BIO

Urodzony 19 maja 1943 w Warszawie; syn Mieczysława Urbankowskiego, inżyniera, i Ireny z Czejmniców, urzędniczki. Dzieciństwo i młodość spędził w Bytomiu, gdzie uczęszczał do szkół. W 1956 jako uczeń szkoły podstawowej otrzymał I nagrodę za nowelę pt. Zadanie w konkursie literackim Polskiego Radia i Wydziału Kultury Miejskiej Rady Narodowej w Bytomiu; w 1957 opowiadanie to, przerobione na słuchowisko, zostało nadane na antenie Polskiego Radia. Od 1957 uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. J. Smolenia w Bytomiu, gdzie w 1958 zorganizował międzyszkolny radiowęzeł, a w 1959 Klub Artystów Anarchistów, grupujący młodzież szkolną czynnie uprawiającą różne dziedziny sztuki (literaturę, plastykę, muzykę). Zajmował się w tym czasie malarstwem; w 1960 i 1961 prezentował swoje prace na dwóch wystawach artystycznych w Bytomiu i w Katowicach. Czynnie uprawiał też sport; w 1960-63 kilkakrotnie wygrywał regionalne turnieje szermiercze. Zaczął także pisać pierwsze utwory dramatyczne i poetyckie. Po zdaniu w 1961 matury podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim (UW); w 1966 uzyskał magisterium. Równocześnie w 1964-65 uczestniczył w Studium Wiedzy o Sztuce, zorganizowanym przy Muzeum Narodowym i UW. W czasie studiów współpracował z akademicką rozgłośnią radiową Kickie Radio. W 1963 powołał, wraz z Aleksandrem Nawrockim, Tadeuszem Mocarskim i Anną Frajlich, warszawską kontynuację Klubu Artystów Anarchistów, w 1966 przeszedł wraz z nią do Forum Poetów „Hybrydy”, którego był współorganizatorem, a w 1967-73 przewodniczącym; sformułował jego założenia programowe pod nazwą Nowy Romantyzm. Jednocześnie od 1966 kontynuował studia na UW w zakresie filozofii; w 1969 uzyskał magisterium. W 1966-68 prowadził prelekcje poświęcone filozofii Indii w Towarzystwie Przyjaźni Polsko-Indyjskiej. Był członkiem zespołów redakcyjnych czasopism studenckich: w 1967-68Orientacji”, a w 1967-70Nowych Widzeń”, gdzie publikował też teksty programowe. W 1969-71 w czasie studiów doktoranckich zatrudniony był na Wydziale Filozofii UW na stanowisku asystenta, a później starszego asystenta, i prowadził zajęcia z filozofii na Wydziale Polonistyki UW. W 1971 doktoryzował się w dziedzinie filozofii na podstawie rozprawy pt. Filozoficzne problemy humanizmu w twórczości Fiodora Dostojewskiego (promotor prof. Andrzej Wolicki). Następnie przez kilka miesięcy pracował w węglarni w Piasecznie, a później w agencji turystycznej w Zalesiu Górnym. W 1972-73 współpracował z miesięcznikiem „Człowiek i Światopogląd”. W 1972-78 był adiunktem w Instytucie Nauk Humanistycznych w Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie i prowadził wykłady z historii filozofii oraz seminaria z etyki sportu. W 1973 był inicjatorem powstania grupy poetyckiej Konfederacja Nowego Romantyzmu, która działała do 1976. W 1973 ożenił się z Ludmiłą Fomin, filologiem rosyjskim. Od 1976 był członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP; do rozwiązania Związku w 1981). Rozwijał twórczość literacką, publikując wiersze, fragmenty prozy, artykuły i recenzje literackie w wielu czasopismach, m.in. w „Argumentach” (1970-81, z przerwami; tu w 1970-72 cykl artykułów poświęconych rozumieniu postaci Jezusa przez wielkich filozofów), „Poezji” (1971-86, z przerwami), „Ekranie” (1976-79), „Sztandarze Młodych” (1976-81). Był laureatem licznych nagród w konkursach poetyckich. W 1977-79 pracował w Telewizji Polskiej w Warszawie jako dramaturg, reżyser i scenarzysta Teatru Faktów, a w 1979-81 w Polskim Radiu w Redakcji Teatru Dramatycznego. W 1978-81 pełnił funkcję przewodniczącego Międzyuczelnianej Sekcji do Badań Filozofii Polskiej. W tym samym czasie był członkiem redakcji „Studiów Filozoficznych”. W 1980-81 współpracował z tygodnikiem „WTK”, w którym prowadził dział pt. Horyzonty. W 1981 w tygodniku „Itd” ogłosił cykl artykułów