BIO

Urodzona 1 stycznia 1928 w Grajewie; córka Edwarda Busza, kierownika Spółdzielni Rolniczo-Handlowej „Rolnik”, i Apolonii Doroty z Zalewskich. W czasie okupacji niemieckiej od 1939 przebywała w Warszawie, gdzie uczyła się w działającym tajnie Gimnazjum ss. Nazaretanek; w 1944 kontynuowała naukę na tajnych kompletach w Zalesiu pod Warszawą. Po wojnie uczęszczała do Państwowego Liceum Humanistycznego im. E. Plater w Zalesiu (1945), a następnie do Prywatnego Liceum Humanistycznego ss. Urszulanek w Poznaniu. Od 1946 studiowała polonistykę na Uniwersytecie Poznańskim i w 1950 uzyskała stopień magistra. Równocześnie w 1948-52 była zatrudniona (do 1950 na kontrakcie) w Pracowni Bibliograficznej Instytutu Badań Literackich (IBL) w Poznaniu przy opracowywaniu tomów Polskiej bibliografii literackiej na lata 1947, 1948, 1949 (wyd. 1954, 1956, 1958). Uczestniczyła też (w 1950-52) w przygotowywaniu nowej edycji Literatury polskiej G. Korbuta (tom 4). Debiutowała w 1949 recenzją pt. Wydanie ludowe «Pana Tadeusza» opublikowaną w „Kronice Miasta Poznania” (nr 1; podpisana E. Buszówna). W 1952 zawarła związek małżeński z Janem Aleksandrowskim, inżynierem, pracownikiem naukowym Politechniki Wrocławskiej i uzyskała służbowe przeniesienie do wrocławskiej Pracowni Historii Literatury Oświecenia IBL (w 1975 przemianowanej na Zespół Edytorstwa i Filologii Literatury Oświecenia IBL). W 1960 uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie monografii bibliograficznej Zabawy Przyjemne i Pożyteczne 1770-1777 napisanej pod kierunkiem prof. Tadeusza Mikulskiego (promotor prof. Zygmunt Szweykowski). Od czerwca 1962 pracowała nad przygotowaniem ostatecznej redakcji serii Oświecenia do Bibliografii literatury polskiej «Nowy Korbut». W tymże roku nawiązała stałą współpracę z Polskim słownikiem biograficznym. W 1964 została członkiem komitetu redakcyjnego serii wydawniczej IBL Studia z Okresu Oświecenia (od 1972 redaktor naczelny tej serii), w 1966 członkiem komitetu redakcyjnego Nowego Korbuta. Od 1968 uczestniczyła w pracach nad Słownikiem pseudonimów pisarzy polskich jako członek zespołu redakcyjnego odpowiedzialny za dział Oświecenia. W 1972 uzyskała habilitację na podstawie pracy Studia nad «Monitorem». Z warsztatu bibliografa i w 1973 otrzymała w IBL stanowisko docenta. W 1975 została członkiem Zespołu Edytorstwa i Filologii Literatury Oświecenia IBL. W 1976 weszła w skład (jako redaktor piśmiennictwa oświeceniowego i autorka haseł) zespołu opracowującego w IBL PAN słownik Dawni pisarze polscy (wyd. 2000-05), będący zmienioną i uzupełnioną redakcją nieogłoszonego drukiem przewodnika Pisarze polscy. W 1980 objęła redakcję serii wydawniczej IBL Zapomniani Poeci Oświecenia. Należała od 1981 do Rady Naukowej IBL i od 1986 do Rady Naukowej Polskiego słownika biograficznego. W 1985 została mianowana profesorem nadzwyczajnym. W 1989-93 kierowała Zespołem Edytorstwa i Filologii Literatury Oświecenia IBL. W 1994 została profesorem zwyczajnym. W 1999 przeszła na emeryturę w IBL PAN. Została członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego oraz Polskiego Towarzystwa do Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1988). Zmarła 4 sierpnia 2018 we Wrocławiu; pochowana tamże na cmentarzu św. Wawrzyńca.

