BIO

Born on 7 December 1961 in Jędrzejów; son of the farmers Stanisław and Józefa, née Antoszewska. He completed his secondary education in 1981 at the Ivan Pavlovich Kamyshev Electrical Technical School in Sosnowiec before starting a degree in Polish philology at the University of Silesia (UŚ). He made his debut in 1980 with the poem Pieśni (Songs) that appeared in the Tychy-based weekly "Echo" (no. 33). In 1983, he began collaborating with the monthly "Poezja", where he published reviews and articles. His poems and reviews also appeared in the student periodicals "Kwartał" (from 1983, becoming its deputy editor-in-chief in 1987) and "Student" (1986-88). He also published in "Fakty" (1985-88), "Pismo Literacko-Artystyczne" (1986-88), "Radar" (1986-87) and "Życie Literackie" (1986-89), as well as in poetry anthologies. In 1984, he was awarded a grant from the Central Cultural Council of the Polish Students' Association (Naczelna Rada Kultury Zrzeszenia Studentów Polskich). After graduating in 1986, he was employed at the office of the Department of Germanic Philology at UŚ. In 1987, he was appointed assistant (with a break in 1988/89 when he was called up for military service at the Reserve Officers' Training Centres in Szczecin and Tczew), while from 1989 he was senior assistant at the Institute of Polish Literature and Culture (which in 1991 became the Institute of the Study of Polish Literature – INoLP, and in 2005 was named after Ireneusz Opacki) at UŚ. In 1987/88 he had a part-time post at the literary weekly "Życie Literackie". He was awarded the Tadeusz Borowski Grant in 1989. He became a regular reviewer with the monthly "Twórczość" from 1989 to 1996 and again in 2000/01. In 1991, he was awarded a doctoral degree for his dissertation Twórczość Adama Czerniawskiego (The Works of Adam Czerniawski), which was supervised by Prof. Włodzimierz Wójcik. He was then appointed lecturer at INoLP. In 1992 and 2004 he was editor-in-chief of the yearbook "Rocznik Sosnowiecki" where he also published reviews, while from 1995 to 2003 he was head of the literary criticism and essay section of the monthly "Śląsk". He has continued to publish regularly here, including a series of portraits of outstanding Silesian literary scholars in 2017. He also collaborated with "Opcje" (1995-98, 2001) and "Nowe Książki" (regularly between 1998-2005). In 1993, he was appointed to the Literary History Commission of the Katowice Branch of the Polish Academy of Sciences (PAN). Between 1993 and 1998, he was secretary and then deputy chairman of the Society for Promoting Culture (Towarzystwo Zachęty Kultury), while in 1993 he became a founding member of the Upper Silesian Literary Society (Górnośląskie Towarzystwo Literackie) in Katowice, serving as secretary from 1993 to 2001, as deputy chairman from 2001 to 2005 and again in 2013, and a member of the board from 2005 to 2013. In 1998, he became a member of the T. Parnicki Literary Society, while in 2000 he joined the Polish Writers' Association (SPP) and 2005 the Adam Mickiewicz Literary Society. In 2017, he joined the W. Szewczyk Society and in 2018 the Polish PEN Club. Between 1996 and 2002, he was deputy director of INoLP at UŚ. In 1999, he was awarded a habilitation degree for his book Zmiana. Z problemów świadomości literackiej przełomu 1955-1959 w Polsce (Change: On literary consciousness during the transformation of 1955-1959), which was published the same year. In 2000, he was appointed associate professor at UŚ. Between 2002 and 2008, he was director of INoLP and was appointed head of the Department of Contemporary Literature in 2002 (which became the Department of Twentieth and Twenty-First Century Literature in 2018). From 2008 to 2011, he was curator of the Department of the History of Baroque Literature and Ancient Books at the same Institute. Between 2008 and 2016, he was a member of the Senate of the University of Silesia and head of the Senate Committee for Academic Staff. He was also employed for some periods of time as professor at the Higher School of Education in Czestochowa (2002-2004), the Higher School of Marketing Management and Foreign Languages in Katowice (2005/06) and the Higher School of Mechatronics (2009/10), both of which are now defunct. In 2004, he was appointed to the Committee on Literary Studies of the Polish Academy of Sciences (KNoL PAN), including a time serving on its Commission of School and University Education from 2004 to 2007. In 2004, he was made state-appointed professor, while in 2007 he was made full professor at UŚ. In 2008, he was appointed an expert for the State Accreditation Commission (Państwowa Komisja Akredytacyjna) and served as head of the District Committee of the Olympiad in Polish Literature and Language in Katowice. He was appointed associate dean for the Development and Promotion of the Faculty of Philology at UŚ the same year, serving until 2016. In 2010 he was appointed to the position of rector's spokesperson, representing the University of Silesia in the Academy of "Artes Liberales", again serving until 2016. Between 2011 and 2013, he was director of Postgraduate Studies in Logopedia and Media Enunciation (Studia Podyplomowe Logopedii i Medialnej Emisji Głosu), while in 2013 he conceived and co-created the UŚ Centre for Logopedia and Audio Description. He was appointed to the scientific boards of the journals "Śląskie Studia Polonistyczne", "Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego", "Tematy i Konteksty", "Iudaica Russica", "Logopedia Silesiana" (serving as head of the scientific countil) and "Narracje o Zagładzie" (as head of the scientific council). In 2012, he gave the laudatio speeches when Sławomir Mrożek and Wiesław Myśliwski were awarded honorary doctorates by the University of Silesia and University of Rzeszow, respectively. In 2017, he was appointed deputy editor-in-chief of the monthly "Śląsk". He has received numerous awards and honours for his academic achievements and services to Polish culture, including the S. Grochowiak Medal in 1988, the Literary Foundation Prize (Nagroda Funduszu Literatury) in 1990, the Governor of the Katowice Voivodeship Prize for Youth Artists in 1992 and 1994, the M. Jodłowski Literary Prize in 1996, the Toronto-based W&N Turzański Foundation Award in 2003, the City of Sosnowiec Prize in 2004, and the Prize of the President of the City of Katowice in 2018. He was awarded an honorary doctorate in 2015 by the Senate of the Jan Długosz University in Częstochowa. He received the Medal of the Commission of National Education in 2002, the Gold Honour for Services to the University of Silesia in 2005, the Bronze (2005) and Silver (2017) Medal for Merit to Culture – Gloria Artis, the Gold Honour for Services to the Silesian Voivodeship in 2006, the Silver Cross of Merit in 2006, and the Decoration of Honor Meritorious for Polish Culture in 2007. He married the Polish philologist Joanna, née Dusiło, in 1990; they have a son, Michał (b. 1991), a graduate in English studies. He lives in Katowice.

Twórczość

1. Götterdämmerung – emigracja wewnętrzna – Reduta. O literaturze i pokoleniu literackim lat osiemdziesiątych. [Szkic]. Sosnowiec: Piwnica Literacka „Remedium 1983, [44] s. powielone.

Zawartość

Dwa pokolenia [po Sierpniu 1980 i Grudniu 1981]; Pokolenie Reduty; Literatura młodych po Sierpniu i Grudniu; Dyspozycje światopoglądowe; Stan na dzisiaj.

2. Nie śnijcie mnie w waszych snach. [Wiersze]. Sosnowiec: Studenckie Centrum Kultury RU [Rady Uczelnianej] Zrzeszenia Studentów Polskich Uniwersytetu Śląskiego „Zameczek-Remedium”, Piwnica Literacka „Remedium 1983, 19 s., Tomiki Debiutanckie PL [Piwnicy Literackiej] „Remedium”..

3. Zanim rozpierzchniemy się w słowach. [Wiersz]. Sosnowiec: Studenckie Centrum Kultury RU [Rady Uczelnianej] Zrzeszenia Studentów Polskich „Zameczek-Remedium 1984, [4] s.

Zaproszenie na wieczór autorski.

