BACULEWSKI Jan

Urodzony 29 sierpnia 1912 w Orenburgu, w rodzinie mieszczańskiej; syn Andrzeja Baculewskiego, wygnańca politycznego, i Marii z Aleksandrowskich. Po śmierci ojca został w 1922 wraz z rodziną repatriowany do Polski i zamieszkał w Warszawie. Od 1927 uczył się w Gimnazjum im. T. Reytana, gdzie w 1932 zdał maturę. W tym czasie brał udział w akcjach propagandowych i odczytowych Polskiej Partii Socjalistycznej. W 1929-31 redagował wydawane przez Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci pismo „Młoda Myśl.” Od 1932 do 1937 studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Równocześnie od 1933 pracował jako nauczyciel w szkolnictwie zawodowym. Debiutował w 1936 artykułem Hydra społeczna literatury opublikowanym w piśmie „Przebudowa” (nr 1). W 1939 uczestniczył jako ochotnik w kampanii wrześniowej. Podczas okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie, pracował w Wydziale Oświaty i Kultury Zarządu Miejskiego w szkolnictwie zawodowym. Brał udział w tajnym nauczaniu oraz kierował tajnym zespołem teatralnym szkół zawodowych na Grochowie. Współpracował początkowo z konspiracyjną organizacją Wolność, Równość, Niepodległość. W 1943 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej (PPR). Na początku sierpnia 1944 został aresztowany w Międzylesiu; po ucieczce z transportu dotarł do Nowego Targu, gdzie prowadził tajne nauczanie. Po wojnie powrócił do Warszawy, pracował jako dyrektor założonego przez siebie gimnazjum i liceum w Wawrze, naczelnik wydziału organizacyjnego w Ministerstwie Oświaty, redaktor miesięcznika „Szkoła Zawodowa” (1945-47). Działał w Zarządzie Głównym Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP). Należał do zespołów redakcyjnych czasopism: „Oświata Rolna”, „Praca Szkolna”, „Ruch Pedagogiczny”. W 1946 został kuratorem Okręgu Szkolnego Łódzkiego. W 1946-48 wchodził w skład Komitetu Łódzkiego PPR, w 1948 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W 1947 współpracował z pismami: „Kuźnica” i „Wieś.” Jednocześnie prowadził wykłady zlecone na Uniwersytecie Łódzkim z zakresu polityki kulturalnej, organizacji szkolnictwa i historii literatury. Od listopada 1948 pracował w Instytucie Badań Literackich (IBL) w Warszawie jako wicedyrektor (do 1953) a następnie kierownik zespołu naukowo-edytorskiego okresu pozytywizmu; prowadził też (od 1949) Archiwum Marii Konopnickiej. Wykładał historię literatury na UW (od 1948; w 1953-54 jako zastępca profesora), we Wszechnicy Radiowej w cyklu pt. „Historia literatury polskiej” (1949-54), w Szkole Partyjnej Komitetu Centralnego PZPR (1951-52), był też kontraktowym profesorem i prorektorem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. Nadto pracował w Państwowym Instytucie Wydawniczym (1948-60) na stanowisku redaktora działu klasyków polskich. Należał do kolegiów redakcyjnych pism: „Polonistyka” (1949-57) i „Pamiętnik Literacki” (1953-68). W 1950-54 kierował katedrą historii literatury polskiej Wszechnicy Radiowej. W 1956-82 był dyrektorem Biblioteki UW ; w 1960-89 prowadził w tej Bibliotece Archiwum Marii Konopnickiej. W 1961 uzyskał w IBL stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie pracy pt. Poezja programowa pierwszego dziesięciolecia po powstaniu styczniowym (promotor prof. Stefan Żółkiewski), w tymże roku zrezygnował z pracy w IBL. W 1971 został mianowany docentem. W 1979 otrzymał nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. Odznaczony m. in.: Krzyżem Kawalerskim (1958) i Krzyżem Oficerskim (1972) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Złotą Odznaką ZNP. Zmarł 27 października 1994 w Warszawie.