BECHCZYC-RUDNICKA Maria Ksenia

Urodzona 1 lutego 1888 w Warszawie, w rodzinie zamożnej szlachty rosyjskiej; córka Piotra Mataftina, urzędnika carskiego, i Heleny z Raszpilów. Po ukończeniu w 1907 Institutu Błogorodnych Diewic w Petersburgu odbywała studia na wydziale historyczno-filozoficznym Kursów im. K. Bestużewa. W 1911-12 prowadziła w Paryżu studia nad historią Wielkiej Rewolucji Francuskiej, następnie publikowała prace naukowe na ten temat. Podróżowała kilka lat po Europie. Po wyjściu za mąż za Antoniego Bechczyc-Rudnickiego, ziemianina z Podola, publicystę, mieszkała w swoich dobrach w guberni pskowskiej. Po rewolucji w Rosji utraciła majętności i przyjechała w 1919 do Polski. Utrzymywała się pracując jako nauczycielka języka francuskiego w Gimnazjum Koedukacyjnym im. R. Traugutta w Lipnie. Od 1923 mieszkała w Warszawie. Współpracowała z czasopismem „Przegląd Mierniczy”, opracowując kronikę zagraniczną, wyjeżdżała także w charakterze tłumaczki na międzynarodowe kongresy mierniczych. Debiutowała w 1925 nowelką pt. O niebieskim ptaku nad doliną Spoleto drukowaną w „Gazecie Warszawskiej” (nr 112). Była członkiem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy. W 1935 spędziła kilka miesięcy na terenie ekspedycji wykopaliskowej w Biskupinie. Po śmierci pierwszego męża poślubiła Edwarda Wrockiego, muzykologa, bibliofila, dyrektora Biblioteki Operowej w Warszawie. W okresie okupacji niemieckiej mieszkała nadal w Warszawie, zarobkując tłumaczeniami tekstów muzyki wokalnej (m.in. dokonała pierwszego polskiego przekładu do Pasji według św. Mateusza J.S. Bacha) oraz udzielaniem lekcji języka francuskiego. W momencie wybuchu powstania warszawskiego była w prawobrzeżnej Warszawie. W październiku 1944 dotarła wraz z mężem do Lublina i włączyła się do organizowania życia literackiego. Objęła stanowisko zastępcy naczelnika w Wojewódzkim Wydziale Kultury i Sztuki (do 1947). W 1945 współuczestniczyła w tworzeniu Lubelskiego Klubu Literackiego, połączonego wkrótce z powstałym także przy jej udziale Oddziałem Lubelskim Związku Literatów Polskich (ZLP), w którego władzach pełniła okresowo różne funkcje (m.in. w 1949-52 prezesa). Pomagała również we wznowieniu działalności Polskiego PEN Clubu (w 1947-65 członek Zarządu Głównego, a później kilkakrotnie członek Komisji Rewizyjnej). W 1945-46 prowadziła dział literacki i teatralny w lubelskim dwutygodniku „Zdrój”; wówczas zaczęła pisać recenzje teatralne. W 1947-64 była kierownikiem literackim Teatru Miejskiego w Lublinie (od 1949 Teatr im. J. Osterwy), publikowała swoje artykuły w programach teatru. Od 1952 współpracowała z pismem „Kamena”, była członkiem kolegium redakcyjnego, a w 1960-64 redaktorem naczelnym dwutygodnika; ogłaszała tu też do końca życia liczne artykuły i recenzje teatralne. Jako krytyk teatralny współpracowała także m.in. z dodatkiem „Sztandaru Ludu” pt. „Kultura i Życie” (1952-55) oraz „Teatrem” (od 1970 członek kolegium), odwiedzała teatry w Polsce i zagranicą. Należała do Klubu Krytyki Teatralnej przy Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich (SDP; od 1964) i Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI; od 1970). Zajmowała się również pracą przekładową, głównie z języka rosyjskiego i francuskiego; w 1950 otrzymała wraz z pozostałymi członkami grupy tłumaczy podpisujących się Załoga nr 1 nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN) w Lublinie za tłumaczenia dramatów radzieckich. Nadto uzyskała m.in. nagrodę literacką m. Lublina (1957), jubileuszową z okazji 50-lecia twórczości przyznaną przez Ministerstwo Kultury i Sztuki (1961), literacką WRN w Lublinie (1963), Klubu Krytyki Teatralnej SDP (1970), Prezydenta miasta Lublina (1977), specjalną im. J. Czechowicza (1979). Od grudnia 1980 była wiceprezesem Oddziału Lubelskiego ZLP. W 1982 została przewodniczącą Obywatelskiego Komitetu Odrodzenia Narodowego lubelskich środowisk twórczych. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1954), Krzyżem Kawalerskim (1959) i Krzyżem Komandorskim (1974) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 6 czerwca 1982 w Lublinie; pochowana tamże na cmentarzu przy ulicy Lipowej. Zgodnie z zapisem testamentowym, po 1982 powstała w Lublinie fundacja im. M. Bechczyc-Rudnickiej, mająca promować młodych krytyków teatralnych.