pt. Notatki do polskiego Plutarcha. Współpracował z prasą wydawaną poza cenzurą; w 1982 redagował pisma „Przyszłość Polski” i „Konfederat(a)”, a w 1982-85 publikował w wydawanym w Łodzi piśmie „Prześwit”. W sezonie 1982/83 zaczął pracować w Teatrze Dramatycznym im. J. Szaniawskiego w Płocku jako kierownik literacki. W 1983 otrzymał nagrodę Prezesa Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”. W 1984-86 był zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika „Poezja”; został odwołany ze stanowiska po publikacji szkicu krytycznego o literaturze socrealizmu pt. W rozdartym świecie (nr 3). W 1985 wstąpił do nowego ZLP. Kontynuował twórczość literacką, ogłaszając artykuły i wiersze w miesięczniku „Wiara i Odpowiedzialność”, którego był współorganizatorem (1986-88; tu w 1988 cykl pt. Żydzi a Powstanie Styczniowe, podpisanego pseudonimem Bohdan Wrzesiński, a także cykl poświęcony Józefowi Piłsudskiemu, podpisany pseudonimem Jerzy Czejmnic) oraz w wydawanym w drugim obiegu w Warszawie piśmie środowiska nauczycielskiego „Tu, teraz” (1989; podpisany pseudonimem Obserwator). W 1988-90 współredagował wydawane w Berlinie Zachodnim pismo „Pogląd.” W 1989 przebywał w Paryżu jako stypendysta Editions Dembinski; m.in. uczestniczył tam w spotkaniach Ligi Antykomunistycznej. W 1990 otrzymał stypendium Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, w ramach którego odbył podróż po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie z wykładami na tematy polityczne. W 1989 został członkiem zarządu Związku Piłsudczyków, a w 1992-2001 pełnił funkcję wiceprezesa (w 2002 został członkiem Rady Programowej Związku). W 1990 pracował w redakcji „Opinii”, organu Konfederacji Polski Niepodległej (KPN); tu prowadził m.in. dział Ćwiczenia z wyobraźni politycznej. W 1990-91 wchodził w skład redakcji „Polonistyki”; tu ogłosił m.in. cykle artykułów pt. Krótki kurs socrealizmu i Poezja lat 80.. W 1991 pracował jako kierownik działu historycznego w tygodniku „Razem” i „Gazecie Polskiej”, organie KPN. W 1991-92 był doradcą Ministerstwa Obrony Narodowej do spraw kultury i wychowania w rządzie Jana Olszewskiego. W 1991-97 stale współpracował z wydawanym przez oo. salezjanów miesięcznikiem dla młodzieży „Ziarna” (tu m.in. cykl artykułów pt. Listy o tolerancji, za które w 1998 otrzymał Laur Posła Prawdy, przyznany przez Muzeum Szlachty Mazowieckiej). W 1992-93 współredagował z Wojciechem J. Podgórskim serię Lektury Szkolne w Wydawnictwach Szkolnych i Pedagogicznych. W 1992-2000 pełnił funkcję prezesa Oddziału Warszawskiego ZLP i w tym samym czasie redagował „Biuletyn Literacki” Oddziału; tu też ogłaszał liczne teksty publicystyczne. W 1993 w czasie Międzynarodowej Warszawskiej Jesieni Poezji otrzymał nagrodę specjalną i tytuł Księcia Poetów. W tymże roku kandydował do Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z listy KPN. W 1997 został powołany jako ekspert do Komisji Kultury Akcji Wyborczej Solidarność. W 2000 został prezesem Ogólnopolskiego Klubu Poetów. W 2001 otrzymał medal za udział w działalności wydawniczej drugiego obiegu w Regionie Ziemi Łódzkiej w latach 1980-1989. Podjął współpracę z „Tygodnikiem Płockim” (od 1991; tu m.in. w 2000 cykl pt. Miłości Adama Mickiewicza), „Naszą Polską” (2001) oraz ze słowackim pismem „Literam Tøžedenníkem” (Bratysława, 1999-2002). Wiersze, artykuły literackie i publicystyczne drukował m.in. „Nowej Myśli Polskiej (2001, 2004), Poezji Dzisiaj” (2004-05), „Myśli Polskiej” (2005) i „Gazecie Polskiej” (2005-07). W 2003 otrzymał nagrodę Sejmiku Mazowieckiego w dziedzinie literatury. Odznaczony m.in. medalem im. gen. Stefana Grota-Roweckiego (1981), medalem Związku Piłsudczyków (1995), medalem „O Niepodległość Polski i Prawa Człowieka” (2002), Złotym Krzyżem Zasługi (2002). Zmarł 15 czerwca 2023 w Warszawie; pochowany tamże na cmentarzu Północnym.

