BIO

Born on 2 January 1952 in Warsaw; daughter of the poet and prose writer Henryk Gaworski, and the book seller Natalia, née Traczyk. She attended the Zygmunt Modzelewski Grammar School No. XLIX in Warsaw. After completing her advanced secondary education in 1969, she studied Polish philology at the University of Warsaw (UW). During this period, and later during her doctoral studies, she was actively involved in the student art world as a singing author (appearing as Ewa Gaworska). She won numerous student song competitions, including the National Songwriting Review (Ogólnopolski Przegląd Piosenki Autorskiej – OPPA), the Warsaw Student Song Fair (Jarmark Piosenki Studenckiej) and various reviews of travelling songs. She also collaborated with the student clubs Hybrydy, with its Song Club, and Sigma, with its Authors' Club. She performed with many bands at student clubs, including the group Zegar z Kukułką, which she formed in the 1980s with Marek Majewski (the band reformed for the 2012 edition of OPPA). She became a member of the Association of Polish Authors and Composers (Związek Polskich Autorów i Kompozytorów – ZAKR) in 1980. The following year she published the lyrics of two songs, Dom w górach (A House in the Hills) and Sad (Orchard), in "Barbakan Warszawski" (no. 2), the bulletin of the Warsaw branch of the Polish Tourist and Sightseeing Society (Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze – PTTK). In 1986, under the name Gaworska, she published lyrics in the periodical "Politechnik". After graduating with a master's degree in 1974, she worked at the Research Group on Literary Life in Warsaw from 1865 to 1895, which was based at the Faculty of Polish Philology at UW. She was its secretary for several years. In 1978, she enrolled in the doctoral programme at the Faculty of Polish Philology at UW. Her research focused on literature of the Positivist, Young Poland and interwar periods. She made her debut as a literary scholar (as Ewa Gaworska) in 1983 with the article Problemy życia literackiego drugiej połowy XIX w. w oczach ówczesnej krytyki (Contemporary Critics' Perspectives on Literary Life in the second half of the Nineteenth Century). It appeared in the edited volume Problemy życia literackiego w Królestwie Polskim 2. połowy XIX w. (Literary Life in the Kingdom of Poland the second half of the Nineteenth Century). She was awarded a doctoral degree in 1983 for her dissertation Krytyka literacka pozytywistów (Positivist Literary Criticism), which was supervised by Prof. Janina Kulczycka-Saloni. In 1984, she was appointed lecturer at the Faculty of Humanities at the Bialystok branch of UW (which became the University of Bialystok in 1997). She was head of the Department of Literature there for several years. From 1988 she was involved in the Olympiad of Polish Literature and Language, organized by the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences (IBL PAN), serving on the Presidium and chairing the District Committee in Bialystok and, later, in Warsaw. She produced textbooks on Positivist and Young Poland-era literature for Polish language courses in post-primary schools. She made her debut as a literary critic in 1984 with an article on the work of Andrzej Bursa, Słowo w świecie milczenia (The Word in a World of Silence), which was published in the periodical "Powściągliwość i Praca" (no. 3; using the name: E. Gaworska). She continued to collaborate with this periodical, where she also published poetry, until 1989. In 1989 she published her first translation of poetry, excerpts of Vikram Seth's novel in verse Golden Gate, which appeared in "Literatura na Świecie" (no. 7). She returned to the Faculty of Polish Philology at UW in 1995, where she worked at the Department of Literature and Culture of the Second Half of the 19th Century at the Institute of Polish Literature (ILP). She served as head of the Department for several years. She was awarded a habilitation from UW in 1997 for her book „Lalka” czyli rozpad świata (Bolesław Prus' "The Doll" and the Collapse of a World). She was subsequently appointed associate professor. From 2002 to 2007 she also worked in the Faculty of Arts and Social Sciences at the SWPS University of Social Sciences and Humanities in Warsaw. Her articles, reviews and translations appeared in subsequent years in periodicals and journals including "Res Publica Nowa" (1996 and 1999), "Pamiętnik Literacki" (1996, 1999, and 2000), "Przegląd Humanistyczny" (1999 and 2010), and "Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza" (2008 and 2014). She continued to pursue her passions for songwriting and sailing. From 2005 she was head of the jury of the International Bard Festival (as OPPA was renamed that year). In 2014, she recorded the album Portowe gadanie (Port Talking), with a follow up in 2016 Stały meldunek (Permanent Residency). In 2006, she sailed the River Dnieper in a reconstructed ancient Slavonic boat, while in 2007 she sailed the Pacific in a catamaran. She was made state-appointed professor in 2006, while in 2011 she was made full professor at the Faculty of Polish Philology at UW. In 2011, she was made head of the Section of Central and East European Modernist Literature at ILP at UW. She was also appointed the Committee on Literary Studies (KNoL) of the Polish Academy of Science. Since 2011 she has been scientific editor of the publication series Doświadczenie Europy Środkowo-Wschodniej w Kulturze Modernizmu (Central and Eastern European Experiences in Modernist Culture). In 2012, she was appointed director of the Institute of Polish Literature at UW. She married the electronic engineer Krzysztof Paczoski, who is also a keen violinist. They have a daughter, Krystyna (b. 1988). Ewa Paczoska lives in Brwinów, near Warsaw.

