BIO

Born on 15 December 1935 in Lodz into a middle-class Jewish family; daughter of the model maker Kuba Jabłoński, who was a member of the Poznan cavalry regiment between 1918 and 1920, and the housewife Maria Klepkarczyk, who became a bookkeeper after World War II. In 1939, she and her parents went into hiding in Łuck (now Lutsk, Ukraine). Around 1941, they were deported by Soviet forces to Siberia. They were put in barracks in Bergayev, Novosibirsk oblast, before being moved to the collective farm in the Stavropol Krai in the Northern Caucasus in 1944. She attended school there and was taught Russian, while her mother gave her Polish lessons. In March 1946, she and her parents returned to Lodz, where she attended the Society of Friends of Children (TPD) Primary School before joining the girls' Grammar School on the same site. She completed her advanced secondary education in 1954. She intended to study journalism in Warsaw. Despite passing her entry exams, she was taken off the list of students, with her place most probably being given to a student favoured by the authorities. For a time, she attended the classes as an extramural student before joining the Polish philology programme at the University of Lodz (UŁ). She planned to write a master's thesis titled Tuwim jako tłumacz liryki Puszkina (Tuwim as a translator of Pushkin's lyric poetry) but after passing her third-year exams, she abandoned her degree and in the second half of 1957 moved together with her parents to Israel. She settled there permanently. Since she did not know Hebrew, she worked as a physical labourer. During this period, she learned Hebrew in courses known as Ulpan before taking a year-long course in Be'er Sheva. In 1960, she became a teacher in a primary school before teaching in secondary schools for children with learning difficulties. In 1960/61, she studied general history and the history of the Jewish nation at Tel Aviv University. She travelled around Europe in 1968. Between 1980 and 1984, she worked in the Tel Aviv-based Polish-language daily "Nowiny-Kurier", where she published several dozen column pieces as well as the regular local column Bieg z przeszkodami (Steeplechase). She made her debut as a prose writer with the short story Ogrody (Gardens), which appeared in the Hollywood-based Polish-language literary periodical "Literatura" (summer 1980). Between 1984 and 1986, she worked as a Polish language tutor at Tel Aviv University. During this period, she took up translation into both Polish and Hebrew, focussing initially on wartime memoirs before also moving into literary works. She published her own works as well as translations in Polish-language periodicals based abroad, including "Language Bridges" (Richardson, TX; 1989), the "Przegląd Polski" supplement of the daily "Nowy Dziennik" (1990), "B1" (Dortmund; 1996), and "Reunion” (USA, 2000), as well as in the Hebrew periodicals "Ahshav" (1984, 1987, and 1995), "Raw-Kol" (1989), "Mozanim" (1989 and 1999), "Nekudataim" (2002), "Szwo" (2017), "Ariel" (1993; including the short story "Spotkanie" [Encounter], which was translated into four languages) and the literary supplements of "Ma’ariw" (1983–84), "Davar" (1993), and "Haaretz" (2000). In 1986, she co-founded the Polish Section at the Federation of Writers' Unions in Israel, which later became the Association of Authors Writing in Polish in Israel. She served as its chair between 1990 and 1992. She edited the yearbook "Kontury" in 1988/89 (nos 1-2). After leaving the Association alongside her fellow writers Eli Barbur, Aniela Jasińska↑ and others, she founded the Akcenty Literary Group, which she also chaired. In 1988, she served as Andrzej Wajda's translator when he was working on the play Dybuk at the Habima Theatre, Israel's National Theatre. His piece opened the Israel Festival in Jerusalem. In the late 1980s, she started to publish poems (including pieces for children) in both Polish and Hebrew. Her debut book was a collection of short stories in Hebrew translation that had previously published in periodicals. It appeared in 1993 under the title Kikar ha’melech Albert (King Albert's Square). Following the publication of three "Akcenty" yearbooks between 1990 and 1993, she gave up her position as head of the periodical since she could again publish in Poland. During this time, the Akcenty Group ceased its activities, although she continued to head the Akcenty publishing house until 2016. In 1994, she wrote the lyrics for the song Śpij maleńki (Sleep, little one) for the film Nowy kraj (New Country). The same year, she travelled to Poland for the first time since her departure for Israel. She visited Warsaw and her native Lodz. She travelled to Poland annually between 1994 and 2016 to promote her books. She also visited France, Italy, Serbia and the Netherlands. In 1995, she joined the AKUM creative association in Israel. From 1999, she published only in Polish. Her prose works, poems, translations and essays have appeared in the periodicals "Czas Kultury" (1990–91, 1993, 1995, and 1997–98), "Literatura na Świecie" (1992, 2004, and 2008), "Tygiel Kultury" (1996–98, 2000–05, 2007, and 2011: including in nos 7/9 previously unpublished poems for children), "Dziś" (2004), "Teka" (2005/2006), "Fraza" (2008, 2010, 2018, and 2021), and "Bliza" (2021). She lives in Tel Aviv.