4. U podstaw twórczości Adama Czerniawskiego. [Studium ]. Gliwice: Wokół Nas 1991, 125 s.

5. Czego nie ma w podręcznikach języka polskiego. Mały przewodnik po współczesnej literaturze polskiej. Gliwice: Wokół Nas 1992, 115 s.

6. Kronika nocy. Wiersze z lat 1982-1990. Warszawa: Staromiejski Dom Kultury 1992, 54 s. Rękopisy Nie Płoną..

7. Gdy stoję tak nieruchomo. [Wiersze]. Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury 1993, 40 s.

8. Bliżej zimy niż lata. Wiersze, przekłady, imitacje. Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury 1995, [70] s.

9. Mały leksykon kultury. Kierunki, style, tendencje. [Współautorzy:] J. Kisielowa, Z. Marcinów. Katowice: Videograf II 1996, 276 s.

10. Więzy i wzloty. Przełom 1955-1959 w literaturze polskiej – próba modelu. Kielce: Szumacher 1996, 49 s. Polska Akademia Nauk. Oddział w Katowicach Komisja Historyczno-Literacka. Przedruk zob. poz. , .

11. Świadectwa, znaki. Glosy o poezji najnowszej. Katowice: Śląsk 1998, 240 s.

12. Od Różewicza. Małe szkice o poezji. Katowice: Forum Sztuk 1999, 143 s.

Zawartość

I. Na początku był „Niepokój”; Dylematy Różewiczowskie; Poezja i godność; Role poety; Wiersz – „znieruchomiały obraz świata”; Dwa krajobrazy tej samej kultury; Uwiedziony; Młodzi i Różewicz. – II. Czytanie Herberta; Akwinata przewrócił się w niebie. – III. Poetyka wielogłosowości; Głosów zbieranie; „Poezja jest metaforą”. – IV. Symbolizm egzystencjalny; Pośrodku cienia i światła; W stronę milczenia. – V. „Prawdą jest to, co nas wiąże”; Rozmowa – znak obecności; „Przestań się bać, nie pisać”.

13. Zmiana. Z problemów świadomości literackiej przełomu 1955-1959 w Polsce. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1999, 145 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 1788. Wyd. 2 [poprawione] tamże 2014, 220 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 3147.

Zawartość

Wstęp: Symboliczna data polskiej kultury; Potrzeba syntezy; Słowo o książce. – Dialektyka przełomu 1955-1959 w Polsce: Wprowadzenie; Światopogląd; Tradycja; Nowa faza kultury; Porządki literatury; Zakończenie. Egzystencjalizm doby Października. Prolegomena recepcyjne: Wprowadzenie; Wrogowie i sprzymierzeńcy; Zmiana paradygmatu; Zakończenie. O model literatury nowoczesnej: Wprowadzenie; Plastyka; Poezja; Proza; Zakończenie. Od „realizmu socjalistycznego” do „literatury tematu”: Wprowadzenie; Między realizmem i awangardą; W stronę literatury tematu; Zakończenie.

14. Pamięć, biografia, słowo. Szkice o poetach dwóch generacji. Katowice: Gnome 2000, 121 s., Obrazy Literatury XX w., t. 4.

Zawartość

Tragiczna świętość. O „Rodzie Anhellich” Zdzisława Stroińskiego; Skrwawiony mit. O „Śniły mi się szarże…” Zdzisława Stroińskiego; Pamięć, biografia, poezja. Przypisy do wierszy Tadeusza Różewicza; Poeta „punktu zero”. Tadeusz Różewicz wobec „cezury oświęcimskiej”; Bunt i satyra. Poeci z Kontynentów wobec fantazmatów polskości; Szkic do portretu Bogdana Caykowskiego; Metapoezja. Adama Czerniawskiego istnienie w wierszu.

15. Pokolenia i przełomy. Szkice o literaturze polskiej drugiej połowy XX wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2004, 181 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2205.

Zawartość

Pięćdziesięciolecie. Próba periodyzacji literatury polskiej po 1939 roku; Obecność emigracji. Literatura polska na obczyźnie w krajowej świadomości badawczej; Skamander i Awangarda? O nową typologię poezji polskiej na obczyźnie po 1939 roku; Polrealizm. Przyczynek do opisu współczesnych doktryn literackich; Więzy i wzloty. Przełom 1955-1959 w literaturze krajowej – próba modelu [por. poz. , ]; Między kulturą rodzimą i obcą. Doświadczenie poetyckie londyńskiej grupy Kontynenty; Zjawa pokolenia. Uwagi o generacji 60; Strategia i poetyka Nowej Fali. Szkic materiałowy; Nazwy młodej poezji po 1968 roku. Szkic materiałowy; Przełom 1980-1989: hipoteza zmiany kulturowej.

16. Przypisy do współczesności. [Szkice]. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowice; Agencja Artystyczna Para 2006, 183 s.

Zawartość

Współczesność, czyli nieciągłość faktografii. – Druga Wojna: Ocean wojny. O „Pamiętniku po klęsce” Kazimierza Wyki; Zerwane przymierze. O wierszu „Bóg” Zdzisława Stroińskiego; Krajobraz po klęsce. O wierszu „Staw się zaplątał” Zdzisława Stroińskiego; Ponura polskość. O wierszu „Polska” Zdzisława Stroińskiego; Prawdziwy debiut Różewicza. – Wielki Przełom: Gatunek i forma świata. Wstępna próba opisu form poetyckich przełomu 1955-1959 [por. poz. , ]; Osąd historii, rodowodu i zbrodni. O „Ziemi przypisanym” Juliana Kawalca; Apologeta moderny. Rzecz o Ryszardzie Zenglu. – Emigracja: Aksjomat Ihnatowicza. Przypis do światopoglądu londyńskiej grupy Kontynenty; Krytyka literacka na emigracji. Rekonesans.

17. Wypominki. Wiersze z lat 1995-2008. Katowice: Śląsk 2009, 43 s.

18. Ananke i Polska. O liryce Zdzisława Stroińskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2010, 165 s., Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2833.

19. Czułość. Wiersze. Katowice: Śląsk 2011, 41 s.

20. Było i się zmyło. Wiersze. Katowice: Śląsk 2012, 64 s.

21. Critica varia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2013, 256 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 3062.

Zawartość

Antescriptum: Współczesność: tekst umykający. – Przeglądy: Narracje emigracyjne. O typologiach prozy polskiej na obczyźnie po roku 1939; Tekst Orientacji. Jak czytano/czytamy „nieobecne pokolenie”; Po roku 1989. Jak możliwa jest synteza literatury polskiej. – Portrety: Prawo sądu. O Stanisławie Baczyńskim; Historiozof polskiej emigracji. Tymon Terlecki w pierwszych latach drugiego wychodźstwa niepodległościowego; Pamięć i widmo świata. O „Rozmowach z Marią Kuncewiczową”; Krytyka jako autobiografia. Szkic do portretu Jacka Łukasiewicza; Literatura, czyli świat. O Andrzeju K. Waśkiewiczu; Marzenie i śmierć. O Stefanie Szymutce. – Rozmowy: Z Katowic na wojnę. Rozmowa z Wojciechem Żukrowskim; Romantyzm to walka o oddech. Rozmowa z Ireneuszem Opackim; O literaturze, literatach i badaniach literackich. Rozmowa z Henrykiem Markiewiczem. – Laudacje: „Nic, najwyżej piękno”. Pochwała Czesława Miłosza; Jeden z pokolenia. Pochwała Tadeusza Różewicza; Jeden z nas. Pochwała Sławomira Mrożka; Kulturę umarłą przeniósł do wieczności literatury. Pochwała Wiesława Myśliwskiego.

22. Droga. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 2013, 66 s.

23. Ruiny istnienia. Szkice o poetach mniej obecnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2013, 154 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 3047.

