BIO

Urodzona 15 marca 1945 w Krakowie; córka Bolesława Baranowskiego, redaktora i tłumacza, i Anny z Mayznerów. Mieszkała kolejno w Cieszynie i Bytomiu, a od 1948 w Warszawie, gdzie uczęszczała do podstawowej szkoły muzycznej, a następnie do VII Liceum Ogólnokształcącego im. J. Słowackiego. W 1958-60 należała do Związku Harcerstwa Polskiego. W 1961 odbyła podróż do Francji, Belgii i Włoch. W 1964 debiutowała jako poetka wierszem pt. Historia opublikowanym w tygodniku „Stolica” (nr 20). Po zdaniu matury w 1964 studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Równocześnie pracowała w 1966 jako technik w Obserwatorium Astronomicznym UW (została współautorką dwóch opracowań naukowych), a w 1967 jako redaktor w Centralnej Poradni Amatorskiego Ruchu Artystycznego. Należała do Zrzeszenia Studentów Polskich. W 1970 uzyskała tytuł magistra i podjęła pracę w Instytucie Wydawniczym Nasza Księgarnia. W 1972 została zatrudniona w Instytucie Badań Literackich (IBL) PAN, początkowo w bibliotece, a następnie na stanowisku asystenta. Obok pracy naukowej rozwijała twórczość poetycką i krytycznoliteracką. Nawiązała stałą współpracę z miesięcznikiem „Twórczość”, w którym publikowała wiersze, szkice krytyczne i recenzje (od 1971 z przerwami do 1990). Ogłaszała też liczne artykuły literackie i recenzje w wielu czasopismach, m.in. w tygodniku „Literatura” (1972-76; w 1975 członek kolegium redakcyjnego), miesięcznikach „Nowy Wyraz” (1973-75), „Teksty” (1973-76, 1979) i „Literatura na Świecie” (1973-78, m.in. należała do zespołu konsultacyjnego). Od 1975 współpracowała z Polskim Radiem jako autorka słuchowisk dla dzieci oraz licznych audycji poświęconych literaturze (m.in. w 1980-81 cykl pt. Lektury Małgorzaty Baranowskiej). Od tegoż roku była członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Na przełomie 1975/76 przebywała we Francji na stypendium rządu francuskiego. Kontynuowała twórczość krytycznoliteracką publikując szkice i recenzje m.in. w „Wiedzy i Życiu” (1977-80) i „Odrze” (1977-83). W 1980 uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych na podstawie pracy pt.Wyobraźnia surrealistyczna w polskiej poezji międzywojennej, której promotorem była prof. Alina Brodzka, i w tymże roku otrzymała stanowisko adiunkta w IBL. W 1989 została członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Wiersze, artykuły, recenzje i szkice literackie publikowała m.in. w „Twórczości” (1987-2004; tu w 1995-2005 cykl pt. Prywatna historia poezji), „Kulturze Niezależnej” (1990), „Tygodniku Literackim” (1990), „Tekstach Drugich” (1990-91), „Potopie” (1991), „Tygodniku Powszechnym” (1998), „Tekstach Drugich” (1993, 2000) oraz „Nowych Książkach” (2001-02, 2005). W 1985 otrzymała nagrodę literacką przyznawaną przez Fundację im. Z. i J.K. Wendów. Była kolekcjonerką pocztówek. Cierpiała przez wiele lat na poważną chorobę (toczeń rumieniowaty); o tym problemie napisała książkę To jest wasze życie. Być sobą w chorobie przewlekłej . Zmarła 22 stycznia 2012 w Warszawie; pochowana tamże na Cmentarzu Powązkowskim..

Twórczość

1. Miasto. [Wiersze i proza poetycka]. Warszawa: Czytelnik 1975, 66 s.

Zawartość

Cykle: Dzielnica l. Wieża; Dzielnica II. Wojna; Dzielnica III. Miłość.

2. Surrealna wyobraźnia i poezja. Powst. 1979. Wyd. Warszawa: Czytelnik 1984, 366 s.

Rozprawa doktorska nieco zmieniona.