Twórczość

1. Kikar ha-melekh Alberṭ. Ve-ʻod sipurim. [Opowiadania]. Tel-ʾAbiyb: Hotsaʼat ha-ḳibuts ha-meʼuḥad 1993, 135 s. Wersja polska zob. poz. .

Autorskie tłumaczenie na hebrajski opowiadań pierwotnie napisanych w języku polskim.
Na okładce także tytuł: Plac króla Alberta.

2. Sen na cztery ręce. Opowiadania. Warszawa: Cis 1995, 178 s. Wersja hebrajska części opowiadań zob. poz. .

Nagrody

Nagroda redakcji „Language Bridges” (Richardson, TX) dla utworu „Spotkanie” za najlepsze opowiadanie w 1989 roku.

Zawartość

Plac Króla Alberta; Spotkanie; Sen na cztery ręce; Pierwsza nienawiść; Oczekiwanie; Żyd odmawia „Kadisz”; Jesień; Prababka (Kronika rodzinna); Długi letni dzień; Dziewczyna z ptakiem; Nieskończoność; Ogrody; Skrucha; Cyprysy w bezruchu.

Przekłady

angielski

opowiadania Spotkanie pt. Meeting: [Przekł.:] P. Nowicki, A.M. Milo. „Language Bridges”, Richardson, TX 1989 nr 2 [tekst w języku polskim i angielskim], przedruk w: „Ariel” 1993 nr 92.
opowiadań: Ostrzeżenie; Strach; Ucieczka i wspomnienia; Wspomnienie i przeczucie: [Przekł.:] R. Sveiven, A.M. Milo. „Language Bridges”, Richardson, TX 1989 nr 4 [tekst w języku polskim i angielskim].
opowiadania Oczekiwanie: [Przekł.:] R. Sveiven, E. Ziem. „Language Bridges”, Richardson, TX 1991 nr 1 [tekst w języku polskim i angielskim].

3. Ṭiyẇl layliy. [Wiersze dla dzieci]. Tel-ʾAbiyb: R.Yi.M.Š 1998, 15 s.

Wersja polska tytułu: Nocna wycieczka.

4. Yeraḥ warŵd. [Wiersze dla dzieci]. Tel-ʾAbiyb: R.Yi.M.Š 1998, 13 s.

Wersja polska tytułu: Różowy księżyc.

5. Obca. [Wiersze]. Tel Awiw: Wydawnictwo Akcenty 1999, 31 s.

6. ʿIyr zarah. [Wiersze hebrajskie]. Tel-ʾAbiyb: ʿAlaʿl 1999, 27 s.

Wersja polska tytułu: Obce miasto.

7. Chwile. [Wiersze]. Tel Awiw: Wydawnictwo Akcenty 2000, 30 s.

8. Śpiew kameleona. [Mini-powieści]. Poznań: Obserwator 2000, 142 s. Biblioteka „Czasu Kultury, t. 34.

Zawartość

Białe wielbłądy; Śpiew kameleona.