Zawartość

Poezja świadectwa. Wprowadzenie do „Hymnów” Józefa Wittlina; Ekstaza i płacz. O jednej balladzie Emila Zegadłowicza; Płacz i euforia. O dwóch wierszach śląskich Juliana Przybosia; Norma Dnia i Pasja Nocy. Glosa do symboliki poetyckiej Tadeusza Sułkowskiego; Między przepaściami. O poezji Wilhelma Szewczyka; Teologia losu. Noty o poezji Bogdana Czaykowskiego; Ruiny istnienia. O poezji Andrzeja K. Waśkiewicza.

24. C’est la vie. Wiersze. Katowice: Śląsk 2014, 59 s.

25. Martwa natura. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 2015, 57 s.

26. Między wierszami. Jedenaście miniatur krytycznych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2015, 120 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 3379.

Zawartość

Nie tren. O „Zmarłym” Władysława Sebyły; Poróżnienie. O „Dwóch śmierciach” Władysława Szlengla; Z czym się żegnamy? O „Zaśpiewie” Czesława Miłosza; Starość, samotność. O wierszu czesława Bednarczyka; Trwałość rzeczy? O wierszu „Pamiątka” Adama Czerniawskiego; Spotkanie. O „Kanadzie” Zofii Bohdanowiczowej; „Utracone” i „odzyskane”. O dwóch wierszach Floriana Śmiei; Ciemność i blask. O „Modlitwie” Stanisława Grochowiaka; Jak zrobić wiersz? O „Literacie” Ryszarda Milczewskiego-Bruno; Wędrówka, los. O piosence Edwarda Stachury.

27. Nieuchronnie zbliżam się do was. Wiersze z lat 1980-2015. Wyboru dokonał Andrzej Szuba. Kraków: Miniatura 2015, 104 s.

28. Łazarz. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 2016, 55 s.

29. Wieniec dla zmarłych. Wybór wierszy w układzie autora. Posłowie: K. Niesporek. Katowice: Śląsk 2017, 81 s.

30. Pożegnania. [Szkice]. Kraków: Miniatura 2018, 80 s.

Zawartość

Śmierć w drugiej osobie; Zbigniew Herbert; Józef Krupiński; Andrzej Szczypiorski; Maciej Chowaniok; Stefan Szymutko; Włodzimierz Wójcik; Andrzej Krzysztof Waśkiewicz, Jerzy Leszin-Koperski; Tadeusz Różewiczz; Stanisłąw Krawczyk; Feliks Netz; Tadeusz Kijonka; Niezakłócona doskonałość.

31. Uniesie nas wiatr. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 2018, 63 s.

32. Zielone pola. [Wiersze]. Posłowie: E. Wróbel. Katowice: Śląsk 2020, 62 s.

33. Splot. Szkice o poezji polskiej, rosyjskiej i żydowskiej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2021, 240 s.

Zawartość

Od autora; Zbieranie z ciszy. O antologii poezji żydowskiej; Jaki płacz? O jednej balladzie Emila Zegadłowicza; Achmatowa i Liebert. Wokół wiersza „Высокие своды костела”; Płaczka. O dwuwierszu Anny Achmatowej; „Beznogi garbus o pięknej twarzy”. Szkice do portretu Sołomona Barta; „Strażniczka żydowskiego słowa”. O Racheli Bojmwoł; Milczący dialog. O Przechadzce Racheli Bojmwoł; Poeta Zagłady. O Tadeuszu Różewiczu; Dom. O wierszu Adama Czerniawskiego; Fuga na trzy wiersze i żart. Czytając Adama Czerniawskiego; Karły. O wierszu Andrzeja Buszy; Poetka wygnania. O dwóch wierszach Anny Frajlich; Vita brevis, mors longa. O wierszu Ewy Lipskiej.

