BIO

Born on 31 December 1953 in Jaworzno, Silesia; daughter of the railwayman Józef Dubiel and the housewife Waleria, née Musiał. She attended primary school in the Dąbrowa Narodowa district of Jaworzno followed by Grammar School No. I in Jaworzno. In her final school year, she was a finalist in the Olympiad in Polish Literature and Language. In 1977, she completed a degree in Polish philology at the Jagiellonian University (UJ) in Krakow, graduating with a distinction. Her master's thesis, Monografia powieści „Krzyk” Stanisława Przybyszewskiego (A Monograph on Stanisław Przybyszewski's Novel "Krzyk" [The Scream]), was supervised by Prof. Maria Pozdraza-Kwiatkowska. She made her debut during her studies with the essay Start teatralny (Theatre opening) in "Magazyn Studencki" (November 1975; published under the erroneous surname: Daniel). She made her debut as a literary historian with the article Próba analizy powieści Stanisława Przybyszewskiego (Towards an Analysis of Stanisław Przybyszewski's Novels) in the journal "Ruch Literacki" (1979, no. 3). In November 1978, she took up a position at the Chair of the History of Nineteenth-Century Polish Literature (later the Chair of the History of Positivist and Young Poland Literature) at the Faculty of Polish Philology at UJ. Between 1983 and 1987, she was a lecturer in Polish language and literature at the Department of Slavonic Studies at the Humboldt University in East Berlin. She was awarded a doctoral degree in the humanities for her thesis Dialog Stanisława Przybyszewskiego ze współczesnymi. O odbiorze twórczości autora „Confiteor” w Niemczech i Polsce (Stanisław Przybyszewski's Dialogue with his Contemporaries: On the reception of his works in Germany and Poland). She was supervised by Prof. M. Podraza-Kwiatkowska. In 1992, she was made a member of the German scientific society Societas Jablonoviana (Jablonowskische Gesellschaft der Wissenschaften zu Leipzig), which promotes Polish-German academic and cultural relations. In 1994, she created and developed a Postgraduate Programme in Literary and Artistic Studies at UJ, which was Poland's first creative writing school. She was its director until 2020. She also initiated the founding of the literary periodical "Studium", which was published between 1995 and 2008. In 1998, it launched the publication series "Biblioteka Studium", which published works by young authors. In 2007, she founded the publication series Seria Studium Literacko-Artystycznego UJ (the Series of the Postgraduate Programme in Literary and Artistic Studies at UJ), which appeared with the Krakow-based publishing house Księgarnia Akademicka. From 1995, she was also active as a translator of German-language poetry. Her academic articles, reviews, essays and translations from German appeared in periodicals including "Ruch Literacki" (1982, 1985, 1988, 1991, and 1995–97), "Przegląd Humanistyczny" (1987), "Zdanie" (1988), "Słowo" (1989), "Ruch Literacki" (1991), "Studium" (1995 and 1997), "NaGłos" (1996), "Gazeta Malarzy i Poetów" (1997), "Pamiętnik Literacki" (1997), "Dekada Literacka" (1996–97, 2002–03, and 2009), and "Obserwator" (1999). In 2001, she was awarded a habilitation degree for her study Naturalistyczne dramaty (Naturalist Plays) before being appointed associate professor at UJ in 2006. In 2004 and 2006, she was a visiting professor at Humboldt University in Berlin and then also at the University of Mainz in Germersheim in 2006. She gave lecture series at universities in Berlin (2008–11), Cologne (2008), Vienna (2008–10), Leipzig (2010), Jena (2011), and Prague (2012). She established regular collaboration with universities in Berlin, Cologne, Leipzig and Jena. She held fellowships awarded by various international scientific and literary foundations, including the Deutsche Schillergesellschaft in Marbach (1995 and 1996), the German Academic Exchange Service (DAAD; 1996), the Literaturakademie Burg Ranis (2002), International Writers' and Translators' Centre of Rhodes (2002), Baltic Centre for Writers and Translators, Gotland (2003). She is a four-time recipient of research grants from either the Polish Committee for Scientific Research (KBN) or the Foundation for Polish-German Cooperation. Between 2004 and 2007, she was a member of the University Accreditation Commission for Polish studies. In 2003, she joined the Polish Writers' Association (SPP). From 2005 to 2008, she was deputy president of the Krakow Branch of SPP, before serving as its president between 2008 and 2014. She served on the Board of the Krakow Branch of SPP and the SPP Main Board until 2021. She organized many events promoting Polish literature and culture as part of her work with the Society, including the regular Krakow Poetry Nights, Krynice Literary Autumn, Krynice Poetry Festival and also the "Poezja i gwiazdy" (Poetry and Stars) poetry galas. She also organized many literary events and festivals, including the multimedia project Young Artists' Forum (2000), the international symposium "Twórcze pisanie. Tradycja, wyzwania, ograniczenia i perspektywy” (Creative Writing: Tradition, challenges, limits and perspectives"; 2014), and a host of events relating to the Postgraduate Programme in Literary and Artistic Studies at UJ. Furthermore, she coordinated literary and academic projects, including the Polish-German project involving writers and critics, Między prowincją a Europą. Uniwersalizm czy małe ojczyzny? (Between the Provinces and Europe: Universalism or small homelands?; Ranis–Krakow 2002) and the Literatura wobec nowej rzeczywistości Festival (Literature in the context of new realities; Kraków 2004). In 2004, she initiated the M. Słomczyński Literary Prize and was also a member of its jury. She was honorary patron of Krakow cultural events, including the Długosz Prize Competition (2010), the Miłosz Year of the Krakow Voivodeship Public Library (2011), and the Inter-School Competition of the Beautiful Word Mój Kraków (My Krakow; 2012–14). She was the initiator and co-editor of the publication series Krakowska Biblioteka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (Krakow Library of the Polish Writers' Association), published since 2009 together with Prof. Wojciech Ligęza. Her articles and literary reviews, as well as translations, appeared in periodicals including "Slavia Occidentalis" (2004), "Przestrzenie Teorii" (2007), "Topos" (2009–10), "Kraków" (2010–11 and 2014), and "Wielogłos" (2017–18). Beyond supporting literature, she also promoted the visual arts, including an exhibition at the Kolobrzeg Centre for Contemporary Art (2010), the "Więcej niż realizm" (More than Realism) exhibition at the Vauxhall Palace Gallery in Krzeszowice (2012), and the international edition of the exhibition "Magical Dreams IV" at Galerie Südliches Friesland in Zetel, Germany (2018). She also curated several of her husband, Grzegorz Stec's, exhibitions in Poland and abroad. She was made state-appointed professor in 2010. Between 2018 and 2023, she was lead researcher on a project working on producting the eleven-volume series of Stanisław Przybyszewski's literary works (Dzieła literackie). She received the UJ Rector's prize on numerous occasions (1996, 2001, 2007, 2014, 2015, 2018, and 2020). She received the Medal of the Commission of National Education (2002), the Silver Cross of Merit )(2002), the Bronze Medal for Merit to Culture – Gloria Artis (2015), the Honoris Gratia (2019) award, and the Gold Cross of Meriat (2020). In 1976, she married the UJ doctor of sociology Krzysztof Zbigniew Matuszek (divorced); they had a son, Krzysztof Cyprian Matuszek (b. 1976), who is a sociologist. She married the artist Grzegorz Stec in 2015. She lives in Krakow.

