BIO

Urodzony 21 kwietnia 1936 w Ostrowi Mazowieckiej; syn Jarosława Twerdochliba, lekarza weterynarii, i Janiny Ostrowskiej, farmaceutki. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał od 1940 razem z rodzicami w pobliskiej wsi Wąsewo. Po zakończeniu II wojny światowej przeprowadził się w 1945 do miejscowości Bystra, a potem Jaworze pod Bielskiem. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego w Bielsku-Białej i tam też w 1953 zdał maturę. W tymże roku podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Wrocławskiej. Należał do Związku Młodzieży Polskiej (1952-56). Studia łączył z pracą w charakterze instruktora kulturalno-oświatowego w Funduszu Wczasów Pracowniczych w Wiśle, a potem Szczyrku i Ełku. Debiutował w 1957 opowiadaniem pt. Moulin Rouge, ogłoszonym w tygodniku „Panorama” (nr 36, dodatek „Powieść. Nowela. Rozrywki”; podpisany omyłkowo Andrzej Twardochlib). W tymże roku przerwał studia i po ukończeniu kursu zawodowego dla kierowców pracował w wyuczonym zawodzie. W 1958 ożenił się z Ireną z domu Klaja, księgową. Od 1959 mieszkał w Krakowie. Kontynuował pracę w firmach transportowych, początkowo jako kontroler techniczny (w Przedsiębiorstwie Zmechanizowanych Robót Ziemnych w Nowej Hucie, potem w Przedsiębiorstwie Transportowym Budownictwa w Krakowie), a następnie kierownik bazy w Wojewódzkiej Kolumnie Transportu Sanitarnego w Krakowie (do 1967). Równocześnie rozwijał twórczość literacką; opowiadania zamieszczał m.in. w „Życiu Literackim” (1965-89, z przerwami). Około 1965 zaczął pisać scenariusze filmowe, a potem także telewizyjne. W 1967 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). Od 1968 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Od tegoż roku zajmował się wyłącznie pracą literacką. W 1970 przeprowadził się do Gdańska. Ogłaszał felietony, artykuły i opowiadania na łamach „Głosu Wybrzeża” (1970-75, z przerwami; m.in. w 1970 cykl pt. Felieton). W tym też czasie podjął współpracę z radiem, jako autor słuchowisk. Od 1972 zajmował przez kilka lat stanowisko kierownika literackiego Teatru Lalek Miniatura w Gdańsku. Należał do zarządu Oddziału Gdańskiego ZLP, a w 1977 został jego wiceprezesem. Pełnił nadto liczne inne funkcje społeczno-polityczne: był członkiem Ogólnopolskiego Zespołu Pisarzy Partyjnych przy Komitecie Centralnym PZPR, wchodził w skład Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku (1975-77), przewodniczył Komisji Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku, należał do Prezydium Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w Gdańsku. Od 1977 jako kierownik literacki sprawował opiekę nad gdańską produkcją Wytwórni Filmów Fabularnych „Poltel”. Wielokrotnie otrzymywał nagrody, m.in. w 1978 i 1982 nagrodę Wojewody Gdańskiego, w 1979 nagrodę Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia. Był jednym z organizatorów nowego ZLP; w 1983-87 pełnił funkcję prezesa Oddziału Gdańskiego i wchodził w skład Zarządu Głównego Związku. Kontynuował twórczość prozatorską oraz prace dla filmu, telewizji i radia. Wznowił współpracę z dziennikiem „Głos Wybrzeża” (1981-88; tu m.in. w 1982-86 stały felieton); publikował prozę m.in. w „Kamenie” (1982-86, z przerwą w 1983) i w „Argumentach” (1985, 1988-89). W 1985 otrzymał nagrodę „Trybuny Ludu”, w 1986 powtórnie nagrodę Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia. Wyróżniony m.in. odznakami „Za Zasługi dla Gdańska”, „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (1983) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1984). Zmarł 13 grudnia 1991 w Gdańsku.

