BIO

Urodzony 11 grudnia 1883 w Warszawie; syn Józefa Adamczewskiego, nauczyciela gimnazjalnego, i Anny z Kondrackich. Uczył się w Warszawie i w Płocku, gdzie w 1903 ukończył gimnazjum typu filologicznego. W tym samym roku rozpoczął w Dorpacie studia medyczne, które w 1904 przerwał. W 1905-07 udzielał prywatnych lekcji w Warszawie. Po złożeniu państwowego egzaminu nauczycielskiego pracował w prywatnych szkołach średnich w Łęczycy (1907-08), Siedlcach (1908-09) i Lublinie (1909-11) jako nauczyciel – polonista. W 1908 ożenił się z Janiną Jankiewicz. Debiutował w 1910 szkicem Znaczenie i przeznaczenie twórczości Wyspiańskiego w naszym życiu ogłoszonym w „Kurierze Lubelskim”. W tym też roku został członkiem Towarzystwa Literacko-Naukowego w Lublinie. W 1911-14 studiował kolejno w Zurychu, Paryżu i Lwowie. Od wybuchu I wojny światowej mieszkał w Warszawie, gdzie pracował jako polonista w gimnazjach. W 1923 doktoryzował się na Uniwersytecie Warszawskim (UW) na podstawie pracy pt. Oblicze poetyckie Bartłomieja Zimorowicza. W 1926 został współpracownikiem Komisji do Badań nad Historią Literatury i Oświaty Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1928-30 był edytorem licznych tekstów literackich na użytek szkolny w serii Wielka Biblioteka. W 1932 ogłaszał stałe recenzje literackie i teatralne w tygodniku „Kultura”. Habilitował się w 1935 na Uniwersytecie Poznańskim w zakresie historii literatury polskiej i od 1936 wykładał jako docent na UW. Od 1935 był współpracownikiem Komisji Historii Literatury Polskiej Wydziału Filologicznego Polskiej Akademii Umiejętności, a od 1936 członkiem-korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W październiku 1936 objął kierownictwo Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie. W tym czasie współpracował również z Polskim Radiem jako recenzent nowości wydawniczych. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie, prowadząc zajęcia na tajnych kompletach gimnazjalnych i uniwersyteckich. Po powstaniu warszawskim przez pół roku mieszkał w Zakopanem, a od kwietnia 1945 w Krakowie, gdzie był docentem na Uniwersytecie Jagiellońskim i równocześnie uczył w gimnazjum. W 1945 został powołany na członka czynnego Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W tym samym roku przeniósł się do Łodzi, gdzie objął katedrę historii literatury polskiej na Uniwersytecie Łódzkim jako profesor zwyczajny. W 1946 został wybrany członkiem czynnym Łódzkiego Towarzystwa Naukowego oraz członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. W 1947 opublikował szereg opracowań edytorskich w serii Biblioteka Pisarzy Polskich i Obcych. W 1950 przeszedł na emeryturę i zamieszkał w Opaczy pod Warszawą. Po śmierci prof. Wacława Borowego w 1950 przejął prace edytorskie nad Dziennikami Stefana Żeromskiego. Zmarł śmiercią samobójczą 2 sierpnia 1952 w Opaczy; pochowany na Cmentarzu Powążkowskim w Warszawie.

Twórczość

1. Zbiór zadań i pytań z literatury polskiej dla uczniów szkoły średniej. Cz. 1: Wieki XVI i XVII. Lwów: Książnica Polskiego TNSW [Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych] 1922, 274 s.

2. Oblicze poetyckie Bartłomieja Zimorowicza. Powst. 1923. Wyd. Warszawa: Kasa im. Mianowskiego 1928, XV, 218 s.

Rozprawa doktorska.

3. Serce nienasycone. Książka o Żeromskim. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1930], 437 s. Wyd. 2 zmienione pt. Sztuka pisarska Żeromskiego. Kraków: M. Kot 1949, 437 s.

Nagrody

Nagroda Kasy im. Mianowskiego w 1935.