Twórczość

1. Rosa Weneda. Dramat „prześmiewczo-romantyczny”. Prapremiera: Bytom, Liceum im. J. Smolenia 1961.

Inf.: E. Głębicka: Grupy literackie w Polsce 1945-1989. Warszawa 2000 s. 211.

2. Poemat o nas. [Widowisko poetyckie]. Muzyka: S. Śliwiński. Prapremiera: Bytom Dom Kultury 1964.

Inf. jak w poz. .

3. Apokryfy. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1968, 15 s. Zeszyty Poetyckie. Przedruk zob. poz. .

4. Głosy. Z cyklu: Umarli z Weimar-Buchenwald. [Wiersze]. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1972, 85 s. Wyd. nast.: Warszawa: Nakład autora 1992, toż 1992, 1993. Przedruk zob. poz. .

Nagrody

W 1970 nagroda im. J. Czechowicza, w 1992 nagroda im. J. Słowackiego przyznana przez Związek Literatów Polskich oraz Literacka Nagroda „Premiaim. G. Trakla, ufundowana przez Konsulat Generalny Republiki Austrii w Krakowie.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: L. Nowicka. Polskie Radio 1994.

5. Teatr Kaliguli. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1973. Prapremiera: Kraków, Teatr „Bagatelaim. T. Boya-Żeleńskiego 1975.

Nagrody

III nagroda w konkursie Festiwalu Polskiej Sztuki Współczesnej we Wrocławiu w 1973.

6. W cieniu. [Wiersze]. Warszawa: Iskry 1973, 36 s.

Nagrody

Nagroda Ogólnopolskiego Festiwalu Poezji w Łodzi za najlepszy tom poetycki roku w 1973.

7. W białych ogrodach Tuilleries. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: pt. Białe ogrody Kraków, Stary Teatr 1975. Wyd. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki Departament Teatru, Muzyki i Estrady 1975, 80 s.

Nagrody

I nagroda w konkursie Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu w 1975.

8. Jest pan wolny, Herr Graf. [Utwór dramatyczny]. Powst. [przed 1976].

Nagrody

I nagroda w konkursie Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu w 1976.

9. Dostojewski – dramat humanizmów. [Szkice]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1978, 346 s. Wyd. nast. Warszawa: Alfa-Wero 1994.

Zawartość

[Cz. 1.] Gra życia i sztuki: Układ; Prześladowany przez szczęście. – [Cz. 2.] Gra sztuki i filozofii: Humanizm i alienacja: Alienacja u Dostojewskiego; Dramat humanizmów; Dialektyka wątpliwości i wiary; Dialektyka humanizmu Dostojewskiego.

10. Idea i miecz. [Scenariusz telewizyjny; współautor:] G. Królikiewicz. Cz. 1-3. Powst. 1978. Telewizja Polska 1980.

11. Legenda. [Nowela filmowa]. Ekran 1978 nr 50 s. 16-17, nr 51 s. 16-17.

Adaptacje

radiowe

Radio 1981.

12. O coś więcej niż przetrwanie. [Scenariusz serialu telewizyjnego o gen. S. Grocie-Roweckim]. [Współautor:] G. Królikiewicz. Powst. 1978. Prapremiera: pt. Więcej niż przetrwanie. Wałbrzych, Teatr Dramatyczny 1979. Telewizja Polska 1981.