34. Kairos. Szkice o poematach Karola Wojtyły. Kraków: Instytut Literatury 2022, 164 s. Biblioteka Pana Cogito, 67.

Zawartość

Lektura; Słowo; Religia; Myśl; Ojczyzna; Kościół; Praca; Śmierć; Corona.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Poezja w świetle filozofii literatury. O „wewnętrznej” teorii poznania w twórczości Adama Czerniawskiego. W: Poezja i nostalgia. Katowice 1987 s. 134-152.
Wybory Ryszarda Milczewskiego-Bruno. Pismo Literacko-Artystyczne 1987 nr 11-12 s. 230-240.
Czy istnieje młoda poezja? W: Moje miejsce. Wczoraj i Dziś. Kraków, Chorzów 1988 s. 91-105.
Nowa Fala: wprowadzenie do tematu. Pismo Literacko-Artystyczne 1988 nr 9 s. 96-104.
Z gapiostwa, z ekstazy i z niebycia. O niektórych aspektach światopoglądu Marii Kuncewiczowej. W: W stronę Kuncewiczowej. Katowice 1988 s. 19-30.
Co też mogłem mieć przed sobą?” Propozycja interpretacyjna „Królewicza” Edwarda Stachury. W: Małe formy prozatorskie. Katowice 1990 s. 62-73.
Polskie przekłady „Requiem” Anny Achmatowej. Uwagi wstępne. W: Przekład Artystyczny. T. 2. Katowice 1991 s. 31-43.
Kontynenty. W: Literatura emigracyjna 1939-1989. T. 1. Katowice 1993 s. 133-146.
Literatura polska przełomu 1955-1959 wobec egzystencjalizmu. W: Plotka. Katowice 1994 s. 62-80.
Przełom 1955-1959 w literaturze polskiej. Tezy. W: Cezury i przełomy. Katowice 1994 s. 84-98.
Tadeusza Różewicza spory o poezję. W: Świat integralny. Katowice 1994 s. 39-54.
Poetics or politics. Contemporary Polish literature. [Współautor: ] [P. Fast]. [Przeł.] W. Maj. „Canadian Review of Comparative Literature” / „Revue Canadienne de Littérature Comparée”, Toronto 1995 vol. 22 nr 3-4 s. 837-844.
O model literatury nowoczesnej. W: Październik ‘56. Kraków 1996 s. 39-75.
Sześćdziesięciolecie. Próba nowej periodyzacji literatury polskiej po 1939 roku. Okolica Poetów 1999 nr 4 s. 9-13.
Czy istnieje „literatura zagłębiowska”? W: Zagłębie Dąbrowskie. Katowice 2001 s. 315-319.
Rzut oka na polską literaturę na Śląsku w XX wieku. W: Śląsk literacki. Katowice 2001 s. 66-79.
Próba periodyzacji literatury polskiej po roku 1939. W: Dzieło literackie i książka w kulturze. Katowice 2002 s. 262-270.
Diaspora śląska: pytania bez odpowiedzi. W: My som tukej. Katowice 2004 s. 41-46.
Jak zrobić wiersz? Z zagadnień warsztatu poetyckiego Ryszarda Milczewskiego-Bruno. W: Žánry živé, mrtvé, revitalizované. Opava 2006 s. 72-78.
Prowincjusz. Modele lektury poezji Ryszarda Milczewskiego-Bruno. W: Żonglerzy słów w literaturze. Katowice 2006 s. 139-152.
Różewicz i Šajtar. Przypis do nieznanego fragmentu kontaktów polsko-czeskich. W: Chodec cestami poezie. Opava 2007 s. 85-91.
Śląsk poza Logosem. O „Piątej stronie świata” Kazimierza Kutza. W: Kutzowisko 2. Katowice 2009 s. 251-256.
Dwa wiersze Juliana Przybosia. W: Alfabet Paszka. Katowice 2010 s. 182-201.
Z czym się żegnamy? O „Zaśpiewie” Czesława Miłosza (miniatura). W: Stolice i prowincje kultury. Warszawa 2012 s. 486-489.
Zagłada Różewicza. W: Niepokoje: twórczość Tadeusza Różewicza wobec Zagłady. Katowice 2014 s. 21-29.
Założenia, modele, struktury. O syntezach historycznoliterackich Józefa Bujnowskiego. W: Zesłania i powroty. Twórczość Józefa Bujnowskiego. Katowice 2014 s. 157-172.
Herbert i świat Rzymu. Śląskie Studia Polonistycznne 2015 nr 2 s. 241-248.
O zagłębiowsko-śląskiej szkole badań skamandryckich. W: Reinterpretacje. Katowice 2015 s. 369-381.
Poróżnienie w śmierci. O „Dwóch śmierciach” Władysława Szlengla. W: Balaghan. Mikroświaty i nanohistorie. Katowice 2015 s. 77-84.
Prowincja jako kategoria kultury literackiej. W: Historik a literát v provincii = Historyk i pisarz na prowincji. Ostrava 2015 s. 181-193.
Dwudziestolecie otwarte na wieczność. W: Czytanie Dwudziestolecia, IV. T. 2. Częstochowa 2016 s. 7-23.
Ziemie utracone i odzyskane. O dwóch wierszach Floriana Śmiei. W: Literatura polska obu Ameryk. Studia i szkice. Seria 2. Katowice 2016 s. 13-26 [dot. wierszy: Ziemie utracone; Spóźniona Arka].
Korespondencja Zdzisława Hierowskiego i Tadeusza Różewicza (1959-1967). W: O etosie książki. Studia z dziejów bibliotek i kultury czytelniczej. Katowice 2017 s. 483-507.
Literatura, czyli świat. O krytyce Andrzeja K. Waśkiewicza. W: Andrzej. Andrzej K. Waśkiewicz we wspomnieniach. Gdańsk 2017 s. 49-66.
Współczesność” jako kategoria estetyczna. Kilka uwag. W: Pokolenie „Współczesności”. Twórcy. Dzieła. Znaczenie. Poznań 2017 s. 23-32.
Bibliografia poetycka ks. Jerzego Szymika. W: Świat poetycki ks. Jerzego Szymika. Katowice 2018 s. 216-262.
Chrześcijaństwo i antysemityzm. Religijne przeznaczenie Żydów. „Iudaica Russica2018 nr 1 s. 125-144.
Jak badać kulturę literacką regionów? Przykład Andrzeja K. Waśkiewicza. W: Przez region do Europy. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Staniszewskiemu w 70. rocznicę urodzin. Olsztyn 2019 s. 119-128.
Nowe na stary temat. W stronę współczesnego ujęcia kwestii żydowskiej. „Iudaica Russica2019 nr 1 s. 146-156.
Śmierć zawsze wygrywa. O pantomimie Zygmunta Krzyżanowskiego. W: Maski wolności w dramacie i teatrze XX i XXI wieku. Katowice 2019 s. 61-72.
Gramatyka piękna. O krytyce Jana Bielatowicza. „Tematy i Konteksty2020 nr 10 s. 218-229.
Jacek Lyszczyna. 13 lipca 1954–20 lutego 2020 . „Postscriptum Polonistyczne2020 nr 2 s. 245-254.
Jan dzienny, Jan nocny. Szkic do portretu Jana Piotrowiaka. W: Janowe. Teksty i konteksty. Katowice 2020 s. 11-24.
Notes about Czerniawski. [Przeł.] K. Puchała-Ladzińska. „Tematy i Konteksty2020 nr 1 s. 542-554.
Zinaida Gippius. (1869-1945). „Iudaica Russica2020 nr 2 s. 185-202.
Konieczność wyrzeczenia. O poezji jako wątpieniu. W: Ustanowione przez poetę. Szkice w stulecie urodzin Tadeusza Różewicza. T. 1. Kraków 2021 s. 15-26.
W ładzie angielskiego krajobrazu. O wierszu Adama Czerniawskiego. W: Odcisk palca – rozległy labirynt”. Prace ofiarowane profesorowi Wojciechowi Ligęzie na jubileusz siedemdziesięciolecia. Kraków 2021 s. 559-570.
Raport z prowincji. O debiucie Władysława Lecha Terleckiego. W: Historia i los. Szkice o twórczości Władysława Lecha Terleckiego. Kraków 2022 s. 17-31.
Poeta „językowej świetności. W: Uwięzione wypuszczam żywioły”. O twórczości Juliana Tuwima. Warszawa 2023 s. 19-34.
Wydobywanie portretu (Michał Głowiński). „Autobiografia. Literatura Kultura Media2023 nr 1 s. 135-149.

Przekłady

1. S. Bart: Nieuniknione. Oprac.: D. Hessen i L. Fleishman. Przekład: Z. Dmitroca, E. Skalińska i M. Kisiel. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2016, 108 s.
2. Bai Juyi: Czytając Laozi. Wybór i przekład M. Kisiel. Kraków: Miniatura 2016, 70 s.
3. Bai Juyi: Na drogach Luoyangu. Wybór i parafrazy M. Kisiel. Kraków: Miniatura 2016, 69 s.
4. Piołun i orchidea. Antologia dawnej poezji chińskiej. W wyborze i przekładzie M. Kisiela. Kraków: Miniatura 2016, 135, s.
5. Z księżyca nie spuszczam wzroku. Antologia poezji chińskiej XI-XIII wieku. Wybór i parafrazy M. Kisiel. Kraków: Miniatura 2017, 93 s.
6. Su Shi: Sięgnę po obłok na niebie. Wybór i parafrazy M. Kisiel. Kraków: Miniatura 2018, 47 s.
7. Wiatr kołysze lotosy. Antologia liryki chińskiej VII-X wieku. Wybór i parafrazy M. Kisiel. Kraków: Miniatura 2018, 80 s.
8. R. Tagore: Gitanjali. Pieśni ofiarne. Spolszczył M. Kisiel. Kraków: Wydawnictwo Miniatura 2020, 112 s.
9. S. Andriejewski: Książka o śmierci. Wybrał i przeł. M. Kisiel. Katowice: Śląsk 2021, 98 s.
10. P. Czaadajew: Fragmenty filozoficzne. Przeł. i oprac. M. Kisiel. Katowice: Śląsk 2022, 189 s.
11. D. Mereżkowski: Myśli i przeczucia. Wybór i przekład: M. Kisiel. Katowice: Śląsk 2022, 67 s.
12. W. Wieriesajew: Sopra la morte. Wybrał i przeł. M. Kisiel. Katowice: Śląsk 2022, 152 s.
13. L. Karsawin: Poemat o śmierci. Przeł. i oprac. M. Kisiel. Katowice: Śląsk 2023, 127 s.
14. L. Tołstoj: O miłości i śmierci. Myśli różnych autorów. Wybrał i przeł. M. Kisiel. Katowice: Śląsk 2023, 63 s.

Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych

bułgarski

Ako trsiš lubov. Almanah. [Wybór:] R. Aleksandrova [i in.]. [Przeł.:] T. Moszczyńska-Lazarova [i in.]. Plovdiv 2018.