Twórczość

1. Małe punkty. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1965, 157 s.

Nagrody

Nagroda Stowarzyszenia Księgarzy Polskich za debiut w 1966.

2. Gwiazda sezonu. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1967, 214 s. Wyd. 3 [!] tamże 1978. Por. poz. , .

Przekłady

rosyjski

Zvezda sezona. W: A. Twerdochlib: Zvezda sezona. [Przeł.] M. Zubkov. Moskva 1986.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: K. Targosz. Polskie Radio 1969.

3. Z braku dowodów. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1968, 193 s.

4. Temat. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1969, 147 s. Por. Słuchowiska radiowe.

5. Znaki na drodze. Scenariusz filmowy według powieści pt. „Gwiazda sezonu”. [Współautor:] A.J. Piotrowski. Ekranizacja 1970. Por. poz. .

Nagrody

Nagroda Złoty Lampart na XXIV Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Locarno w 1971.

6. Czterej w lesie. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1971, 215, [5] s.

Przekłady

rosyjski

Četvero v lesu. W: A. Twerdochlib: Zvezda sezona. [Przeł.] M. Zubkov. Moskva 1986.

7. Godzina za godziną. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 191 s. Por. poz. .

Przekłady

niemiecki

[Przeł.] K. Staemmler. Polskie Radio (Frankfurt) 1972.

8. Godzina za godziną. Scenariusz filmowy na motywach powieści A. Twerdochliba. [Współautorzy:] R. Załuski, B. Ziółkowski. Ekranizacja 1974. Por. poz. .

9. Zimne ognie. Scenariusz filmu telewizyjnego. [Współautor:] M. Herman. Powst. ok. 1974. Telewizja Polska 1978. Por. Słuchowiska radiowe.

Nagrody

II nagroda w konkursie „Życie i praca człowieka we współczesnej Polsce”, zorganizowanym przez Naczelny Zarząd Kinematografii na nowelę filmową w 1974; II nagroda w konkursie na nowelę filmową, ogłoszonym przez Ministerstwo Kultury i Sztuki oraz Centralną Radę Związków Zawodowych w 1975.

10. Trzecia runda. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1976, 201 s.

Nagrody

Nagroda Centralnej Rady Związków Zawodowych w 1977, nagroda im. A. Kowalskiego – „Olka” przyznana przez redakcję „Walki Młodych” w 1977.

11. Długi cień. Scenariusz filmowy. Powst. ok. 1977.

Scenariusz złożony w 1977 w Zespole Filmowym „Pryzmat” (inf. w wywiadzie: Autor przed ekranem. Rozm. L. Kosacyrzowa. „Głos Wybrzeża1977 nr 78).

12. Gwiazda sezonu. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1977. Por. poz. .

13. Znaki szczególne. Scenariusz serialu telewizyjnego na motywach nowel A. Twerdochliba. [Współautor:] R. Załuski. Telewizja Polska 1977.

14. Struny. Scenariusz filmu telewizyjnego. Telewizja Polska 1978.

15. Ostatnia noc. [Utwór dramatyczny o M. Kasprzaku]. Powst. ok. 1979.

Nagrody

I nagroda w konkursie literackim krakowskiego Klubu Twórców i Działaczy Kultury „Kuźnica”, poświęconym polskim działaczom rewolucyjnym w 1979.

16. Proces Alberta Förstera. [Utwór dramatyczny; współautor:] A. Kotlica. Telewizja Polska 1980.

Nagrody

Nagroda w konkursie na scenariusz widowiska Teatru Sensacji Telewizji Polskiej w 1981.

17. Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy. Scenariusz serialu telewizyjnego w 13 odcinkach. [Współautor:] S. Bratkowski. Telewizja Polska 1981. Por. poz. .

18. Numer zastrzeżony. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1982, 175 s.

Zawartość

Punkt widzenia; Okno; Ciemne godziny; Druga strona ulicy; Krąg; Łączka; Stary aktor; Hak; Koniec zabawy [por. Słuchowiska radiowe]; Numer zastrzeżony; Studnia.