Zawartość

Cz.I. Wyobraźnia i surrealizm. — Cz. II. Wariant polski: Trans czytającego młodzieńca wieku (Wat); Prymitywizm prowokowany (Stern); Geometryczne fantazje nowej logiki (Ważyk); Ironiczny film wyobraźni (Brzękowski); Pop-surrealizm (Gałczyński) i następcy. Odbudowywanie brakującego ogniwa; Uwagi końcowe.

3. Zamek w Pirenejach. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1980, 94 s.

Zawartość

Cykle: Przestrzeń I. Błonie; Przestrzeń II. Cmentarz; Przestrzeń III. Schody; Przestrzeń IV. Mury.

4. Pamiętnik mistyczny. [Proza filozoficzna]. Warszawa: Czytelnik 1987, 163 s. [Wyd. 2] Gdańsk: słowo/obraz terytoria 1998, 193 s.

Zawartość

Cz.I. Pamiętnik mistyczny. — Cz.II. Rozbiórka (1974-1975): Rozbiórka; Kopalnia; Ab urbe destructe; Szczęśliwy Książę Rumuński. — Cz.III. Pustynia Mayerling: Żona Lota; Pustynia Mayerling; Szuranie. — Cz.IV. Odcięta ręka: (28 I 1983) Katakumby; (15 II 1983) Odcięta ręka.

5. To jest wasze życie. Być sobą w chorobie przewlekłej. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1994, 152 s. Wyd. nast.: Warszawa: Świat Książki 2005.

6. Tak lekko było nic o tym nie wiedzieć. Szymborska i świat. [Szkice]. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1996, 134 s.

Zawartość

Bulgocze lawa mitu; Co tam było, to było, ale nic dla mitu; Ja — Cień; Napisana na papierze; Codzienność i cudowność; Istny człowiek; Jaki polny jest ten konik; Pocztówka siostra liryki; Od guwernantki do Kasandry; Straszne światło stoicyzmu; Jawa nie pierzcha; Prywatna historia poezji (fragmenty); Szymborska Nagrodą.

7. Warszawa. Miesiące, lata, wieki. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1996, 356 s. A to Polska właśnie Wyd. nast. tamże: 1997, 1998.

Tytuł Warszawskiej Premiery Literackiej Roku 1996.

