BIO

Urodzony 16 listopada 1913 w Nisku; syn Mariana Bielatowicza, lekarza, i Zofii z Chodzińskich. Uczęszczał do I Gimnazjum im. K. Brodzińskiego w Tarnowie. W tym czasie podjął pierwsze próby literackie; w 1930 debiutował wierszem Pieśń młodzieży zamieszczonym w piśmie „Nasze Życie” (nr 1). W 1931 był współzałożycielem i redaktorem pisma młodzieży tarnowskiej „Czyn”. Po zdaniu matury w 1931 rozpoczął studia wyższe w zakresie filologii polskiej i prehistorii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Był działaczem Młodzieży Wszechpolskiej i prezesem Koła Polonistów. Rozwijał twórczość literacką i publicystyczną, publikując artykuły na łamach „Czynu” (od 1933), „Głosu Podhala” (1932-34), poznańskiego miesięcznika akademickiego „Głos” (od 1933-38 był członkiem redakcji tego pisma) i tygodnika „Wielka Polska” (1934-36). Po uzyskaniu magisterium w 1937 pracował jako dziennikarz. Ogłaszał m. in. artykuły w „Głosie Narodu”, „Orędowniku”, „Prosto z mostu”. W 1939 ożenił się z Ireną Drożdżówną, polonistką. Służył w wojsku (jako podchorąży) w 5 Pułku Strzelców Podhalańskich. Brał udział w kampanii wrześniowej po czym przedostał się na Węgry. Internowany w obozie Kisbodak, następnie był więziony w cytadeli budapeszteńskiej i w obozie karnym Komarom. W 1940 przez Jugosławię i Turcję dotarł do oddziałów polskich formujących się na Bliskim Wschodzie i został przydzielony do 3 Batalionu Brygady Strzelców Karpackich. Brał udział w kampanii libijskiej i w walkach o Tobruk. Reportaże, wiersze i artykuły ogłaszał w tym czasie w pismach „Przy Kierownicy w Tobruku” (1941), „Gazecie Polskiej” (Jerozolima, od 1941), „Orle Białym” (od 1942). W kwietniu 1942 został odkomenderowany na I Kurs Szkół Podchorążych Rezerwy na Środkowym Wschodzie, a wkrótce potem czasowo zwolniony z wojska (od grudnia 1942 do sierpnia 1943) dla podjęcia pracy w redakcji dziennika „Kurier Polski w Bagdadzie”, organu Centrum Informacji Na Wschodzie . Po powrocie do 3 Batalionu brał udział w kampanii włoskiej. Walczył pod Monte Cassino i został odznaczony Krzyżem Walecznych. Kontynuował twórczość literacką i publicystyczną, współpracując z „Orłem Białym” i „Dziennikiem Żołnierza APW” (Armii Polskiej na Wschodzie). Redagował „Bibliotekę Orła Białego ” (1944-46). We wrześniu 1946 przybył do Anglii i po dwuletnim pobycie w polskich obozach żołnierskich Freckenham i Chippenham oraz zdemobilizowaniu zamieszkał w Londynie. Podjął pracę w Katolickim Ośrodku Wydawniczym Veritas . Od 1949 był kolejno naczelnym redaktorem katolickich tygodników: „Gazeta Niedzielna” (do 1951), „Życie” (1951 do sierpnia 1955) oraz miesięcznika „Droga” (1954-56). Na łamach tych pism a także „Dziennika Polskiego” i „Dziennika Żołnierza”, „Tygodnika Polskiego”, oraz „Wiadomości” publikował wiele artykułów i felietonów (m. in. w „Życiu” cykl Po łepkach podpisany też Krakus i Jan Baptysta). W 1955 otrzymał nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie dla krytyka literackiego. Od marca 1955 pracował w wydawnictwie Veritas , w którym redagował serię Biblioteka Polska. Opracowywał recenzje książek krajowych i emigracyjnych dla Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium. Należał do Stronnictwa Narodowego i w 1963 został wybrany członkiem Rady Jedności Narodowej w Londynie. Ciężko chory, od 1959 częściowo sparaliżowany, zmarł 27 listopada 1965 w Londynie; pochowany tamże na Cmentarzu South Ealing.

Twórczość

1. Przeszłość i przyszłość Słowacji. Kraków: Powściągliwość i Praca 1939, 15 s.

2. Bibliografia druków polskich we Włoszech 1.9.1939-1.9.1945. Rzym: Oddział Kultury i Prasy 2. Korpusu 1946, 53 s.

3. Ramię pancerne 2. Polskiego Korpusu. Album fotografii 2. Warszawskiej Dywizji Pancernej. Tekst polski J. Bielatowicz. Cz. 1. Rzym: Wydawnictwo Referatu Kultury i Prasy 2. Warszawskiej Dywizji Pancernej 1946.

