BIO

Born on 30 December 1953 in Wrocław; daughter of the economists Edmund Bronisław Benka and Józefa, née Próchniak. She attended the S. Konarski Grammar School (No. 11) in Wrocław, completing her advanced secondary education in 1973. She then studied psychology for two years at the University of Wrocław (UWr) until ill-health forced her to quit her degree. She made her debut with the poems Zwierzenia kurtyzany (Confessions of a courtesan) and Gorączka (Fever). They appeared in the student journal "Sigma" (1974/75, no. 6), where she continued to publish her works (including some under the pen name Krasińska). She went on to win many awards and poetry competitions. In 1976 she started a degree in Polish studies at UWr and graduated with a master's degree in 1981. During this period she was associated with the Nowa Prywatność (New Privacy) group of poets. From 1979 until its dissolution in 1983 she was a member of the Polish Writers' Union (ZLP – Związek Literatów Polskich). During this period, her poems, short stories, reviews and essays appeared in periodicals including "Literatura" (1975 and intermittently between 1980 and 1988), "Nowy Wyraz" (1975–79 and 1981), "Odra" (1975–83 and 1986–88), "Konfrontacje" (1976–79) and "Kontakty" (1984–87). In 1983, she went to France for a four-month literary residency, while in 1984 she received a fellowship from the European Organization of Independent Intellectuals. She subsequently remained in Paris, earning a living by doing various jobs, including caring for elderly people. During this period she started collaborating with Polish émigré periodicals, including "Zeszyty Literackie" (1984–85). In 1987 she left for the United States where she collaborated with the New York-based "Kurier" and "Nowy Dziennik”. She became a member of the US PEN Club. In 1991/92 she published the regular column Listy z Nowego Jorku (Letters from New York) in "Akcent". She returned to Poland in 1991 and initially settled in Katowice, where between 1992 and 1994 she was involved in the activities of husband's (Andrzej Urbanowicz's) theatre company Oneiron 2. In 1991 she became a member of the Association of Polish Writers (SPP – Stowarzyszenie Pisarzy Polskich). In 1992 she defended her doctoral thesis titled Charyzma władania, święty mord. Analiza symboliki i semantyki mitycznej w twórczości Henryka Sienkiewicza (The charisma of power and holy murders: An analysis of mythical symbolism and semantics in the works of Henryk Sienkiewicz) at UWr. In 1994, she moved to Wrocław. During this period she continued to publish poems, prose and articles, likewise on visual art, in "Akcent" (intermittently between 1993 and 1996, 2003 and 2004, and 2009 and 2014), "Odra" (1995, 2005, and intermittently between 2014 and 2018) "Akant" (1996 and 2001–05), "Format" (1996–97 and intermittently between 1999 and 2005), "Literatura" (1997–98) and "Pomosty" (intermittently between 1997–2005 and in 2014-15). Between 1995 and 2000 she was an editor at the publishing house of the Wrocław Academy of Fine Arts (Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych) in Wrocław, while between in 1996/97 she also edited a literary supplement "Format Literacki" of the Academy's journal "Format". In 2000 the Saxon Ministry of Science and Culture awarded her a fellowship for a residency at Schloss Wiepersdorf literary institute. Between 2003 and 2012 she was a lecturer at AFA School of Photography in Wrocław (Wyższe Studium Fotografii Afa). In 2005 she received a fellowship from the Polish Ministry of Culture and National Heritage. In 2005/06 she led a seminar at the Department of Cultural Studies at UWr. During this period, her works appeared in periodicals including "Strona" (2009) and "Rita Baum" (2011–13), while she also served as co-editor of the journal "Metafora". In 2012/13 she lectured on cultural heritage in the Department of Education at the University of Zielona Góra.
In 1986 she married the painter, graphic designer and performer Andrzej Urbanowicz in Paris. They have a daughter, Gwendolina (b. 1988). She lives in Wroclaw.

Twórczość

1. Chronomea. [Wiersze]. Warszawa: Zarząd Główny Socjalistyczny Związek Studentów Polskich 1977, 28 s. Pokolenie które Wstępuje, spotkanie 4.

Tytuł okładki mylny: „Chromomea”.

Nagrody

Medal im. S. Grochowiaka.

2. Dziwna rozkosz. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1978, 60 s.

Zawartość

Zawiera wiersz „Chronomea” oraz cykle: Dziwny pan; Dziwna rozkosz; Egzaltacja.

