BIO

Urodzony 6 marca 1911 w Krakowie; syn Wilhelma Voglera, kupca, i Heleny z Berwaldów. Uczęszczał do II Państwowego Gimnazjum im. św. Jacka w Krakowie. Po zdaniu matury w 1929 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Był współtwórcą, autorem i odtwórcą tekstów studenckiego kabaretu prawników. W 1933 ukończył studia i w 1934-39 odbywał aplikanturę adwokacką; był członkiem Stowarzyszenia Aplikantów Adwokackich, w 1938-39 prezesem oddziału krakowskiego. Równocześnie kontynuował występy estradowe w Krakowie i okolicach. Debiutował w 1936 artykułem pt. Księga dżungli – mit młodości, opublikowanym na łamach „Nowego Dziennika” (nr 40), z którym następnie współpracował do 1939. W 1938 ożenił się z Joanną Frey, nauczycielką gimnastyki artystycznej. Po wybuchu II wojny światowej przedostał się we wrześniu 1939 do Lwowa, zajętego wkrótce przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Studiował polonistykę na Państwowym Uniwersytecie Ukraińskim im. I. Franki. Ukończył półroczny kurs ukrainistyki, przeznaczony dla nauczycieli byłych polskich szkół powszechnych i licealnych, po czym uczył języka ukraińskiego. W czasie okupacji niemieckiej przebywał wraz z żoną w getcie lwowskim, pracował m.in. jako szatniarz. W marcu 1942 przedostał się do Wieliczki. W sierpniu tegoż roku został w czasie tzw. akcji przesiedleńczej rozdzielony z rodziną (żona zginęła prawdopodobnie w obozie koncentracyjnym w Bełżcu) i osadzony w obozie pracy w Rozwadowie pod Stalową Wolą. Po likwidacji tego obozu został w listopadzie 1942 przeniesiony do obozu pracy w hucie w Stalowej Woli, następnie w lipcu 1944 do obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen, a we wrześniu tego roku do jego filii w Görlitz. Tu pracował w fabryce zbrojeniowej jako spawacz, a od 1945 w biurze przyfabrycznym. W tym okresie brał udział w imprezach kulturalnych na terenie obozu jako odtwórca scenek i monologów satyrycznych w języku niemieckim. W ostatnim okresie uwięzienia pisał też wiersze. Po wyzwoleniu i powrocie do kraju w czerwcu 1945 zamieszkał w Krakowie. Rozpoczął współpracę jako krytyk literacki i teatralny, m.in. z „Dziennikiem Polskim” (1945-46, 1956-69), „Twórczością” (1945-47; tu w 1951-52 cykl pt. Krakowski przegląd teatralny), „Echem Krakowa” (1946-56; tu w 1946 felietony pt. Migawki krakowskie), „Teatrem” (1949-52, 1956-85, z przerwami). W 1947 został członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza). Od 1948 należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich; w 1960-78 członek Zarządu Głównego). Był współorganizatorem, a w 1949-51 kierownikiem literackim działu kulturalnego „Gazety Krakowskiej”. W 1948-50 publikował recenzje teatralne też na łamach miesięcznika „Listy z Teatru”, w którym pełnił równocześnie funkcję zastępcy redaktora naczelnego. W 1951 należał do założycieli tygodnika „Życie Literackie”, a następnie do 1953 był współredaktorem pisma, w którym zamieszczał do 1989 liczne artykuły, recenzje teatralne i książkowe (tu m.in. w 1956 cykl pt. Spotkania z klasykami, a w 1967 cykl pt. Notatki z Bukaresztu i Zapiski angielskie). W 1953 ożenił się z Romaną Próchnicką, później aktorką i reżyserką teatralną. W 1953-58 pełnił funkcję redaktora naczelnego Wydawnictwa Literackiego. Następnie krótko kierował działem teatralnym w ośrodku katowickim Telewizji Polskiej. W 1958 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1958-66 był kierownikiem literackim Starego Teatru; funkcję tę pełnił następnie w Teatrze im. J. Słowackiego i równocześnie w Teatrze Lalki i Maski Groteska. Otrzymał nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej i Miejskiej Rady Narodowej Krakowa (1967), nagrodę m. Krakowa (1970), nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1989), nagrodę Fundacji Kultury Polskiej (1996). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1956), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1969), Krzyżem Kawalerskim (1974), Krzyżem Komandorskim (1986) i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą (2000) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 19 lutego 2005 w Krakowie.