4. Brygada Karpacka. Rzym: Instytut Literacki 1947, 38 s.

5. Passeggiata. Szkice włoskie. Rzym: Instytut Literacki 1947, 107 s.

Zawartość

Wstęp; Passeggiata; O sole mio!; Wyspa syren; Monte Cassino; Miłość żeglarzy; Serenissima; Cittá delle belle donne...; Życie Rzymu płynie ulicami; Hej, wino, wino, wino...

6. [Trzeci] 3 Batalion Strzelców Karpackich. Londyn: Koło Żołnierzy 3. Baonu SK [Strzelców Karpackich] 1949, 214 s.

7. Laur Kapitolu i wianek ruty. Na polach bitew Drugiego Korpusu. [Opowiadania i reportaże]. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas [1954], 205 s.

Zawartość

Po dziesięciu latach; Laur Kapitolu; Anioł Pański z Klasztoru; Domek doktora; Pax; Wianek ruty; Sejmik polski w Osimo; Dola osiedleńców; Na łazarzowej roli; Lili Marlen; La Madonna nera; Cyganie na Chienti.

8. Książeczka. [Opowiadania]. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas 1961, 235 s. Wyd. nast. wspólnie z poz. pt. Książeczka; Opowiadania starego kaprala. Wstęp: J. Szczypka. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1986, XXVI, 322 s.

Zawartość

Zawiera przekład wiersza P. Ovidiusa Naso: Z „Księgi żalów” oraz: Klio: Książeczka; Melpomene: „Rudy wylazł z budy...”; Terpsychore: Babcia; Thaleia: Miasto; Euterpe: „Szczurołap”; Erato: Ciężkowice; Urania: Roskopf; Polyhymnia: Zjazd maturzystów; Kaliope: Perłowa granica. Nagroda londyńskich „Wiadomości” w 1961.

9. Gaude Mater Polonia. Gawęda. Paryż: Instytut Literacki 1964, 79 s.

10. Opowiadania starego kaprala. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas 1965, 249 s. Wyd. nast. łącznie z Książeczka [poz. ] pt. Książeczka; Opowiadania starego kaprala. Wstęp: J. Szczypka. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1986, XXVI, 322 s..

Zawartość

Zniesienie; Pławie; „Kuma, micsoda? Lengyel katona”; Złote Wrota; Sylwester; Ojciec Hermenegild; Bubi; Szwab; S 13.

11. Literatura na emigracji. Wybór recenzji i felietonów. Wstęp: I. Bielatowiczowa. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1970, 240 s.

Zawartość

Zawiera: I. Próby syntez. – II. O prozie. – III. O poezji.

Przekłady

1. G. Guareschi: Mały świat Don Camilla. Przedmowa: W. Meysztowicz. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas [1954], 199 s. Wyd. nast.: wyd. 2 przejrzane i rozszerzone tamże 1960, 237 s; [wyd. 3 Warszawa:] „Ad Maiorem Dei Gloriam” [1985].
2. G. Guareschi: Don Camillo i jego trzoda. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas 1956, 191 s.
3. O. Halecki: Historia Polski. Tłumaczenie z angielskiego J. Bielatowicz i Z. Kozarynowa. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas 1958, 316 s. [Wyd. 2] Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas 1992.