3. Nic. [Wiersze]. Kraków; Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1984, 69 s.

4. Perwersyjne dziewczynki. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1984, 83 s.

5. Ta mała Tabu. [Wiersze]. Warszawa: Anagram 1991, 77 s.

6. Córka nocy. [Wiersze]. Wrocław: Okis 1995, 63 s. Biblioteka Wrocławskiego Oddziału SPP; Seria 3,1.

Zawartość

Cykle: W ziemi świętej szalonej; Ostatniemu człowiekowi na ziemi w godzinę jego śmierci; Matce Boskiej Demonicznej; Córka nocy.

7. O. [Opowiadania]. Warszawa: Przedświt [1999], 141 s. Wyd. 2 Kraków: Miniatura 2014, 168 s.

Wyróżnienie Fundacji Kultury Polskiej w 1999.

Zawartość

Wiry i Lucynella; Serenada na niesamowicie wąskiej ulicy; Odium; Bez klamek; Pan; Twarzą do ziemi; Tiamat; Święta; Enuma Elisz; Listy do O; Rozmowa ze świętą.

8. Kielich Orfeusza. [Wiersze]. Toruń: Wydawnictwo A. Marszałek 2003, 69 s. Liryka Polska.

9. Psychomitopolityka. [Esej]. Zielona Góra: Organon 2004, 244 s.

Wyróżnienie Fundacji Kultury Polskiej.

10. Lanckorońsko. [Wiersze]. Kraków: Miniatura 2013, [28] s. Wyd. 2 tamże 2013.

11. Pasja Jezusa z Nazaretu. Paryż – Wrocław, 1985-2005. [Wiersze] [on-line] 2017, 23 s. Dostępny w Internecie Zob. link [dostęp 25 lutego 2024] . Wyd. papierowe ze wstępem P. Lamprechta: Wrocław: Akwedukt 2020, 64 s.

12. Księżyc się pokłócił z jajkiem. [Wiersze]. Ilustracje: G. Jarzębowicz. Wrocław: Akwedukt 2020, 51 s., Seria z kołatką.

13. Melodia opętania. [Wiersze]. Ilustracje: G. Urbanowicz-Jarzębowicz. Wrocław: Akwedukt 2022, 136 s.

Teksty w katalogach wystaw

L. Mikoś: Malarstwo. [Przekł.] L. Szauer. Warszawa: Fundacja „Cepelia”, Polska Sztuka Rękodzieło [2000 ], 16 s.
J. Ratajczak-Kurowicka: Przestrzenie światła. Legnica: Muzeum Miedzi 2009, [24] s.
Kot Schrödingera. Wobec tradycji. = Schrödinger’s cat. Facing tradition. Tekst: U.M. Benka, M. Jasiński. [Przekł.] A. Molik. Wrocław: Galeria Miejska 2017, 99 s. [tekst w języku polskim i angielskim].
J. Bukowska, E. Kukowski, P. Lemke, K. Sprada: Jarosław Kukowski i uczniowie = Jarosław Kukowski and students. [Przeł.] A. Molik, A. Szoc. Wrocław: Galeria Miejska. 2018, 92 s. [tekst w języku polskim i angielskim].

Wybory utworów literackich w przekładach

niemiecki

Die Bestie und die Seele. Prosastücke und Gedichte. [Przeł.:] B. Eberspächer, K. Dedecius. Berlin; Frankfurt am Main 1997.

Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych

angielski

Young poets of a new Poland. An anthology. [Przekł., wstęp i noty o autorach:] D. Pirie. London 1993.
Ambers aglow. An anthology of Polish women’s poetry (1981–1995). [Przekł. i oprac.:] R. Grol. Austin, TX 1996.

białoruski

Napârèǔmy. Ad Buga da Varty. Antalogìâ pol’skaj paèzìì XX stagoddzâ. [Przekł., przedmowa:] A. Lojka. Mínsk 2003.

czeski

Hledám, tedy jsem. [Wybór, oprac. i przekł.:] J. Pilař. Praha 1987.

francuski

La pire est certain. Antologie de la poésie catastrophiste polonaise du XXe siècle. [Przeł.:] C.H. du Bord, Ch. Jezewski. Orthez 2009.