8. Prywatna historia poezji. [Szkice]. Warszawa: Sic! 1999, 214 s.

9. Powrót. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002, 61 s.

10. Posłaniec uczuć. Prywatna historia pocztówki. Warszawa: Twój Styl 2003, 189 s.

11. Tylko się rozejrzeć. Po co nam szczęście. [Proza filozoficzna]. Warszawa: Twój Styl 2004, 204 s.

Nadto dwie drobne ilustrowane książeczki dla dzieci w wieku przedszkolnym.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Dwa pejzaże z aniołami (Analiza pejzażu romantycznego). Teksty 1972 nr 5 s.108-119.
Poetycka zasada geografii Gałczyńskiego. Pamiętnik Literacki 1974 z. 4 s. 3-20.
Próby przekraczania granic sztuki przez awangardy. W: Funkcje społeczne tekstów literackich i paraliterackich. Wrocław 1974 s. 143-158.
Żywioły i instytucje. W: Władysław Broniewski w poezji polskiej. Warszawa 1976 s. 153-184.
Wyobraźnia pocztówki. Wiedza i Życie 1977 nr 12 s. 8-16, przedruk pt. Pocztówka jako wyraz wyobraźni masowej. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wrocław 1986 s. 247-256.
Miasto — ciało surrealizmu. Twórczość 1978 nr 4 s. 110-119.
Poszukiwanie nadrzeczywistości (O surrealizmie); Uwaga przemalowane! (O „Zielonej Gęsi” Gałczyńskiego). W: Lektury i problemy. Warszawa 1978 s. 277-284; 410-417.
Transfiguracja przestrzeni w twórczości Aleksandra Wata. W: Przestrzeń i literatura. Wrocław 1978 s. 281-296.
Muza krajobrazu ojczystego. W: O twórczości Jarosława Iwaszkiewicza. Kraków 1983 s. 109-115.
Anamorfoza i tożsamość. W: Maski. Seria Transgresje 4. T. 2. Gdańsk 1986 s. 333-342.
Pamiętnik mistyczny i historyczny. W: Dzieci. Seria Transgresje 5. T. 2. Gdańsk 1986 s. 168-190.
Pod czarną gwiazdą. Twórczość 1986 nr 6 s. 71-80 [dot. A. Świrszczyńskiej].
Mistyfikacja „Samego życia. Twórczość 1987 nr 2 s. 69-77 [dot. M. Białoszewskiego].
Miasto w polskiej literaturze współczesnej — Warszawa 1939-1944. W: Z polskich studiów slawistycznych. Seria 7 [t.] 1. Warszawa 1988 s. 5-13.
Oskar — instrument czasu; Wycieczka do Kartaginy. Przygotowanie wycieczki po Warszawie. W: Polskie pytania o Grassa. Warszawa [1988] s. 92-96; 252-262.
Prywatna historia poezji. Autograf 1989 nr 11 s. 4-13.
Dlaczego Warszawa (Wrzesień 1939 w poezji). Kultura Niezależna 1990 nr 58 s. 28-38, przedruk w: „Biuletyn Polonistyczny” 1990 z.3-4 s. 169-179.
Prywatna historia poezji. (II). Teksty Drugie 1990 nr 5/6 s. 221-236.
Prywatna historia poezji. (III). Teksty Drugie 1992 nr 1/2 s. 223-238.
Fragment Cesarza od pięt po kolana. NaGłos 1993 nr 12 s. 68-80 [dot. W. Szymborskiej].
Miasto-wszechświat. „Ozimina” Berenta. Teksty Drugie 1993 nr 3 s. 92-104, przedruk w: Tematy i pryzmaty. Wrocław 2000 s. 7-18.
Poezja okresu wojny i okupacji. W: Literatura polska 1918-1975. T. 2. 1933-1945. Warszawa 1993 s. 510-536.
Aleksander Wat: choroba wieku. W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Warszawa 1994 s. 63-82.
Odkrycie miasta. (O powieści „Hilary, syn buchaltera” [J. Iwaszkiewicza]). W: Stawisko. Almanach Iwaszkiewiczowski. T. 1. Podkowa Leśna 1994 s. 43-56.
Barańczak, Krynicki i duch czasu. W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Następne pokolenie. Warszawa 1995 s. 99-114.
Poet of the consciousness of being. [Przeł.] M. Chmielewska-Szlajfer. W: Wisława Szymborska. Nobel'96 for literature. Warszawa 1996 s. 15-56.
Szymborska i Świrszczyńska — dwa bieguny codzienności. W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Kontynuacje. Warszawa 1996 s. 7-22.
Obrazy poezji. Autoportrety i portrety poetów. W: Sporne sprawy polskiej literatury współczesnej. Warszawa 1998 s. 405-457.

Prace redakcyjne

1. J. Tuwim: Poezje wybrane [2]. Wyboru dokonała i wstępem opatrzyła M. Baranowska. Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza [1982], 140 s.
2. K. K. Baczyński: Ty jesteś moje imię... Wybór i posłowie M. Baranowska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1985, 68 s.
3. C. K. Norwid: ...lecz ty spomnisz wnuku. Wybór i posłowie M. Baranowska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1985, 68 s.
4. Konrad Swinarski w Starym Teatrze. [Red.: J. Opalski, M. Baranowska. Oprac. dziejów przedstawień i bibliografia: J. Walaszek]. Kraków: Stary Teatr [1985], [76] s.
5. W. Broniewski: Temu światu ja się nie poddam. Wybór i posłowie: M. Baranowska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1986, 81 s.
6. J. Kochanowski: Nie porzucaj nadzieje. Wybór i posłowie: M. Baranowska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1988, 61 s.
7. Księga ballad. [Antologia]. Oprac., wstęp: M. Baranowska. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1988, 349 s.
8. J. Tuwim: Miłość mnie szuka po mieście. Wybór i posłowie: M. Baranowska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1990, 68 s.
9. J. Kasprowicz: Poezje. Wiersze wybrała i ułożyła M. Baranowska. Kraków: Eventus 1996, 331 s.
10. K. Przerwa-Tetmajer: Poezje. Wiersze wybrała i ułożyła M. Baranowska. Kraków: Eventus 1996, 335 s.
11. Księga sonetów. Wybór, układ i wstęp: M. Baranowska. Kraków: Eventus 1997, 362 s.
12. B. Leśmian: Poezje. Wiersze wybrała i ułożyła M. Baranowska. Kraków: Eventus 1997, 301 s.
13. S. Wyspiański: Wiersze i rapsody. Wybrała i ułożyła M. Baranowska. Kraków: Eventus 1997, 214 s.
14. M. Konopnicka: Poezje. Utwory wybrała i ułożyła M. Baranowska. Kraków: Eventus 1998, 252 s.
15. Z. Krasiński: Poezje. Wiersze wybrała i ułożyła M. Baranowska. Kraków: Eventus 1998, 238 s.
16. T. Lenartowicz: Poezje. Wiersze wybrała i ułożyła M. Baranowska. Kraków: Eventus 1999, 196 s.
17. M. Pawlikowska-Jasnorzewska: Poezje. Wiersze wybrała i ułożyła M. Baranowska. Kraków: Eventus 1999, 236 s.
18. K.K. Baczyński: Poezje. Wiersze wybrała i ułożyła M. Baranowska. Kraków: Eventus 2000, 179 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1992.