Twórczość

1. Der geniale Pole”? Niemcy o Stanisławie Przybyszewskim (1882–1992). Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 1993, 251 s. Wyd. 2 rozszerzone tamże 1996, 291 s.

Przekłady

niemiecki

Der geniale Pole”? Stanisław Przybyszewski in Deutschland (1892–1992). [Przeł.] D. Scholze. Hamburg 1996. Wyd. 2 tamże 2013 [znacznie zmieniona wersja wydania polskiego].

2. Naturalistyczne dramaty. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2001, 464 s. Wyd. 2 poprawione tamże 2008.

Rozprawa habilitacyjna.

3. Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny. Eseje i proza – próba monografii. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2008, 423 s. Modernizm w Polsce. Studia nad nowoczesną polską literaturą, sztuką, kulturą i myślą humanistyczną, 25.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2008, plik w formacie PDF.

Nagrody

W 2009 Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Przekłady

niemiecki

Krisen und Neurosen. Das Werk Stanislaw Przybyszewskis in der literarischen Moderne. [Przeł.] D. Gass. Hamburg 2013.

4. Maski i demony wczesnego modernizmu. [Szkice]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2014, 319 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2014, plik w formacie PDF.

Zawartość

Wprowadzenie. – Maski i maskarady w „Weselu” i „Wyzwoleniu” [S. Wyspiańskiego]; Inteligenci w przestrzeni zła (Żeromskiego „Dzieje grzechu”); Libido w gorsecie kultury. O bohater(k)ach Henryka Ibsena; Kultura kontra natura? O mizoginizmie fin de siècle’u; Kobiety a proces modernizacji – rekonesans galicyjskiej herstorii; Biała plama: młodopolskie utwory Aliny Świderskiej; „Zygmunt”. Zapomniana biograficzna powieść o artyście [dot. biografii Z. Krasińskiego A. Świderskiej]; Choroba jako maskarada? Neurotycy, histerycy i narcyzy w artystowskiej prozie polskiego modernizmu; Incest w literaturze przełomu XIX i XX wieku; Taniec jako bachiczny znak życia; Ciałem i krwią. O somatyzacji uczuć w twórczości Przybyszewskiego; Pierwszy Mistrz i ślad agonu. Brzozowski o Przybyszewskim; Przybyszewski i demony wczesnej nowoczesności.