Twórczość

1. Z warsztatu bibliografa „Monitora. Pamiętnik Literacki 1959-1993: [cz.] 1. John Turesson Oxenstierna. 1959 z. 3/4 s. 471-489; [cz.] 2. Wiersze siedemnastowieczne i saskie w „Monitorze”. 1960 z. 4 s. 435-462; [cz.] 3. Monitorowe „autopowtórzenia”. 1963 z. 4 s. 443-489; [cz.] 4. Nieznany debiut pisarski księdza-jakobina Józefa Meiera. 1972 z. 2 s. 161-190; [cz.] 5. Elizabeth Rowe prekursorka europejskiego preromantyzmu na łamach Monitorowych i jej tłumacz [J. N. Kossakowski]. 1972 z. 4 s. 3-44; [cz.] 6. Jeszcze „Wśród redaktorów i autorów «Monitora»” (Glosa do publikacji T. Frączyka). 1980 z. 2 s. 189-217; [cz.] 7. Montesquie i d'Alembert na łamach monitorowych. 1988 z. 3 s. 155-169; [cz.] 8. Na tropie autorstwa króla w „Monitorze”. 1991 z. 2 s. 184-196; [cz.] 9. Czy Stanisław Szymański publikował w „Monitorze”? 1993 z. 2 s. 126/134; [cz.] 10. O „sławnym poecie” Melchiorze Starzeńskim i nieznanej jego twórczości. 1996 z. 4 s. 171-194; [cz.] 11. Problemy monitorowego autorstwa Krasickiego. 1999 z. 1 s. 153-166.

Studia 1-5 zostały uznane za pracę habilitacyjną.

2. Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” 1770-1777. Monografia bibliograficzna. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1959, 237 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Biblioteka Narodowa. Wyd. nast.: [wyd. 2] Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich 1999, XXI, 241 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk; Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem XVIII.

3. Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut. T. 4-6 cz. 1-2. Oświecenie. Oprac. E. Aleksandrowska z zespołem. Red. tomu do 1958: T. Mikulski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 1967, 1970 [właśc. 1971], 1972, 547 + 486 + 647 + 703 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Nagrody

Nagroda Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk w 1973.

4. Geografia środowiska pisarskiego. W: Problemy literatury polskiej okresu Oświecenia. Seria 2. Wrocław 1977 s. 217-337 + teka 16 map. Polska Akademii Nauk Instytut Badań Literackich.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Materiały do życia i twórczości Antoniego Felicjana Nagłowskiego. W: Miscellanea z doby Oświecenia. Wrocław 1960 s. 52-124.
Materiały do biografii i działalności literackiej Józefa Ignacego Boelckego. W: Miscellanea z doby Oświecenia, 2. Wrocław 1965 s. 79-102.
Ostatnie lata „Monitora” w świetle autopowtórzeń. W: Prace o literaturze i teatrze ofiarowane Zygmuntowi Szweykowskiemu. Wrocław 1966 s. 62-71.
Historycznoliterackie kompedia biograficzne z zakresu staropolszczyzny i Oświecenia. W: Dokumentacja w badaniach literackich i teatralnych. Wrocław 1970 s. 9-35.
Listy Józefa Koblańskiego do Izabeli Czartoryskiej. W: Miscellanea z doby Oświecenia, 4. Wrocław 1973 s. 297-323.
Relacje J. Heynego, agenta ks. Ksawerego Saskiego w „Monitorze” (1765-1770). Pamiętnik Literacki 1976 z. 3 s. 173-187.
[Hasła w:] Słownik literatury polskiego Oświecenia. Wrocław 1977.
Z dziejów służby Grzegorza Kniażewicza u J. Ignacego Massalskiego. Listy pisarza do biskupa i o biskupie. W: Miscellanea z doby Oświecenia, 5. Wrocław 1978 s. 419-440.
Z zagadnień geografii literackiej polskiego Oświecenia. Związki środowiska pisarskiego z zagranicą. W: Problemy kultury literackiej polskiego Oświecenia. Wrocław 1978 s. 119-134.
Ułomek z tragedii „Tankreda” Adama Naruszewicza. Pamiętnik Literacki 1982 z. 3/4 s. 285-295.
Z dziejów cenzury lwowskiej. (Ingerencje cenzorów w tomach wierszy Walerego Gurskiego i Ludwika Kropińskiego). W: Miscellanea z doby Oświecenia, 6. Wrocław 1982 s. 401-434.
W kręgu poezji zabawowej Pałacu Błękitnego. Pamiętnik Literacki 1986 z. 1 s. 215-226.
Les principaux périodiques polonais dans la deuxième moitié du XVIIIe siècle. W: Les lumières en Pologne et en Hongrie. Budapest 1988 s. 157-169.
Pijarzy w środowisku pisarskim polskiego Oświecenia. W: Wkład pijarów do nauki i kultury w Polsce XVII-XIX wieku. Warszawa, Kraków 1993 s. 37-50; przekł. hiszpański: La contribucion de los Padres Escolapios a la ciencia y la cultura polacas en los siglos XVII-XIX. „Analecta Calasanctiana”, Salamanca 1996 numero extraordinario de la revista.
Z nieznanej spuścizny literackiej Antoniego Korwin Kossakowskiego. Prace Historyczno–literackie Uniwersytetu Gdańskiego 1993 nr 16 s. 13-35.
Wincenty Ignacy Marewicz. (1755-1822). W: Pisarze polskiego oświecenia. T. 2. Warszawa 1994 s. 332-355.
Problem zdrady na podstawie satyr i pamfletów na Polki balujące w czasach tragicznych dla ojczyzny (1774-1832). W: Bo insza jest rzecz zdradzić, insza dać się złudzić. Problem zdrady w Polsce przełomu XVIII i XIX w. Warszawa 1995 s. 115-131.
O mało znanym poecie — Onufrym Korytyńskim. Prace Polonistyczne Seria 54: 1999 s. 7-36.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Monitor” 1765-1785. Wybór i oprac.: E. Aleksandrowska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1976, CXLVI, 634 s. Biblioteka Narodowa I, 226.
2. Literatura ludowa i literatura chłopska. Materiały z ogólnopolskiej sesji folklorystycznej 16-18 II 1973. [Red.:] E. Aleksandrowska, Cz. Hernas, J. Bartmiński. Lublin: Uniwersytet Marii Curie–Skłodowskiej w Lublinie, Instytut Filologii Polskiej 1977, 236 s.
3. Wiersze Józefa Koblańskiego i Stanisława Szczęsnego Potockiego — zapomnianych poetów Oświecenia. Wybór przygotowała oraz teksty, wstęp i komentarz oprac. E. Aleksandrowska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1980, 306 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
4. Wiersze Józefa Morelowskiego. Wyd. i wstęp: E. Aleksandrowska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1983, 378 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
5. F. Karpiński: Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem. Oprac.: R. Sobol. Wyd. przygotowali: E. Aleksandrowska i Z. Goliński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 294 s.
6. W. Mier: Poezje zebrane. Zebrał i oprac. E. Rabowicz, uzupełniła i przygotowała do druku E. Aleksandrowska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1991, 384 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
7. M. Starzeński: Wiersze. Zgromadziła i oprac.: E. Aleksandrowska. Kraków: Collegium Columbinum 2004, 174 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1990, 2004.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (K. Ćwikliński).

„Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” 1770-1777. Zarys monografii pierwszego polskiego czasopisma literackiego

S. Dziki. Zeszyty Prasoznawcze 1960 nr 1.
J. Platt. Roczniki Biblioteczne 1960 z. 1-2.
Z. Goliński. „Wiek Oświecenia2001 nr 17.

Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”

J. Buba. „Ephemerides Calasantianae”, Rzym 1967 nr 4.
W. Piusińska. Przegląd Biblioteczny 1967 nr 3/4.
S. Stupkiewicz. Przegląd Humanistyczny 1967 nr 6, polemika: E. Aleksandrowska. „Pamiętnik Literacki” 1968 z. 3, M. Klimowicz, tamże, S. Stupkiewicz. „Przegląd Humanistyczny” 1969 nr 2.
J. W. Gomulicki. Rocznik Literacki 1966, 1967, 1971, 1972 wyd. 1968, 1969, 1973, 1974.
N. Kirai. Studia Slavica Hungaricae 1970 t. 16.

Geografia środowiska pisarskiego

A. Staniszewski. Komunikaty Mazurskio-Warmińskie 1978 nr 3.
Z. Libera. „Rocznik Literacki 1977” wyd. 1980.
W. Pusz. Pamiętnik Literacki 1980 z. 2.

„Monitor” 1765-1785

M. Drozdowski. Mówią Wieki 1977 nr 4.
Z. Libera. „Rocznik Literacki 1976” wyd. 1979.
B. Wolska. Pamiętnik Literacki 1980 z. 2.

Wiersze Józefa Koblańskiego i Stanisława Szczęsnego Potockiego — zapomnianych poetów Oświecenia

J. Kwiatkowski. Twórczość 1983 nr 3.
Z. Libera. Rocznik Literacki 1980 wyd. 1984.