serbski

Stâne pripravnosti. Pregled savremene pôlske poezje. Generacǐja BruLiona i novǐji autori. [Wybór i przekł.:] A. Šaranac. Belgrad 2010.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Co zostanie… Antologia młodej poezji. Wybór i oprac.: M. Kisiel, Z. Łączkowski. [Halin: Wydział Kultury, Nauki i Edukacji Narodowej Stowarzyszenia PAX 1990], 109 s.
2. Nic nam nie zostało z marzeń ojców. [Antologia wierszy]. Red.: M. Kisiel. Katowice: Piwnica Literacka przy Studenckim Centrum Kultury RU [Rady Uczelnianej] Zrzeszenia Studentów Polskich Uniwersytetu Śląskiego „Zameczek-Remedium 1985, 15 s.
3. B. Prejs: Jak gdyby nic się nie stało. [Wiersze]. Red.: M. Kisiel. Katowice: Piwnica Literacka, Studencka Rada Literacka Zrzeszenia Studentów Polskich 1986, 16 s.
4. B. Gruszka-Zych: Napić się pierwszej wody. [Wiersze]. Red.: M. Kisiel. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1989, 29 s. Pokolenie, które wstępuje.
5. Z. Łączkowski: Zaklęty jeleń. Wybór prozy poetyckiej z lat 1950-1990. Wybór i posłowie: M. Kisiel. Warszawa: Staromiejski Dom Kultury 1992, 107 s.
6. Bohaterowie literatury polskiej. Pod red. M. Kisiela. Katowice: Videograf 1993, 240 s. Kieszonkowa Encyklopedia Literatury i Sztuki, 15..
7. P. Majerski, P. Majdanik: Trans-pozycje liryczne. Wyboru wierszy z lat 1988-1993 dokonał M. Kisiel. Katowice: [b.w.] 1993, [44] s.
8. Inny świt. Antologia młodej poezji na Śląsku. Wybór, wstęp i oprac.: M. Kisiel. Katowice: Górnośląskie Towarzystwo Literackie 1994, 144 s.
9. Świat integralny. Pół wieku twórczości Tadeusza Różewicza. Materiały konferencji literackiej, 14 listopada 1994. Pod red. M. Kisiela. Katowice: Górnośląskie Towarzystwo Literackie 1994, 125 s.
10. A. Wernerowa: Na wydmie z białą rybą. Wyboru wierszy dokonał M. Kisiel. Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury 1994, 89 s.
11. Leksykon bohaterów literackich. Pod red. M. Kisiela i M. Pytasza. Katowice: Videograf 1995, 320 s.
12. Mity, stereotypy, konwencje. Prace ofiarowane Włodzimierzowi Wójcikowi. Pod red. B. Gutkowskiej, M. Kisiela, E. Tutaj. Bytom: Kwartalnik Litertury „FA-art; Katowice: Zakład Literatury Współczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego 1995, 182 s.
13. G. Słobodnik: Wiersze. Wybór i przedmowa: M. Kisiel. Katowice: Górnośląskie Towarzystwo Literackie 1995, 138 s.
14. Przełomy – rok 1956. Studia i szkice o polskiej literaturze współczesnej. Pod red. W. Wójcika, przy współudziale M. Kisiela. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1996, 192 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 1573.
15. Szkice o polskich pisarzach emigracyjnych. [T.] 1. Pod red. M. Kisiela i W. Wójcika. Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury 1996, 132 s.
16. Śląsk inaczej. Materiały I sesji śląskoznawczej Pracowników Naukowych i Studentów Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 25 kwietnia 1996. Pod red. T. Głogowskiego i M. Kisiela. Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury 1997, 86 s. Zob. też sesje II-V poz. , , , .
17. Familok. Materiały II sesji śląskoznawczej Pracowników Naukowych, Studentów i Gości Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 15-16 maja 1997. Pod red. T. Głogowskiego, M. Kisiela i M. Spornia. Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury 1998, 106 s. Zob. też sesje I – III – V poz. , , , .
18. Słowo za słowo. Szkice o twórczości Tadeusza Różewicza. Pod red. M. Kisiela i W. Wójcika. Katowice: FA-art 1998, 98 s.
19. Sytuacja kultury w województwie katowickim. Pod red. M. Kisiela. Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury 1998, 223 s. Program Zrównoważonego Rozwoju Społecznego Województwa Katowickiego, raport nr 7.
20. Szkolny słownik bohaterów literackich. Pod red. M. Kisiela i M. Pytasza. Wyd. 2 [!] Katowice: Videograf II 1998, 464 s. Wyd. 2 tamże 2000.
21. Nowy Śląsk. Materiały III sesji śląskoznawczej Pracowników Naukowych, Studentów i Gości Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 6-7 maja 1998. Pod red. T. Głogowskiego, M. Kisiela i M. Sporonia. Katowice: Forum Sztuk 1999, 188 s. Zob. też sesje I, II, IV, V poz. , , , .
22. Tadeusz Różewicz. Doctor honoris causa Universitatis Silesiensis. Oprac.: M. Kisiel, D. Rott i W. Wójcik. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1999, 49 s.
23. Hałda. Materiały IV Sesji Śląskoznawczej Pracowników Naukowych, Studentów i Gości Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 6-7 maja 1999. Pod red. M. Głogowskiego i M. Kisiela. Katowice: Pallas Silesia 2000, 149 s. Zob. też sesje I-III, V poz. , , , .
24. Światy Tadeusza Różewicza. Materiały konferencji naukowej, Katowice, 28 kwietnia 1999 roku. Red. i słowo wstępne: M. Kisiel, W. Wójcik. Katowice: Wydawnictwo Gnome 2000, 165 s.
25. Śląsk literacki. Materiały V Sesji Śląskoznawczej Pracowników Naukowych, Studentów i Gości Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 8-9 listopada 2000. Pod red. M. Kisiela, B. Morcinek-Cudak i T.M. Głogowskiego. Katowice: Pallas Silesia 2001, 203 s. Zob. też sesje I-IV poz. , , , .
26. Zagłębie poetów. Antologia. Wybór i oprac.: M. Kisiel i P. Majerski, przy współudziale W. Wójcika. Przedmowa: M. Czarski. Wstęp: M. Kisiel, P. Majerski. Katowice: Gnome 2002, 214 s.
27. Godność i styl. Prace dedykowane Włodzimierzowi Wójcikowi. Pod red. M. Kisiela, przy współudziale P. Majerskiego i Z. Marcinowa. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2003, 353 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2139.
28. Literackie Zagłębie. Materiały I Sesji Zagłębiowskiej Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Gustawa Daniłowskiego w Sosnowcu oraz Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Sosnowiec, 22 listopada 2002 roku. Pod red. M. Kisiela i P. Majerskiego. Sosnowiec: Miejska Biblioteka Publiczna im. G. Daniłowskiego 2003, 136 s. Zob. też materiały sesji II-X poz. , , , , , , , , .
29. Słownik bohaterów literatury polskiej. Pod red. M. Kisiela i M. Pytasza. Katowice: Videograf II 2003, 188 s. Słownik za Dychę..
30. Słownik bohaterów literatury powszechnej. Pod red. M. Kisiela i M. Pytasza. Katowice: Videograf II 2003, 263 s. Słownik za Dychę..
31. Biografie z Zagłębia. Materiały II Sesji Zagłębiowskiej. Sosnowiec, 20 listopada 2003. Pod red. M. Kisiela i P. Majerskiego. Sosnowiec: Miejska Biblioteka Publiczna im. G. Daniłowskiego 2004, 131 s. Zob. poz. .