Przekłady

niemiecki

artykułu O mizoginizmie fin de siècle’u: Kultur gegen Natur? Der misogyne Diskurs in der polnischen und der europäischen Literatur des fin de siecle. [Przeł.] H. Bereska. W: Übergänge und Verflechtungen. Kulturelle Transfers in Europa. Bern 2004.

5. Stanisław Przybyszewski. Europejczyk, Polak – patriota, gimnazjalista z Wągrowca. Wągrowiec: Wągrowiecka Oficyna Wydawnicza; przy współpracy Wągrowieckiego Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego im. S. Przybyszewskiego; Poznań: na zlecenie Stowarzyszenia Prasy Lokalnej 2016, 40 s. Wyd. 2 tamże 2017.

Monografia popularno-naukowa.

6. Wiek (nie)męski. Szkice o literaturze i varia. Posłowie: W. Kudyba. Kraków: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Oddział 2017, 241 s. Krakowska Biblioteka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich; t. 27.

Zawartość

I. Męskość i polityka: Wiek męski w prozie polskiej i europejskiej na przełomie stuleci; Erotyka i polityka (o procesie dojrzewania w prozie polskiej i niemieckiej w czasach przełomu); Sam przeciw Skorpionowi [dot.: M. Słomczyński: Krajobraz ze skorpionem]; Konsultanci, czyli zwariowany tygiel polityki i erotyki [dot.: S. Wroński: Konsultanci]. – II. Wyobraźnia i poezja: Strachy w oparach czarnego humoru [dot.: K. Turaj-Kalińska: Bracia Strach i inne opowiadania ]; Nie chciała być kobietą [dot.: B. Helbig: Inna od siebie ]; Bajkowa podróż do Ciemnej Doliny [dot.: A. Wojnarska-Maińska: Cykliści ]; „Poeci mnie zdradzą, należą do Gry” [dot. J. Kurylaka]; Pożary i „Weltschmerz” przemijania [dot.: W. Kulikowski: Po drugiej stronie pożaru]; Zdystansowana czułość blogostanu [dot.: M. Zabłocki: Blogostan]. – III. Krakowska „szkoła pisarzy”: Trampolina do sukcesu [wywiad]; Nie uczymy pisania – zawsze chcieliśmy kształcić pisarzy [wywiad]; O krakowskiej Szkole Pisarzy w roku jubileuszowym. – IV. „Uczniowie”: Kobiece „Odliczanie” [dot. tomu A. Boryczko]; Podróż Ewy [dot.: E. Wawrzyńska: Bagaż podręczny]; Rodzinny pamiętnik liryczny [dot.: A. Linek: Szept pumy / Whisper of Puma]; „Panta Deus”, czyli wszystko płynie ku miłości [dot. powieści K. Majewskiego]; Teatr we mgle [dot.: S. . Gajda: Mgła ]; Ludzie, konie i oniryczne pioruny [dot.: A. Czachor: Ciśnij piorunem nawet w śmierć]; Jaśni, jaspisowi, Jasia [dot.: E. Szumowska: Jaspiska Wola]. – V. Henryk Bereska: Przewoźnik między Rawą a Szprewą; Wojna zaczyna się w momencie, w którym milknie mowa [wywiad z H. Bereską]; Artysta życia; Architekt kulturowy pomostów, zmysłowy poeta, śląsko-berliński Europejczyk. – VI. O sztuce: Vermeer – wystawa stulecia [w muzeum Mauritshuis w Hadze w 1996]; Król pop-artu w Bielsku Białej (szkic o Andy Warholu); Akwedukty intrygujących metafor. O malarstwie Grzegorza Steca. – W. Kudyba: Spór z wiekiem klęski [posłowie].

7. Grzegorz Stec. Malarstwo. Czterdziestolecie = Paintings. A 40-year perspective. [Album]. Autorka albumu: G. Matuszek-Stec. Współpraca: G. Stec. Tłumaczenie na język angielski: E. Chruściel. Kraków: Gabriela Matuszek-Stec 2019, 318 s.