niemiecki

Zielona granica. Polsko-saksońska antologia poetycka = Die grüne Grenze. Polnisch-Sächsische Anthologie. [Wybór i oprac.:] E. Dyczek. Wrocław 1995.
Panorama der polnischen Literatur des 20. Jahrhunderts 1–2. Poesie. [Oprac.:] K. Dedecius. Zürich 1996.
Polnische Lyrik aus 100 Jahren. [Oprac.:] S. Sterna-Wachowiak. [Przeł.:] J. Retz. Gifkendorf 1997.
Es ist Zeit. Wechsle die Kleider. [Oprac.:] P. Gehrisch, D. Krause. Dresden 1998.
Das Land Ulro nach Schließung der Zimtläden. Stimmen aus Deutschland, Polen, Tschechien und Ungarn. [Wyd.:] P. Gehrisch, A. Helbig. Dresden 2000.
Orpheus — Gespräch im Wort = Rozmowa w słowie. [Red.:] P. Gehrisch, A. Helbig. [Przeł.:] B. Eberspächer, P. Gehrisch. Dresden 2001.
Orpheus versammelt die Geister. Stimmen aud der Mitte Europas. [Przeł.:] B. Eberspächer, P. Gehrisch. Dresden [2005].
Das Reicht für eine Irrfahrt durch Polen. [Wybór, przekł. i oprac.:] P. Gehrisch. Leipzig 2010.

rosyjski

Pol’skie poètessy. Antologiâ. [Przeł.] N. Astaf’era. Sankt Peterburg 2002.
Iz veka v vek. Pol’skaâ poèziâ = Od wieku do wieku. Poezja polska. [Oprac.:] S.N. Glovûk, A. Navrocki. Moskva 2011.

rumuński

Lirica feminină poloneză. Antologie. [Przeł.] N. Mareş. [Bucureşti] 2016.

Prace redakcyjne

1. Szkice z pamięci. Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych we Wrocławiu we wspomnieniach jej założycieli, studentów i pedagogów, lata 1946–1996. [Monografia uczelni. Cz. 1]. Red. merytoryczna: A. Saj. Współpraca red.: U.M. Benka. Wrocław: Akademia Sztuk Pięknych Wydawnictwo 1996, 199 s.
2. G. Maziuk-Zienkiewicz: Spotkania na wzgórzu. [Wiersze]. Red.: U.M. Benka. Legnica: Legnicka Biblioteka Publiczna 2003, 39 s.

Omówienia i recenzje

• Ankiety dla IBL PAN 2015, 2016.

Autor o sobie

U.M. Benka: Moje lata siedemdziesiąte. Pomosty 1999/2000.

Wywiady

Literatura to podróż po labiryncie… Rozm. A. Winnicka. Nowy Dziennik, Nowy Jork 1995 nr z 10 VIII dod. „Przegląd Polski”.
W poszukiwaniu własnej tożsamości. Rozm. E. Sonnenberg. Studium 1996 nr 2/3.

Ogólne

Artykuły

J. STOLARCZYK: Rezerwat rozkoszy. Nowy Wyraz 1980 nr 6.
W. CEGŁOWSKI: Zrozumcie tę czarownicę. W: W stronę wiersza. Wwa 1984.
R. BEDNARCZYK: Urszula Benka: nie tylko zły sen. Tak i Nie 1985 nr 41.
K. GRELA: Wyprowadzę cię miłośniej niż Orfeusz. O poezji Urszuli Małgorzaty Benki. „Integracje 1992 nr 28.
J. LEHMAN: Kapłanka ciemnego wnętrza. Mit 1996 nr 11.
M. WITKOWSKI: Sztuka pełni. Dykcja 1997 nr 6 [dot. wyboru wierszy U.M. Benki w przekładzie na niemiecki].
M. ŚNIECIŃSKI: Bestia i dusza (O poezji Urszuli M. Benki). List Oceaniczny”, Toronto 1998 nr 52.
M. LIZUREJ: Pompa Funebris, czyli o ceremonii żałobnej w wierszu M. Benki „…wyleję czarne wino pomieszane z krwią. PAL Przegląd Artystyczno-Literacki 1999 nr 9.
J. HURNIK: Kobieta wobec świata. Częstochowa 2003 [m.in. dot. U.M. Benki].
L.M. CZACHOROWSKI: Urszuli Benki wędrowanie po widzialnym i niewidzialnym. „Pro Libris2021 nr 3/4.
K. SZOPA: Zaklęta wyobraźnia. Czarownice polskiej poezji kobiet lat 60., 70. i 80. „Czas Kultury2021 nr 2 [dot. m.in. U.M. Benki].

Chronomea

B. SZREDER. „Nowy Medyk1977 nr 14.
W. ZAWISTOWSKI. „Student1977 nr 24.
J. BIELA: Druga seria. Nowy Wyraz 1978 nr 10 [dot. m.in. U.M. Benki].
A.K. WAŚKIEWICZ. „Nowy Medyk1978 nr 2.