19. Pod parasolem. [Powieść]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1983 [właśc. 1983], 158 s.

20. Jak się pozbyć czarnego kota? Scenariusz filmu telewizyjnego. Powst. 1984. Por. Słuchowiska radiowe.

Inna wersja pt.: Czarny kot. [Współautor:] F. Erol. Powst. 1985 (inf. w internetowej bazie danych: www.tvp.com.pl/film).

21. O naiwności i zaufaniu. Wybór felietonów i listów. Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza 1984, 83 s.

22. Sploty. [Powieść]. Żołnierz Wolny 1984 nr 155-171, 174-177. Wyd. osobne Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987, 94 s.

23. Uciekinier. Scenariusz telewizyjny. Powst. ok. 1984. Por. poz. .

Nagrody

III nagroda w ogłoszonym w 1984 konkursie na scenariusz filmu telewizyjnego i widowiska Teatru Telewizji, przyznana w 1986.

24. Jazda okrężna. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1985, 167 s.

25. Pan na Żuławach. Scenariusz serialu telewizyjnego w 11 odcinkach. Współautorzy: B. Holub, M. Pilot. Telewizja Polska 1985.

Inf. o ilości odcinków, współautorach scenariusza i dacie emisji wg danych ze strony internetowej www.filmpolski.pl.
Tytuły robocze całości: Jak drzewa w polu; Żuławy.

26. Wywiad z nikim. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1986, 118 s.

Zawartość

Wywiad z nikim; Uciekinier [por. poz. ].

27. Kołowrót. [Powieść]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1987, 147 s.

28. Najdłuższa wojna. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskieoznań 1988, 457 s. Por. poz. .

Powieść na kanwie scenariusza serialu telewizyjnego pt. Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Jak się pozbyć czarnego kota? Radio 1971 [por. Twórczość poz. ].
Temat. Polskie Radio 1970 [por. Twórczość poz. ].
Zimne ognie. Polskie Radio 1970 [por. Twórczość poz. ].
Odpoczynek wojownika. Polskie Radio 1974.
Mały zjazd koleżeński. Polskie Radio 1976.
Koniec zabawy. Polskie Radio 1978. Druk. „Teatr Polskiego Radia” 1979 nr 1 s. 93-112 [III nagroda w ogólnopolskim konkursie Naczelnej Redakcji Programów Literackich Polskiego Radia w 1978; por. Twórczość poz. ].
Przy telefonie. Polskie Radio 1978.
Kombatanci. Polskie Radio 1981.
Gęsty dzień. Powst. przed. 1984 [I nagroda w konkursie na radiowy utwór literacki w 1984].
U schyłku wieku. Polskie Radio 1988.

Wybory utworów literackich w przekładach

rosyjski

Zvezda sezona. [Przeł.] M. Zubkov. Moskva 1986.

Przekłady i adaptacje

1. Na niebie i na ziemi. Scenariusz według powieści J. Korczaka „Jak na niebie tak i na ziemi” oraz B. Madeja „Miecz i kądziel”. Ekranizacja 1973.
2. W. Wysocki: Opowieść o dziewczynkach. [Przeł.:] J. Siemiańko, A. Twerdochlib. Gdańsk: Marpress 1992, 56 s.

Omówienia i recenzje

Wywiady

Staram się nie nudzić czytelników. Rozm. J. Narkowicz. Czas 1975 nr 21.
Wśród rzeczy znajomych. Rozm. J.L. Ordan. „Fakty1979 nr 41.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

M. Podgórski: Gry i zabawy współczesne. Kamena 1970 nr 16.
T. Fredro: Przeciwko jałowości. (Przykład: twórczość Andrzeja Twerdochlib). Współczesność 1971 nr 17.
E. Moskalówna: Pracownia w falowcu. Litery 1971 nr 7.
M. Krzysztofiak: Realista na rozdrożu. (O pisarstwie Andrzeja Twerdochliba). Litery 1973 nr 1.
F. Fornalczyk: O Andrzeju Twerdochlibie. Perypetie z bohaterem. W tegoż: Młodsi, starsi. Poznań 1976.
Z. Trziszka: Gwiazda niesezonowa. (O twórczości Andrzeja Twerdochliba). Tygodnik Kulturalny 1984 nr 6.