Publikacja towarzysząca wystawom: Biała Galeria Centrum, Nowohuckie Centrum Kultury, Kraków, 17 kwietnia – 20 maja 2019 roku, Galeria Pryzmat, Związek Polskich Artystów Plastyków, Okręg Krakowski, Kraków, 25 kwietnia – 15 maja 2019 roku.
Tekst w języku polskim i angielskim.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Naturalizm w dramacie Jana Kasprowicza „Świat się kończy!Rocznik Kasprowiczowski1995 s. 118–129.
Próba analizy stylu powieści Stanisława Przybyszewskiego (na przykładzie powieści „Krzyk”). „Ruch Literacki1979 nr 3 s. 201–211.
O modernistycznych wierszach Zofii Nałkowskiej. Pamiętnik Literacki 1981 nr 3 s. 309–327.
Współistnienie dwu poetyk: ekspresjonistycznej i modernistycznej w powieści „Krzyk” St[anisława] Przybyszewskiego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie 1981 nr 43 s. 83–102.
Ekspresjonistyczne misterium rewolucji. O „Miłosierdziu” Karola Huberta Rostworowskiego. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie1984 nr 2 s. 183–197.
Jak czytano powieści „wielkiego demoralizatora. Pamiętnik Literacki 1985 z. 2 s. 35–48 [dot. S. Przybyszewskiego].
Przybyszewski w oczach współczesnych. Przegląd Humanistyczny 1985 nr 9/10 s. 123140.
Stanisław Przybyszewski. W 50-lecie zgonu pisarza. Ruch Literacki 1985 nr 3 s. 237240.
Ekspresjonizm w dramatach Karola Huberta Rostworowskiego. W: Ekspresjonizm w literaturze Młodej Polski na tle literatury polskiej i obcej XX wieku. Lublin 1988 s. 71–102.
Stanisław Przybyszewski we wspomnieniach pisarzy niemieckich. Ruch Literacki 1989 nr 4–5 s. 357–374.
Unser Stachu”. Przybyszewski in den Erinnerungen deutscher Freunde. Tłumaczenie z języka polskiego D. Scholze. Zeitschrift für Slavische Philologie, Lipsk 1989 z. 1 s. 51–69.
Wzorzec modnego pisarza” (Stanisław Przybyszewski w utworach pisarzy niemieckich). „Pamiętnik Literacki1989 z. 3 s. 233–256, przekł. niemiecki: Das Muster eines Modeschriftstellers”. Stanisław Przybyszewski in den Werken deutscher Autoren. [Tłumaczenie z języka polskiego] D. Scholze. „Zeitschrift für Slawistik”, Berlin 1992 nr 3 s. 343–359.
Czy „Jedyny dla Jedynego”? O stosunku Przybyszewskiego do odbiorcy i publiczności literackiej. „Rocznik Komisji Historycznoliterackiej1990 t. 27 s. 127–140.
Seksualizm i androgynizm. O erotyce w twórczości Stanisława Przybyszewskiego. Rocznik Kasprowiczowski 1990 s. 95–113.
Słowiańskość w odbiorze Niemców na przełomie XIX i XX wieku (Stanisław Przybyszewski jako „echte slawische Erscheinung”). „Ruch Literacki1991 z. 6 s. 669–680, przekł. niemiecki: Die Rolle des Slawentums bei der Rezeption der Deutschen um die Jahrhundertwende XIX/XX (Stanisław Przybyszewski als eine „echte slawische Erscheinung”). W: The Slavs in the eyes of the Occident, the Occident in the eyes of the Slavs. Kraków 1992 s. 103–115.
O naturalizmie dramatu Kasprowicza „Świat się kończy. Rocznik Kasprowiczowski 1995 s. 118–129.
Confiteor. Przybyszewski o artyście i sztuce. „Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze = Krakìvs'kì Ukraïnoznavčì Zošiti1998/1999 t. 7/8 s. 71-78.
Między Schopenhauerem a Nietzschem. O koncepcji człowieka Stanisława Przybyszewskiego. W: Recepcja literacka i proces literacki. Kraków 1999 s. 11–27.
Dwa dramaty patriarchatu. (O „Norze” Ibsena i „Ojcu” Strindberga). Ruch Literacki 2000 z. 2 s. 189–203.
Emila Zoli teoria i praktyka naturalistycznego dramatu. Przegląd Humanistyczny 2000 nr 4 s. 8395.
O naturalistycznych jednoaktówkach Augusta Strindberga. W: Czytanie pozytywizmu. Poznań 2000 s. 141–158. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, t. 7.
