BIO

Urodzony 20 grudnia 1895 w Stanisławowie; syn Sebastiana Bara, urzędnika pocztowego i Stanisławy z Kaczorowskich. Do gimnazjum uczęszczał w Brodach (1907-14) a następnie w Grazu (Styria), gdzie w 1915 zdał maturę. Od tegoż roku do 1920 studiował filologię polską na Uniwesytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. Równocześnie pracował w redakcjach pism „Nowości Ilustrowane” i „Nowa Reforma”, a także kolejno na poczcie, w urzędzie statystycznym magistratu krakowskiego i w seminarium nauczycielskim. Od 1915 był też stypendystą w Bibliotece Akademii Umiejętności, a od 1919 w Bibliotece Jagiellońskiej. Debiutował w 1919 nowelą W wigilijny wieczór, opublikowaną w „Nowościach Ilustrowanych” (nr 52). W 1922 otrzymał stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy Charakterystyka i źródła powieści Kraszewskiego, która po ogłoszeniu w 1924 stała się jego debiutem naukowym. W 1925 objął stanowisko zastępcy kierownika oddziału rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej, a od 1930 był tamże kierownikiem oddziału czasopism. Kontynuując prace badawcze z zakresu historii literatury, publikował studia i artykuły oraz recenzje m.in. w „Pamiętniku Literackim” (od 1927), „Nowej Reformie” (1927-28), „Ruchu Literackim” (1928-29); jako bibliograf rozpoczął w tym czasie m.in. gromadzenie materiałów do wykazu pseudonimów pisarzy polskich (w 1929 opublikował w „Przeglądzie Bibliotecznym” odezwę w tej sprawie). W latach trzydziestych był współpracownikiem dzienników „Polska Zachodnia” (tu od 1934 stałe recenzje literackie) i „Głosu Narodu” (od 1936); w dodatku do tego dziennika pt. „Tydzień Kulturalno-Literacki” prowadził stały dział recenzji (podpisany też pseudonimem Stanisław Kaczorowski). W 1932 ożenił się z Ireną Turowską, bibliotekarką. W 1936 otrzymał Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Krakowie. Brał czynny udział w pracy konspiracyjnej jako działacz Stronnictwa Demokratycznego; redagował „Dziennik Polski” i „Tygodnik Polski”. Gromadził także druki konspiracyjne. Zatrudniony nadal w bibliotece podjął opracowywanie bibliografii tytułów czasopism polskich (wraz z materiałami ich dotyczącymi), bibliografii dziejów filozofii w Polsce oraz retrospektywnej bibliografii literatury polskiej do 1939, teatrologii, literatury ludowej i młodzieżowej. Przygotowywał też monografię twórczości Narcyzy Żmichowskiej. Po wojnie pracował nadal w Bibliotece Jagiellońskiej jako kierownik oddziału czasopism, a w 1951-1955 organizator i kierownik oddziału informacji bibliograficznej; od 1949 redagował też „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”. Równocześnie po habilitacji z historii literatury polskiej w 1945 wykładał na UJ, oraz od 1946 w Wyższej Szkole Nauk Społecznych, gdzie był dziekanem Wydziału Oświatowo-Społecznego. W 1948-53 kierował nadto krakowską Pracownią Bibliograficzną Instytutu Badań Literackich, która kontynuowała prace nad Bibliografią zawartości literackiej czasopism polskich XIX i XX w. (do 1939 r.). W ostatnich latach życia pełnił funkcje radnego miasta Krakowa, był członkiem Komisji Kultury Miejskiej Rady Narodowej i członkiem Komisji Oświatowej Wojewódzkiej Rady Narodowej. Odznaczony za działalność w latach wojny Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1946). Zmarł 29 marca 1955 w Krakowie; pochowany tamże na Cmentarzu Salwatorskim.

Twórczość

1. Charakterystyka i źródła powieści Kraszewskiego w latach 1830-1850. Warszawa: Skład główny Kasa im. J. Mianowskiego [1924], 229 s.