Twórczość

1. Wobec naszego czasu. [Wiersze]. Powst. przed 1981.

Podpisane: E. Gaworska.

Nagrody

W 1981 nagroda w ogólnopolskim konkursie na debiutancki tomik poetycki.

2. Krytyka literacka pozytywistów. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1988 [właśc. 1989], 149 s. Biblioteka Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, t. 11.

Rozprawa doktorska.

3. Naturalizm i naturaliści w Polsce. Poszukiwania, doświadczenia, kreacje. [Autorki:] J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Tomaszewska, E. Paczoska. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 1992, 251 s.

Tu autorstwa E. Paczoskiej: Termin „naturalizm” w krytyce literackiej epoki pozytywizmu i Młodej Polski, s. 85-103; Poprzednicy naturalizmu?, s. 105-111; Antoni Sygietyński – teoretyk w laboratorium naturalizmu, s. 146-156; Adolf Dygasiński – drogi i bezdroża naturalizmu, s. 157-164; Spotkania naturalistów, s. 219-240 [dot. pisarzy z kręgu „Wędrowca”].

4. Lalka” czyli rozpad świata. Białystok: Trans Humana 1995, 183 s. Wyd. 2 pt. Lalka czyli Rozpad świata. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne 2008.

Rozprawa habilitacyjna.

5. Młoda Polska. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych. Warszawa: Stentor 1998, 237 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1999, wyd. 3 2000. Zob. też poz. .

6. Kilka ważnych rzeczy. [Wiersze]. Warszawa: Nakład Natolińskiego Ośrodka Kultury 2000, 45 s.

Podpisane: E. Gaworska.

7. Młoda Polska. Zeszyt ćwiczeń. Warszawa: Stentor 2000, 87 s. Zob. też poz. .

8. Dojrzewanie, dojrzałość, niedojrzałość. Od Bolesława Prusa do Olgi Tokarczuk. [Szkice literackie]. Warszawa: Sic! 2004, 373 s.

Zawartość

Cz. I. Dojrzewanie jako rozpoznawanie: Ojcowie i dzieci: dojrzewanie w modelu „self-help”; Dojrzewanie – problem percepcji; Książę duński i młody faraon; Dojrzewanie jako język: młodopolskie cykle nowelistyczne; W cieniu rozkwitających dziewcząt; Eros i Polska. – Cz. II. Dojrzałość – niedojrzałość: Niemłodzi i starzy u Prusa; Obrachunki na progu XX wieku; O formie przeciw formie. Prus i Gombrowicz; W poszukiwaniu doskonałości: franciszkański projekt dojrzewania; List do dojrzewającego. Stanisława Witkiewicza summa XIX wieku; Między dylematami inteligenta a rozterkami mieszczucha. – III. „Czasy dojrzewające”: Primum vivere. Świętochowski w antycznym kręgu; Konopnickiej „Teka Grottgera”: postacie pamięci; Sienkiewicz i awangardy; Odkrywanie ciała – zakrywanie ciała. – Aneks: Odkrytka z XIX wieku; Czekając na perłę (na marginesach książki Olgi Tokarczuk o „Lalce”).

9. Przeszłość to dziś. Literatura, język, kultura. II klasa liceum i technikum. Cz. 2. Warszawa: Stentor 2004, 295 s. Wyd. nast. tamże: [wyd. 2] 2005, wyd. 3 2006, wyd. 4 2007, wyd. 6 zmienione i poprawione 2009.

