BIO

[P] Born on 23 March 1966 in Bielsko-Biała. He was raised in the village of Jasienica in the Cieszyn region of Silesia. After completing his advanced secondary education in 1986, he studied Polish philology at the University of Silesia (UŚ) in Katowice. As a student, he had a part-time job as a night watchman at a transport depot in Sosnowiec-Niwka. He graduated with a master's degree in 1991 and then took up a post at the Department of Post-Romantic Literary History that was part of the Institute of the Study of Polish Literature – INoLP (which from 2005 was named after Ireneusz Opacki and in 2009 became the Institute of Literary Studies) at UŚ. He made his debut in 1994 with the article Co to jest „Z”? Postać literacka w przestrzeni intertekstualnej Parnickiego „I u możnych dziwny” (What is 'Z'? Literary protagonists in the intertextual space of Parnicki's "I u możnych dziwny" [Odd Among the Mighty]), which appeared in the journal "Pamiętnik Literacki" (vol. 1). He was awarded a doctorate from UŚ in 1997 for his dissertation Mimesis w „Twarzy Księżyca” Teodora Parnickiego (Mimesis in Teodor Parnicki's "Twarz Księżyca" [The Face of the Moon]). He was supervised by Prof. Krzysztof Kłosiński. He subsequently took up a position as a lecturer. His research focused on themes including the history of Positivist literature, particularly the works of Henryk Sienkiewicz, and Modernist literature; the history and theory of the novel, including the work of Teodor Parnicki; the anthropology of narration; connections between literature and film; and the social function of literary studies. His articles, essays and reviews continued to appear in "Pamiętnik Literacki" (1996, 2006, 2009, and 2012) as well as in other periodicals, including "FA-art" (intermittently 1995-2010), "Tygodnik Powszechny" (since 2003), and "Świat i Słowo" (2005, 2007, and 2010; he served on its Editorial Committee before being appointed to its Scientific Council in 2023). He expanded his popularizing activities, giving talks on the subject of the connections between film and literature as part of youth film academies (1992-2017) as well as public lectures for schoolchildren from Silesia and the Coal Basin (since 1997). He joined the T. Parnicki Literary Society, serving as its vice president from 2006. He was a member of the University Accreditation Commission (UKA; until 2017) and the Historical Commission of the Polish Academy of Sciences' Katowice Branch. He conceived and implemented a programme of interdisciplinary individual studies at UŚ. He served as a mentor to the Academic Circle of Students of the Interfaculty Indivudual Humanities Programme (MISH) between 2007 and 2010. In 2011, he served as director of MISH and then from 2014 as director of the College of Interdisciplinary Individual Studies (ISM). He was a tutor for MISH students and then later at the ISM College. He also conceived and implemented the module Praca w zespołach ds. opracowywania rozwiązań problemów niejednorodnych (Working in teams finding solutions to heterogeneous problems). He was involved in the research project Stanisław Brzozowski – (Ko)repetycje. Z genealogii nowoczesnej literatury i kultury w Polsce (Stanisław Brzozowski: (Re)Teaching. On the genealogy of modern literature and culture in Poland; 2009-12). He was awarded a habilitation degree in 2010 for his academic achievements and the study Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy (Sienkiewicz's Bodies: Studies on gender and violence), for which he received the Gdynia Literary Prize. He was subsequently appointed associate professor at UŚ. Between 2012 and 2020, he was vice-rector for education and students at UŚ. He was a member of the editorial board of the Polish studies journal "Śląskie Studia Polonistyczne" and served on the programme council of the legal college quarterly "Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury" from 2014. His articles, essays and reviews continued to appear in periodicals including "Tygodnik Powszechny" and its supplements such as "Książki w Tygodniku" (2011-14). In 2021, alongside Katarzyna Kubisiowska he co-authored the podcast Punkt zwrotny (Turning Point), which was part of the periodical's podcast discussion series Podkast Powszechny. He also collaborated with the current affairs weekly "Polityka" (from 2012; becoming a regular correspondent in 2022), the daily "Gazeta Wyborcza" (from 2013) and the book magazine "Książki" (from 2014). He was co-creator and co-organizer of a series of interdisciplinary conferences and seminars run in collaboration with the Katowice Music Academy. He travelled to Italy (2011, Universita degli Studi di Bari) and the Germany (2013, the Slavonic Studies section at the Faculty of Languages and Literature at the University of Freiburg) as a visiting lecturer. In 2012, he was a visiting professor at the University of Warsaw (UW) where he developed a support programme for doctoral researchers and university teachers titled Nowoczesny Uniwersytet – kompleksowy (Complex, modern University). He was a juror on the Kacze Pióro (Duck Feather) National Review of Children and Youth Literature organized at the Youth Palace in Katowice, on the Wiosna Literacka (Literary Spring) National Literary Competition in Sławków in 2011, the Strefy Kontaktu (Contact Zones) Playwriting Festival organized by the City of Wroclaw and the city's Współczesny (Contemporary) Theatre from 2017. He was a guest and co-presenter at the Conrad Festival in Krakow between 2012 and 2015. At the 2019 edition of the literary festival, he gave the Annual Joseph Conrad Lecture. His talk was titled Rzeczywistość szuka literatury (Reality as the art of literature). He was appointed to the chapter responsible for awarding grants in the field of culture issued by the Marshall of the Voivodeship of Silesia. Between 2012 and 2015, he served on the jury of the Nike Literary Prize, chairing it in 2015. In 2016, he was appointed Director General of the Silesian Science Festival in Katowice. He was awarded the title of professor of the humanities in 2016. He won the Kazimierz Wyka Prize in 2017 for outstanding achievements in essay-writing and literary and artistic criticism. With the passing of a new statute of the University of Silesia in 2019 and subsequent organizational changes, he continued to work in the Faculty of Humanities, now at the Institute of Literary Studies. In 2020, he was elected rector of UŚ for the 2020-24 term and also deputy chair of the Conference of Rectors of Polish Universities (KRUP) for the 2020-24 term. In March 2020, he started co-hosting the podcast Poczet Pisarzy Polskich (Retinue of Polish Writers) alongside Ewa Niewiadomska for Radio Katowice. In 2023, he was appointed chair of the chapter of the Ranking of Grammar Schools and Technical Schools organized by the Perspektywy portal. He is married to the UŚ literary studies scholars Krystyna. They have two sons.

