BIO

Born on 10 July 1941 in Lublin; daughter of the chemist Stanisław Woźniakiewicz and Zofia, née Narzymska. In 1955/56, she attended the Maria Konopnicka Grammar School in Inowrocław before then continuing her secondary education at the Maria Konopnicka Grammar School in Lublin. After completing advanced secondary education in 1958, she studied Polish philology for an initial four years at the Catholic University of Lublin (KUL) and then at the Maria Curie-Skłodowska University (UMCS) in Lublin for one year. She graduated with a master's degree in 1963 and was appointed assistant at the Department of the History of Polish Literature in the Faculty of Humanities at UMCS (which in 1979 became the Department for Literary Theory at the Institute of Polish Philology). She was associated with this institution for the rest of her professional life. In her research, she focused initially on the history of nineteenth-century literature and then later on twenty-first-century literature and literary theory. She made her debut with an article, Działalność literacka koterii petersburskiej, a funkcjonowanie grupy (The Petersburg Coterie and the operations of the group), which was published in the edited volume Poetyka i historia (Poetics and History; Wroclaw, 1968). In 1972, she was awarded a doctoral degree from UMCS for her dissertation Między buntem a rezygnacją. O powieściach Narcyzy Żmichowskiej (Between Rebellion and Resignation: Narcyza Żmichowska's novels), which was supervised by Prof. Maria Żmigrodzka. She was subsequently appointed lecturer. She joined the Independent Self-Governing Trade Union Solidarity (NSZZ Solidarność) in 1980. Between 1999 and 2002, she was chair of the Union branch at UMCS. She received the Prize of the Minister of Science and Higher Education on three occasions (1982, 1987, and 1989). She was awarded a habilitation degree from UMCS in 1987 for her study Polityka i romantyczne struktury powieściowe (Politics and Romantic Novel Structures). Between 1987 and 1991, as part of a cooperation agreement with the Chair of Polish Language and Literature, at the University of Debrecen (then the Lajos Kossuth University), she was employed initially as a tutor in Polish language and then holder of the Chair. Her collaboration with the Polish studies programme in Debrecen, including through the organization of conferences. From 1992 to 2011, he was head of the Department of Literary Theory at UMCS. From 1993 to 2008, she was a member of the UMCS Senate. She was made state-appointed professor in 1999. Between 2000 and 2006, she was director of the Institute of Polish Philology at UMCS and coordinator of the Polish philology programme at the UMCS Undergraduate College in Radom. From 2003 to 2010, she was editor of "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF Philologiae", while from 2007 to 2011 she was a member of the editorial board of "Annales Instituti Slavici Universitatis Debrecensis Slavica". In 2004, she was appointed full professor at UMCS. She collaborated with Polish Radio in Lublin as a member of the jury of its annual competition for radio reports, while from 2003 to 2006 she also occasionally worked with Polish Television's Lublin Station, creating shows on current Polish literature. She regularly travelled abroad to Europe and the Middle East. She was awarded the Gold Cross of Merit in 1984. She married the sociologist Ryszard Dziadosz in 1963. She lives in Lublin.

Twórczość

1. Między buntem a rezygnacją. O powieściach Narcyzy Żmichowskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978, 341 s. Historia i Teoria Literatury., 42.

Dot. powieści: Poganka; Książka pamiątek; Biała róża; Kasia i Marynka; Czy to powieść?
Rozprawa doktorska.

2. Polityka i romantyczne struktury powieściowe. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej 1986, 275 s. Rozprawy Wydziału Humanistycznego – Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Rozprawy Habilitacyjne.

3. Kraszewskiego wizje przeszłości i przyszłości. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej 1997, 90 s. Wykłady Otwarte Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 23.

4. Obrzeża formy powieściowej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1998, 125 s. Wykłady Otwarte Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 27.