10. Wiersze uzbierane. Warszawa: Tawi 2005, 71 s.

Podpisane: E. Gaworska.

11. Pani poetka pisze. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 2010, 60 s.

Podpisane: E. Gaworska.

12. Prawdziwy koniec XIX wieku. Śladami nowoczesności. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2010, 278 s.

Zawartość

I. Początek i koniec: Latarnia czarnoksięska, czyli dziewiętnastowieczność i nowoczesność; Granice i ograniczenia, Koniec XIX wieku na kresach; Próby całości: wielkie cykle Zoli i Wagnera; Stolica „świata zwyrodniałego”. Londyn w literaturze angielskiej i polskiej początków XX wieku (z rzutem oka na następne stulecie); Kobieca twarz rewolucji. Rok 1905 w twórczości polskich pisarek; Z perspektywy „obcego”. Stłumienia kultury polskiej według Stanisława Brzozowskiego; Nowoczesnej rodziny historie „naturalne”. – II. Koniec i początek: od utopii artystycznej do allotopii; Hipertekst przed hipertekstem w powieści początków XX wieku; Polska genealogia teraźniejszości w literaturze końca lat 30. XX wieku; Jak zostałem pisarzem? Aspekty etyczne polskich autobiografii literackich XIX i XX wieku; Na strychu i po kątach. Pisarki międzywojenne w cieniu PRL-u (rekonesans); Jacek Kaczmarski i polski kanon; „Rozmowy polskie latem roku 1983” dwadzieścia pięć lat później; Wiek XIX – reaktywacja.

13. Nierówne światło. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 2011, [45] s.

Podpisane: E. Gaworska.

14. Wiersze wybrane. [Audiobook]. Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta J. Pach. Warszawa: Fundacja Festina Lente 2012, format MP3. Chmura czytania..

Podpisane: E. Gaworska.

15. Przeszłość to dziś. Literatura, język, kultura. II klasa liceum i technikum. Cz. 1. Warszawa: Wydawnictwo Piotra Marciszuka Stentor 2013, 295 s.

16. Pod makatką. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 2016, [63] s.

Podpisane: E. Gaworska.

17. Lekcje uważności. Moderniści i realizm. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 2018, 376 s. Nowe Monografie.

Zawartość

Wprowadzenie. Realizm i problem uwagi. – Cz. I. Testowanie granic: Od szkicu do obrazu i z powrotem. „Pod szychtami” Bolesława Prusa; „Lalka” w dialogu z „Amerykaninem” Henry’ego Jamesa; Wiktorianizm i rytmy rozwojowe powieści polskiej drugiej połowy XIX wieku; Tajemnice konstrukcji. Dramatyzacja w powieściach Bolesława Prusa i Henry’ego Jamesa; Notatki literackie Prusa i Jamesa. Rekonesans; W poszukiwaniu opowieści o „ludziach czasu wielkiej zmiany”. – Cz. II. Poszerzanie obszaru: „Fałszywy teren”. Rzeczywistość panoramy; Język halucynacji w prozie modernistów Europy Środkowo-Wschodniej; Irzykowski i pytania pozytywistów; Karola Irzykowskiego i Virginii Woolf „przygoda w nieznanym kraju”; Zapomnianym tropem uważności. Virginia Woolf czyta Jane Austen; Dwie opowieści. Dylematy polskiej pamięci o Wielkiej Wojnie; Kłopoty z normalnością w prozie pierwszej dekady II Rzeczypospolitej; Realiści po przejściach. „Powieść pod różą” Heleny Boguszewskiej i Jerzego Kornackiego. – Artyści są obecni. Uwagi końcowe. – Aneks. Próby epopei: Język epopei i nowoczesność. „Pan Balcer w Brazylii” Marii Konopnickiej; Między epopeją a sagą. „Na wysokiej połoninie” Stanisława Vincenza.

18. Przeszłość i dziś 2. Literatura – język – kultura. Liceum i technikum. Cz. 2. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 2020, 148 s.

Wersja zmieniona, dostosowana do reformy systemu oświaty z 2019.

19. Przeszłość i dziś 3. Literatura – język – kultura. Liceum i technikum. Zakres podstawowy i rozszerzony. Cz. 1. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 2021, 179 s. Wyd. 2 tamże 2022.