Twórczość

1. Przechadzki ze śmiercią. Wiersze z obozu Grossrosen-Görlitz 1944-1945. [Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Prasowe 1989], 19 s.

Wyd. bibliofilskie w 250 egzemplarzach.

2. Człowiek, który śnił. Powieść. Powst. 1938. Wyd. Warszawa: Czytelnik 1960, 315 s. Wyd. 2 tamże 1977.

Inf. o dacie powst. w poz. 23 cz. 3 s. 68-71.

3. Droga przez las. [Słuchowisko radiowe]. Polskie Radio 1939.

4. Czerwone sztandary. Sztuka w 2 odsłonach. [Współautorka:] A. Świrszczyńska. Uwagi inscenizacyjne oprac. K. Kolińska. Warszawa: Czytelnik 1952, 38 s.

5. Niepospolici. Sceny z życia rodziny. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1956, 374 s.

6. Ocalony z otchłani. Opowiadania. Katowice: Śląsk 1957, 143 s.

Zawartość

Wstęp do fizjologii strachu; Czary w miasteczku; Ucieczka Martina Schellera; Ocalony z otchłani; Pajęczyna.

7. Z notatek przemytnika. Szkice krytyczne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 317 s.

Zawartość

Od autora. – Pod znakiem formy: Dwa światy romantyczne [dot. W. Gombrowicza i B. Schulza]; Powieść o masce [dot.: S. Dygat: Jezioro bodeńskie]; Niekompletna powieść [dot.: S. Dygat: Pożegnania]; Hołd ginącemu światu [dot.: K. Brandys: Drewniany koń]; Saga rodu Szarlejów [dot.: K. Brandys: Między wojnami]; Proza o normalnej temperaturze [dot.: J. Andrzejewski: Popiół i diament]; Racjonalizm w mitologicznym zaułku [dot.: M. Żuławski: Ostatnia Europa]; Sport i trochę filozofii [dot.: M. Promiński: Opowieści sportowe]; „Cyrk przyjechał” [dot.: M. Promiński: Cyrk przyjechał]; Ostatni szlachcic polskiej literatury [dot.: K. Pruszyński: Karabela z Meschedu]; Medaliony ryte w słowie [dot.: Z. Nałkowska: Medaliony]; Poezja rzeźbiarza słowa [dot. L. Staffa]; U źródeł poetyckiego realizmu [dot. L. Staffa]; Realista i czarodziej [dot. J. Tuwima]; O poetyce Antoniego Słonimskiego; Rzecz poetycka i rzecz ludzka [dot. M. Jastruna]; „Sezon w Alpach” [M. Jastruna]; Poezja podwójnego oblicza [dot. Cz. Miłosza]; Niepokój poety [dot.: T. Różewicz: Niepokój]; Rękawiczka, czyli o wstydliwości uczucia [dot.: T. Różewicz: Rękawiczka]; Codzienność i poezja [dot. T. Różewicza]; Droga poetycka Tadeusza Kubiaka. – Spotkania z klasykami: „Nędznicy” [W. Hugo] dla dorosłych; Capkowa historia świata; O historii i sprawach prywatnych [dot.: L. Tołstoj: Anna Karenina]; Klasyka bardzo współczesna [dot.: S. Żeromski: Syzyfowe prace]; Trzy refleksje w związku z „Martinem Edenem” [J. Londona]; Księga handlowa i symbol [dot.: D. Defoe: Przypadki Robinsona Cruzoe]; Krasnoludki i literatura [dot.: M. Konopnicka: O krasnoludkach i sierotce Marysi]; Pies jest zwierzęciem domowym [dot.: C. Doyle: Pies Baskerville'ów]; Ostrożnie z butami [dot.: J. Conrad: Los]; Tradycje Ślimaka [dot.: B. Prus: Placówka]; Nad Plutarchem; Aktywista, wiatraki i humor [dot.: M. Cervantes: Don Kichot]; Głos mają bajki [La Fontaine'a]; Bohater naszych czasów [dot. M. Lermontowa]; Czy podróżować konno? [dot.: D. Diderot: Kubuś Fatalista]; Poprawka do rachunku [dot.: K. Dickens: Ciężkie czasy]; Literatura, czyli muzeum nieskazitelnych [dot. I. Erenburga]; Homer i Picasso; W kwestii „Socjalizmu głupców” [dot.: E. Zola: Prawda]; Jak powstaje literatura [dot.: M. Dąbrowska: Gwiazda zaranna]; Przeciw wyobraźni [dot. E. Hemingwaya].