Wywiady

Miasto pełne tajemnic. [Rozm.] E. Paczoska. Nowe Książki 1996 nr 8.
Miasto pod wulkanem. [Rozm.] M. Okoński. Tygodnik Powszechny 1996 nr 28.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (P. Majerski).

Ogólne

Artykuły

J.J. Lipski: Ja — miasto. W tegoż: Szkice o poezji. Paryż 1987.
J. Szczęsna: Prywatna historia miasta, poezji i choroby. „Gazeta Wyborczadod. Wysokie Obcasy 2002 nr 27.

Miasto

R. Przybylski: Magiczna rzeka obrazów. Odra 1976 nr 3.
J. Rogoziński: O wierszach Małgorzaty Baranowskiej. W tegoż: Preteksty. Warszawa 1985 [dot. też: Zamek w Pirenejach].

Surrealna wyobraźnia i poezja

J. Zieliński: Surrealizm jako parodia. Twórczość 1985 nr 12.
M. Stala. Pamiętnik Literacki 1987 z. 4.

Zamek w Pirenejach

W. Kaliszewski. Literatura 1981 nr 22.
J. Rogoziński: O wierszach Małgorzaty Baranowskiej. W tegoż: Preteksty. Warszawa 1985 [dot. też: Miasto].

Pamiętnik mistyczny

W. Sadkowski: Poza ortodoksjami. Polityka 1988 nr 21.
E. Starosta. Życie Literackie 1988 nr 29.
M. Romanowski: Czytanie miasta. Res Publica 1989 nr 2.
A. Zdanowicz: Pamięć i alchemia przestrzeni. Tygodnik Powszechny 1999 nr 37.

To jest wasze życie

T. Sobolewski: Wewnętrzny savoir vivre. Tygodnik Powszechny 1995 nr 7.
I. Misiak: Dzieciństwa, powroty choroby. Teksty Drugie 1996 nr 2/3, przedruk w tejże: Zmysł czytania. Rzeszów 2003.

Tak lekko było nic o tym nie wiedzieć

J. Drzewucki: Złamać szyfr. Twórczość 1997 nr 12.

Warszawa

E. Paczoska: Opowiedzieć Warszawę. Res Publica Nowa 1996 nr 7/8.
L. Bugajski: Warszawski kalendarz Małgorzaty Baranowskiej. Twórczość 1997 nr 9.

Prywatna historia poezji

W. Kaliszewski: Lekcja poetyckiej wyobraźni. Więź 2000 nr 2.

Powrót

A. Melbechowska-Luty: Harmonia mundi. Kwartalnik Artystyczny 2002 nr 4.
P. Śliwiński: Niedosłowność piękna. Res Publica Nowa 2002 nr 12.
K. Maliszewski: Serdeczna abstrakcja. Topos 2003 nr 1/3, przedruk w tegoż: Rozproszone głosy. Warszawa 2006.
A. Szymańska: Wariacje na temat czasu i przestrzeni. Przegląd Powszechny 2003 nr 4.
J. Wajs: Uwidocznić niewidzialne. Twórczość 2003 nr 6.

Posłaniec uczuć

J. Łukasiewicz. Odra 2004 nr 3.

Tylko się rozejrzeć

T. Rutkowska: Gdzie to szczęście. Nowe Książki 2005 nr 7.