Nagrody

W 1981 nagroda im. Bohaterów Warszawy, przyznawana przez Warszawski Klub Twórców i Działaczy Kultury, Grupę Poetów i Malarzy „Łazienki” oraz Grupę Literacką „Współczesność”.

13. Myśl romantyczna. [Szkice literackie i filozoficzne]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1979, 253 s.

Zawartość

Zamiast wstępu: propozycja Nowego Romantyzmu. – Diabeł w maszynie; Bunt i pokora. (Hegel, czyli logika oświecenia. Stirner, czyli bunt. Kierkegaard, czyli pokora); Na drodze ku nicości. (Schopenhauer: świat jako wola i wyobrażenie. Edward von Hartmann: nierozumny karnawał bytu. Mainländer: taniec śmierci objawia się życiem); Oświecenie polskie; Dwa skrzydła poezji Mickiewicza; Kreacjonizm [dot. filozofii J. Hoene-Wrońskiego]; Dramat Mochnackiego; Cieszkowski: romantyzm dla przyszłości; Romantyzm bez złudzeń [dot. E. Dembowskiego]; Henryk Kamieński: romantyzm pracy; Chorągiew na prac ludzkich wieży [dot. C.K. Norwida]. – Podsumowanie: dialektyka myśli romantycznej.

14. Ballada o Hubalu. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Wałbrzych, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 1980.

15. Filozofia czynu. Światopogląd Józefa Piłsudskiego. [Szkice]. Powst. 1980-1981. Wyd. Warszawa: Dom Wydawniczy Pelikan 1988, 281 s.

Inf. o dacie powst. na skrzydełku książki.

Zawartość

Filozofia czynu: Cz. I. Światopogląd młodego Piłsudskiego. – Cz. II. Romantyzm bez iluzji. – Cz. III. Bóg i bogowie Piłsudskiego. – Cz. IV. Spalanie się ducha w materii. – Przez mit i historię: Carobójcy; Szlakiem zesłańców; Bezdany; My, pierwsza brygada; 11 listopada – legenda i rzeczywistość; Piłsudski a legenda Powstania Styczniowego. – Zamiast posłowia: Kopiec Piłsudskiego na Sowińcu [wiersz].

16. Mochnacki – sny o ojczyźnie. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Poznań, Teatr Polski 1980.

Nagrody

W 1981 Nagroda Młodych.

17. Wielki powrót. [Scenariusz telewizyjny]. [Współautor:] L. Moczulski. Telewizja Polska 1980.

18. Absurd – ironia – czyn. [Szkice literackie i filozoficzne]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1981, 343 s.

Zawartość

Od autora. – Gest romantyczny i absurd egzystencji. – I. Wielkie wizje romantyzmu: Testament Króla Ducha [dot. J. Słowackiego]; Świat jako dzieło sztuki [dot. K. Libelta]; Uniwersalizm jako program filozofii narodowej [dot. B. Trentowskiego]. – II. Dekadenci i bohaterowie: Walka z szatanem [dot. F. Dostojewskiego]; Humanizm antychrześcijański Nietzschego; Paradoks i smutek Renana; Navigare necesse est [dot. J. Conrada]. – III. Egzystencjalizm i heroizm: Ciemne drogi wolności [dot. J.P. Sartre'a]; W odpowiedzi na wyzwanie wieku [dot. S. Brzozowskiego].

Przekłady

angielski

artykułu: W odpowiedzi na wyzwanie wieku: In response to the challenge of the age. [Przeł.] A. Rodzińska. „Dialectics and Humanism,” Warszawa 1980 nr 2 s. 115-136.
artykułu: Świat jako dzieło sztuki: The world as a work of art. [Przeł.] A. Diniejko. „Dialectics and Humanism,” Warszawa 1986 nr 1 s. 173-187.

19. Czarny pierścień. Monodram według wspomnień Aleksandry Piłsudskiej. Powst. przed 1981.

Próba generalna przedstawienia w reżyserii B. Urbankowskiego, Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego, odbyła się 12 XII 1981; do prapremiery nie doszło.

20. Kierunki poszukiwań. Szkice o polskich socjalistach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983, 288 s.

Nagrody

W 1984 nagroda Prezesa Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”.