Wydane z zasiłku Wydziału Nauki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

2. Prasa górnośląska w okresie plebiscytu i powstań. [Katowice]: Instytut Śląski w Katowicach [1925], 8 s.

3. Indeks korespondencji Józefa Ignacego Kraszewskiego przechowywanej w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej. Zestawił A. Bar. Kraków: Krakowskie Koło Związku Bibliotekarzy Polskich 1929, 117 s.

4. Znaczenie książki w rozwoju kultury. Kraków: Zarząd Główny Towarzystwa Szkoły Ludowej 1929, 16 s.

5. Katalog wystawy 1830-1930. W setną rocznicę powstania listopadowego. Kraków: Towarzystwo Miłośników Książki 1930, 32 s.

Nazwisko autora pod przedmową.

6. Zapomniany powieściopisarz lwowski [Walery Łoziński]. Lwów: Wydawnictwo Ossolineum 1931, VIII, 106 s.

7. Dzieje teatrów krakowskich. W: Kraków w XIX w. T. 2. Kraków 1932 s. 79-183; odbitka Kraków 1931.

8. Zwolennicy i przeciwnicy filozofii Hegla w polskim czasopiśmiennictwie (1830-1850). Archiwum Komisji do Badania Historii Filozofii w Polsce T. 5: 1933 s. 73-198; odbitka Kraków: Polska Akademia Umiejętności 1933.

9. Karol Miarka jako redaktor „Katolika. Fragment z dziejów prasy polskiej na Górnym Śląsku. Katowice: Skład główny Kasa im. J. Mianowskiego 1935, 29 s. Wydawnictwo Instytutu Śląskiego.

10. Słownik pseudonimów i kryptonimów pisarzy polskich oraz Polski dotyczących. Oprac. A. Bar. przy współudziale W.T. Wisłockiego i T. Godłowskiego. T. 1-3. Kraków: Krakowskie Koło Związku Bibliotekarzy Polskich 1936, 1938, XXXVIII, 230 + 240 + 150 s. Przedruk fotooffsetowy Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1980. Przedruk fotooffsetowy Nendeln, Liechtenstein: Kraus Reprint Ltd. 1968.

11. Karol Miarka. Studium z dziejów Górnego Śląska. Katowice: Skład główny Nasza Księgarnia 1938, 257 s. Wydawnictwo Instytutu Śląskiego.

Przekłady

niemiecki

Karol Miarka. [Przeł.] G. Smolka. Berlin 1938, powielone.

12. Katalog wystawy czasopism polskich od w. XVI do r. 1830. Kraków 1938, 93 s.

Tu też szkic pt. Zarys dziejów czasopiśmiennictwa polskiego do wybuchu powstania listopadowego, s. 13-35.

13. Teatr krakowski pod dyrekcją Koźmiana. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych [1939], 91 s.

14. Kumoszki na Parnasie. Kraków: S. Kamiński 1947, 442 s.

Zawartość

Wstęp; Pseudoklasyczne zabawy; Kozioł ofiarny warszawskich pseudoklasyków [dot. K.J. Marcinkowskiego]; Wincenty Krasiński i jego literackie obiady; Klasyk mimo woli [o F. Morawskim]; Warszawski Kato [o K. Koźmianie]; Plotkarski artykuł; Romantyczni antagoniści; Przedlistopadowy romantyzm a polityka.

15. Dzieje prasy. (Skrypt na podstawie wykładów w roku akademicki 1946/1947). Kraków: Bratnia Pomoc Wyższej Szkoły Nauk Społecznych 1948, 50 s., powielone.

16. Bibliografia filozofii polskiej. W oparciu o materiały zebrane przez A. Bara. Oprac.: A. Kadler [i in.]. T. 1-3. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1955-1971.