Rozdziały z kształcenia językowego autorstwa J. Łachnika.
Wersja zmieniona, dostosowana do reformy systemu oświaty z 2019.

20. Uderz w wiersz. [Wiersze]. Warszawa: Nisza 2021, 51 s.

Podpisane: E. Gaworska.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Problemy życia literackiego drugiej połowy XIX w. w oczach ówczesnej krytyki. W: Problemy życia literackiego w Królestwie Polskim 2. połowy XIX w. Wrocław 1983 s. 75-92 [podpisane: E. Gaworska].
Głos z prowincji. W: Historia literatury a geografia literacka w II połowie XIX w. Wrocław 1986 s. 120-132 [dot. prasy prowincjonalnej Królestwa Polskiego].
Warszawskie Elizjum. Ulica w „Lalce” Prusa. W: Miasto słów. Białystok 1991 s. 95-115.
Lalka” – balkony i wnętrza. W: Lalka” i inne. Warszawa 1992 s. 97-110.
Ludwik Jenike, redaktor nad redaktorami [„Tygodnika Ilustrowanego”]. W: Warszawa pozytywistów. Warszawa 1992 s. 60-66.
Miasto, którego nie ma. W: Na pograniczu. Białystok 1992 s. 24-34 [dot. Grodna w twórczości E. Orzeszkowej].
Ogrody Wokulskiego. W: Nowe stulecie trójcy powieściopisarzy. Warszawa 1992 s. 153-164.
Witkacy et le naturalisme. W: Naturalisme et antinaturalisme dans les litteratures europeennes des XIXe et XXe siècles. Varsovie 1992 s. 90-97.
Odkrywanie prowincji – w kręgu doświadczeń literatury postyczniowej. W: Doświadczenie prowincji w literaturze polskiej II połowy XIX i XX wieku. Białystok 1993 s. 5-16.
Z książek niewydanych. W: Książka pokolenia. Białystok 1994 s. 149-160 [dot.: S. Witkiewicz: Życie, etyka i rewolucja].
Konstelacje „sierotki Marysi. W: O krasnoludkach i sierotce Marysi” Marii Konopnickiej w stulecie pierwszego wydania. Suwałki 1997 s. 9-16.
Dziecko i tajemnica miasta. W: Dzieciństwo i sacrum. Warszawa 1998 s. 153-162 [dot. twórczości S. Chwina i P. Huellego].
Eros i Polska, W: Literatura Młodej Polski. Między XIX a XX wiekiem. Białystok 1998 s. 271-282.
Pozytywistów spotkania z utopią. W: Trzy pokolenia. Warszawa 1998 s. 257-266.
Polskość w dobie niewoli – gniazdo czy „zaścianek”? W: Przemiany formuły polskości w literaturze drugiej połowy XIX wieku. Warszawa 1999 s. 105-118.
Sienkiewicz i awangardy. W: Sienkiewicz i epoki. Warszawa 1999 s. 209-220.
Wiktor Gomulicki u progu XX wieku. Wyzwolenie, poeci i świat. W: Wiktor Gomulicki. Problemy twórczości i recepcji. Warszawa 1999 s. 87-99.
Między dylematami inteligenta a rozterkami mieszczucha. W: Mieszczaństwo i mieszczańskość w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Warszawa 2000 s. 211-226.
Primum – vivere. Aleksander Świętochowski w antycznym kręgu. W: Literatura i czasopiśmiennictwo polskie 1864-1918 wobec tradycji antycznej. Warszawa 2000 s. 171-190.
Bal w szambrdebonie” – Stanisław Staszewski; Miejsce dla barda – Jaromir Nohavica – Dokąd się śpiewa. W: Bardowie. Łódź 2001 s. 181-185.
Dojrzewanie jako kategoria poetyki (o młodopolskich cyklach nowelistycznych). W: Cykl literacki w Polsce. Białystok 2001 s. 193-202.
Nad Niemnem” – melancholia i magia. W: Lektury polonistyczne. Od realizmu do preekspresjonizmu. Kraków 2001 s. 27-48.
Obrachunki na progu XX wieku – dojrzałość, niedojrzałość. W: Maski współczesności. Warszawa 2001 s. 146-157 [dot.: B. Prus: Dzieci; K. Irzykowski: Czyn i słowo].
Odkrywanie ciała – zakrywanie ciała w literaturze Młodej Polski. W: Krytyka feministyczna: siostra teorii i historii literatury. Warszawa 2001 s. 233-244.