9. To co jest. [Wiersze]. Tel Awiw: Wydawnictwo Akcenty 2000, 30 s.

10. Dziwy. [Wiersze]. Tel Awiw: Wydawnictwo Akcenty 2001 28 s.

11. Inny wymiar. [Wiersze]. Tel Awiw: Wydawnictwo Akcenty 2001, 27 s.

12. Oczekiwania. [Wiersze]. Tel Awiw: Wydawnictwo Akcenty 2001 26 s.

13. Oddech. [Wiersze]. Tel Awiw: Wydawnictwo Akcenty 2001, 26 s.

14. Chamsin. [Wiersze]. Olsztyn: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich 2002, 58 s. Biblioteka Olsztyńskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, seria 2, t. 1.

15. Niknące twarze. [Opowiadania]. Warszawa: Prószyński i S-ka 2004, 262 s.

Zawartość

Zapomniane, zapamiętane; Na śniegu; Trupia czaszka i czerwona gwiazda; Duch Wielkiego Ptaka; Gra w zielone; Prababka; Siostra; Szklana przegroda; Długi letni dzień; Dobrotliwy czas przyszły; Frau Elza; Czas ma twarz zegara; Metamorfoza Casimi; Miasto; Niknące twarze; Pięć minut; Tylne wejścia; Zniknięcia Meli; Przesyłka; Jesienny portret; Powolne spadanie; Testament; Na dwa głosy; Winda; Profesor Swoboda; Czy pan mnie rozumie?

16. Delete. [Wiersze]. Tel-Awiw: Wydawnictwo Akcenty 2006, 62 s. Akcenty, t. 8.

17. Zimno, ciepło. [Powieść]. Warszawa: Bonobo 2006, 140 s.

18. Statyści. [Wiersze]. Gołdap: Z bliska 2008, 67 s.

19. Blask. [Wiersze]. Tel-Awiw: Wydawnictwo Akcenty 2009, 41 s.

20. Przed odlotem. Opowiadania nierealistyczne. Posłowiem opatrzyła B. Tarnowska. Gołdap: Z bliska 2009, 117 s.

Zawartość

Miasto nad morzem; Przed odlotem; Cienie; Na śniegu; Zielone oko; Kula ze szlachetnych metali; Krata; Szklana przegroda; Za drzwiami ciemnych domów; Ogrody; Żółte niebo; Pięć minut; Korzenie; Korytarze; Zielony wózek; Spotkanie; Sen na cztery ręce; Żelazna Dama; Płynne i niewidzialne; Metaliczny głos; Sen autodydaktyczny; Konie.

21. i tyle. Wiersze wybrane. Wybór, oprac. i posłowie: B. Tarnowska. Gołdap: Z bliska 2010, 181 s.

Zawartość

Wiersze wybrane z polskich tomików, uszeregowane w cykle: I. obce miasto- moje miasto; II. czy to ja z tobą byłam; III. niebo nad Negewem; IV. ballada pochodzeniowa; V. zapach izdarechet; VI. sen we śnie; VII. to moje; VIII. ściana czasu; IX. ostatni rozdział; X. paszport w jedną stronę. nowe wiersze, – nadto wiersz „Obce miasto” [poz. ; w przekładzie autorki].

22. Rozmowa z Losem. [Wybór opowiadań]. Gołdap: Fundacja Rozwoju Regionu Gołdap 2011, 40 s.

Zawartość

Los; Księga; Most.

23. Dotyk. [Wiersze]. Tel-Awiw: Wydawnictwo Akcenty 2012, 59 s.

24. Zabawy białych plam. [Powieść]. Lublin: Wydawnictwo Werset 2012, 152 s.

25. Skok. [Wiersze]. Tel-Awiw: Wydawnictwo Akcenty 2013, 45 s.

26. Fragmenty. Urywki wspomnień 1939–2009. Lublin: Wydawnictwo Werset 2014, 180 s.

27. Fakir. [Dramat filmowy]. Dialog 2015 nr 3 s. 21–37.

28. Inna. [Wiersze]. Gołdap: Z Bliska 2015, 67 s.

29. Fotografia. [Wiersze]. Tel-Aviv: Wydawnictwo Akcenty 2016, 35 s.

30. Jesień snów. [Opowiadania]. Lublin: Wydawnictwo Werset 2016, 186 s.

Zawartość

Dotyk jesieni; Droga; Momenty ciszy; Ulica; Jesień snów; Korzenie fikusa; Rzeka; Inaczej; Milan; Schody; Laski; Wybór; Kwadrans w czasie przeszłym.