Dziwna rozkosz

J.K. ADAMKIEWICZ: Cień” i słowo. Nowy Wyraz 1978 nr 12.
Z. BADURA-TENGEROWICZ: Jesteśmy w cyrku, proszę państwa…. Poezja 1978 nr 9.
R. CHOJNACKI: Doznanie błękitu. Nurt 1978 nr 7, przedruk w tegoż: Od „mówienia wprost” do „nowej prywatności”. Warszawa 1984.
A. KALISZEWSKI: Świat poety, świat w poezji. „Życie Literackie1978 nr 33 [dot. m.in. U.M. Bienki].
M. ORSKI: Dziwna baśń. Odra 1978 nr 10.
J. STYCZEŃ. „Kultura Dolnośląska1978 nr 3.
T. ZŁOTORZYCKI: Raz tak, trzy razy nie. Nowe Książki 1978 nr 17 [dot. m.in. U.M. Benki].
J. LEPPEK: Benki Teatr Dziwów. Radar 1979 nr 3.
J. ROGOZIŃSKI: O niektórych zeszłorocznych debiutach. Miesięcznik Literacki 1979 nr 1, przedruk w tegoż: Preteksty. Warszawa 1985.
J. STYCZEŃ: Dziwności i rozkosze. Literatura 1979 nr 17.
A. ŁASZOWSKI: Pani Urszula Małgorzata Benka. „Kierunki1980 nr 50.

Nic

S. STANUCH: Nic — czyli jeszcze więcej. Dziennik Polski 1984 nr 82.
J. TULIK: …zaczyna się poezja. Życie Literackie 1984 nr 27 [dot. m.in. U.M. Benki].
K. KARWAT: Nieujarzmiona wyobraźnia. Tak i Nie 1985 nr 28 [dot. też: Perwersyjne dziewczynki].
A. ROT: Ogniki na bagnach. Kultura 1985 nr 2.
J. RYSZKOWSKI: Wielkie nic. Tygodnik Kulturalny 1985 nr 2.
T. ŻUKOWSKI: Poezja tajemnych szyfrów. Twórczość 1985 nr 5 [dot. też: Perwersyjne dziewczynki].
A. BOK-SZWABOWICZ: Nimfa błotna, albo Joanna d’Arc najmłodszej poezji polskiej. Poezja 1986 nr 3.
M. TARNOGÓRSKA: Podświadome trzęsawiska. Odra 1986 nr 6 [dot. też: Perwersyjne dziewczynki].
M. OBARSKI: Kwiat bagienny. Nurt 1987 nr 2.

Perwersyjne dziewczynki

A. GNAROWSKI: Zdziwienie światem. Tu i Teraz 1984 nr 21.
S. JURKOWSKI: Zakątki wyobraźni. Tygodnik Kulturalny 1984 nr 22.
W. TKACZUK: Rozróżniać, aby scalać. Nowe Książki 1984 nr 4.
K. KARWAT: Nieujarzmiona wyobraźnia. Tak i Nie 1985 nr 28 [dot. też: Nic].
T. ŻUKOWSKI: Poezja tajemnych szyfrów. Twórczość 1985 nr 5 [dot. też: Nic].
M. TARNOGÓRSKA: Podświadome trzęsawiska. Odra 1986 nr 6 [dot też: Nic].

Ta mała Tabu

J. FERT: Wariacje ze złym fioletem. O wierszach z tomu „Ta mała Tabu” Urszuli Małgorzaty Benki. „Akcent 1992 nr 4.
Cz. SOBKOWIAK: Mroczną falą ten kościół. Odra 1993 nr 3.

Córka nocy

B. BUDZIŃSKA: W objęciach Persefony. Metafora 1995/1996 nr 22/23.
A. JANKO: Mieć jak być. Odra 1995 nr 10.
K. LISOWSKI: Oddawać się przemienieniu. Metafora 1995 nr 20/21.
J. NOWOSAD: Urszula M. Benka po raz szósty. Nie wiadomo, czyli… Opcje 1995 nr 3.
K. PIEŃKOSZ: Obsesja symbolu. Sycyna 1995 nr 15/16.
M. PRZEWOŹNIK: Córka źle strzyżona. Magazyn Literacki 1995 nr 12/13.
J. SOCHOŃ: Poetycka moc Wrocławia. Nowe Książki 1995 nr 10.
B. SOLA: Zielone łzy w kosmicznej pustce. Dekada Literacka 1995 nr 5.
J. STYCZEŃ: Hades i Persefona. Kwartalnik Artystyczny 1995 nr 4.
A. WĘGRZYNIAKOWA: Urszula M. Benka po raz szósty. Morze — ziemia — kobieta. Opcje 1995 nr 3.
E. DUNAJ-KOZAKOW: Czarne lustro. Akcent 1996 nr 1.