4. Stefan Żeromski. Zarys biograficzny. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1937, 124 s. Wyd. 2 Łódź: Poligrafika 1947.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Szlakami historiozofii literackiej (F.Brunetrière, E.Bovet). Krytyka 1913 t. 38 z. 3 s. 123-131.
Trzy ody do młodości. Sfinks 1913 z. 1 s. 161-174.
Poeci romantyczni w programie szkolnym. W: Pamiętnik I Ogólnopolskiego Zjazdu Polonistów w Warszawie. Lwów 1925 s. 56-95.
Pojęcie romantyzmu u Stanisława Przybyszewskiego. Przegląd Współczesny 1929 t. 30 s. 31-52.
Etyka pisarska Prusa. (Odczyt wygłoszony na inauguracyjnym zebraniu Zjazdu Naukowo-Literackiego im. B.Prusa w Warszawie dn. 29 IX 1946). Zagadnienia Literackie 1946 z. 4/5/6 s. 128-146.
Patronat Brzozowskiego?Nauka i Sztuka”. 1946 nr 4 s. 31-45.
Prusowskie problemy. Pamiętnik Literacki 1963 nr 1 s. 25-31.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Sympozjon. Wybór prozaików wieku XIX i XX do użytku klas siódmej i ósmej szkół średnich. Sporządził... Lwów: Książnica–Atlas 1926, 420 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1928; wyd. [3] Bari: Sekcja Wydawnicza 2 Korpusu 1946.
2. J. Kochanowski: Treny. Cz. 1: Tekst. Cz. 2: Objaśnienia i przypisy. Oprac.: S. Adamczewski Warszawa: Biblioteka Polska 1928, 27 + 57 s.
3. J. Kochanowski: Odprawa posłów greckich. Cz. 1: Tekst. Cz. 2: Objaśnienia i przypisy. Oprac. S. Adamczewski Warszawa: Biblioteka Polska 1929, 32 + 42 s.
4. J. Kochanowski: Wybór poezyj. Cz. 1: Tekst. Cz. 2: Objaśnienia i przypisy. Oprac.: S. Adamczewski Warszawa: Biblioteka Polska 1929, 106 + 140 s.
5. W. Potocki: Wybór poezyj. Cz. 1: Tekst. Cz. 2: Objaśnienia i przypisy. Oprac.: S. Adamczewski Warszawa: Biblioteka Polska 1930, 124 + 183 s.
6. S. Żeromski: Syzyfowe prace. Objaśnienia i przypisy. Oprac.: S. Adamczewski Warszawa: Biblioteka Polska 1930, 232 s.
7. J. Kochanowski: Odprawa posłów greckich. Oprac., wstępem i objaśnieniami opatrzył S. Adamczewski Łódź: Książka 1946, 48 s.
8. J. Kochanowski: Wybór poezyj. Oprac.: S. Adamczewski [Łódź]: Książka 1946, 172 s.
9. Bajka polska wieku oświecenia w wyborze. Oprac. [i wstęp]: S. Adamczewski Warszawa: Książka 1947, 103 s.
10. I. Krasicki: Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki. Oprac. i wstęp: S. Adamczewski Warszawa: Książka 1947, 123 s.
11. I. Krasicki: Utwory wierszowane w wyborze. Oprac. [i wstęp] S. Adamczewski Warszawa: Książka 1947, 148 s. Wyd. 2 zmienione ze wstępem T.Mikulskiego Warszawa: Książka i Wiedza 1951.
12. M. Rej: Wybór pism. Oprac.: S. Adamczewski Łódź: Książka 1947, 144 s.
13. S. Żeromski: Dzienniki. [Cz.] 1-2. [Do druku przygotował z autografu: W. Borowy i S. Adamczewski]. Przedmowa: A. Wasilewski. Przyp.: J. Kądziela. Warszawa: Czytelnik 1953, 1954, 562 + 624 s. Z Prac Instytutu Badań Literackich; t. 2: PAN IBL.
T. 1: 1882-1886; T. 2: 1886-1887.
Tekst tomików 3/III-10/XV do druku przygotował z autografu S. Adamczewski.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1951.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T.1. Warszawa 1977.
Biogramy uczonych polskich. Cz. 1. Z. 1. Oprac.: A. Śródka, R. Szczawiński. Warszawa1983.
Słownik badaczy literatury polskiej. [T. 1]. Warszawa 1994 (T. Świętosławska).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (J. Wojnowski).

Ogólne

Książki

T. Świętosławska: Stanisław Adamczewski: pedagog, edytor, badacz literatury. Łódź: Wydawnictwo 1994, 408 s.

Artykuły

J. Krzyżanowski: Stanisław Adamczewski. „Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego1952.
T. Świętosławska: Stanisław Adamczewski – w 25 rocznicę zgonu. „Prace Polonistyczne” Seria 34: 1978.
T. Świętosławska: Stanisław Adamczewski jako edytor tekstów literackich na użytek szkolny w serii Wielka Biblioteka. „Prace Polonistyczne” Seria 36: 1980.
J. B. Nycek: S. Adamczewski. W tegoż: Ludzie i książki. Płock 1983.
T. Świętosławska: O drogach i błądzikach metodologicznych Stanisława Adamczewskiego. „Prace Polonistyczne” Seria 42: 1986.
T. Świętosławska: Sympozjon Stanisława Adamczewskiego, czyli lekcja patriotycznych powinności. W: Schemat w kształceniu literackim i językowym. Lublin 1986.
T. Świętosławska: Kalendarium życia i działalności Stanisława Adamczewskiego (1883-1952). „Prace Polonistyczne” Seria 43: 1987.

Serce nienasycone

A. Brodzka. „Pamiętnik Literacki1950 t. 41 nr 2.