Zawartość

Wstęp. – Przesłanie romantyzmu a filozofia polskich socjalistów; Wiktor Heltman; Stanisław Worcell; Socjalizm integralny Limanowskiego; Dwie tajemnice Krzywickiego; Socjalizm humanistyczny [dot. E. Abramowskiego]; Brzozowski, czyli samoświadomość kultury.

21. Chłopiec, który odchodzi. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 1984. Druk „Poezja” 1985 nr 5/6 s. 169-201. Przedruk zob. poz. .

22. Człowiek pośród legend. [Biografia J. Piłsudskiego]. „Prześwit”* 1984 nr 22, 23, 25, 27, 29, 30, 32, 33; 1985 nr 35, 37, 38; 1987 nr 44-46. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwo Polskiej Konfederacji Polski Niepodległej 1990, 240 s.

23. Racja stanu. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1985. Prapremiera: pt. Trwa jeszcze bal. (Racja stanu). Wrocław, Teatr Współczesny 1986.

Nagrody

II nagroda w konkursie Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu w 1985.

24. Kordian i cham. [Wiersze]. Bytom: Młoda Grupa Literacka „Reflektor 1987, 12 s. Wyd. nast. [Paryż:] Editions Dembinski 1989. Przedruk zob. poz. .

Wyd. 1 na prawach rękopisu.

25. W rozdartym świecie. [Esej]. [B.m.:]Wydawnictwo Polskie Konfederacji Polski Niepodległej* 1987, 96 s.

Na okładce tytuł: Rozdarty świat.

Zawartość

Od Wydawnictwa. – W rozdartym świecie. [Esej o polskiej poezji socrealistycznej; części:] Poeci i dworzanie; Trzydzieści lat i trzy lata. (O złotym wieku prawicowo-nacjonalistycznych odchyleń); Wokół punktu zerowego. [Pierwodruk cz. 1-2 „Poezja1986 nr 3, cz. 3 zdjęta przez cenzurę w „Poezji1986 nr 4]. – [W. Nawrocki (?)] C.K.: Niebezpieczne scalanie świata [pierwodruk „Trybuna Ludu1986 nr 148].

26. Żelazne kwiaty. (Piłsudczycy). [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 1988. Wyd. Płock: Płockie Towarzystwo Przyjaciół Teatru; Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego; Wojewódzki Dom Kultury w Płocku 1988, 116 s.

27. Chłopiec, który odchodzi. Wybór wierszy, dramaty. [Utwór dramatyczny; widowisko plenerowe]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1991, 295 s. Scenariusz realizacji plenerowej zob. poz. .

Zawartość

Zawiera cykle wierszy: Stare fotografie; W cieniu posągów; Apokryfy [poz. ]; Sonety wschodnie; Z „Poematu o nas”; Łowczówek; Śląsk mojego dzieciństwa; Fantazje; Cyganie; Erotyk dla następcy [poz. ]; Ostatni rejs „Opty”; Głosy [poz. ]; Nie wysłany list; Boruta – najsmutniejszy z bogów tego kraju. – Poematy: Mieszczanie z Calais; (Ci, co żyją daleko...]; Oni; Wielkanoc; Apel poległych; Warszawa 1944; Edward Śmigły-Rydz; Wigilia'81; Przesłanie; List Dostojewskiego do Strachowa; Kordian i cham [poz. ]; Starszemu poecie; *** [Oto Polska...]. – Dramaty: O zbrodni i zbawieniu mistrza Pawła; Chłopiec, który odchodzi [poz. ].

Adaptacje

radiowe

dramatu O zbrodni i zbawieniu mistrza Pawła: Radio 1981.

28. Erotyk dla następcy. [Wiersze]. [Warszawa:] Ośrodek Kultury Ochoty 1991, 23 s. Wyd. nast. Warszawa: Oddział Warszawskiego Związku Literatów Polskich 1993. Zob. poz. .

29. Galeria rzeźb pośmiertnych. [Wiersze]. [Warszawa:] Ośrodek Kultury Ochoty 1991, 24 s. Wyd. nast.: tamże 1991; Warszawa: Oddział Warszawskiego Związku Literatów Polskich 1996.

Zawiera cykle: Z galerii rzeźb pośmiertnych; Podróże.