O

J. STYCZEŃ: O”, czyli tajemnicza ukryta całość. Literatura 1999 nr 11.
M. WITKOWSKI: Proza mistyczna. Gazeta Dolnośląska 1999 nr 271.
B. BUDZIŃSKA: Jej Faustowska Mość. Akant 2000 nr 1.
D. NOWACKI: Złudna tajemniczość. Nowe Książki 2000 nr 9.
B. NOWICKI: Urszula M. Benka a problem tożsamości. „W krainie lotofagów”. Akcent 2007 nr 4.
B. SOLA: Opowiadania, które nie chcą się podobać. Polska. Gazeta Wrocławska 2014 nr 192.
M. HYPKI: O” Urszuli Benki jako współczesna mitologia. Dyskurs 2016 nr 21.

Kielich Orfeusza

J. STYCZEŃ. „Pomosty2003 nr 8.
S. RUSIN: Oniryczne podróże z Orfeuszem. Akcent 2004 nr 1/2, przedruk w tegoż: W ogrodach wyobraźni. Bydgoszcz 2012 [dot. też: Psychomitopolityka].
M. SOLECKI: Dwójjednia. O Urszuli M. Bence. „Akcent 2004 nr 1/2.

Psychomitopolityka

A.W. HAMKAŁO. „Gazeta Wyborcza2005 nr 14.
W. KALISZEWSKI: Mity, baśnie i polityka. Nowe Książki 2005 nr 2.
K. MALISZEWSKI: W oficynie. Odra 2005 nr 6, przedruk w tegoż: Pociąg do literatury. Wrocław 2010.
M. MIŁEK: Moja niezupełna zgoda — uwagi do eseju Urszuli M. Benki pt.Psychomitopolityka. Pro Libris 2005 nr 3.
Z. KRESOWATY: Świat baśniowy do odzyskania w chatce Słońca. Metafora 2009/2011 nr 70/81.
M.A. KOWALSKI: Człowiek między biegunami. Powst. 2010 ­[on-line] Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 25 października 2015].
S. RUSIN: Oniryczne podróże z Orfeuszem. W tegoż: W ogrodach wyobraźni. Bydgoszcz 2012 [dot. też: Kielich Orfeusza].

Pasja Jezusa z Nazaretu

S. RUSIN: Poetyckie misterium. Akant 2017 nr 12, przedruk w: „Migotania. Gazeta Literacka” 2020 nr 3.
Z. NIEWIESKI: Ewangeliczny sen Urszuli Benki. Format 2018 nr 78 dod. „Format Literacki” nr 4.
R. GAWŁOWSKI: Smuga Boża. O „Pasji Jezusa z Nazaretu” według Urszuli Małgorzaty Benki. „Topos2020 nr 1.
S. JURKOWSKI: W metafizycznym bezkresie. „Akcent2020 nr 4.
R. RUDIAK: Pasja według… Urszuli Małgorzaty Benki. „Odra2020 nr 9, przedruk w: „Akant” 2020 nr 7, „Pro Libris” 2020 nr 3/4.
C. SOBKOWIAK: Urszula M. Benka. „Migotania2020 nr 3.
Z. KRESOWATY: Pasja Jezusa z Nazaretu (o licentia poetica wg pasji Urszuli Małgorzaty Benki). „Migotania2021 nr 4.
K. RUDKOWSKI: Teatr mój widzę…” O „Pasji” Urszuli Benki. „Format Literacki2021, nr 1, przedruk w: „Migotania” 2020 nr 1/2.
A. SAJ: Glosa do „Pasji Jezusa z Nazaretu” według poetki Urszuli M. Benki. „Format Literacki2021 nr 1.

Księżyc się pokłócił z jajkiem

K. BRYKA: Piekiełko Urszuli M. Benki. „Format Literacki2021 nr 2.
R. RUDIAK: Księżycojajko, czyli Jak księżyc poróżnił się z jajkiem. „Pro Libris2021 nr 3/4.

Melodia opętania

R. GAWŁOWSKI: Melodia z tego i nie z tego świata. „Format Literacki2023 nr 7.
K. RUDOWSKI: Melodia opętania; S. JURKOWSKI: Wieloznaczna cisza opętania. (Impresja na temat „Melodii opętania” Urszuli M. Benki); A. SAJ: Nic słyszę!Format Literacki 2023 nr 8/9.