32. Pod znakiem Ikara. Antologia poetycka. Wybór: T. Kijonka i M. Kisiel. Wstęp: T. Kijonka. Katowice: Górnośląskie Towarzystwo Literackie 2004, 127 s.
33. O Janie Pierzchale. Materiały III Sesji Zagłębiowskiej, Sosnowiec, 9 grudnia 2004 roku. Pod red. M. Kisiela i P. Majerskiego. Sosnowiec: Miejska Biblioteka Publiczna im. G. Daniłowskiego 2005, 125 s. Zob. poz. .
34. Proza polska XX wieku. Przeglądy i interpretacje. T. 1. Pod red. M. Kisiela przy współudziale G. Maroszczuk. Słowo wstępne: M. Kisiel. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2005, 196 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2289.
35. Intymność wyrażona. Pod red. M. Kisiela i M. Tramera. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2006, 309 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2471.
Materiały konferencyjne.
36. Mozaika kultur. Materiały IV Sesji Zagłębiowskiej, Sosnowiec, 1 grudnia 2005 roku. Pod red. M. Kisiela i P. Majerskiego. Sosnowiec: Miejska Biblioteka Publiczna im. G. Daniłowskiego 2006, 187 s. Zob. poz. .
37. Nasz XX wiek. Style, tematy, postawy pisarskie. Pod red. A. Opackiej i M. Kisiela. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języka Obcych; Agencja Artystyczna Para 2006, 312 s.
38. Po pierwsze – Śląsk. Tadeuszowi Kijonce w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Red.: M. Kisiel, T. Sierny. Katowice: Śląsk 2007, 452 s.
39. Symbole Zagłębia. Materiały V Sesji Zagłębiowskiej, Sosnowiec, 30 listopada 2006 roku. Pod red. M. Kisiela i P. Majerskiego. Sosnowiec: Miejska Biblioteka Publiczna im. G. Daniłowskiego 2007, 114 s. Zob. poz. .
40. Śląski Wawrzyn Literacki 2006. Pod red. J. Malickiego i M. Kisiela. Katowice: Biblioteka Śląska 2007, 118 s. Biblioteka Śląska..
41. Zagłębiowskie rody. Materiały VI Sesji Zagłębiowskiej, Sosnowiec, 6 grudnia 2007 roku. Pod red. M. Kisiela i P. Majerskiego. Sosnowiec: Miejska Biblioteka Publiczna im. G. Daniłowskiego 2008, 150 s. Zob. poz. .
42. Artyści z Zagłębia. Materiały VII Sesji Zagłębiowskiej, Sosnowiec, 27 listopada 2008 roku. Pod. red. M. Kisiela P. Majerskiego. Sosnowiec: Miejska Biblioteka Publiczna im. G. Daniłowskiego 2009, 118 s. Zob. poz. .
43. Nie byłem sam. Na siedemdziesięciolecie urodzin Feliksa Netza. Pod red. M. Kisiela i T. Siernego. Katowice: Śląsk 2009, 292 s.
44. Pisarze z Zagłębia. Materiały VIII Sesji Zagłębiowskiej, Sosnowiec, 22-23 października 2009 roku. Pod red. M. Kisiela i P. Majerskiego. Sosnowiec: Miejska Biblioteka Publiczna im. G. Daniłowskiego 2010, 196 s. Zob. poz. .
45. Architektura Zagłębia. Materiały IX Sesji Zagłębiowskiej, Sosnowiec, 16-17 września 2010 roku. Pod red. M. Kisiela i P. Majerskiego. Sosnowiec: Miejska Biblioteka Publiczna im. G. Daniłowskiego 2011, 266 s. Zob. poz. .
46. Dlaczego Suchanek? Spojrzenia i interpretacje. Pod red. M. Kisiela. Gdańsk: Fundacja Światło Literatury 2011, 224 s.
47. Ex pago Silensi. Zbiór jubileuszowy dla Alojzego Lyski. Pod red. M. Kisiela i T. Siernego. Katowice: Śląsk 2011, 156 s.
48. Przyroda Zagłębia. Materiały X sesji zagłębiowskiej. Pod red. M. Kisiela i P. Majerskiego. Sosnowiec: Miejska Biblioteka Publiczna im. G. Daniłowskiego 2012, 183 s. Zob. poz. .
49. Sławomir Mrożek doctor honoris causa Universitatis Silesiensis. Red. naukowa: M. Kisiel. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2012, 73 s. + dysk optyczny.
50. Światy poetyckie Stanisława Krawczyka. Pod red. M. Kisiela i P. Majerskiego. Katowice: Śląsk 2014, 134 s. [Światy Poetyckie, t. 1].
51. Tomas Tranströmer. Doctor Honoris Causa Universitatis Silesiensis. Red. naukowa: M. Kisiel, R. Molencki. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014, 94 s.
52. Światy poetyckie Andrzeja Szuby. Pod red. M. Kisiela i P. Majerskiego. Katowice: Śląsk 2016, 172 s. Światy Poetyckie, t. 3.
53. Światy poetyckie Tadeusza Kijonki. Pod red. M. Kisiela i T. Siernego. Katowice: Śląsk 2016, 265 s. Światy Poetyckie, t. 2.
54. Światy poetyckie Wilhelma Szewczyka. Pod red. M. Kisiela i K. Niesporek. Katowice: Śląsk 2016, 166 s. Światy Poetyckie, t. 4.
55. Złote Cygaro Wilhelma. Antologia Międzynarodowego Konkursu Poetyckiego w Czerwionce-Leszczynach. 1997-2016. Wybór i oprac.: M. Czajkowska, M. Kisiel, M. Śliwa. Przedmowa: M. Czajkowska. Wstęp: M. Kisiel. Współpraca: R. Ratajczak, S. Zarzycka. Czerwionka-Leszczyny: Miejski Ośrodek Kultury 2016, 175 s.
56. Światy poetyckie Feliksa Netza. Pod red. J. Kisiel i M. Kisiela. Katowice: Śląsk 2017, 289 s. Światy Poetyckie, t. 6.
57. Światy poetyckie Tadeusza Sławka. Pod red. E. Bartos i M. Kisiela. Katowice: Śląsk 2017, 236 s. Światy Poetyckie, t. 5.
58. Światy poetyckie Bolesława Lubosza. Pod red. M. Kisiela i K. Niesporek. Katowice: Śląsk 2018, 182 s. Światy Poetyckie, t. 8.
59. Światy poetyckie ks. Jerzego Szymika. Pod red. M. Kisiela, K. Niesporek i T. Siernego. Katowice: Śląsk 2018, 270 s. Światy Poetyckie, t. 7.
60. Tadeusz Kijonka (10 listopada 1936 – 30 czerwca 2017). Oprac. M. Kisiel i T. Sierny. Katowice 2018, 36 s.
61. Historia, biografia, literatura. Studia i szkice o literaturze polskiej XX i XXI wieku. Pod red. E. Dutki i M. Kisiela. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2019, 368 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 3817.
62. Kontynenty. T. 1. Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy. Pod red. M. Kisiela i J. Pasterskiego. Katowice- Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2019, 441 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 3759.
63. Światy poetyckie Edwarda Zymana. Pod red. M. Kisiela i B. Szałasty-Rogowskiej. Katowice: Śląsk 2019, 295 s. Światy Poetyckie, t. 9.
64. Światy poetyckie Jerzego Lucjana Woźniaka. Pod red. M. Kisiela i K. Niesporek. Katowice: Śląsk 2019, 178 s. Światy Poetyckie, t. 10.
65. S. Krawczyk: Brzeg. Oprac. i redakcja: E. Burzyk i M. Kisiel. Posłowie: M. Kisiel i P. Majerski. Czerwionka-Leszczyny: Wydawnictwo Vectra; Miejski Ośrodek Kultury w Czerwionce-Leszczynach 2020, 79 s.
66. Światy poetyckie Floriana Śmiei. Pod red. M. Kisiela i K. Niesporek. Katowice: Śląsk 2020, 236 s. Światy Poetyckie, t. 12.
67. W. Szewczyk: Pasje strasburskie. Oprac.: M. Kisiel. Wstęp: K. Niesporek. Czerwionka-Leszczyny: Miejski Ośrodek Kultury; Wydawnictwo „Vectra2021, 79 s.
68. Światy poetyckie Stanisława Horaka. Pod red. E. Bartos i M. Kisiela. Katowice: Śląsk 2021, 217 s. Światy Poetyckie, t. 11.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 2013.