Twórczość

1. Zdobyć historię. Problem przedstawienia w „Twarzy księżyca” Teodora Parnickiego. Katowice: Gnome 1999, 118 s.

Rozprawa doktorska.

2. [Wstęp do:] T. Parnicki: Tylko Beatrycze. Oprac. tekstu i komentarz: I. Gielata. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 2001, s. I-CLX. Biblioteka Narodowa I, 304 .

3. Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2009, 423 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2698. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 2010, wyd. 3 2015; wyd. 2 rozszerzone Wołowiec:Wydawnictwo Czarne 2018 , 566 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako jako dokument elektroniczny: Wołowiec: Wydawnictwo Czarne 2018 , pliki w formacie MOBI, EPUB .
Praca habilitacyjna.

Nagrody

Nagroda Literacka Gdynia w kategorii eseistyki w 2010 .

Zawartość

Jasienkiewicz [dot. ról autorskich: pisarza i dziennikarza]: Projekt; Rozchwianie; Tylko artysta; Dopowiadanie Sienkiewicza. – Miejsca po ojcach: Puste znaczenie; We władzy performatywów; Syn, który się waha; „i”? – Płeć idei: Alegoria straty; Czy Sarmatki mają ciała?; „Trzeba świat zaludniać!”; We mgle; Płeć idei. – Eros w żałobie. – Śmiech Zagłoby: „Nieznajomy człowiek z bezczelną twarzą warchoła i opoja”; Stary Don Juan; „ Nikt się nie śmieje! Nikt się nie śmieje!”; „I klnąc, odmawia pacierz lub dwa w trwodze” ; Kontrnarrator. – Popisy przemocy: Tekst w afekcie; Pismo przemocy; Czytanie rany; Praca zabijania; Folga; „Budowniczy lustra”. – Krzepa: Wrogowie życia; Choroba na Francję; Muskuły myślenia; O potrzebie „Trylogii” dla życia nowoczesnego; Niewczesny suplement (heraklitejski); Słabnąca ręka. – [W wyd. rozszerzonym nadto:] Suplement: Męskość Stasia [poz. ].

Przekłady

angielski

Sienkiewicz's Bodies. Studies of gender and violence. [Przeł.] D. Malcolm. Frankfurt am Main 2015. Polish Studies Transdisciplinary Perspectives, vol. 10 .

4. Znakowanie trawy albo Praktyki filologii. [Szkice]. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2011, 235 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2872 .