Dojrzewanie i (czy) deprawacja. O „edukacyjnym” wątku w polskiej naturalistycznej dramaturgii. Ruch Literacki 2001 z. 2 s. 153163.
Modernistyczne wyznanie i wyzwanie: „Confiteor” Stanisława Przybyszewskiego; Upiory” Ibsena – tragedia dziedziczności czy spóźnionego poznania?; Panna Julia” Augusta Strindberga i nienawiść płci. W: Lektury polonistyczne. T. 2. Kraków 2001 s. 104–116; 316–329; 330–343.
Der (polnische) Schriftsteller, die „Provinz” und die „kleine Heimat. W: Der Autor und seine Provinz. Bucha bei Jena 2002 s. 12–18.
Erotyka i polityka czyli o prozie polskiej i niemieckiej ostatnich lat. „Dekada Literacka2002 nr 5/6 s. 40–53, przedruk w skróconej wersji w tejże: Wiek (nie)męski. Kraków 2017 [dot. m.in.: P. Huelle, S. Chwin, A. Libera, G. Grass, H.U. Treichel, B. Schlinck].
Misogynischer Diskurs in der europäischen Kultur um 1900. W: Übergänge und Verflechtungen. Bern 2004 s. 147169.
Stanisław Przybyszewski; Gabriela Zapolska. W: Literatura Młodej Polski. Historia Literatury Polskiej . T. VII. Bochnia – Kraków – Warszawa 2004, s. 29–50; 127–146.
Tomasz Weiss w kręgu Nietzschego i naturalistów. Rekonesans czy fundament? W: Dobra pamięć. Kraków 2005 s. 33–44.
Demontaż patriarchatu? O postaci ojca w naturalistycznej dramaturgii. „Prace Polonistyczne” Seria 61: 2006 t. 1 s. 143–154.
Dramat naturalistyczny, czyli życie podglądane przez okno. W: Most. Młoda Polska. Warszawa 2006 s. 2836.
Etyka destrukcji i archetyp sumienia w twórczości Stanisława Przybyszewskiego. W: Etyka i literatura. Warszawa 2006 s. 119129.
Neuroza – histeria – narcyzm. O wiwisekcjach artysty młodopolskiego. W: Z problemów prozy. Powieść o artyście. Toruń 2006 s. 197–213.
Przybyszewski in Danzig und Zoppot. [Przeł.] U. Steltner. W: Grenzüberschreitungen. Deutsche, Polen und Juden zwischen den Kulturen (1918–1939). München 2006 s. 154–172.
Über individuelle und kollektive Biographie in polnischer und deutscher Prosa der letzten Jahre. W: Berührungslinien. Hildesheim – Zürich – New York 2006 s. 201–217.
Czy mamy dziś kłopot z etyką? Kilka prostych refleksji. W: Literatura – Człowiek – Wartość. Księga Jubileuszowa dedykowana Bogusławowi Żurakowskiemu z okazji 50-lecia twórczości i 25-lecia pracy naukowej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Kraków 2007 s. 155–163.
(Männliche) Krankheit als Maskerade? Neurotiker, Hysteriker und Narzisse in der Künstlerprosa des polnischen Modernismus. [Przeł.] B. Helbig-Mischewski. W: Die Lust an der Maske. Frankfurt am Main 2007 s. 159–170.
Forma gorąca. Stanisława Przybyszewskiego eseje o sztuce. W: Literatura – punkty widzenia – światopoglądy. Prace ofiarowane Marcie Wyce. Kraków 2008 s. 115–128.
Henryk Bereska – Architekt kulturellen Brücken, Dichter der Sinne, schlesich-berliischer Europäer. [Przeł.] H. Petersen. W: Fährmann grenzenlos. Hildesheim – Zürich – New York 2008 s. 259–271.
Dzieci nędzy” Stanisława Przybyszewskiego – nihilistyczna apokalipsa. W: Nihilizm i historia. Studia z literatury XIX i XX wieku. Białystok – Warszawa 2009 s. 489–503.
Eksperymenty „Homo sapiens” Przybyszewskiego. W: Antreprener. Księga ofiarowana profesorowi Janowi Michalikowi w 70. rocznicę urodzin. Kraków 2009 s. 697–712.
Fantazmaty boskości i kont(r)teksty w twórczości Stanisława Przybyszewskiego. W: Literatura i wiara. Szczecin 2009 s. 7996.
Stare i nowe w teatrze na przełomie XIX i XX wieku. Sztuka naturalistyczna. W: Stare i nowe w teatrze. Kraków 2009 s. 17–36.
Teologia rozpaczy i diaboliczna kontrreligijność. O „Synagodze szatana” St[anisława] Przybyszewskiego. W: Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich. Seria 2. Wokół kultur śródziemnomorskich. T. 1. Literatura i słowo. Białystok 2009 s. 399410.