Michała Bałuckiego harmonie i dysonanse. W: Świat Michała Bałuckiego. Kraków 2002 s. 417-432.
Postacie pamięci. Maria Konopnicka: Z teki Grottgera. W: Miejsca Konopnickiej. Przeżycia – pejzaż – pamięć. Kraków 2002 s. 133-142.
Świętochowski, Świńtuchowski i rynek, czyli prawdziwy koniec „młodej” prasy. W: Pogranicza literatury. Warszawa 2002 s. 111-122.
Za co (nie) lubimy Harry’ego Pottera. W: Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI stulecia. Warszawa 2002 s. 175-184.
Czekając na perłę (na marginesie książki Olgi Tokarczuk o „Lalce”). W: Prus i inni. Lublin 2003 s. 83-96.
Niemłodzi i starzy u Prusa. W: Bolesław Prus. Pisarz, publicysta, myśliciel. Lublin 2003 s. 235-248.
Odkrytka z dziewiętnastego wieku. W: Modernistyczne źródła dwudziestowieczności. Warszawa 2003 s. 117-130.
Idea czystości i piekło mężczyzn w literaturze drugiej połowy XIX wieku. W: Kobieta i rewolucja obyczajowa. Warszawa 2006 s. 55-72.
Żeromski w kręgu etyki ariańskiej. W: Etyka i literatura. Warszawa 2006 s. 440-452.
Powieść realistyczna jako źródło do badania obyczajów. Przypadek Wokulskiego. W: Jak badać obyczaje? Warszawa 2007 s. 91-108.
Latarnia czarnoksięska, czyli dziewiętnastowieczność i nowoczesność. Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 2008 s. 39-53 [dot. J.I. Kraszewskiego].
Przeciw podróży. W: Podróż i literatura 1864-1914. Warszawa 2008 s. 583-597.
Historia znad krawędzi. Polska genealogia teraźniejszości w prozie lat 30. XX w. W: Dwudziestolecie. Warszawa 2009 s. 20-36.
Klin (Julian Kaliszewski): Moi kochani rodacy; Georg Brandes: Polska. W: Młodopolski pakowaniec literacki. Warszawa 2009 s. 11-15, 69-74.
Stolica nowoczesności? W poszukiwaniu tekstu lwowskiego. W: Modernistyczny Lwów. Warszawa 2009 s. 11-26.
Dekonstrukcje i integracje. Idea „humanitas” w nurtach antropologii modernizmu lat 1864-1914. W: Humanitas. Projekty antropologii humanistycznej. Cz. 1. Warszawa 2010 s. 535-570.
Georg Brandes – „nasz człowiek” w Europie. W: Europejczyk w podróży. Warszawa 2010 s. 305-326.
Gdzie jest Komornicka?; Obłęd po polsku. W poszukiwaniu języka wspólnoty. W: Przerabianie XIX wieku. Warszawa 2011 s. 17-41, 86-107.
Maria i Eliza czytają i przepisują. W: Dwie gwiazdy, dwie drogi. Warszawa 2011 s. 329-346.
Brandes i „brandesizm” w polskiej krytyce literackiej. Rekonesans. W: Dyskursy krytycznoliterackie 1764-1918. Wokół „Słownika polskiej krytyki literackiej. Toruń 2012, s. 209-226.
Prusa i Brzozowskiego „ludzie czasu wielkiej zmiany. W: Konstelacje Stanisława Brzozowskiego. Warszawa 2012 s. 155-167.
Łagodni” w poszukiwaniu ziemi obiecanej (Wojciech Bellon). W: Piosenki prawdziwe” w kulturze PRL-u. Warszawa 2013 s. 31-38.
Wspólnota pytań. Europa Środkowo-Wschodnia i modernizm. Przegląd Filozoficzno-Literacki 2013 nr 1/2 s. 265-277.
A genealogy of modernity. Schulz, Witkacy, and Gombrowicz, and the ventures of Polish writers of the second half of the nineteenth century and the turn of the nineteenth and twentieth centuries. [Przeł.] M. Aleksandrowicz-Wojtyna. Tekstualia 2014 nr 1 s. 87-104.
Dekadent jako towar (Gawalewicz, Mańkowski i inni). W: Literatura niewyczerpana. W kręgu mniej znanych twórców polskiej literatury lat 1863-1914. Kraków 2014 s. 51-60.
Od szkicu do obrazu i z powrotem. „Pod szychtami” Bolesława Prusa; Stanisław Fita i pokolenie Szkoły Głównej. „Wiek XIX2014 s. 85-100; 526-529.