Zawartość

Wprowadzenie. – Rozdz. I. Użytkowe i artystyczne formy piśmiennictwa. – Rozdz. II. Dawna i nowa fabularność. – Rozdz. III. Powieść w przestrzeni autobiograficznej — rozrachunki pokoleniowe: 1. „Pisma Gabrielli” [N. Żmichowskiej] — romantyczna formuła dyskursu pokoleniowego; 2. Dokument osobisty wobec formy powieściowej („Dziennik 1954” Leopolda Tyrmanda); 3. Model złej biografii. – Rozdz. IV. Tekst użytkowy w tekście artystycznym: 1. Publicystyczna powieść polityczna doby romantyzmu; 2. Dwudziestowieczny wariant powieści politycznej. „Wszystko inaczej” Stefana Kisielewskiego. – V. Powieść jako warsztat uczonego. – Zakończenie.

5. Hiperpowieść, czyli Sieć w powieści. [Studium]. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2012, 161 s.

Zawartość

Uwagi wstępne. – Cz. 1. Zmiana paradygmatów: 1. Ruiny fabularności; 2. Kres galaktyki Gutenberga; 3. Dzieło i autor jako produkt rynkowy — strategie autobiograficzne. – Cz. 2. Powieść jako model do składania: 4. ***; 5. Labirynt i kłącze. Powieść z instrukcją użytkowania; 6. Hermeneutyczny błędnik narracji introspektywnej; 7. Ścieżki rozwidlające się do donikąd; 8. Powieść tabularna; 9. Światopisanie, czyli ogólna teoria wszystkiego. – Cz. 3. Model fraktalny — dzieło narastające w serii powieściowej: 10.***; 11. Romantyczne antecedencje dzieła w toku; 12. Mobilne przestrzenie tekstowe Imperium Secesji.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Funkcje didaskaliów w dramacie młodopolskim. „Pamiętnik Literacki1970 z. 3 s. 337.
Alkhadar” Edmunda Chojeckiego jako powieść polityczna i fantastyczna. „Folia Societatis Lublinensis1979 sect. A vol. 21 nr 2 s. 25–37.
Kategorie muzyczne w strukturze tekstu narracyjnego. (Na przykładzie „Kotłów beethovenowskich” [M.] Choromańskiego i „Martwej pasieki” [J.] Iwaszkiewicza). „Pamiętnik Literacki1979 z. 4 s. 191212.
Temat jako podstawa grupowania tekstów. „Literatura Ludowa1979 z. 4/6 s. 61–71.
Romantyczna powieść o konspiracji. W: Między literaturą a historią. Lublin 1986 s. 7079.
Spiskowiec i emisariusz w literaturze romantycznej. W: Style zachowań romantycznych. Warszawa 1986 s. 85105.
Koczowisko” Tomasza Łubieńskiego. Próba interpretacji. W: Dramat polski XIX i XX wieku. Lublin 1987 s. 373389.
Dziewiętnastowieczna powieść polityczna w poszukiwaniu formy (model dyskursywny) W: Dziedzictwo romantyczne w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Lublin 1988 s. 2737 [dot.: N. Żmichowska: Niektóre pisma bezimienne autorki przez zupełnie nieznanego wydawcę ogłoszone].
Narcyza Żmichowska; Eleonora Ziemięcka. W: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Seria 3. Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831–1863. T. 2. Kraków 1988 s. 691743; 743–769.
Romantyczna powieść organicznikowska. W: Studia z literatury polskiej i obcej. Lublin 1988 s. 191202 [na podstawie powieści Z. Kaczkowskiego, I.J. Kraszewskiego, A. Pługa].
Ironia jako zasada bytu i jako formuła opisu świata (O „Historiach maniaków” Romana Jaworskiego). „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF. Philologiae” 1986 wyd. 1989 s. 147161.
Bułgarskie powieści T.T. Jeża. „Slavica. Annales Insituti Philologiae Slavica Universitatis Debreceniensis de Ludovico Kossuth Nominatae1990 s. 167–179.
Dziedzictwo masońskie romantycznych konspiracji. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF. Philologiae” 1989 wyd. 1990 s. 53–66.
Literacki renesans Tyrmanda. „Slavica. Annales Insituti Philologiae Slavica Universitatis Debreceniensis de Ludovico Kossuth Nominatae1991 s. 245–254.
Kunterebes i Hortobágy — dwie wizje kultury węgierskiej w twórczości węgierskich pisarzy populistów. W: Polono-Hungarica. Budapeszt 1992 s. 135142, toż w wersji zmienionej pt. Kunterebes i Hortobágy — dwa modele kultury węgierskiej w twórczości Zsigmonda Móricza. W: Małe formy narracyjne. Lubl 1996.
Romantyczna Litwa w optyce Kraszewskiego. W: Polska–Litwa. Historia i kultura. Lublin 1994 s. 118130.
Uwierzyć w sklejone niebo. („Dziennik węgierski” Wiktora Woroszylskiego). W: Lengyelek magyorok és szomszédok. Debrecen 1994 s. 95111.