8. Nieobecni są winni. [Powieść]. Druk pt. Nożyce się odezwą. Gazeta Krakowska 1959 nr 74-162; „Gazeta Robotnicza1959 nr 148-230. Wyd. osobne Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1960, 252 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1972, wyd. 3 tamże 1980.

9. Przygody w teatrze. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1960, 410 s.

Recenzje teatralne z lat 1947-1959.

10. Dwanaście białych wielbłądów. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1961. Wyd. zob. poz. .

11. Ktoś dzwoni. Sztuka w 6 obrazach z prologiem i epilogiem. Prapremiera: Kraków, Teatr Kameralny 1962. Druk fragmentów „Życie Literackie” 1962 nr 45.

Nagrody

Nagroda w konkursie Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy i Komisji Festiwali Teatrów Polski Północnej w 1962.

12. Romanse literatury. [Felietony]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1964, 155 s. Wyd. 2 [poszerzone] tamże 1965.

Przekłady

niemiecki

Die Begnadigung des Don Juan. [Przeł.] M. Zschlesche. Leipzig 1976.

13. Sezon z upiorem. Komedia. Prapremiera: Tarnów, Teatr Ziemi Krakowskiej im. L. Solskiego 1966. Wyd. zob. poz. .

14. Europa w światłach rampy. Szkice. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1968, 305 s.

Szkice teatralne powst. w 1948-1967; także refleksje na temat występów gościnnych europejskich zespołów teatralnych w działach: Za granicą: Wiedeń 1956, 1964; Paryż 1957, 1959, 1964; Moskwa 1962; Monachium, Kolonia, Berlin Zachodni 1964; Praga 1965; Sztokholm i Göteborg 1966; Bukareszt 1966; Londyn, Torquay, Stratford 1967, – ... I w kraju.

15. Kryptonim: Święty. (Widowisko telewizyjne). Życie Literackie 1968 nr 25 s. 8-9. Przedruk zob. poz. .

16. Unieść się ponad chmury. (Słuchowisko radiowe). Dialog 1968 nr 1 s. 66-72. Polskie Radio 1973. Przedruk zob. poz. .

17. Labirynt. [Słuchowisko radiowe]. Teatr Polskiego Radia 1969 nr 4 s. 56-67. Polskie Radio 1969. Przedruk zob. poz. .

18. Różewicz. [Szkic]. Warszawa: Agencja Autorska 1969, 64 s.

19. Opowiadania fantastyczne. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 218 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1976; wyd. 3 Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991.

Zawartość

Sen urzędnika; Manekin ze starej kamienicy; Dziewczyna i diabeł; Kraina olbrzymów; Moloch; Eliksir młodości; Jaki jesteś duży; Jajko.

20. Tadeusz Różewicz. [Monografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 165 s.

Nagrody

Nagroda „Życia Literackiego” w 1972.

Przekłady

angielski

Różewicz. [Przeł.] M. Brochwicz. Warszawa 1972, wyd. nast. Warszawa 1976.

francuski

Różewicz. [Przeł.] G. Lisowski. Warszawa 1971, wyd. nast. 1979.

21. Uzupełnienie do Szekspira. [Sztuka kryminalna]. Powst. ok. 1972.

Wystawienie sztuki przygotował Teatr Rozmaitości w Krakowie w sezonie 1971/72 (inf. J. Kydryński. „Dziennik Polski1972 nr 138).

22. Dwanaście białych wielbłądów i inne utwory dramatyczne. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974, 217 s.

Zawartość

Utwory sceniczne: Dwanaście białych wielbłądów [poz. ]; Sezon z upiorem [poz. ]. – Sztuki telewizyjne: Kryptonim: Święty [poz. ]; Fotomontaż. – Słuchowiska radiowe: Zabawa w kotka i myszkę [Radio 1965]; Podróż do początku; Unieść się ponad chmury [poz. ]; Labirynt [poz. ].

23. Autoportret z pamięci. [Wspomnienia]. Cz. 1-3. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 1979, 1981, 204 + 319 + 419 s. Wyd. 2 tamże 1986.