Zawartość

Komiwojażer wiedzy o literaturze [refleksje pisarza i badacza]; Filologia jako akt wiary; Kompleks Darwina [koncepcja K. Darwina a literatura piękna; m.in. o twórczości E. Orzeszkowej, H. Sienkiewicza, B. Prusa]; Antygona w wielkim mieście („A… B… C…”) [dot. E. Orzeszkowa: A...B...C...]; Co gra „Katarynka” Prusa?; Konopnicka totalna. Przypowieść antropologiczna. [Współautor:] I. Gielata [dot.: M. Konopnicka: Nasza szkapa]; Męskość Stasia [dot.: H. Sienkiewicz: W pustyni i w puszczy; Listy z Afryki]; Śmiech ze „Słówek” [dot.: T. Żeleński (Boy): Słówka]; Jak Tuwim napisał wiersz Baudelaire'a [dot.: Ch. Baudleaire: Do przechodzacej; J. Tuwim: Colloquium niedzielne na ulicy]; Filolog w supermarkecie [motyw sklepu w literaturze; dot.: P. Prus: Lalka; także o twórczości Ch. Baudleaire'a]; My, dziewiętnastowieczni [o projekcie krytycznym S. Brzozowskiego]; Wuj Tarabuk i nędza pisania [o współczesnych interakcjch miedzy pisaniem i czytaniem; dot. także: B. Leśmian: Przygody Sindbada Żeglarza]; Znakowanie trawy [o topografii przyrody w literaturze].

5. Dobrze się myśli literaturą. [Eseje]. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne; Katowice: Uniwersytet Śląski 2016, 284 s. Poza serią. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 2016 ; wyd. 3 Wołowiec: Wydawnictwo Czarne 2022 .

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Wołowiec : Wydawnictwo Czarne 2016 , pliki w formacie MOBI, EPUB .

Nagrody

Śląski Wawrzyn Literacki w 2016.

Zawartość

Deklaracje [o statusie literatury]; Trzeba kupić tę miłość [dot. B. Prusa]; Kod QV [dot.: H. Sienkiewicz: Quo vadis]; Ban, ban, Kali(ban) [dot.: H. Sienkiewicz: W pustyni i w puszczy]; Maszyna do pisania [dot. J.I. Kraszewskiego]; Szary geniusz [dot. B. Prusa]; Kto jeszcze umrze przez Robespierre’a? [dot. S. Przybyszewskiej; nawiązanie do: H. Mantel: W komnatach Wolf Hall]; Dziewczyny mądre: Hanna Malewska; Oczy architekta [dot. twórczości F. Springera]; Poeta strachu [dot. S. Mrożka]; Latający kret [polemika z poglądami J.M. Rymkiewicza]; Esesman, mój bliźni [dot.: I. Karpowicz: Sońka]; Chłopski lament [dot.: A. Stasiuk: Wschód]; Smak ucieczki. O [M.] Bieńczyku; Śląska bestia [dot.: Sz. Twardoch: Drach]; Życie z [Stanisławem] Brzozowskim [o pracach A. Mencwela]; Szkopuł i koniektura [dot. wizji historii H. Sienkiewicza]; Trzy ucieczki Boga [wokół poematu F. A. Pessoa: Strażnik trzód]; Popiół na pół [wokół twórczości J. Donne'a].

6. Wiele tytułów. [Eseje]. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne; Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach 2019 , 296, [8] s.

Wyd. jako dokument elektroniczny: Wołowiec: Wydawnictwo Czarne 2016, pliki w formacie MOBI, EPUP.

Zawartość

Sygnaliści: Humanista sygnalista [fikcja literacka a kwestie poznawcze]; Wybuchowe znaki [o roli sztuki w niwelowaniu konfliktów społecznych; wokół Austinowskiej kwestii performatywów]; Uśmiechy Syzyfa [dot. A. Camusa]; Kwadrat afrykański [J.] Conrada i [H.] Sienkiewicza; Głośna nieobecność. Dylan i Nobel [dot. milczenia B. Dylana po otrzymaniu literackiej Nagrody Nobla]. – Dwa studia: Żegnaj, „Lalko” [B. Prusa]; Bierność polityczna „Chłopów” [W. Reymonta]. – Ćwiczenia z wyobraźni teologicznej: Rodzić się po ludzku [teologia wobec kwestii bólów porodowych Marii, matki Jezusa]; Śmiech Jezusa [o temacie pomijanym w Biblii i teologii]; Włosy Absaloma [zagadnienie długich włosów w aspektach kultury, literatury, Bibliii i teologii]; Jego prawa stopa [o stopie Jezusa w kontekscie teologii]; Nie ma księdza poza Kościołem [o paradoksach społecznej pozycji księży]. – Ku sobie: Uwagi o Niepowstałym dzienniku nieodbytej podróży; Pożegnanie z Europą latem 2017 roku [Europa a narodowe partykularyzmy]; Ja, wybierając los mój, wybrałem śląski [tekst autobiograficzny]; Przy kałuży [o rodzinnym miasteczku autora].