Wariatki i niewidzialne. Starość w literaturze początków XX wieku: doświadczenie i zadanie. Academia 2014 nr 3 s. 10-15.
Amerykanin i Polak w Paryżu (Bolesław Prus – Henry James). Napis 2015 s. 222-234.
Historia i przyszłość literatury polskiej według Georga Brandesa. W: Historie literatury polskiej 1864-1914. Warszawa 2015 s. 381-392.
Opowiedziane i przemilczane. Co się stało z doświadczeniem lat 1914-1918? W: Przed i po. Wielka Wojna w literaturach Europy Środkowej i Wschodniej. Warszawa 2015 s. 187-198.
Fałszywy teren. Panorama i poszukiwanie realności (Tatry Kazimierza Tetmajera). W: Kanon i obrzeża realizmu. Lublin 2016 s. 13-26.
Przywracanie głosu. Lwowska krytyka literacka. Litteraria Copernicana 2016 nr 4 s. 185-191.
Stara kobieta w literaturze przełomu XIX i XX wieku. Rekonesans. W: Ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od XVIII do XXI wieku (na tle porównawczym). T. 2. Aspekty społeczno-kulturowe. Warszawa 2016 s. 209-215.
Władysław Sebyła – głos poety, głos epoki. W: Relektury. Warszawa 2016 s. 27-38.
Encyklopedia i duch uniwersytetu. W: Szkoła Główna. Kręgi wpływów. Warszawa 2017 s. 31-42.
Pozytywizm jako „tradycja wynaleziona” w oficjalnej ofercie kulturalnej pierwszych polskich lat powojennych. W: Sam początek. Lata 1944-1948 w literaturze okresu Polski Ludowej. Warszawa 2017 s. 174-187.
Sytuacje z życia warszawskiego AD 1896: „Zbrodniarz” i „zbrodnia”; W Skierniewicach i Cygowie. Europejskie realia, nadzieje i sny lat 80. XIX wieku. W: Problemy literatury i kultury modernizmu w Europie Środkowo-Wschodniej (1867-1918). T. 1. Teksty doświadczenia. Warszawa 2017 s. 83-96; 281-295.
W sprawie nadinterpretacji. „Wezwanie” literatury i odpowiedzi. Tekstualia 2017 nr 1 s. 33-41.
Warszawskość jako temat i forma w piosence ostatnich lat. W: Nowe słowa w piosence. Poznań 2017 s. 199-210 [tekst wygłoszony na konferencji w ramach Festiwalu Słowa w Piosence Frazy, Poznań 4-5 XI 2015].
Jacek Kleyff pisze listy [do Leonarda Cohena]. Tekstualia 2018 nr 2 s. 39-48.
Co się zdarzyło w roku 1867? W: Literatura i kultura lat 60. XIX wieku między polityką a prywatnością – dyslokacje. Warszawa 2019 s. 56-69.
Czy wojak Szwejk miał polskich kolegów? W: Rok 1918 w polskiej pamięci kulturowej. Spoiwa i pęknięcia. Warszawa 2019 s. 59-76.
Między dumą a wstydem. Powrót z Syberii w literaturze i polskim życiu końca XIX i pierwszych dekad XX wieku. W: (Nie)opowiedziane. Polskie doświadczenie wstydu i upokorzenia od czasu rozbiorów do dzisiaj. Kraków 2019 s. 171-185.
Polska jako miejsce i „nie-miejsce” w piosenkach Jana Pietrzaka. W: Polska w piosence (1989-2019). Poznań 2020 s. 311-326.
Leopold von Sacher-Masoch i pisarze młodopolscy. Tajemnice i paradoksy recepcji. „Wiek XIX2021 s. 257-271.
Progi i mosty. Kod temporalny w historiach literatury. „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo2021 nr 11 s. 13-29.
Absalomie, Absalomie…. Williama Faulknera tragedia nowoczesna. W: William Faulkner. Warszawa 2022 s. 123-140.
Polowanie na heretyków” i „wyklęci. Sprawa mariawitów w kulturze i literaturze polskiej początku XX wieku. W: Narracja – dyskurs – historia. Warszawa 2022 s. 207-224.
W poszukiwaniu wspólnoty. Eliza Orzeszkowa w kręgu pytań pisarek angielskich XIX wieku. „Przegląd Humanistyczny2023 nr 2 s. 23-36.