Wyznawca-romantyczny wzorzec codziennego patriotyzmu. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio FF. Philologiae” 1994/1995 wyd. 1995 s.1-11.
Fikcja mimetyczna i problem koincydencji w powieści. W: Mimesis w dyskursie literackim. Toruń 1996 s. 7587.
Spór o model patriotyzmu w twórczości Narcyzy Żmichowskiej. „Studia Łomżyńskie1996 s. 341349.
Stabilizacja prowizorki, czyli życie pod butem historii w powieściach Milana Kundery i Vladimira Párala. W: Pogranicza, granice. Lublin 1996 s. 3139.
Puszta jako model kultury węgierskiej w twórczości Zsigmonda Móricza. W: Tematy węgierskie. Lublin 1997 s. 147157.
Swój i obcy w światopoglądzie dziecięcia partii. (Klęska ideologii w „Dzienniku węgierskim 1956” Wiktora Woroszylskiego). W: Swoi i obcy w literaturze i kulturze. Lublin 1997 s. 8796.
Nie-romantyczna biografia romantycznego bohatera. W: Lustra historii. Warszawa 1998 s. 143151.
Powieść jako dekonstrukcja i rekonstrukcja biografii. O „Literaturze” Wiktora Woroszylskiego. W: Fabularność i dekonstrukcja. Lublin 1998 s. 117134.
Stefanii Skwarczyńskiej teoria listu. W: Literatura i komunikacja. Lublin 1998 s. 2332.
Gatunki prasowe i powieściowe. W: Poetyka i pragmatyka gatunków dziennikarskich. Rzeszów 1999 s. 921.
Biografia jako żmut. (Mickiewicz w cyklu powieściowym J.M. Rymkiewicza „Jak bajeczne żurawie…”). W: Polono-Hungarica. Budapest 2000 s. 149159.
List pisarza w przestrzeni autobiograficznej. W: Sztuka pisania. Białystok 2000 s. 233244.
Literacki „gargamel” Manueli Gretkowskiej. „Język Polski w Szkole Średniej2000/2001 z. 1 s. 7180.
Dzieje przyjaźni entuzjastek w świetle korespondencji Narcyzy Żmichowskiej. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF. Philologiae2001/2002 s. 345355.
Forma listowa jako założenie narracji powieściowej. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF. Philologiae2001 s. 918.
Parciana retoryka, czyli o peerelowskiej wersji sztuki perswazji. W: Hungaro-Slavica 2001. Budapest 2001 s. 310318.
Dzieje przyjaźni entuzjastek w świetle listów Narcyzy Żmichowskiej do Bibianny Moraczewskiej. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF. Philologiae2002/2003 s. 375386.
Narcyza Żmichowska. W: Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach. T. V. Romantyzm. Cz. 2. Kraków 2003 s. 265278.
Pismo i świat. O powieści inicjacyjnej Olgi Tokarczuk „Podróż ludzi Księgi”. W: W poszukiwaniu nowego kanonu. Goleszów 2003 s. 13141.
O literackości reportażu. W: Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym. Lublin 2004 s. 93101.
Pastisz epistolograficzny czułego romansu. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF. Philologiae2004 s. 3345 [dot.: P. Wojciechowski: Kamienne pszczoły].
Powrót Miteleuropy. O gdańskim tryptyku Stefana Chwina. W: Wielokulturowość, tożsamość narodowa, mniejszości na Węgrzech i w Polsce = Multikulturalitás, nemzeti identitás, kisebbségek Magyarországon és Lengyelországban. Debrecen 2004 s. 247259.
Romantyczna biografia rachmistrza. W: Obrazy kultury polskiej w twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego. Lublin 2004 s. 3947.
Tekst literacki jako widowisko komunikacji zmanipulowanej. W: Manipulacja w języku. Lublin 2004 s. 233242.
Prowincja — demoludy w prozie Vladimira Párala. W: Prowincja. Świat, Europa, Polska. Lublin 2007 s. 265271.
Kapuścińskiego podróże nie tylko z Herodotem, czyli czytanie tekstu Rosji poprzez lekturę Mickiewicza. W: Ryszard Kapuściński. Portret pisarza i myśliciela. Opole 2008 s. 17383.
Powieść po transformacji komunikacyjnej. Zmiana paradygmatu gatunkowego. W: Od poetyki do hermeneutyki. Kraków 2008 s. 575584.
Romans w sieci (powieściowej). W: Album Gdańskie. Gdańsk 2009 s. 726734.
Powieść serialna i seria powieściowa. W: Horyzonty polonistyki. Lublin 2010 s. 367378.
Romantyczna biografia Kraszewskiego. „Kultura i Społeczeństwo2012 nr 7 s. 2227.
Baza danych i strategie narracyjne w powieściach przełomu XX i XXI wieku. „Irydion2017 nr 1 s. 177-197.
Pisanie świata. „Liber Mundi” w powieściach Olgi Tokarczuk. W: Komunikowanie polityk(i) w literaturze i w mediach. Lublin 2021, s. 25-39.