Wywiady

Porządek w chaosie. Z Marianem Kisielem i Tomaszem Soldenhoffem rozm. P. Cielesz. Fakty 1988 nr 51.
Między strategią a etyką. Rozm. P. Zaczkowski. Nowy Medyk 1989 nr 5 dod.Młoda Sztukanr 7.
Krytyk-poeta. Rozm. B. Prejs. Echo”, Tychy 1995 nr 21.
O myśleniu pokoleniami, o krytyce literackiej… Rozm. M. Fox. „Topos 1998 nr 1/2.
Wychodzenie z getta. Rozm. K. Karwat. Dziennik Zachodni 1999 nr 248.
Przyjdzie pora i na żart. Rozm. D. Lubina-Cipińska. Rzeczpospolita 2000 nr 78.
Krytyk z domieszką naukowca. Rozm. B. Gruszka-Zych. Śląsk 2004 nr 4.
Żyjąc, wypominamy. Rozm. A. Nęcka. Fraza 2010 nr 1.
Polonistą zostaje się w tramwaju. Rozm. B. Widera. Śląsk 2011 nr 12.
Mniej regulacji. Wprost 2016 nr 11 [dot. organizacji szkolnictwa wyższego].

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (P. Majerski).
Pisarze i badacze literatury w Zagłębiu Dąbrowskim. T. 1. Sosnowiec 2002.
Doctor honoris causa Akademii im. Jana Długosza. Profesor doktor habilitowany Marian Kisiel. Częstochowa: Wydawnictwo AJD 2015, 33 s. Doktorzy honoris causa Akademii im. Jana Długosza, nr 4.
K. Makles: Ku bibliografii poetyckiej i translatorskiej Mariana Kisiela. W: Pergamin wspomnień. Szkice o poezji Mariana Kisiela. Gdańsk 2019.

Ogólne

Książki

Pergamin wspomnień. Szkice o poezji Mariana Kisiela. Pod red. E. Bartos, P. Majerskiego i K. Niesporek. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2019, 430 s.

Zawartość

A. Legeżyńska: „Żyję jak umiem”. Aura psycho-egzystencjalna w twórczości Mariana Kisiela; A. Węgrzyniak: „Natarczywe muchy” Mariana Kisiela. O śmierci, domu, odpryskach pamięci; E. Dutka: „Miejsca, strony, okolice” w poezji Mariana Kisiela; A. Żywiołek: W drodze do Mnemosyne, matki muz. Marian Kisiel jako poeta myślenia; P. Majerski: Gościnne żebra liter. O poetyckiej eschatologii Mariana Kisiela; B. Gutkowska: Poeta i tropiciel „tajemnic ustanowionych w słowie”; J. i J. Pasterscy: Poezja i słowo w wierszach Mariana Kisiela; E. Wróbel: Między słowami – między poetami. Mariana Kisiela poezja rozpisana na głosy; K. Kłosiński: Przymierze soli. O poezji Mariana Kisiela; J. Warońska: Zszywanie światów. O kilku wierszach Mariana Kisiela z tomiku „Łazarz”; M. Piotrowiak: Lewa strona całunu. Wokół „Krawca słów” Mariana Kisiela; J. Paszek: Wygas(z)anie i wygaśnięcie wyrazów. (Na przykładzie poezji Mariana Kisiela); E. Hurnik: Obrazy i słowa. O zbiorze wierszy Mariana Kisiela „Martwa natura”; P. Zaczkowski: Wiersze na wietrze. O poezji Mariana Kisiela; T. Pyzik: Teraz i zawsze. O „Uniesie nas wiatr” Mariana Kisiela; G. Maroszczuk: Kilka uwag o samotności w „Kronice nocy...” Mariana Kisiela; A. Szóstak: Sen i noc. O poezji Mariana Kisiela; P. Sarna: Wieniec i wianki. Retoryka żałoby w poezji Mariana Kisiela; K. Niesporek: Ona. O tanatycznej wyobraźni Mariana Kisiela; M. Rygielska: Jeszcze raz o „Czułości”; M. Tomczok: Elegia o Zagładzie; E. Bartos: „Komunia dusz”. O wyobraźni poetyckiej Mariana Kisiela; M. Piechota: „Cóż tam, Panie, w poezji? Chińcyki trzymają się mocno!?”. O czterech tomikach dawnej liryki chińskiej w wyborze i przekładzie Mariana Kisiela. (Z Mickiewiczem w tle); K. Makles: Ku bibliografii poetyckiej i translatorskiej Mariana Kisiela.

Artykuły

S. SZYMUTKO: Maniek. Śląsk 2000 nr 2.
K. MALISZEWSKI: Akty nowej aksjologizacji. W tegoż: Zwierzę na J. Wrocław 2001.
A. NĘCKA: Marian Kisiel laureat Nagrody Miasta Sosnowca za działalność publicystyczno-naukową. Rocznik Sosnowiecki 2004 t. 13.
W. WÓJCIK: Talent i pasja. Droga twórcza Mariana Kisiela. W tegoż: Spotkania zagłębiowskie. Katowice 2006.
K. KŁOSIŃSKI: Przymierze soli. Śląsk 2013 nr 12.
J. PASZEK: Padwana dla Mariana. Śląsk 2013 nr 12.
A. WĘGRZYNIAK: Uczony i poeta. Śląsk 2016 nr 1 [dot. nadania tytułu doktora honoris causa Akademii im. J. Długosza w Częstochowie].

Götterdämmerung – emigracja wewnętrzna – Reduta

K. KARWAT: Remedium. Nowy Medyk 1986 nr 12.
K. KARWAT: Wydawnictwa sosnowieckiej „Piwnicy Literackiej. Integracje 1987 z. 21.
R. TWARDOŃ: Raport z „Piwnicy. Student 1987 nr 6, toż: „Rocznik Sosnowiecki” 1992, z. 1, s. 44-50.

U podstaw twórczości Adama Czerniawskiego

E. DYMOWSKI: Do kraju tego... Słowo Powszechne 1992 nr 7.
A.K. WAŚKIEWICZ: Nieidentyfikacje. Twórczość 1994 nr 1.

Czego nie ma w podręcznikach języka polskiego

K. ĆWIKLIŃSKI: Książka dla maturzysty. Nowości. Dziennik Toruński 1992, nr 60.
A. WIERCIŃSKI: Pisanie i czytanie. Opole 1992 nr 4/5/6.

Kronika nocy

S. MUTZ: Poezja neo-filologiczna. Opcje 1993 nr 3.
Z. ŁĄCZKOWSKI: Ar­tysta szkiełka i oka. „Słowo – Dziennik Kato­licki1994 nr 55.
G. MAROSZCZUK: Kilka uwag o samotności w „Kronice nocy...” Mariana Kisiela. W: Pergamin wspomnień. Szkice o poezji Mariana Kisiela. Gdańsk 2019.

Gdy stoję tak nieruchomo

P. MAJERSKI: Rytm zdania rytm życia. Górnośląski Diariusz Kulturalny 1993 nr 8.
P. MIECZNIK. „Magazyn Literacki1993 nr 2.

Bliżej zimy niż lata

K. KARWAT: Bliżej poezji. Dziennik Za­chodni 1995 nr 131, s. 6.
J. SZYMIK: Poezja „z tej Ziemi” (Wernerowa, Kisiel, Gruszka). Gość Niedzielny 1995 nr 19.
J. ZACZKOWSKA: Bolesne dojrzewanie Mariana Kisiela. Dziennik Śląski 1995 nr 24.

Więzy i wzloty

K. ĆWI­KLIŃ­SKI: Mo­del przełomu. PAL Przegląd Artystyczno-Literacki 1997 nr 10.
P. MAJERSKI: Model przełomu. Nowe Książki 1997 nr 6.

Świadectwa, znaki

J. DRZEWUCKI: Nowy ekspresjonizm. Rzeczpospolita 1998 nr 184.
K. KARWAT: Poetów przybywa. Dziennik Zachodni 1998 nr 134.
P. MAJERSKI: Świadectwo krytyka. Akant 1998 nr 9 s. 17-18.
A. POPRAWA: Dzieło (zbyt) otwarte. Nowe Książki 1998 nr 11.
A. SADOWSKI: Z lektur i krytycznych ocen Mariana Kisiela. „Echo”, Tychy 1998 nr 29.
S. SADOWSKI: Powściągliwość i poezja. Życie 1998 nr 203.
K. UNIŁOWSKI: Bractwo poetów. (Marian Kisiel). „FA-art1998 nr 4, przedruk w tegoż: Koloniści i koczownicy. Kraków 2002.
[K. UNIŁOWSKI] G. BYLICA. „FA-art1998 nr 4.
K. DRWAL: Poznać istniejące. Dziennik Zachodni 1999 nr 106.
K. MALISZEWSKI: Akty nowej aksjologizacji. Twórczość 1999 nr 5.
P. ZACZKOWSKI: Glosa o Kisielu. Śląsk 1999 nr 2.