7. Czytać, dużo czytać. [Eseje]. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne 2023, 246, [9] s. Poza serią .

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Wołowiec: Wydawnictwo Czarne 2023 , pliki w formacie Mobi, Epub .

Zawartość

Gwoli pożytku wszelkich stworzeń [wstęp]. – Nie trzeba być tylko sobą: Człowiek skulony [edukacja humanistyczna a tożsamość narodowa]; „Polaków portret własny” – powrót [wokół specyfiki wystaw formujących poczucie tożsamości narodowej]; Kompleks Darwina [w kontekście literatury polskiego pozytywizmu; dot. głównie twórczości E. Orzeszkowej, B. Prusa, H. Sienkiewicza]; Jak reformuje się młotem [dot. społecznego odbioru literatury niemieckiej, protestanckiej i luterańskiej]. – Mój głos, ich słowa: Po Pilchu [o twórczości J. Pilcha]; Zorba, czyli życie niepolityczne [dot.: N. Kazantzakis: Grek Zorba]; Pani Literatura [dot. twórczości O. Tokarczuk]; Konfuzjon [dot.: O. Tokarczuk: Empuzjon]. – Po swoje: Moje zdziecinnienia [wokół kultury masowej i popularnej]; Epitafium dla Wiślnej 12 [wspomnienia dot. „Tygodnika Powszechnego” i jego siedziby]; „Po każdym grudniu przychodzi znów maj” [pomiędzy czułą pamięcią a czułą narracją; dot. m.in. koncepcji O. Tokarczuk oraz pisarstwa A. Lyski]; Religia osieroconych [mechanizmy społecznego wykluczenia w kontekscie pozamałżeńskich ciąż i nieślubnych dzieci; z analogiami do Biblii]; Z Jego światłem [wokół symboliki światła rozumu]; Tam i z powrotem [o koncepcjach piekła].