T. 1. 1720-1830; T. 2. 1831-1864; T. 3. 1865-1895.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Zapiski więzienne J.I. Kraszewskiego. Silva Rerum 1925 z. 5 s. 73-76.
O apostazji politycznej Henryka Rzewuskiego. (Na podstawie nieznanych źródeł). Przegląd Współczesny 1928 t. 28 s. 124-143.
Grabowski [Michał] jako teoretyk i przeciwnik romantyzmu. Pamiętnik Literacki 1929 z. 2 s. 164-196.
Czartoryski [Adam Kazimierz] jako teoretyk i historyk dramatu. Pamiętnik Literacki 1930 z. 3 s. 473-483.
Jan Kochanowski w obcych językach. (Próba bibliografii). Silva Rerum 1930 z. 4/7 s. 102-122.
Kryzys współczesnej kultury. Przegląd Powszechny 1934 t. 202 s. 2-24, 226-249.
J.I. Kraszewski na Wołyniu. Rocznik Wołyński 1935 t. 4 s. 38-76.
Stanowisko polityczne Michała Grabowskiego; Bibliografia prac Ign[acego] Chrzanowskiego. W: Prace historycznoliterackie. Księga zbiorowa ku czci Ignacego Chrzanowskiego. Kraków 1936 s. 387-410; 616-644.
Za kulisami „Tygodnika Literackiego. Kronika Miasta Poznania 1938 nr 2 s. 174-185.
Niefortunne dzieje „Ziemiaństwa” Koźmianowskiego. Przegląd Powszechny 1939 t. 223 s. 64-82.
Teatr szlachty wołyńskiej. W: Księga ku czci Józefa Ignacego Kraszewskiego. Łuck 1939 s. 23-45.
Kartezjusz w Polsce. Kwartalnik Filozoficzny 1950 nr 1/2 s. 151-160 [bibliografia].

Prace edytorskie

1. J.I. Kraszewski: Zygmuntowskie czasy. Powieść z roku 1572. Oprac. A. Bar. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza 1926, XLII, 383. Biblioteka Narodowa I, 91.
2. W. Łoziński: Zaklęty dwór. Oprac. A. Bar. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza 1926, XLIV, 438. Biblioteka Narodowa I, 96.
3. Pierwszy utwór Przybyszewskiego. Wyd. i objaśnił A. Bar. Kraków: W. Żychowicz 1926, 20 s.
Dotyczy wiersza z 1878 r. na uroczystość 50-lecia twórczości J.I. Kraszewskiego.
4. Michała Grabowskiego listy literackie. Wyd. A. Bar. Kraków: Polska Akademia Umiejętności 1934, VIII, 450 s. Polska Akademia Umiejętności.
5. K. Miarka: Wybór pism. Zebrał i oprac. A. Bar. Katowice: Skład główny Nasza Księgarnia 1939, XXVIII, 301 s. Instytut Śląski.
6. K. Brodziński: O klasyczności i romantyczności. Oprac.: A. Bar. Kraków: S. Kamiński 1946, 94 s.
7. A. Feliński: Barbara Radziwiłłówna. Tragedia w 5 aktach. Oprac.: A. Bar. Kraków: S. Kamiński 1946, 120 s.
8. J. Korzeniowski: Kollokacja. [Powieść]. Oprac. [i wstęp]: A. Bar. Warszawa: Książka 1947, XV, 200 s.
9. J.I. Kraszewski: Dziecię Starego Miasta. Oprac.: A. Bar. Kraków: M. Kot 1947, 151 s.
10. J.I. Kraszewski: Hrabina Cosel. Powieść historyczna. Wstępem i objaśnieniami opatrzył A. Bar. T. 1-2. [Warszawa:] Czytelnik [1947], XXII, 237 + 219 s.
11. K. Ujejski: Maraton i Skargi Jeremiego. Oprac.: A. Bar. Kraków: S. Kamiński 1947, 85 s.
12. K. Brodziński: Wiesław. Sielanka krakowska w 5 pieśniach. Oprac. na podstawie autografu [i wstęp]: A. Bar. Kraków: S. Kamiński 1948, XIII, 26 s.
13. J.I Kraszewski: Stara baśń. Powieść z IX w. Oprac.: A. Bar. Kraków: M. Kot 1948, 422 s. Wyd. 2 tamże 1949.
14. W. S. Reymont: Pisma. Przedmowa: Z. Szweykowski. Oprac. i do druku przygotował A. Bar. T. 1-20. Warszawa: Gebethner i Wolff 1948-1952.
T. 1. Pierwsze utwory; T. 2. Komediantka; T. 3-4. Fermenty; T. 5. Nowele; T. 6-7. Ziemia obiecana; T. 8. Nowele t. 2; T. 9-12. Chłopi; T. 13. Nowele t. 3; T. 14. Nowele t. 4; T. 15 Wampir; T. 16. Nowele t. 5; T. 17-19. Rok 1794; T. 20. Nowele t. 6.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1952.