Prace redakcyjne

1. Formy dyskursu w powieści. Pod red. [i ze wstępem] M. Woźniakiewicz-Dziadosz. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1996, 140 s.
2. Tematy węgierskie. Sesja naukowa, Kazimierz Dolny 19–20 X 1995. Pod red. M. Woźniakiewicz-Dziadosz. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1997, 211 s.
3. Fabularność i dekonstrukcja. Pod red. M. Woźniakiewicz-Dziadosz. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1998, 192 s.
4. Bolesław Prus. Pisarz, publicysta, myśliciel. Red.: M. Woźniakiewicz-Dziadosz, S. Fita. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2003, 438 s. Obrazy Kultury Polskiej.
5. Słowacki i Ukraina. Pod red. M. Woźniakiewicz-Dziadosz. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2003, 117 s.
Materiały konferencji naukowej, Lublin 26–27 XI 1999.
6. Wersyfikacja polska. T. 1–3. Pod red. M. Woźniakiewicz-Dziadosz, M. Ryszkiewicza. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2007.

T. 1. Teksty teoretyczne i słowniczek pojęć, 230 s.

T. 2. Analizy wersyfikacyjne, 190 s.

T. 3. Ćwiczenia wersyfikacyjne, 255 s.

Nagrody

Nagroda Rektora UMCS za koncepcję, opiekę merytoryczną i redakcję oraz pierwsze miejsce w konkursie za najlepszy podręcznik i skrypt akademicki w 2008.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2015.

Słowniki i bibliografie

A. Tryksza, M. Medecka: Bibliografia prac prof. dr hab. M. Woźniakiewicz-Dziadosz. W: Literatura i jej obrzeża. Prace ofiarowane Pani Profesor Marii Woźniakiewicz-Dziadosz. Lublin 2012.

Między buntem a rezygnacją

J. ZIELIŃSKI: Twórczość Narcyzy Żmichowskiej. „Nowe Książki1978 nr 16.