Od Różewicza

J. DRZEWUCKI: Od Różewicza do Nowej Prywatności. Rzeczpospolita 1999 nr 113.
K. KARWAT: Nowa książka Mariana Kisiela. „Dziennik Zachodni 1999 nr 119.
P. ŁUSZCZYKIEWICZ: Sposób czytania. Nowe Książki 1999 nr 6.

Zmiana

W. LIGĘZA: Świadomość przełomu: rewizja zwyczajna. Nowe Książki 1999 nr 11.
B. PREJS: Egzystencjalizm dokonał przełomu. Dziennik Zachodni 1999 nr 205.
• [A. SYNORADZKA] (b.t.) „Postscriptum” [2000] nr 33/34.

Pamięć, biografia, słowo

B. SZAŁASTA-ROGOWSKA. „Śląsk2000 nr 10.
S. GĘBALA: Krytyka i arytmetyka. Twórczość 2001 nr 6.
K. KARWAT: O dwóch generacjach. Zbiór szkiców Mariana Kisiela. „Dziennik Zachodni 2001 nr 9.
S. STERNA-WACHOWIAK. „Nowe Książki2001 nr 1.

Pokolenia i przełomy

P. MAJERSKI: Pięćdziesiąt lat minęło. Śląsk 2004 nr 11.
A. ZAWADA: Nowa próba scalenia. Nowe Książki 2004 nr 9.

Przypisy do współczesności

I. MIKRUT: Odkrywanie zapomnianego. Twórczość 2006 nr 11.
A. NĘCKA: Siła tkwi w przypisie. Fraza 2006 nr 3.
K. UNIŁOWSKI: Przypis nie jest nauką łatwą ani przyjemną. Śląsk 2006 nr 7.
S. BURYŁA: Przyczynki do XX wieku. Nowe Książki 2007 nr 6.
J. PETROWICZ: Literackie drogowskazy. Nowa Okolica Poetów 2007 nr 2.

Wypominki

M. BOCZKOWSKA: A pamięć przestrzeloną dźwigam już ja. Twórczość 2009 nr 11.
A. NĘCKA: Ocalająca moc pamięci. Nowe Zagłębie 2009 nr 6.
W. WÓJCIK: Poeta wdzięcznej pamięci. Marian Kisiel. „Wiadomości Zagłębia2009 nr 49.
B. ZELER: Pamięć, śmierć, poezja. Śląsk 2009 nr 11.

Ananke i Polska

A. NĘCKA: Stroiński na nowo (od)czytany. „Gazeta Uniwersytecka UŚ2011 nr 5.
D. OPACKA-WALASEK: Stroiński, Ananke i Kisiel. Śląsk 2011 nr 12.
Z. OŻÓG: Zdzisław Stroiński i jego liryka. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego2011 z. 70.
A. PALICKA: Tragizm buntu. Forum Akademickie 2011 nr 6.

Czułość

A. NĘCKA: W uścisku czułej pamięci. Nowe Książki 2012 nr 4.
M. RYGIELSKA: Synonim bliskości. Twórczość 2012 nr 12.
B. WIDERA: Peace, perfect peace. Śląsk 2012 nr 12.
J. PASTERSKI: Zostaje czułość. Fraza 2013 nr 1/2 [dot. też: Było i się zmyło].
M. RYGIELSKA: Jeszcze raz o „Czułości. W: Pergamin wspomnień. Szkice o poezji Mariana Kisiela. Gdańsk 2019.

Było i się zmyło

M. GLOSOWITZ: Pogodna nostalgia. Nowe Zagłębie 2013 nr 3.
J. PASTERSKI: Zostaje czułość. Fraza 2013 nr 1/2 [dot. też: Czułość. Wiersze].

Critica varia

A. ZAWADA: Sztuka krytyki. Znaczenia2013 nr 9.
M. ZDUNIAK-WIKTOROWICZ: Ślady poetyk cudzych i własnych. Nowe Książki 2014 nr 4.
J. PASTERSKA: Lektury odnowione i przeżyte na nowo, czyli o powinnościach krytyka. Postscriptum Polonistyczne 2015 [nr] 1.

Droga. Proza i wiersze

A. NĘCKA: Półka literacka 2013. „Postscriptum Polonistyczne2014 nr 1.
I. ZAHACZEWSKA: Co odmierza czas?. O motywie przemijania w wybranych wierszach Mariana Kisiela (z tomików „Droga” i „Łazarz”). W: Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze. Rzeszów 2019.

Ruiny istnienia

J. BECZEK: Ocalanie światopoglądu. Nowe Książki 2014 nr 2.

C’est la vie

E. ANTONIAK-KIEDOS: Prostota w pieśni odkryta. Śląsk 2015 nr 3.

Martwa natura

K. NIESPOREK: Śmierć i natura. Nowe Zagłębie 2015 nr 3.
M. RYGIELSKA: Takie jest życie. Twórczość 2015 nr 6.
E. HURNIK: Obrazy i słowa. O zbiorze wierszy Mariana Kisiela „Martwa natura”. W: Pergamin wspomnień. Szkice o poezji Mariana Kisiela. Gdańsk 2019.

Między wierszami

S. BURYŁA: Sztuka miniatury krytycznej. Nowe Książki 2016 nr 6.

Nieuchronnie zbliżam się do was

K. NIESPOREK: Elegie wybrane. Twórczość 2016 nr 4.

Łazarz

K. NIESPOREK: Piąć się do słońca. Topos 2016, nr 6.
M. RYGIELSKA: Elegijne continuum. Opcje 2016 nr 3.
B. GRUSZKA-ZYCH: Piękna jest nagość. Gość Niedzielny 2017 nr 4.
J. WAROŃSKA: Zszywanie światów. O kilku wierszach Mariana Kisiela z tomiku „Łazarz”. W: Pergamin wspomnień. Szkice o poezji Mariana Kisiela. Gdańsk 2019.
I. ZAHACZEWSKA: Co odmierza czas?. O motywie przemijania w wybranych wierszach Mariana Kisiela (z tomików „Droga” i „Łazarz”). W: Obrazy młodości i starości w języku, literaturze i kulturze. Rzeszów 2019.

Wieniec dla zmarłych

S. ROGALA: Wyznania Mariana Kisiela. Przeł.: E. Białek, M. Miodek, J. Radłowska. „Orbis Linguarum", Dresden-Wrocław 2018 vol. 47.
K. NIESPOREK: Poeta dystychu. Śląsk 2017 nr 3.

Pożegnania [Powieść]

J. PETROWICZ: Uśmiechy gwiazd. „Nowe Książki2018 nr 11.
T. PYZIK: O „odchodzących lecz nie odeszłych. „Fraza2018 nr 3/4.

Uniesie nas wiatr

B. GRUSZKA-ZYCH: Męska łza. Gość Niedzielny 2018 nr 33.
K. NIESPOREK: Poezja pytań. Śląsk 2018 nr 6.
T. PYZIK: Zawsze i teraz. Topos 2018 nr 4, przedruk pt. Teraz i zawsze. O „Uniesie nas wiatr” Mariana Kisiela w: Pergamin wspomnień. Szkice o poezji Mariana Kisiela. Gdańsk 2019.
P. TAŃSKI: Wiatr nas uniesie. Nowe Książki 2018 nr 12.

Zielone pola

T. PYZIK: Niepojętość Zieloności. O zbiorze poetyckim „Zielone pola” Mariana Kisiela. W: Odmiany pograniczności. Szkice o literaturze współczesnej i najnowszej. Kraków 2020.

Kairos

E. BARTOS: Mgnienie i wieczność. „Śląsk2022 nr 6.