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Co to jest „Z.”? Postać literacka w przestrzeni intertekstualnej. Parnickiego „I u możnych dziwny”. „Pamiętnik Literacki1994 z. 1 s. 102-122 .
O przedstawieniu ciąży i macierzyństwa w „Trylogii” Henryka Sienkiewicza . (Próba lektury feministycznej). Pamiętnik Literacki 1996 z. 4 s. 49-63, przedruk pt. Ciąża w „Trylogii”"Henryka Sienkiewicza. Próba lektury feministycznej. W: Modernizm i feminizm. Postacie kobiece w literaturze polskiej i obcej. Lublin 2001 s. 61-74 .
Po co on tak komplikuje?” Próba odpowiedzi na to denerwujące pytanie na przykładzie analizy drugiej części „Twarzy księżyca” Teodora Parnickiego. „Dykcja1997 nr 5 s. 136-145 .
Między fabułą a zdarzeniem. O II części „Twarzy księżyca”. W: Świat Parnickiego. Wrocław 1999 s. 25-34 .
Historia jako przeszkoda dla inicjacji. O „Tylko Beatrycze” Teodora Parnickiego. W: Z problemów prozy. Powieść inicjacyjna. Łysomice [2003] s. 401-416 .
Topos jako miejsce zmysłowe. W: Więzy tradycji. Bielsko-Biała 2005 s. 339-347 .
Martwe kobiety. „Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza2006 s. 59-73, przedruk w: Sienkiewicz dzisiaj. Eseje o twórczości autora „Trylogii. Warszawa 2016 s. 305-321 .
Maski czytania. W: Intymność wyrażona. Katowice 2006 s. 29-48 .
Miejsca po ojcach. „Prace Polonistyczne2006 ser. 61 t. 1 s. 19-31 [dot. H. Sienkiewicza] .
Płaszczyzny przeszłości. Pilch, Szczepański, Wantuła. W: Obraz minulosti v současné české a polské literatuře. Katowice 2006 s. 112-130 .
Śmiech Zagłoby. W: Poza historią. Katowice 2006 s. 110-126 .
Idea i literacki obraz pracy w prozie pozytywizmu. W: Praca. Dobro indywidualne i społeczne. Katowice 2007 s. 101-114 .
Krzepa. O potrzebie historii dla życia nowoczesnego. W: Henryk Sienkiewicz w kulturze polskiej. Lublin 2007 s. 185-194 .
Praca zabijania. Świat i Słowo 2007 nr 2 s. 245-255 [dot. H. Sienkiewicz: Trylogia] .
Rana jako tekst wojny. U Sienkiewicza i Żeromskiego. W: Zamieranie. Interpretacje. Katowice 2007 s. 11-29 .
Między Daudetem a Zolą. Spór Sienkiewicza z nowoczesnością francuską. W: Dialog międzykulturowy w (o) literaturze polskiej. Szczecin 2008 s. 297-318 .
Śmiech z prozy, śmiech z poezji. Na podstawie twórczości Henryka Sienkiewicza i Tadeusza Żeleńskiego (Boya). W: Odcienie humoru. Piotrków Trybunalski 2008 s. 149-157 .
Aleksandra w lustrze corridy. „uniGender ” [on-line] 2009 nr 1. Dostępny w Internecie: Link wygasł [o walkach byków obserwowanych przez H. Sienkiewicza] .
Biologia literatury. Świat i Słowo 2010 nr 1 s. 63-74 .
Teoria literatury jako akt wiary. FA-art 2010 nr 3/4 s. 76-89, przedruk w: Teoria nad-interpretacją. Katowice 2012 s. 12-29 .
Modernizowanie świętości. W: Krzyżowcy i nie tylko. Studia i szkice o twórczości Zofii Kossak. Katowice 2011 s. 73-80 .
My dziewiętnastowieczni albo krytyka spóźnionych. „Teksty Drugie2011 nr 5 s. 275-283 [dot. prac S. Brzozowskiego] .
Modernizowanie Sienkiewicza. „Pamiętnik Literacki2012 z. 3 s. 231-239 .
Niewspółmierność historii literatury z historiami innych. Postscriptum Polonistyczne 2012 nr 1 s. 63-70, przedruk w: Przyszłość polonistyki. Koncepcje – rewizje – przemiany . Katowice 2013 s. 91-104. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 3023 .
Problematyka inicjacyjna a dyskurs kolonialny. W: Wokół „W pustyni i w puszczy”. W stulecie pierwodruku powieści. Koncepcja: J. Axer, T. Bujnicki. Kraków [2012] s. 325-342 .
Wszyscy jesteśmy potworami. [Współautor:] M. Marcela. [Wstęp w:] Potwory – hybrydy – mutanty – pogranicza ludzkiej natury. Katowice 2012 s. 7-14 .
Sienkiewicz dla dorosłych. W: Nowe odsłony klasyki w szkole. Lliteratura XIX wieku. Katowice 2013 s. 179-189. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 3030 .
Epitafia dla architektury. O książkach Filipa Springera. W: Zamieranie fikcji. Katowice 2014 s. 195-212 .
Komu opowiadać o przeszłości literatury polskiej. W: Polonistyka dziś – kształcenie dla jutra. T. 1. Kraków 2014 s. 295-303 .
Trzy ucieczki Boga. Tygodnik Powszechny 2014 nr 51/52 s. 16-19, przedruk z podtytułem: (Esej miejscami fabularyzowany). W: Balaghan. Mikroświaty i nanohistorie. Katowice 2015 s. 193-203 .
Ekonomia polityczna lalek. Napis 2015 seria 21 s. 185-197 [dot.: B. Prus: Lalka] .
Imiona-maski. Ur(s)us i Kali. W: Sienkiewicz z innej strony. Warszawa 2015 s. 293-303 .
Kto komu skręcił kark w „Quo vadis”? W: Fundamenty czy fundamentalizmy? Antyk grecko-rzymski i Biblia w szkole. Warszawa 2015 s. 136-147 .
Sienkiewicza świat bez ojców. Śląskie Studia Polonistyczne 2015 nr 2 s. 13-23 .
Być dziwnym. W: Nauczyciel akademicki. Etos i warsztat. Piaseczno 2016 s. 1-9 .
Darwinizm. W: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764-1918. T. 1: A-M. Warszawa 2016 s. 165-181 .
Literaturgeschichte als Anthropologiedes Eigenen. Welt der Slaven”, Wiesbaden 2016 t. 1 s. 70-83 .
Uwagi o „Niepowstałym dzienniku nieodbytej podróży. W: Piłeczka. Studia o ruchu i melancholii. Katowice 2016 s. 247-262. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 3492 .
Włosy Absaloma. W: Polytropos. Na drogach Tadeusza Sławka = Tracing Tadeusz Sławeks's routes. Katowice 2016 s. 377-388. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 3496 .
Filologia i John Wayne. W: Wiedza niezdyscyplinowana. Meandry międzyobszarowości. Katowice 2017 s. 57-71 .
Humanistyka literaturoznawcza w dobie nowych konfliktów plemiennych. Próba wykonania ruchu. Teksty Drugie 2017 nr 1 s. 60-69, przedruk w: Nowa Humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii. Warszawa 2017 s. 515-525 .
Sienkiewicz neutre dans la Suisse neutre. W: Sienkiewicz, voyageur dans le temps et dans l'espace. Lettres d'Amérique. Extraits. Paris 2018 s. 63-76 .
Skryty w swoim cieniu. Dialog 2018 nr 12 s. 19-29 [dot. H. Sienkiewicza] .
Na marginesie nauki czyli Zarządzanie kształceniem studentów w nowych statutach uczelni. [Współautor:] K. Wasilewski. W: Innowacje i konserwatyzm 2.0. Polskie uczelnie w procesie przemian. Toruń 2020 s. 195-216 .
Ślady uwikłania. W: Prognoza niepogody. Literatura polska w XXI wieku. Wołowiec 2020 s. 156- 174 .