24. Morderstwo telewizyjne. [Scenka dramatyczna]. Życie Literackie 1982 nr 30 s. 8-9.

25. Śmierć w Paryżu. Opowiadania niezwykłe. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1987, 184 s.

Zawartość

Śmierć w Paryżu; Nasycenie; Wielki skok; Kontredans; Tajemnica Ludwika Lelewicza; Wniebowstąpienie; Trzy małżeństwa Natalii Dostojewskiej; Autodafe; Porwanie Persefony.

26. Wstęp do fizjologii strachu. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1990, 149 s.

Zawartość

z poz. 6: Wstęp do fizjologii strachu; Czary w miasteczku; Ucieczka Martina Schellera; Ocalony z otchłani, – nadto: Brzytwa; Głowa brukwi; Zaślubiny w grobie; Pamięć nocy; Znak trójkąta; Wyzwolenie.

Przekłady

angielski

Lessons in fear. [Przeł.] J. Laskowski. London 2001, tamże 2002.
Lessons in fear. [Przeł.] J. Laskowski. London 2002.

27. Wyznanie mojżeszowe. Wspomnienia z utraconego czasu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1994, 123 s.

Dot. lat 1918-1939.

28. Ojczenasz. Niby powieść. [Mikropowieść]. Kraków: Cracovia 1996, 75 s.

Przekłady i adaptacje

1. E. MacColl: Podróżni. Sztuka w 2 (3) aktach, 6 obrazach. Tłumaczyli: J. Gintel, H. Vogler. Druk fragmentów cz. 1 pt. Podróżnicy. Życie Literackie 1955 nr 13. 1, 3. Wystawienie: Łódź, Teatr Ziemi Łódzkiej 1956 [1957].
2. B. Fontenelle: Rozmowy w piekle. [Utwór dramatyczny]. Adaptacja: H. Vogler. Wystawienie: Kraków, Teatr Małych Form 1968.
3. F. Kafka: Ameryka. Przeł. J. Kydryński. Adaptacja teatralna: H. Vogler. Wystawienie: Kraków, Teatr im. Słowackiego 1968. Telewizja Polska 1972.
4. H. Balzac: Listy dwóch młodych mężatek. Adaptacja teatralna: H. Vogler. Wystawienie: Kraków, Estrada Krak. 1969.
5. H. Krendlesberger: Zadanie. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Kraków, Stary Teatr, Teatr Kameralny 1970.
6. H. Krendlesberger: Wywiad. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Kraków, Stary Teatr 1973.
7. P.D. Wolfkind: Noc księżycowa. Opowiadania. Wybór, autoryzowany przekł. i posłowie: H. Vogler. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 141 s.

Prace redakcyjne

1. Sto lat Starego Teatru w Krakowie. Praca zbiorowa dla uczczenia setnej rocznicy objęcia dyrekcji przez Adama Skorupkę i Stanisława Koźmiana. Red. H. Vogler. Oprac. części historycznej: J. Grot, dokumentacja: H. Sitko. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1965, 153 s.
2. Bronisław Dąbrowski i jego teatr. W 50-lecie pracy artystycznej. Red. H. Vogler. Kraków: WAG 1972, 96 s.
3. Komedia ludzka Andrzeja Stopki. Wstęp, oprac., wybór rysunki: H. Vogler. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1985, 135 s.

Zob. też Przekłady poz. .

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1979, 1988, 2001.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1964.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (Redakcja).

Człowiek, który śnił

T. Burek: Bankructwo ideału. Twórczość 1961 nr 5.
M. Głowiński: Książki Henryka Voglera. Nowe Książki 1961 nr 14 [dot. też: Przygody w teatrze].
W. Maciąg: Słaby człowiek i życie. Życie Literackie 1961 nr 20.

Niepospolici

K. Barnaś: Opowieść o domu. Życie Literackie 1957 nr 25.
W. Natanson: Próba nowego stylu. Twórczość 1957 nr 5.
Z. Pędziński: Sylwetki niesprawiedliwe. Zebra 1957 nr 14.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Wycieczka w przeszłość. Tygodnik Powszechny 1957 nr 12.

Ocalony z otchłani

M. Głowiński: Opowiadania konsekwentne. Twórczość 1957 nr 9.
W. Maciąg: Opowiadania o fascynacji śmiercią. Życie Literackie 1957 nr 25.
S. Wygodzki. „Nowe Książki1957 nr 13.
M. Morstin-Górska: Nie wolno nam zapominać. Tygodnik Powszechny 1958 nr 17.