31. Śmierć lekarzy. [Opowiadania]. Lublin: Wydawnictwo Werset 2016 131 s.

Zawartość

Kolonia; Śmierć lekarzy; Krótka historia powstania i upadku nowej wiary; Most [poz. ]; Miasto Promień; Korzenie [poz. ].

32. Zasłony. [Wybór opowiadań]. Wybór i aneks: B. Tarnowska. Posłowie: Z. Chojnowski. Warszawa: Oficyna SIGNI2017, 205 s.

Wydanie razem z opracowanym przez B. Tarnowską wykazem książek R. Jabłońskiej.

Zawartość

Sprzątacz; Znikające fotele; Czerń i biel; Karp; Mydło; Słup; Kręgi; Lew; Zwidy; Ślady; Na dachu; Namiastka; Powrót; Na sprzedaż; Ogolone głowy; Wędrówka; Ptak; Schodami w górę i w dół; Sny na równi pochyłej; Zasłony; Herbata; Krzyk; Spirala; Wejście, wyjście; Sobowtór; Oko; Sny; Spacer; Wysoko; Iskierki; Szkoła; Zawroty głowy; Skośne oczy.

33. Dopóki jestem. [Wiersze]. Warszawa: Oficyna SIGNI 2018, 49 s.

34. Błękitni sędziowie. [Sztuka komediowa]. Fraza 2019 nr 3 s. 6581.

35. Klucze. [Wiersze]. Warszawa: Signi Zygfryd Słapik 2020, 63 s.

36. Marcysia. [Opowiadania]. Tel-Awiw: Wydawnictwo Akcenty 2022, 63 s.

37. Zaułek. [Opowiadania]. Warszawa: Signi Zygfryd Słapik 2022, 99 s.

Zawartość

Cień; Ulica Krzywa; Karły; Zaułek; Mały palec; Brat; Sąsiadka; Płaszcz; Ceramika; Dziewczynka w różowym sweterku; Chłopiec ze skrzydłami; Dywany; Mądrość; Makabreska; Diabli nadali; Nożyk do listów; Siła Wyższa; Nakładanie; Baba; Ja, ty; Duży palec w śniegu; Chrząkanie; Wichura; Słowa; Skołowana; Czarna peleryna.

Przekłady

1. E. Reicher: W ostrym świetle dnia. Dziennik żydowskiego lekarza 1939–1945. [Wspomnienia]. Oprac.: R. Jabłońska. Londyn: Libra Books 1989, 157 s.
2. W. Malesa: Spotkanie z Lilit. [Słuchowisko]. Przekład na hebrajski: R. Jabłońska. Radio Kol Israel 1994.
3. Polish Art for Children = Omanim Polanim mecajrim liladim. [Katalog wystawy]. Oprac.: E. Lanuel. Tłumaczenie: R. Jabłonska, R. Barak. Tel-ʾAbiyb-Yafo: [b.w.] [1995?], [26] s.
Tekst w języku angielskim i hebrajskim.
4. S. Sela, S. Ben Israel: Moz – Muse II 26.5.04 – 26.6.04 Gallery „526” Lodz. [Katalog wystawy]. Tłumaczenie: S. Spira, R. Jabłońska. Łódź: Poleski Ośrodek Sztuki. Galeria „526 2004, 24 s.
Tekst w języku polskim i angielskim.
5. Powiedział między innymi... opowiadania izraelskie. [Wybór opowiadań]. Przekł. R. Jabłońskiej. Wybór tekstów hebrajskich: G. Moked. Łódź: Tygiel Kultury 2009, 338 s.

