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1977, 301 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1980.

Adaptacje

filmowe

Pobojowisko. Scenariusz i reżyseria: J. Budkiewicz. Ekranizacja 1985.

17. Ikony. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1978, 202 s.

Przekłady

niemiecki

Der Ikonencoup. [Przeł.] Ch. Eckert. Berlin 1981, wyd. nast. tamże: 1982, 1986.

18. Koniec wakacji. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1979, 297 s. Wyd. 2 tamże 1985.

Nagrody

Nagroda II stopnia Ministra Obrony Narodowej w 1979.

Przekłady

niemiecki

Das Ende der Ferien. [Przeł.] R. Matz. Berlin 1984.

rosyjski

Konec kanikulam. [Przeł.] M. Ignatov i V. Chorev. Moskva 1984.

Adaptacje

filmowe

Romans z intruzem. Scenariusz i reżyseria: W. Podgórski. Ekranizacja 1984.

19. Widoki o zmierzchu. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1980, 233 s.

20. Sprawa w Marsylii. [Powieść biograficzna o J. Conradzie]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1983, 222 s.

21. Wyjaśnienie. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1984, 207 s. Wyd. 2 tamże 1985.

Przekłady

niemiecki

Das süsse Leben der Sylvia O. Roman. [Przeł.] K.Kelm. Berlin 1991.

Adaptacje

teatralne

Sylwia. Scenariusz: K. Klein-Majdecka. Telewizja Polska 1987.

22. Pomadka od Hawurassa. [Powieść]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1986, 245 s.

Nagrody

Nagroda im. A. Kowalskiego „Olka”, przyznana przez redakcję „Walki Młodych” w 1988.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Pożegnanie z lotniskiem. Polskie Radio 1971.
Amputacja. Polskie Radio 1972. Druk. „Teatr Polskiego Radia” 1972 nr 2 s. 63-83.
Małe drgnienie serca. Polskie Radio 1974.
Przesłuchanie. [O J. Brechcie]. Polskie Radio 1978.

Utwory niepublikowane, niedatowane

Według informacji rodziny dwie powieści historyczno-obyczajowe powst. po 1994, zachowane w maszynopisie w archiwum rodzinnym:.

Piękne kroki poloneza [z połowy XIX w.].
Wędrówka aleją wisielców [z początku XX w.].

Adaptacje

Celadon i Astrea czyli romans królewski. (Listy Jana Sobieskiego i Marysieńki). [Współautor:] K. Zygmund. Telewizja Polska 1966.
A. France: Tais. Telewizja Polska 1967.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1973, 1990.

• Inf. żony 2004.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (R. Loth).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

S. Majchrowski: Z problematyki powieści Wacława Bilińskiego. Acta Universitatis Lodziensis 1977 nr 17.
M.M. Szargan: Galeria pisarzy łódzkich: Wacław Biliński. Odgłosy 1978 nr 5.
T. Błażejewski: Wacław Biliński. W tegoż: Łódzkie środowisko literackie. Łódź 1981.
T. Błażejewski: Próba diagnozy. W tegoż: Literatura jak literatura. Łódź 1987.