Prace redakcyjne

1. Granice ludzkiej natury. [Red. odpowiedzialni:] I. Gielata, R. Koziołek. Bielsko-Biała: Wydawnictwo „Scriptum” Tomasz Sekunda 2012, 216 s. „Świat i Słowo 2012 nr 1(18) [numer monograficzny pisma] .
2. Potwory, hybrydy, mutanty. Pogranicza ludzkiej natury. Pod red. R. Koziołka, M. Marceli, O. Knapek i J. Soćko. Katowice: Wydawnictwo FA-art; Uniwersytet Śląski 2012, 382 s. Wyd. 1 poprawione tamże 2012.
3. Sienkiewicz polityczny. Sienkiewicz ideologiczny. Pod red. M. Glogera i R. Koziołka. Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa: Wydawnictwo DiG 2016, 483 s. Sienkiewicz – Nowe Odczytania, 4.

Omówienia i recenzje

Autor o sobie

Szeregowy pracownik nauki o literaturze, sobie samym, języku i wielkim cmentarzu literatury. „Teksty Drugie2006 nr 6, przedruk zob. Twórczość poz. .
Ta twarz. Nowa Dekada Krakowska 2017 nr 1/2 [wystąpienie z 19 stycznia 2017, w związku z przyznaniem Nagrody im. K. Wyki ] .
Ja wybierając mój los, wybrałem... śląski. Tygodnik Powszechny 2018 nr 25 dod. Labirynty Industrii [o doświadczeniu śląskości] .