30. Ostatni Sejm wolnej Polski. [Utwór dramatyczny; widowisko plenerowe]. Prapremiera: Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 1991. Scenariusz realizacji plenerowej zob. poz. .

31. Masław. [Utwór dramatyczny; widowisko plenerowe]. Prapremiera: Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 1993. Scenariusz realizacji plenerowej zob. poz. .

32. O zbrodni i pokucie króla Bolesława. [Utwór dramatyczny; widowisko plenerowe]. Prapremiera: Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 1993. Scenariusz realizacji plenerowej zob. poz. .

33. Czerwona msza, albo Uśmiech Stalina. [Szkice]. Warszawa: Alfa-Wero 1995, 502 s. Wyd. 2 poprawione i rozszerzone pt. Czerwona msza, czyli Uśmiech Stalina. T. 1-2, tamże 1998, 640 + 653 s.

Zawartość

Zamiast wstępu: Spór o początek. – Cz. 1. Prawdziwy początek PRL: Krwawe ślady; Epidemia na Kresach ; „Sonderaktion Lwów”; „Pierekowka” dusz i wykuwanie kadr; Ewolucja wsteczna; Margines kultury – kultura marginesu. – Cz. 2. Kultura stanu wojennego: Nieprzyjaciel i siły własne; Walka na wszystkich frontach. Front militarny; Front militarny: „usmirienije polskogo miatieża”. – Cz. 3. Czerwony marsz: Front cywilny: pała i pieśń; Front ekonomiczny. Speckomisja i bitwa o handel; Front kulturalny: cenzura, makulatura, emigranda; Zachód i imitacje Zachodu; Lobotomia; Uczniowie Sun Cy. – Cz. 4. Czerwona msza: Na pograniczu historii, wieczności i kłamstwa; Poezja jako scenariusz; Poezja zbrodni; Święta, sprzątaczki i znowu antologie; Ersatzreligia.

34. Rok 1920. [Utwór dramatyczny; widowisko plenerowe]. [Współautor:] M. Mokrowiecki. Prapremiera: Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 1996. Scenariusz realizacji plenerowej zob. poz. .

35. Józef Piłsudski – marzyciel i strateg. [Biografia]. T. 1-2. Warszawa: Alfa-Wero 1997, 566 + 638 s.

36. Płonące cyfry 1863. [Utwór dramatyczny; widowisko plenerowe]. Prapremiera: Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 1998.

37. Adam Mickiewicz. Tajemnice wiary, miłości i śmierci. [Studium]. Warszawa: Atena 1999, 358 s.

Zawartość

Prolegomena do nauki o niewiedzy. – Cz. 1. Tajemnice narodzin poety; Cz. 2. Tajemnice miłości; Cz. 3. Tajemnice arcydzieł; Cz. 4. Tajemnice wiary Adama; Cz. 5. Czy Towiański był szpiegiem?; Cz. 6. Tajemnica wielkości; Cz. 7. Xawera, czyli Poeta w szponach „demonicznej Żydówki”.

38. Gra z czasem. Wiersze wybrane. Warszawa: IBiS 1999, 175 s.

39. Głos dzwonu. [Utwór dramatyczny; widowisko plenerowe]. Prapremiera: Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 2000.

40. Millenium. [Utwór dramatyczny, widowisko plenerowe]. [Współautor:] M. Mokrowiecki. Prapremiera: Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 2000.

41. Dramaty płockie. Płock: Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 2002, 161 s.

Zawartość

Zawiera scenariusze realizacji plenerowych poz.: 21, 30-32, 34, 36 – nadto: Aneks: Wywiady i recenzje.

42. Trzema drogami nadziei. Opowieść o wędrówkach Karola Wojtyły. [Biografia]. Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky 2002, 246 s.

Przekłady

słowacki

Svätec. [Przeł.] D. Podracká. Bratislava 2002.

43. Ostrov Pieśfany. [Wybór wierszy]. [Przeł.] D. Podracka. [Bratislava:] Silentium 2004, 43 s.

Tekst w języku polskim i słowackim.

44. Poeta, czyli człowiek zwielokrotniony. Szkice o Zbigniewie Herbercie. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne 2004, 727 s.

Nagrody

W 2005 nagroda im. C.K. Norwida.