Upiorne zniewolenie. Odkryte i ukryte w dramatach Ibsena. W: Umysły zniewolone – literatura pod presją. Warszawa 2009 s. 243–251. „Napis” 2009 seria 15.
Jak Przybyszewski czytał Kasprowicza. W: Kasprowicz a Słowiańszczyzna. Zakopane 2010 s. 717.
Polonistyka w Niemczech – stan obecny, perspektywy, propozycje. W: Polonistyka bez granic. T. 1. Wiedza o literaturze i kulturze. Kraków 2010 s. 171–178.
Demony Przybyszewskiego, czyli o szatanie wczesnej nowoczesności. Stan Rzeczy 2011 nr 1 s. 117130.
Feminizm Marii Podrazy-Kwiatkowskiej. W: Z Kołomyi do Krakowa. Jubileusz Profesor Marii Podrazy-Kwiatkowskiej. Kraków 2011 s. 2529 .
Polityczno-erotyczne arcydzieło: „Lektor” Bernharda Schlinka. W: Arcydzieła literatury niemieckojęzycznej. Wrocław 2011 s. 409–416.
Czy jest kobieta w tych tekstach? O wczesnej twórczości Stanisława Przybyszewskiego. W: Modernizm. Zapowiedzi, krystalizacje, kontynuacje. Bydgoszcz 2013 s. 213230.
Jak dekadent Przybyszewski przekształcił się w Gdańsku w urzędnika patriotę. W: Widnokręgi literatury, wielogłosy krytyki. Kraków 2015 s. 283294.
Stanisław Przybyszewski o (twórcach) Skandynawii. W: Niepokój i poszukiwanie. Polscy i norwescy twórcy czasu przełomów. Warszawa 2016 s. 310–347, wersja angielska pt. Stanisław Przybyszewski on (the Artists of) Scandinavia. W: Anxiety and Exploration. Polish and Norwegian Artists at the Points of Breakthrough. Warszawa 2016 s. 316–353.
Witalizm i wstręt w literaturze modernistycznej. W: Młodopolski witalizm. Modernistyczne witalizmy. Kraków 2016 s. 63–76.
Artyści modernistyczni jako mniejszość – próba rekonesansu. Konteksty Kultury 2017 z. 1 s. 42–54, przedruk w: Być w mniejszości być mniejszością. Łódź 2019 s. 151–164. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp: 11 marca 2022].
Nieczyste sprawy”. O „Wampirze” Reymonta. W: Wskrzesić choćby chwilę”. Władysława Reymonta zmagania z myślą i formą. Poznań 2017 s. 225–236.
O ironii w „Biesach” Marii Komornickiej. Wielogłos2017 nr 2 s. 41–51, przedruk w: Ironia modernistów. Białystok 2018 s. 101–113.
Poetyckie przechadzki i przystanki Rolicza-Lidera. W: Poezja Wacława Rolicza-Liedera. Kraków 2017 s. 187–197.
Strącona bogini – Inna od siebie. „Teksty Drugie2017 nr 5 s. 209218.
Twórcze pisanie – specyfika studiów podyplomowych (na przykładzie najstarszej w Polsce szkoły pisarzy – Studium Literacko-Artystycznego UJ). „Zagadnienia Rodzajów Literackich2017 z. 1 s. 147–155.
Gdy wstaniemy z martwych. Epilog dramatyczny Henryka Ibsena. „Wielogłos2018 nr 2 s. 1–13, przedruk w: Dramaty zapomniane – niedoczytane – pominięte. Warszawa 2018 s. 476–486.
O Marii Komornickiej językiem naukowym i literackim (Brygidy Helbig i Izabeli Filipiak). W: Kobieta w oczach kobiet. Warszawa 2019 s. 15–26.
Z (i do) wnętrza Ziemi. Miłosno-śmiercionośne i wojenne apokalipsy Przybyszewskiego. W: Literackie podróże do wnętrza Ziemi. Białystok – Opole 2020 s. 393–403.
O „Wigiliach” Stanisława Przybyszewskiego. Ruch Literacki 2021 z. 2 s. 159–174.
Płeć w sztuce i jej interpretacje (nie tylko o Przybyszewskim ekfrazującym Vigelanda). W: Odcisk palca – rozległy labirynt. Kraków 2021 s. 647658.
O „Androgyne” Stanisława Przybyszewskiego. W: Poezja polska ostatnich dwustu lat. Kraków 2022 s. 119128.
O krytycznej edycji „Dzieł literackich” Stanisława Przybyszewskiego. W: Narracja dyskurs historia. Warszawa 2022 s. 225–231.
Zatoka Coruñi” i „Bańki mydlane” – Lutosławski czyta Przybyszewskiego. W: Wincenty Lutosławski i literatura. Kraków – Białystok 2022 s. 229–242.