Zawartość

Tu przekłady opowiadań autorów: A. Oz; J. Kaniuk; A.B. Jehoszua; A. Kahana-Karmn; D. Szachar; S.J. Agnon; J. Szabtaj; I. Ben-Ner; J. Knaz; D. Schutz; D. Grossman; D. Całka; I. Orpaz; O. Kastel-Blum; G. Paz.

Omówienia i recenzje

Autor o sobie

Harmonia czy dysonans. Tygiel Kultury 2001 nr 1/3.
1957. „Tygiel Kultury2011 nr 4/6.

Wywiady

Rozmowa z Renatą Jabłońską – przewodniczącą Związku Autorów Piszących po Polsku w Izraelu. [Rozm. A. Grupińska]. Czas Kultury 1989 nr 9–10 [rozmowa nieautoryzowana].
Myśleć po polsku, myśleć po hebrajsku. [Rozm.] B. Tarnowska. „Fraza2008 nr 3/4.
Oniryczna terapia. [Rozm.] J. Jaworska. Dialog 2015 nr 3 [dot. m.in.: Fakir].

Słowniki i bibliografie

K. Famulska-Ciesielska, S.J. Żurek: Literatura polska w Izraelu. Leksykon. Kraków, Budapeszt2012.
B. Tarnowska: [Wykaz publikacji i bibliografia R. Jabłońskiej]. W: R. Jabłońska: Zasłony. Warszawa 2017. Zob. Twórczość poz. .

Ogólne

• Ankieta dla IBL PAN 2022.

Artykuły

K. Famulska-Ciesielska: Polacy, Żydzi, Izraelczycy. Tożsamość w literaturze polskiej w Izraelu. Toruń 2008, passim. Archiwum Emigracji. Źródła i materiały do dziejów emigracji polskiej po 1939 roku, t. 30.
B. Tarnowska: Jak pachnie Tel Awiw (i Łódź?). O przestrzeniach olfaktorycznych w poezji Renaty Jabłońskiej. Archiwum Emigracji 2014 z. 1/2.
K. Famulska-Ciesielska: Po polsku w Izraelu. Dialog 2015 nr 3 [dot. m.in. R. Jabłońskiej].
B. Tarnowska: Bejn polanit le’iwrit”. O polsko-hebrajskim bilingwizmie literackim w Izraelu. (Rekonesans). Wielogłos 2016 nr 2 [dot. m.in. R. Jabłońskiej], wersja angielska pt. Bein polanit le'ivrit. On the Polish-Hebrew literary bilingualism in Israel (reconnaissance). „Wielogłos” 2018 Special Issue English Version.
M. Domagalska: Gdy wieje chamsin… Doświadczenie migracyjne w wierszach Renaty Jabłońskiej. Kwartalnik Historii Żydów 2022 nr 1.

Sen na cztery ręce

P. Kuźmiński: Renaty Jabłońskiej pisanie „w pół drogi. Czas Kultury 1996 nr 5/6.
W. Zawistowska. „Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort1996 nr 2.

Obca

T. Korzeniowski: Człowiek jest obcy. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 1999 nr 13/14.
W. Zawistowska: Refleksje o świecie i ludziach w poezji. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 1999 nr 16.

Chwile

L. Szaruga: Świat poetycki (IX). Zeszyty Literackie 2000 nr 72.
W. Zawistowska: Refleksje o świecie i losie człowieka. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 2000 nr 9.

Śpiew kameleona

P. Spodenkiewicz: Punkt widzenia wielbłąda. Dziennik Łódzki 2000 nr 130.
W. Zawistowska: Polska nadal obecna w ich życiu. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 2000 nr 16.
M. Smolarek: Kameleon, czyli zagadka tożsamości. Tygiel Kultury 2001 nr 1/3.