45. Głosy. [Wiersze i listy literackie]. Warszawa: Muzeum Niepodległości 2005, 408 s.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Wyspa. Polskie Radio 1977.
Druga połowa owcy. Polskie Radio 1980.
Jarosław Dąbrowski. Polskie Radio 1980.
Nadzieja to nasz obowiązek. Polskie Radio 1980.
Legenda. Polskie Radio 1981.
Śmiejąca się Madonna. Polskie Radio 1981.

Wybory utworów literackich w przekładach

słowacki

• Zob. .

Montaże utworów

Noce kochanków: Adaptacja: L. Nowicka. Polskie Radio 1994 [montaż radiowy wyboru poezji].

Przekłady i adaptacje

1. K. Moczarski: Rozmowy z katem. Adaptacja: B. Urbankowski. Wystawienie: Kielce, Teatr im. S. Żeromskiego 1979.
2. Wiersze przyjaciół. Antologia współczesnej poezji łużyckiej. Przeł. B. Urbankowski. Warszawa: IBiS 1993, 70 s. Wyd. nast. tamże 1996.
3. Bóg dał mi słowo. Antologia poezji słowackiej. Wybór, przekł. i posłowie: B. Urbankowski. Kraków: Towarzystwo Słowaków w Polsce 2002, 373 s.

Prace redakcyjne

1. Poeci Polski Walczącej. Red. B. Urbankowski. Poezja 1984 nr 9, 134 s.
Numer w całości poświęcony literaturze lat 1939-1945.
2. 1939-1945. Red. B. Urbankowski. Poezja 1985 nr 5/6, 224 s.
Numer w całości poświęcony literaturze lat 1939-1945.
3. Od Staffa do Wojaczka. Poezja polska 1939-1985. Antologia. Wybór: B. Drozdowski, B. Urbankowski. T. 1-2. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1988, 690 + 707 s. Wyd. nast. poszerzone z podtytułem Poezja polska 1939-1988: Przejrzał i uzupełnił: B. Urbankowski. tamże 1991, 838 + 928 s.
4. J. Piłsudski: Myśli, mowy i rozkazy. Wybrał i wstępem opatrzył B. Urbankowski. Warszawa: Kwadryga 1989, 151 s.
5. K. Świegocki: Przymierze z czasem. [Wiersze]. Red.: M. Berowska i B. Urbankowski. Warszawa: Oddział Warszawskiego Związku Literatów Polskich 1992, 45 s. Wyd. 2 zmienione tamże 1993.
6. Przeszłość przyszłości. Antologia Konfederacji Nowego Romantyzmu. Pod red. B. Urbankowskiego. Warszawa: Oddział Warszawskiego Związku Literatów Polskich 1993, 195 s. Wyd. nast. tamże 1995.
7. Po stokroć wracam. Antologia polskiej poezji z Wileńszczyzny. Wybór i oprac.: M. Berowska, B. Urbankowski. Warszawa: IBiS 1994, 112 s. Wyd. nast. tamże 1995, 1996.
8. J. Twardowski: Wiersze wybrane. [Wybór i posłowie B. Urbankowski]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1994, 286 s. Wyd. 2 tamże 1995.
9. Stwarzanie światów. Antologia współczesnego dramatu polskiego. Wybór i oprac.: B. Urbankowski. [Cz.] 1. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1995, 383 s.
10. Trudniejszy brzeg rzeki. Antologia polskiej poezji z Zaolzia. [Wyd.:] M. Berowska, B. Urbankowski. Warszawa: Oddział Warszawskiego Związku Literatów Polskich 1995, 50 s. Wyd. nast.: wyd. 2 rozszerz, tamże 1996: wyd. 3 Warszawa: IBiS 1997.
11. Z. Chałko: Zwyczajna wierność. [Wiersze]. Wybór, oprac. i posłowie: B. Urbankowski. Warszawa: IBiS 1996, 80 s.
12. Znad Wilii i Olzy. Antologia poezji wileńskiej i zaolziańskiej. Warszawa: IBiS 1996, 134 s. Wyd. nast. rozszerzone pt. Znad Wilii, Olzy i jeszcze dalszych rzek tamże 1997, 1998.
13. D. Chróścielewska: Nie zostawiajcie mnie samej. [Wiersze]. Warszawa: IBiS 1997, 47 s.
14. T. Płużański: De profundis. Wiersze. Red.: M. Berowska i B. Urbankowski. Warszawa: IBiS 1998, 54 s.
15. Poetycki patrol. Almanach twórczości literackiej członków Wojskowych Kół Literackich. Wybór tekstów B. Urbankowski. Red.: J. Chłopecka, J. Tomiło. Warszawa: Departament Społeczno-Wychowawczy Ministerstwa Obrony Narodowej 1998, 112 s.
16. Romantycy. Antologia wierszy poetów warszawskich, uczestników ruchu Nowego Romantyzmu. Oprac. B. Urbankowski. Warszawa: IBiS, Oddział Warszawskiego Związku Literatów Polskich 1998, 231 s.
17. Laureaci konkursów poetyckich. Warszawa: Oddział Warszawskiego Związku Literatów Polskich 2000, 229 s.