Przekłady

1. D. Kalka: Wszystko to tylko teatr i inne opowiadania. Tłumaczenie: M. Śnieciński, G. Matuszek. Poznań: Obserwator 1999, 124 s. Biblioteka Niemiecka.
2. H. Bereska: Familoki (przekłady wierszy). Przeł. G. Matuszek. Kraków: Księgarnia Akademicka 2001, 60 s.
3. F. Mitterer: Teatr zaangażowany. [Tłumaczenie: G. Matuszek. i inni]. Sulejówek: Agencja Dramatu i Teatru „Adit [2003], 387 s.
4. Teatr Studio am Salzufer. Tadeusz Różewicz Bühne. 10 lat polsko-niemieckiej sceny w Berlinie. Pod red. J. Szarek. Tłumaczenie wierszy: B. Hartmann, G. Matuszek, B. Baran. Tłumaczenie artykułów, recenzji, wywiadów: J. Szarek. Kraków: Księgarnia Akademicka 2015, 510 s.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Z dziejów polskiej nauki o literaturze. Materiały sesji naukowej zorganizowanej przez Instytut Filologii Polskiej w 200 rocznicę powstania Katedry Literatury w Szkole Głównej Koronnej 22–24 listopada 1982. Pod red. H. Markiewicza i G. Matuszek. T. 1–3. Warszawa; Kraków: Uniwersytet Jagielloński: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1987, 1988, 1990, 184 + 122 + 144 s. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie.
2. S. Przybyszewski: Dzieci szatana. [Powieść]. Oprac. tekstu, nota edytorska, przypisy i posłowie: G. Matuszek. Kraków: Oficyna Literacka 1993, 201 s.
3. S. Przybyszewski: Synagoga szatana i inne eseje. Wyboru dokonała, wstępem opatrzyła i przeł. z niemieckiego G. Matuszek. Szkic pt. Z psychologii jednostki twórczej – Chopin i Nietzsche w tłumaczeniu S. Helsztyńskiego. Kraków: Oficyna Literacka 1995, 247 s. Wyd. 2 tamże 1997.
4. Über Stanislaw Przybyszewski: Rezensionen, Erinnerungen, Porträts, Studien (1892–1995). Rezeptionsdokumente aus 100 Jahren. [Red.] G. Matuszek. Paderborn: Igel Verlag Wissenschaft 1995, 349 s.
5. Recepcja literacka i proces literacki. O polsko-niemieckich kontaktach literackich od modernizmu po okres międzywojenny = Literarische Rezeption und literarischer Prozess. Zu den polnisch-deutschen Wechselbeziehungen vom Modernismus bis in die Zwischenkriegszeit. Red.: G. Ritz, G. Matuszek. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 1999, 309 s.
Materiały z sesji naukowej: Bolden i Raperswil wrzesień 1997.
Tekst częściowo niemiecki i tłumaczony z niemieckiego.
6. Lektury polonistyczne. T. 2: Od realizmu do preekspresjonizmu. Red. G. Matuszek. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2001, 387 s.
7. Spojrzenia. Literatura polska w Europie. Język polski wobec języków Unii Europejskiej. Materiały z I międzynarodowej konferencji studenckiej, Kraków 10 maja 1999 r. Opiekun naukowy: G. Matuszek. Red. E. Białoń. Kraków: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Krakowskiej 2001, 123 s. Instytut Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zawiera artykuły tłumaczone z niemieckiego, francuskiego, czeskiego.
8. S. Przybyszewski: Poematy prozą. Wybór, wstęp pt. Melancholik, mistyk, narcystyczny kochanek, samotny homo dolorosus i oprac.: G. Matuszek. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003, 581 s.
Tekst w języku polskim i niemieckim.
9. Literatura wobec nowej rzeczywistości. Pod red. G. Matuszek. Kraków: Księgarnia Akademicka 2005, 365 s.
Materiały z Festiwalu Literackiego, który odbył się w Krakowie w dniach 3–5 czerwca 2004 roku.
10. Pretekst. [Antologia]. Red. G. Matuszek. Kraków: Księgarnia Akademicka 2005, 282 s.
Antologia zawiera teksty literackie absolwentów Studium Literacko-Artystycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
11. Po(st)mosty. Polacy i Niemcy w nowej Europie. Tom poświęcony pamięci Henryka Bereski. Pod red. G. Matuszek. Kraków: Księgarnia Akademicka 2006, 461 s.

Przekłady

niemiecki

Fährmann grenzenlos – Deutsche und Polen im heutigen Europa. Zum Gedenken an Henryk Bereska. [Przeł.] H. Petersen [et al.]. Hildesheim; Zürich 2008.
12. Krynickie Jesienie Literackie. Poezje, eseje, głosy. Pod red. G. Matuszek. Kraków: Instytut Wydawniczy „Maximum 2007, 279 s.
Wydano z okazji jubileuszu imprezy literackiej Krynickie Jesienie Literackie.
13. Poeziâ jednanâ. Virši z Krakova. [Antologia]. [Wstęp i red.:] G. Matuszek. [Przeł.:] O. Gordon, E. Baran. Lwów 2008, 71 s.
14. M. Zabłocki: Blogostan_01. [Wybór wierszy]. Wybór i posłowie: G. Matuszek. Warszawa: Czuły Barbarzyńca Press 2010, 70 s.
15. Stanisław Przybyszewski. Antologia. Wybór, wstęp i oprac.: G. Matuszek. Warszawa: Hachette Polska 2013, 186 s.
16. Przybyszewski. Rewizje i filiacje. Pod. red. G. Matuszek. Kraków: Księgarnia Akademicka 2015, 392 s.
Zawiera też: Bibliografia prac o Przybyszewskim (wybór), s. 351– 367.
17. Twórcze pisanie w teorii i praktyce. Pod red. G. Matuszek i H. Siei-Skrzypulec. Kraków: Księgarnia Akademicka; Stowarzyszenie Absolwentów, Wykładowców i Słuchaczy Studium Literacko-Artystycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego 2015, 288 s.
18. M. Zabłocki: Koleżanki mojej żony czyli Blogostan_02. [Wybór wierszy]. Wybór i red.: G. Matuszek. Warszawa: Czuły Barbarzyńca Press; Kraków: Poemat 2015, 62 s.
19. SLApidarium. Antologia utworów absolwentów Studiów Literacko-Artystycznych UJ na 25-lecie. Pod red. J. Graboś, K. Czarneckiej, M. Skuchy, G. Matuszek. Kraków: Księgarnia Akademicka 2019, 500 s. Seria Studium Literacko-Artystycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
20. S. Przybyszewski: Proza poetycka. Pentalogia. Wstęp, edycja, komentarze i dodatek krytyczny: G. Matuszek-Stec. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2022, 633 s.