Prace redakcyjne

1. Poezja młodego Podhala. [Antologia; oprac.: J. Bielatowicz]. Słowo wstępne: S. Pigoń. Kraków: Koło Polonistów S[tudentów] Uniwersytetu Jagiellońskiego 1937, 81 s.
2. Azja i Afryka. Antologia poezji polskiej na Środkowym Wschodzie. Oprac.: J. Bielatowicz. Przedmowa: W. Anders. Palestyna: Oddział Propagandy i Kultury D[owództwa] Armii Polskiej na Wschodzie 1944, 352 s.
Zawiera też J. Bielatowicz: Imperium polskiej poezji.
3. Poezja Karpacka. Zbiór wierszy Brygady Strzelców Karpackich. [Red. oraz wstęp: J. Bielatowicz]. Jerozolima: Wydawnictwo W Drodze [1944], 101 s.
Wstęp J. Bielatowicza pt. Poezja i wojna.
4. Nasze granice w Monte Cassino. Antologia walki. Oprac.: J. Bielatowicz. Rysunki artystów żołnierzy 2. Korpusu. Rzym: Kultura i Prasa 2 Korpusu 1945, 206 s.
Wstęp J. Bielatowicza pt. Wojenna poezja polska.
5. Przypływ. Poeci 2. Korpusu. Do druku przygotował J. Bielatowicz. Rzym: Oddział Kultury i Prasy 2. Korpusu 1946, 152 s.
6. Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich. W dziesięciolecie jej powstania. Zbiorowa praca historyczna i literacka żołnierzy Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Red.: J. Bielatowicz. Londyn: Związek byłych Żołnierzy Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich 1951, 278 s.
Tu też J. Bielatowicz: Zarys dziejów Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich oraz Piśmiennictwo Brygady Karpackiej.
7. Bitwa o Monte Cassino. Oprac.: J. Bielatowicz. Pod red. Z. Kasprzyckiej. Londyn: Wydział Kultury i Oświaty Zarząd Główny Stowarzyszenia Polskich Kombatantów 1952, 44 s. Wyd. nast. zmienione pt. Monte Cassino w dziesięciolecie bitwy. Londyn: Stowarzyszenie Polskich Kombatantów i Komitet Obchodu 10-lecia bitwy 1954, IX, 65 s.
8. Ułani Karpaccy. Zarys historii pułku w redakcji Jana Bielatowicza. Przedmowa: S. Kopański. Londyn: Związek Ułanów Karpackich 1966, XVI, 500 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1957, 1961.

Słowniki i bibliografie

• Rocznik Literacki 1965 (P. Grzegorczyk).
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
P. Grzegorczyk: Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956-1967. Cz. 2. Warszawa 1986.
Z.R. Wilkiewicz: Polnische Exilliteratur 1945-1980. Köln, Wien 1991.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000, Uzupełnienie (Redakcja).
Słownik badaczy literatury polskiej. [T. 4]. 2001(J. Starnawski).

Ogólne

Książki

Z. Kotkowski: Dwie sylwetki: Jan Bielatowicz, Józef Kisielewski. Paryż: Z nurtem życia 1967, 46 s.
B. Paluch: Odys do domu powróci. Jan Bielatowicz. Tarnów: Oficyna Tarnowskiego Wojewódzkiego Ośrodka Kultury 1989, 15 s.
J. Głomb: Zielony Jasiek. (O Janie Bielatowiczu). Tarnów: Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne 1992, 242 s.

Artykuły

S. Kossowska: Męskie życie. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn dod. Tydzień Polski1965 nr 50, przedruk pt. Larum. (Jan Bielatowicz). W tejże: Galeria przodków. Warszawa 1991.
Rocznik Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Londyn 1965/1966.
B. Świderski: Bielatowicz prawdziwy. Kronika,” Londyn 1966 nr 3.
Wiadomości, Londyn 1966 nr 24 [numer poświęcony pamięci Janowi Bielatowiczowi zawiera m. in.: S. Kopański: Bielatowicz jako żołnierz; Z. Kotkowski: Bielatowicz w moich oczach; T. Nowakowski: Człowiek o jasnym spojrzeniu; W. A. Zbyszewski: Bielatowicz].
J. Pietrkiewicz: Profil duszy. W: Wiadomości” na emigracji. Londyn 1968.
J. Rostworowski: Jan Bielatowicz poeta. Oficyna Poetów,”, Londyn 1968 nr 1.
R. Dzieszyński: Grudka tęsknoty. Kierunki 1984 nr 24.
J. Radzymińska: Książki i przyjaźnie. Warszawa 1984 [m.in. o J. Bielatowiczu].
J. Szczypka: Dusza anielska Podbipięty. O Janie Bielatowiczu. Cz. 1-2. Kierunki 1986 nr 13-14.
J. Poray-Biernacki: Proza Jana Bielatowicza. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn dod. Tydzień Polski1987 nr 4.
B. Kazimierczyk: Gawędziarz. Odrodzenie 1988 nr 38.
Z. Mierzwiński: Z karabinem śpiąc i żyjąc i o Polskę wciąż się bijąc... Tygodnik Demokratyczny 1988 nr 33.
J. Dużyk: Ku czci Jana Bielatowicza — pisarza i żołnierza. Kierunki 1990 nr 1.
F. Śmieja: Pisarz, który nie zasłużył na zapomnienie: Jan Bielatowicz (1913-1965). Fraza 1994 nr 7, przedruk w tegoż: Zbliżenia i kontakty. Katowice 2003.