Wywiady

Kłopot z Bobem Dylanem. Rozm. A. Sikora. Gazeta Uniwersytecka UŚ [on-line] 2016 nr z XII. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 4 listopada 2022].
Punkt wyjścia z muzeum błędów. Rozm. T. Okraska. „Gazeta Uniwersytecka UŚ ” [on-line] 2012 nr 9. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 4 listopada 2022; rozmowa z prorektorem-elektem UŚ i dyrektorem Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistyczno-Społecznych UŚ o problemach szkolnictwa wyższego].
O wyższości Wokulskiego nad wampirem ze „Zmierzchu. 2015: rok powrotu do czytania. Rozm. J. Suchecka. Gazeta Wyborcza 2015 nr 7 .
Język, który nazywamy literaturą. Rozm. M. Jakubowiak. „dwutygodnik.com” [on-line] 2016 wyd. 177. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 27 grudnia 2023; wokół książki: Dobrze się myśli literaturą].
Ryszard Koziołek: Houellebecq ukradł myśl z mojej głowy. Rozm. E. Niewiadomska. „Gazeta Wyborcza2016 nr z 18 III dod. „Katowice ”.
Używajmy Sienkiewicza. Rozm. J. Nowacki. Tygodnik Powszechny 2016 nr 13 .
Władca historycznej wyobraźni. Rozm. M. Sztuka. „Gazeta Uniwersytecka UŚ” [on-line] 2016 nr 3. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 4 listopada 2022; dot. H. Sienkiewicza].
Boże, daj odetchnąć. Rozm.: E. Niewiadomska i D. Kortko. „Gazeta Wyborcza2018 nr 99 dod. „Wyborcza na Majówkę ” [dot. polskiej współczesności i polityki w kontekście literatury] .
Jak się robiło bestseller w Polsce. Rozm. Ł. Grzymisławski. Książki. Magazyn do Czytania 2018 nr 3 .
Język w krainie przerzutek. Rozm. J. Workowska. „Forum Akademickie2018 nr 10, toż [on-line]. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 29 grudnia 2023].
Mieszkają w nas różne duchy, czyli czego uczy nas Olga Tokarczuk. Rozm. A. Sikora. „Gazeta Uniwersytecka UŚ ” [on-line] 2019 nr z XII. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 4 listopada 2022].
Obywatel czytelnik. Ryszard Koziołek, pisarz i literaturoznawca. Rozm. M. Sowiński. Tygodnik Powszechny 2019 nr 47 .
Dzieci sadzą kwiaty, dorośli sadzą drzewa. Rozm. M. Nogaś. „Gazeta Wyborcza2020 nr 24 dod. „Wysokie Obcasy.
Ogród przygód. Uczelnia jest ostatnią niezależną instytucją publiczną, która nam została. Rozm. K. Kubisiowska. Tygodnik Powszechny 2020 nr 41 .
Rektor na trudne czasy. Rozm. K. Niedurny. Przegląd”, Warszawa 2020 nr 44 .
Rzeczywistość mnie zaczepia. Rozm. E. Niewiadomska. Nowe Książki 2020 nr 4 .
Uniwersytet to coś, co nosimy w sobie i co powstaje między nami. Rozm. A. Sikora. „Gazeta Uniwersytecka UŚ” [on-line] 2020 nr 1. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 17 czerwca 2022] .
Prawdziwe społeczeństwo nigdy nie będzie internetowe. Rozm. A. Sikora. „Gazeta Uniwersytecka UŚ” [on-line] 2021 nr 10. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 17 czerwca 2022] .
Śląsk nie umiera, ale fascynująco się zmienia. Rozm. P. Jedlecki. Gazeta Wyborcza 2021 nr 282 dod. Gryfne Śląskie .
W górę życie, w dół śmierć. Rozm. M. Żyła. Tygodnik Powszechny 2021 nr 16 .
Koziołek: W literaturze tkwi witalność i energia istnienia. Rozm. K. Kubisiowska. Tygodnik Powszechny 2023 nr z 7 maja .
Uwolnić Biblię z więzienia. Rozm. R. Bielecki. „W Drodze2023 nr 9.

Ogólne

Artykuły

M. Wyka: Laudacja Ryszarda Koziołka. Nowa Dekada Krakowska 2016 nr 6 [laudacja wygłoszona 19 stycznia 2017 podczas wręczenia R. Koziołkowi Nagrody im. K. Wyki] .
M. Kisiel: Profesor Ryszard Koziołek. Śląsk 2017 nr 10 .
J. Soćko: Miłość do słów w czasach mowy nienawiści. Trzy opowieści. W: Filozofia filologii. Warszawa 2019 [dot.: R. Koziołek, T. Sławek, S. Szymutko] .

Zdobyć historię

S. Szymutko: Badacz, dziejowość, życie. „Śląsk1999 nr 10 .
K. Uniłowski: Poszukiwacze zaginionej rzeczywistości. FA-art 1999 nr 4, przedruk w tegoż: Koloniści i koczownicy . O najnowszej prozie i krytyce literackiej. Kraków 2002 [dot. także: S. Szymutko: Rzeczywistość jako zwątpienie w literaturze i literaturoznawstwie].
K. Uniłowski: Historia, dzieje, dekonstrukcja. Jak Tomasz Burek i Ryszard Koziołek czytali „Prolog” II części „Twarzy księżyca” Teodora Parnickiego. „Śląskie Studia Polonistyczne2011 nr 1, przedruk w tegoż: Prawo krytyki. Katowice 2013 .