Słowniki i bibliografie

I. Barowa: Zarys bibliograficzny pism Adama Bara 1919-1955. Biuletyn Miesięczny Biblioteki Jagiellońskiej 1955 nr 5.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1963.
Słownik pracowników książki polskiej. Łódź 1972 (I. Turowska-Bar).
Śląski słownik biograficzny. T. 1. Katowice: Śląski Instytut Naukowy 1977 (M. Fazan).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (J. Wojnowski).
Słownik badaczy literatury polskiej. [T. 4]. Łódź 2001 (B. Bogołębska).

Ogólne

Artykuły

F. Bielak: Adam Bar. Pamiętnik Literacki 1955 z. 4.
Biuletyn Miesięczny Biblioteki Jagiellońskiej 1955 nr 5 [numer specjalny poświęcony pamięci Adama Bara; zawiera m.in. skróty referatów: Z. Ciechanowska: Adam Bar jako historyk literatury; J. Korpała: Adam Bar jako bibliograf].
M. Poznański: Adam Bar. Rzut oka na życie i działalność. Bibliotekarz 1955 nr 5.
E. Jankowski: Słownik pseudonimów, czyli „larva detracta. W: Dokumentacja w badaniach literackich i teatralnych. Wrocław 1970 [m.in. o dziele A. Bara].
K. Mętrak. Radar 1985 nr 45.
I. Bar-Święch: Ludzie i zdarzenia w Bibliotece Jagiellońskiej podczas okupacji w latach 1939-1945. Rocznik Naukowo- Dydakyczny 1987 nr 110 [m.in. o A. Barze].

Charakterystyka i źródła powieści Kraszewskiego w latach 1830-1850

W. Hahn. Pamiętnik Literacki 1924/1925 s. 446-461, polemika tamże: A. Bar, 1927 s. 254-259, W. Hahn 1927 s. 259-262.

Zapomniany powieściopisarz lwowski

B. Gubrynowicz. Ruch Literacki 1932 nr 2.

Słownik pseudonimów i kryptonimów pisarzy polskich oraz Polski dotyczących

K. Czachowski. Wiadomości Literackie 1936 nr 35.
S. Pigoń: Podniesiona przyłbica. Kurier Poznański 1936 nr 240.
K. Konopka. Przegląd Powszechny 1937 nr 9.
K. Król: Błędy w „Słowniku pseudonimów” Bara. Ruch Literacki 1938 nr 9/10.
K. Czachowski. Wiadomości Literackie 1939 nr 24.

Karol Miarka

F. Kącki. Kwartalnik Historyczny 1939 z. 2.
A. Sowiński: Wiedza o teatrze. Gazeta Polska 1939 nr 232.
[M. Tyrowicz] M. T. Wiadomości Historyczno-Dydaktyczne 1939 z. 1.

Teatr krakowski pod dyrekcją Koźmiana

W. Charkiewicz: Ex libiris. Słowo 1939 nr 117.

Kumoszki na Parnasie

S. Papée: Plotki literackie. Dziennik Literacki 1948 nr 25.