Prace redakcyjne

1. Miasto słów. Studia z historii literatury i kultury drugiej połowy XIX wieku. Pod red. E. Paczoskiej. Białystok: Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu Warszawskiego 1990 [właśc. 1991], 188 s.
2. Doświadczenie prowincji w literaturze polskiej II połowy XIX i XX wieku. Pod red. E. Paczoskiej i R. Chodźki. Białystok: Nakład Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku 1993, 129 s.
3. Książka pokolenia. W kręgu lektur polskich doby postyczniowej. Pod red. E. Paczoskiej i J. Żadziłko-Sztachelskiej. Zamiast wstępu: E. Paczoska. Białystok: Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu Warszawskiego 1994, 208 s.
4. Literatura Młodej Polski. Między XIX a XX wiekiem. Pod red. E. Paczoskiej i J. Sztachelskiej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 1998, 291 s.
Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej 17-19 III 1997.
5. Bardowie. Pod red. J. Sawickiej i E. Paczoskiej. Łódź: Ibidem 2001, 200 s.
Materiały z konferencji zorganizowanej na Uniwersytecie Warszawskim w 2000.
6. Od modernizmu do roku 1939. Materiały z dziejów sztuki – dla liceów. [Współaut.:] A. Kowalczykowa. Warszawa: Wydawnictwo Piotra Maciszuka Stentor 2002, teka 39 + 40 k.
7. Sztuka pierwszej połowy XX wieku. Teka. Materiały dla szkół ponadpodstawowych. Red.: E. Paczoska i A. Kowalczykowa. Warszawa: Stentor 2002.
8. Śmierć w literaturze i kulturze drugiej połowy XIX wieku. Pod red. E. Paczoskiej i U. Kowalczuk. Słowo wstępne: E. Paczoska. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2002, 135 s.
9. A. Świętochowski: Dumania pesymisty. Oprac. i wstęp: E. Paczoska. Warszawa: Sic! 2002, 108 s.
10. Prus i inni. Prace ofiarowane profesorowi Stanisławowi Ficie. Red.: J.A. Malik, E. Paczoska. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2003, 791 s. Katolicki Uniwersytet Lubelski. Wydział Nauk Humanistycznych Katedra Literatury Polskiej Pozytywizmu i Młodej Polski.
11. Etyka i literatura. Pisarze polscy lat 1863-1918 w poszukiwaniu wzorców życia i sztuki. Red.: E. Ihnatowicz i E. Paczoska. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2006, 564 s. Z Publikacji Zakładu Pozytywizmu i Młodej Polski.
Materiały z konferencji „Konteksty etyczne literatury polskiej lat 1863-1918”, Warszawa 2005.
12. Homo utopicus, terra utopica. O utopii i jej lekturach. Red.: E. Paczoska, J. Sadowski. Obóz 2007 nr 45/46, 47, Studium Europy Wschodniej [4 t. w 2 wol.].
13. Modernizm. Spotkania. Antologia. Red.: E. Paczoska i L. Magnone. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytet Warszawski 2008, 448 s. Materiały do Ćwiczeń – Uniwersytet Warszawski. Wydział Polonistyki, 75.
14. Literatura i etyka. Red.: E. Paczoska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 2009 z. 2, 258 s.
Numer monograficzny pisma.
15. Młodopolski pakowaniec literacki. Wypieczony specjalnie dla prof. Andrzeja Z. Makowieckiego. Pod red. E. Paczoskiej i Ł. Książyka. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2009, 246 s.
16. Modernistyczny Lwów. Teksty życia, teksty sztuki. Pod red. E. Paczoskiej i D.M. Osińskiego. Wstęp: E. Paczoska. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2009, 507 s.
Materiały z konferencji, XII 2008.
17. Dwie gwiazdy, dwie drogi. Konopnicka i Orzeszkowa – relacje różne. Pod red. naukową E. Ihnatowicz i E. Paczoskiej. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2011, 375 s.
18. Przerabianie XIX wieku. Studia. Pod red. E. Paczoskiej i B. Szleszyńskiego. Przedm.: E. Paczoska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2011, 285 s.
19. Doświadczenie nowoczesności. PP/PE perspektywa polska – perspektywa europejska. Red. naukowa: E. Paczoska, J. Kulas, M. Golubiewski. Warszawa: Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego 2012, 355 s.
20. Konstelacje Stanisława Brzozowskiego. Red. naukowa: U. Kowalczuk, A. Mencwel, E. Paczoska, P. Rodak, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2012, 386 s.
21. Modernizm(y) Europy Środkowej. Red. i słowo od redaktorów: M. Chmurski, E. Paczoska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 2013 nr 1/2, 439 s.
Numer monograficzny pisma.
22. Piosenki prawdziwe” w kulturze PRL-u. Studia. Pod red. E. Paczoskiej i D.M. Osińskiego. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2013, 175 s.
23. Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa. Red. naukowa: E. Paczoska, B. Szleszyński, D.M. Osiński. [Warszawa]: Narodowe Centrum Kultury 2013, 484 s.
24. H. Gaworski: Kraj intymny. [Wiersze]. Wybór i wstęp: E. Paczoska. Kraków: Miniatura 2014, 80 s.
25. Przed i po. Wielka Wojna w literaturach Europy Środkowej i Wschodniej. Red.: H. Gosk i E. Paczoska. Warszawa: Wydawnictwu Wydziału Polonistyki 2015, 333 s.
26. Problemy literatury i kultury modernizmu w Europie Środkowo-Wschodniej (1867-1918). [Dokument elektroniczny]. Red. naukowa: E. Paczoska, I. Poniatowska, M. Chmurski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2017, pliki w formacie PDF.