To co jest

W. Zawistowska: ...objęcia babci pachniały bzami. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 2000 nr 23.

Dziwy

W. Zawistowska: Dotarłam na swoje miejsce. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 2001 nr 10.

Inny wymiar

L. Szaruga: Świat poetycki (XV). Zeszyty Literackie 2002 nr 78 [dot. też: Oczekiwania].

Oczekiwania

L. Szaruga: Świat poetycki (XV). Zeszyty Literackie 2002 nr 78 [dot. też: Inny wymiar].

Oddech

W. Zawistowska: Głęboki oddech. Słowo Żydowskie = Dos Jidisze Wort 2001 nr 15.

Chamsin

J. Jarzębski: Łódź – Tel Awiw. Wiersze Renaty Jabłońskiej. „Tygodnik Powszechny2002 nr 34, przedruk w tegoż: Gry poetyckie i teatralne. Kraków 2018.
L. Skompska: Za ruchomą przegrodą. Tygiel Kultury 2002 nr 7/9.
I. Iwasiów: Krajobrazy, pamięć, czucie. Nowe Książki 2003 nr 3.

Niknące twarze

M. Cuber: Cienie dziewczynek. Nowe Książki 2005 nr 1.
K. Famulska: Opowieść o tym, że warto wracać do przeszłości, rozpisana na wiele głosów. Teka 2005/2006 nr 5/6.
J. Gizella: Między „trupią czaszką i czerwoną gwiazdą. Czas Kultury 2005 nr 2.
L. Skompska: Wyobcowanie i przynależność. Twórczość 2005 nr 2/3.

Zimno, ciepło

I.N. Czapska: Nie czas na bezmyślną nudę. Życie Warszawy 2007 nr 39.

Statyści

Z. Chojnowski: Forma praktykowania życia. Nowe Książki 2008 nr 9.
A. Jakubowska-Ożóg: Tylko wspomnień nie zmieniłam...” – kilka uwag o wierszach Renaty Jabłońskiej. Fraza 2008 nr 3/4.
L. Szaruga: Świat poetycki (XXXIX). Zeszyty Literackie 2008 nr 2.
A. Szymańska: Powrót do życia. Przegląd Powszechny 2009 nr 1.

Przed odlotem

M. Cuber: Sen mara, Bóg wiara. Nowe Książki 2009 nr 10.
P. Nowicki: Szkice o życiu, czasie i snach. Fraza 2010 nr 1.

i tyle

K. Olszewska: Taniec z życiem. Borussia 2010 [nr] 48.
J. Petrowicz: Fale tkliwości i żalu. Nowe Książki 2010 nr 9.

Rozmowa z Losem

K. Olszewska: Prawda ukryta w snach. Fraza 2012 nr 1/2.

Dotyk

Z. Chojnowski: Marzycielka z charakterem. Nowe Książki 2013 nr 3.

Zabawy białych plam

J. Lis: Zrozumieć dzięki mówieniu. Nowe Książki 2012 nr 8.
K. Olszewska: Meandry pamięci. Borussia 2012 nr 52.

Fragmenty

Z. Chojnowski: Polskie wspomnienia z Tel Awiwu. Nowe Książki 2014 nr 11.

Fakir

• Zob. Wywiady.

Inna

A. Nęcka: (Po)godzenie się z samą sobą. Nowe Książki 2015 nr 10.

Jesień snów

S. Buryła: Wolność jest wartością pierwszą. Nowe Książki 2016 nr 11 [dot. też: Śmierć lekarzy].

Śmierć lekarzy

S. Buryła: Wolność jest wartością pierwszą. Nowe Książki 2016 nr 11 [dot. też: Jesień snów].

Zasłony

M. Pustuła: Zasłony” pamięci. Twórczość 2018 nr 7/8.

Dopóki jestem

M. Tomczok: Truskawki i pomarańcze. Nowe Książki 2018 nr 12.

Klucze

K. Christianus-Gileta: Nadzieja na kolejny rozdział. Topos 2020 nr 1.
A. Juchniewicz: Poezja z krainy łagodności. Nowe Książki 2020 nr 10.

Zaułek

B. Suwiński. „Lekturnik” [2022] [on-line]. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 28 lipca 2022].