Zob. też Przekłady poz. .

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2002.

Wywiady

[Jeden do jednego] 1:1. Rozm. H. Leszczyńska. „Razem1981 nr 50.
Romantyk. Nie trzeba być optymistą, żeby działać. Rozm. M. Berowska. Itd 1981 nr 7.
Ku potomności. Rozm. S. Stanik. Myśl Polska 2005 nr 33/34.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (M. Jentys).

Głosy

T. Nyczek: Pogłosy. Odra 1973 nr 3.

Teatr Kaliguli

Z. Greń: Bagatela i Kaligula. Życie Literackie 1975 nr 40.
J. Kwiatkowski: O kuriozach. W tegoż: Notatki o poezji i krytyce. Kraków 1975.
W. Natanson. „Teatr1975 nr 23.

W cieniu

T.J. Żółciński: W cieniu smutnych konstatacji. Poezja 1974 nr 12.

Dostojewski – dramat humanizmów

W.K. Janota: Dramat Dostojewskiego. Poglądy 1979 nr 10.
W. Mackiewicz: Dialektyka rozumu i ducha. Studia Filozoficzne 1979 nr 4.
M. Orzechowski: Dostojewski – dramat czytelników. Argumenty 1979 nr 19.

Myśl romantyczna

A. Tokarczyk: Filozofia myśli romantycznej. Argumenty 1979 nr 37.
K. Świegocki: Reaktualizacja romantyzmu. Miesięcznik Literacki 1980 nr 5.
A. Urbański: Wokół myśli romantycznej. Nowe Książki 1980 nr 4.
A. Witkowska: Autoportret i style odbioru. Teksty 1981 nr 1.

Mochnacki – sny o ojczyźnie

T. Nyczek: Sen trupa. W tegoż: Lakierowanie kartofla i inne teksty teatralne. Kraków 1985.

Czerwona msza, albo Uśmiech Stalina

J. Kowalski: Pokojowcy Chorążego Pokoju. Arcana 1995 nr 3.
L. Wójcik: Dzieje grzechów. Nowe Książki 1995 nr 4.
L. Żuliński: Brunatne nieszpory. Wiadomości Kulturalne 1995 nr 13.
Z. Zarębianka. „Ruch Literacki1998 z. 2 [dot. wyd. 2].
J. Kornhauser: Jak sowietyzowałem kulturę polską. Tygodnik Powszechny 1999 nr 1 [dot. wyd. 2].
K. Maciąg: Pegaz na uwięzi, czyli czerwona msza. Fraza 1999 nr 2/3 [dot. wyd. 2].
R. Włast Matuszak: Uczta u Aronsona. Tygodnik Solidarność 1999 nr 1 [dot. wyd. 2].

Józef Piłsudski – marzyciel i strateg

R. Włast Matuszak: Pomnik Komendanta. Nowe Książki 1997 nr 12.

Adam Mickiewicz. Tajemnice wiary, miłości i śmierci

Z. Wójcicka: Zagadkowa biografia Mickiewicza. Pogranicza 2002 nr 1.

Poeta, czyli człowiek zwielokrotniony

M. Hałaś: Niedościgły standard poezji. Śląsk 2005 nr 6.
A. Morawiec: Herbert wyprojektowany. Nowe Książki 2005 nr 2.

Od Staffa do Wojaczka

[M. Maziuk] M. Wojgienica: Ludzie chcą poezji. „Kultura Niezależna”* 1989 nr 52.