Ciała Sienkiewicza

L. Magnone: Sienkiewicz i fantazmaty. Przegląd Humanistyczny 2010 nr 5/6 .
E. Kosowska, Z. Mokranowska: Dwugłos o „Ciałach Sienkiewicza. Śląskie Studia Polonistyczne 2011 nr 1 .
A. Wróbel: Ekscesy (andro)tekstu. Teksty Drugie 2011 nr 1/2 .
A. Chomiuk: Współczesny Sienkiewicz. Literaturoznawcze portrety pisarza. Ruch Literacki 2015 z. 4 [dot. także: M. Gloger: Sienkiewicz nowoczesny; J. Sztachelska: Czar i zaklęcie Sienkiewicza] .
A. Horubała: Ciała. Wznowienie znakomitej książki o Sienkiewiczu. „Do Rzeczy2018 nr 9 [dot. wyd. 2 rozszerzonego] .
K. Varga: Sienkiewicz, seks i przemoc. Gazeta Wyborcza 2018 nr 40 .
K. Lubczyński: Sienkiewicz wyjęty z konserwy. Dziennik Trybuna 2018 nr 56/57 .

Znakowanie trawy albo Praktyki filologii

M. Pawełczyk: Ryzyko aktu wiary. „Forum Akademickie2011 nr 12, toż [on-line]. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 29 grudnia 2023].

Dobrze się myśli literaturą

P. Prachnio: Słowa o słowach. Nowe Książki 2016 nr 5 .
A. Cembik: Czytanie według Koziołka. Konteksty Kultury 2016 [nr] 13 z. 3 .
W. Kuczok: Maszyna do czytania. Gazeta Wyborcza 2016 nr 68 .
P. Małochleb: Rozstępuje się papier. Nowa Dekada Krakowska 2016 nr 3 [dot. także: M. Szymański: Przebicia; P. Paziński: Rzeczywistość poprzecierana] .
P. Mucha: To się udaje tylko najlepszym. „Reflektor” [on-line] 2016 nr z 4 V. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 8 czerwca 2022].
P. Pieniążek: Trening szarej materii. Twórczość 2016 nr 12 .
W. Rusinek: Długi cień XIX wieku. „ArtPapier” [on-line] 2016 nr 4 (292). Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 8 czerwca 2022].
A. Szelega: Manipulacja zmysłami. Elewator 2016 nr 2 .
W. Turżańska: Nobody's perfect?Akcent2016 nr 4, toż [on-line]. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 10 czerwca 2022].
E. Wilk: Literatura jako najważniejszy składnik kultury. Postscriptum Polonistyczne 2016 [nr] 2 .
G. Wysocki: Historia szaleństwa Ryszarda Koziołka. Tygodnik Powszechny 2016 nr 8 .
Ł. Żurek: Praktyka filologiczna. Wokół książki „Dobrze się myśli literaturą” Ryszarda Koziołka. „Kultura Liberalna” [on-line] 2016 nr 371. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 8 czerwca 2022] .
N. Żórawska: Książki wyzwalają emocje. Tematy i Konteksty 2017 nr 7 .
M. Szumna: Nieznośna lekkość pisania. Er(r)go 2018 nr 36 .
K. Lubczyński: Prowokujący erudyta, zadziorny eseista, zaskakujący intelektualista. Dziennik Trybuna 2022 nr 93/94.

Zob. też Wywiady.

Wiele tytułów

K. Szkaradnik: Pragnąć nieistniejącego. „Opcje2019 nr 4 .
T. Kunz: O dalszych pożytkach z myślenia literaturą. „Znak2020 nr 5 .
K. Lubczyński: Dobrze i mądrze myśli się o literaturze Koziołkiem. Powst. 2020 [on-line]. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 4 listopada 2022].
K. Lubczyński: Dobrze jest myśleć o literaturze Koziołkiem. „Dziennik Trybuna2020 nr 32/33 .
W. Rusinek: Kanony i przemieszczenia. „art Papier” [on-line] 2020 nr 4 (388). Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 10 czerwca 2022].
[L. Stępniewski] E. Rojt: Ryszard Koziołek cytuje Nietzschego i świętego Augustyna albo erudycja ornamentacyjna. Powst. 2020 [on-line]. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 10 czerwca 2022].

Czytać, dużo czytać

K. Lubczyński: Czytać, czytać, dużo czytać. „Dziennik Trybuna2023 nr 126/127.
A. Madaliński: Trzecia przyjemność. „Znak2023 nr 5.
J. Sobolewska: Antidota na śmierć. „Polityka2023 nr 13 .
K. Varga: Jesteśmy z prof. Koziołkiem straceni dla ludzkości i zostaniemy wymazani z dziejów świata. „Newsweek2023 nr 8 .