T. 1. Teksty doświadczenia, 496 s.

T. 2. Doświadczenia tekstu, 272 s.

T. 3. Wspólnota pytań. Antologia, 406 s.

27. (Nie)opowiedziane. Polskie doświadczenie wstydu i upokorzenia od czasu rozbiorów do dzisiaj. Red.: H. Gosk, M. Kuziak, E. Paczoska. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2019, 370 s. Seria Wydawnicza Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych, t. 8.
28. Modernizmy Europy Środkowo-Wschodniej – coraz szersze marginesy. Red.: E. Paczoska, I. Poniatowska. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2020, 390 s.
29. Polonistyka „tu i teraz. Krajobraz po zmianie – materiały Zjazdu Polonistów Warszawa 2022. Red.: H. Gosk, M. Kuziak, E. Paczoska. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo 2023, 552 s.

Omówienia i recenzje

Wywiady

Lalka”, jakiej nie znamy. [Rozm.:] K. Lubczyński. Głos Nauczycielski 2011 nr 30.
Bolesław Prus, czyli nowoczesność w starych księgach. Z prof. E. Paczoską z Wydziału Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego rozmawiał K. Lubczyński. Dziennik Trybuna 2017 nr 178/179.

„Lalka” czyli rozpad świata

J. KULCZYCKA-SALONI: Dwie nowe monografie „Lalki. Przegląd Humanistyczny 1996 nr 4 [dot. też: Z. Przybyła: „Lalka”. Semantyka – kompozycja – konteksty].
G. LESZCZYŃSKI. „Nowe Książki1996 nr 2.
A. MAZUR. „Pamiętnik Literacki1997 z. 3.
J. KRENZ: Intrygująca książka. Polonistyka 2009 nr 3 [rec. wyd. 2].

Dojrzewanie, dojrzałość, niedojrzałość

P. MAJERSKI: Głos w sprawie (nie)dojrzałości. Nowe Książki 2004 nr 8.
M. GLOGER: Dojrzewanie jako fenomen kulturowy. Przegląd Humanistyczny 2006 nr 4.
M. GLOGER: Modernizowanie pozytywizmu. Teksty Drugie 2007 nr 4.

Prawdziwy koniec XIX wieku

A. SIKORA: Król-Duch nie jeździ koleją. Nowe Książki 2011 nr 6.
A. KOBELSKA: Tropy nowoczesności. Przegląd Humanistyczny 2013 nr 1.
S. BRZOZOWSKA: Nieprawdziwy koniec XIX wieku. Pamiętnik Literacki 2014 z. 2.

Lekcje uważności

K. LUBCZYŃSKI: Realizm a modernizm. „Dziennik Trybuna2018 nr 179/180 s. 12-13.