Zawartość

Requiem aeternam. Trzecia księga Pentateuchu; Z cyklu Wigilii (na tym padole płaczu); De profundis; Androgyne; Nad morzem.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2022.

Wywiady

Przybyszewski szuka Boga. Rozm. R. Kozik. „Gazeta Wyborcza1995 nr 219 dod. „Gazeta w Krakowie” [dot.: Der geniale Pole?].
Der geniale Pole”? Rozm. K.T. Nowak. „Przekrój 1998 nr 38 [dot. bieżącej recepcji twórczości S. Przybyszewskiego].
Talent i nauka. Rozm. T. Kornaś. Alma Mater 2004 nr 63.
Trampolina do sukcesu. Rozm. K. Kwiecień. W: Pretekst. Antologia. Kraków 2005, przedruk w: G. Matuszek: Wiek (nie)męski. Kraków 2017.
Przestrzeń rozpraszania niepewności. Rozm. A. Kamińska-Janowicz. Alma Mater 2009 nr 117.
Czy można nauczyć się pisać? Rozm. A. Kaminska-Janowicz. „Kraków2010 nr 4.

„Der geniale Pole?” Niemcy o Stanisławie Przybyszewskim (1892–1992)

J. Strzałka: Przybyszewski redivivus? (G. Matuszek, „Der geniale Pole”? Niemcy o Stanisławie Przybyszewskim). „Tygodnik Powszechny1993 nr 33.
J. Sosnowski: Powrót meteoru. „Gazeta Wyborcza1994 nr 13.
R. Taborski: Książka o odbiorze Przybyszewskiego w Niemczech. „Przegląd Humanistyczny1994 nr 2.
M. Krassowski. „Wiadomości Kulturalne1996 nr 20.
K. Lipiński. „Ruch Literacki1996 z. 5.
W. Paulsen: Gabriela Matuszek, Über Stanislas Przybyszewski. „Deutsche Bücher1996 [nr] 4.
W. Gutowski. „Pamiętnik Literacki1997 z. 2 [dot. wyd. 2].

Zob. też Wywiady.

Naturalistyczne dramaty

R. Papieski: Naturalizm w siedmiu odsłonach. „Nowe Książki2001 nr 9.
W. Zwinogrodzka: Pożyteczna monografia. „Literatura na Świecie2001 nr 8/9.
K. Sadkowska. „Pamiętnik Literacki2003 z. 4.
T. Sobieraj: Naturalizm wielki i nieznany. „Polonistyka2003 nr 8.
T. Sobieraj. „Przegląd Humanistyczny2003 nr 6.
J. Michalik. Ruch Literacki 2004 z. 4/5.
K. Ruta-Rutkowska: Historia dramatu naturalistycznego według Gabrieli Matuszek. Teksty Drugie 2004 nr 6.

Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny

D. Trześniowski: Bolesna lekcja nowoczesności Gabrieli Matuszek „Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny. Wielogłos 2008 nr 2.
B. Rogatko: Nowoczesny ślad Przybyszewskiego. Dekada Literacka 2009 nr 3.
E. Skorupa: Nowoczesny „arcykapłan synagogi szatana. „Kraków2009 nr 9.

Maski i demony wczesnego modernizmu

M. Kurkiewicz: Zdejmowanie masek i de(-)maskowanie demonów. Ruch Literacki 2015 z. 5.
G. Legutko: Wczesny modernizm w demonicznej odsłonie. Pamiętnik Literacki 2016 z. 2.

Wiek (nie)męski

M. Piętniewicz: Jak wychować pisarza?Topos2018 nr 2.

S. Przybyszewski: Synagoga szatana i inne eseje

G. Igliński. „Pamiętnik Literacki1996 z. 3.

Po(st)mosty

M. Filipowicz-Rudek: Most berliński. O przekładach, mostach i postmostach. W: J. Brzozowski, J. Konieczna-Twardzikowa, M. Filipowicz-Rudek: Między oryginałem i przekładem. T. XII. Głos i dźwięk w przekładzie. Kraków 2006.
B. Molo. „Krakowskie Studia Międzynarodowe2008 nr 4 [dot. tłumaczenia na język niemiecki].
K. Steinke. „Informationsmittel (IFB)” [on-line] 2008 [z.] 1/2 Link wygasł [dot. tłumaczenia na język niemiecki].
M. Parys Liskowski: Vermittler zwischen den Kulturen. Zum Gedanken an Henryk Bereska . POLEN und wir 2009 [nr] 1 [dot. tłumaczenia na język niemiecki].