Nieobecni są winni

E. Wróblewska: Morderstwo wieczorową porą. Odgłosy 1960 nr 40.

Przygody w teatrze

M. Głowiński: Książki Henryka Voglera. Nowe Książki 1961 nr 14 [dot. też: Człowiek, który śnił].
Z. Greń: Przygoda w teatrze. Życie Literackie 1961 nr 21.

Dwanaście białych wielbłądów

L. Flaszen: Pianka współczesności. Echo Krakowa 1961 nr 266.
Z. Greń: Niedaleko od Bergmana. Życie Literackie 1961 nr 44.
T. Kudliński: Debiut sceniczny Henryka Voglera. Dziennik Polski 1961 nr 162.

Ktoś dzwoni

Z. Greń: Kto dzwoni?Życie Literackie1962 nr 46.

Romanse literatury

Z. Macużanka: Vogler – felietonista. Nowe Książki 1964 nr 17.
W. Nawrocki. „Życie Literackie1964 nr 46.
K. Nowicki: Niedobry romans. Fakty i Myśli 1965 nr 3.
M. Król: To nie są żarty. Twórczość 1966 nr 8.
W. Natanson: Krytyk – podróżnik. Życie Literackie 1968 nr 26.

Europa w światłach rampy

B. Lasocka. „Miesięcznik Literacki1969 nr 7.

Różewicz. [Biografia]

S. Bąba: Pisarska sylwetka Różewicza. Pomorze 1969 nr 16.

Opowiadania fantastyczne

W. Maciąg: Czego łakną demony?Życie Literackie1971 nr 34.
S. Stanuch: Współczesność z dreszczykiem. Dziennik Polski 1971 nr 133.
A. Stoff: Fantastyka jako pretekst. Miesięcznik Literacki 1972 nr 3.

Tadeusz Różewicz

S. Melkowski: Jak opowiedzieć Różewicza. Nowe Książki 1972 nr 22.
B. Rogatko: Powieść o bohaterze uniwersalnym. Życie Literackie 1972 nr 48.
S. Bryndza-Stabro: Mitologie i kosmogonie. Ruch Literacki 1973 nr 3.
M. Dąbrowski: Portret Różewicza. Twórczość 1973 nr 6.

Dwanaście białych wielbłądów i inne utwory dramatyczne

J. Hofman: Kłopoty z istnieniem. Życie Literackie 1974 nr 41.
K.K. Pysiak: Rzeczywistość i pozory. Nowe Książki 1974 nr 20.

Autoportret z pamięci

A. Baranowska: Dzieciństwo i młodość pisarza. Nowe Książki 1978 nr 19.
S. Stanuch: Raport z własnego życia. Miesięcznik Literacki 1978 nr 12.
J. Tarczałowicz: Pamiętnik krakowski. Życie Literackie 1978 nr 21.
S. Tomala: Młodzieńczy autoportret z pamięci Henryka Voglera. Literatura 1978 nr 26.
M. Walicka: Stworzyć siebie. Twórczość 1978 nr 10.
K. Koźniewski. „Polityka1980 nr 7.
W. Maciąg: Zrozumieć los?Nowe Książki1980 nr 3.
R. Matuszewski: Wspomnienia z siedmiu kręgów piekieł. Życie Literackie 1980 nr 26.
T.J. Żółciński: Życie na niby. Tygodnik Kulturalny 1980 nr 17.
K. Koźniewski: Stoik we współczesności. Życie Literackie 1982 nr 6.
T.J. Żółciński: Gdy już się żegna przyjaciół... Magazyn Kulturalny 1982 nr 4.
J. Górski. „Rocznik Literacki 1979”, wyd. 1983.

Śmierć w Paryżu

Z. Greń: Smuga ciemności. Życie Literackie 1988 nr 5.
W. Natanson: Ku niezwykłości. Nowe Książki 1988 nr 4.

Wyznanie mojżeszowe

E. Grygiel: Spowiedź dziecięcia wieku. Nowe Książki 1994 nr 8.
B. Klukowski: Wspomnienia z utraconego czasu. Wiadomości Kulturalne 1994 nr 12.
M. Wyka: Polak wyznania mojżeszowego. Dekada Literacka 1994 nr 5.

Ojczenasz

L. Żuliński: Teatr złudzeń. Wiadomości Kulturalne 1996 nr 26.