Małe punkty

S. Melkowski: Trzej po debiucie. Twórczość 1965 nr 12, przedruk fragmentów pt. Szare i różowe w tegoż: Oczekiwania i zapowiedzi. Łódź 1980 [m.in. dot. A. Twerdochliba].
W. Szwedowicz: Jak smakuje stabilizacja. Nowe Książki 1965 nr 14.
A. Bukowska: W kredowym kole. W tejże: Przemiany czasu. Kraków 1967.

Gwiazda sezonu

H. Bereza: Pozytywność bez deklaracji. Nowe Książki 1967 nr 19, przedruk: w artykule pt. Z praktyki w tegoż: Prozaiczne początki. Warszawa 1971, w artykule pt. Praktyka w tegoż: Taki układ. Warszawa 1981, Sposób myślenia. T. 1. Warszawa 1989.
Z. Łukaszewicz: Małe, ważne punkty. Twórczość 1967 nr 1.
Z. Żabicki: Szeryf z bazy transportu. Miesięcznik Literacki 1967 nr 12.
J. Łukaszewicz: Człowiek w bazie. W: Proza, poezja. 1967. Warszawa 1968.

Z braku dowodów

J.Z. Maciejewski: Portret „znajomego. Twórczość 1969 nr 8.
B. Świderski: Rozkosze małego pokoju. Współczesność 1969 nr 10, polemika: tamże 1969 nr 11: A. Twerdochlib: Dobre maniery, B. Świderski: Odpowiedź recenzenta.
M. Wyka: Bohater jest zmęczony. Nowe Książki 1969 nr 17.

Temat

W. Maciąg: Jak szukamy tematów?Nowe Książki1970 nr 10.
H. Rodziewicz: Moda mini w powieści. Współczesność 1970 nr 9.
B. Zadura: Lektura przyjemna i pożyteczna. Twórczość 1970 nr 5.
H. Bereza: Z praktyki. W tegoż: Prozaiczne początki. Warszawa 1971, przedruk rozszerzony pt. Praktyka w tegoż: Taki układ. Warszawa 1981, Sposób myślenia. T. 1. Warszawa 1989.

Czterej w lesie

J. Kotlica: Rzeczywistość prawdziwsza od autentycznej. Fakty i Myśli 1971 nr 14.

Godzina za godziną

H. Bereza: Pozytywność bez deklaracji. Nowe Książki 1967 nr 19, przedruk: w artykule pt. Z praktyki w tegoż: Prozaiczne początki. Warszawa 1971, w artykule pt. Praktyka w tegoż: Taki układ. Warszawa 1981, Sposób myślenia. T. 1. Warszawa 1989.
J. Czyżkowski: W zasięgu małego realizmu. Nowe Książki 1971 nr 15.
H. Bereza: Kwestia sensu. Twórczość 1972 nr 1, przedruk w art. pt.: Praktyka w tegoż: Taki układ. Warszawa 1981, Sposób myślenia. T. 1. Warszawa 1989.
L. Herbst: Powtórka z tematu. Nadodrze 1972 nr 7.

Trzecia runda

A. Chruszczyński: Wiek męski. Tygodnik Kulturalny 1976 nr 49.
L. Herbst: Przeciętność nadal w cenie. Nadodrze 1976 nr 21.
A. Konkowski: Czekając na nominację. Nowe Książki 1976 nr 21.
M. Wesołowski: Wakacje „człowieka bez właściwości. Życie Literackie 1976 nr 50.
K. Rutkowski: Ślimak na żyletce. Regiony 1977 nr 3.

Numer zastrzeżony

Z. Trziszka: Numer bez zastrzeżeń. Miesięcznik Literacki 1983 nr 10.

Sploty

T. Błażejewski: Sprawy duże i małe. Autograf 1989 nr 4 [dot. też: Kołowrót].

Jazda okrężna

K.J. Nowak: Karuzela?Nowe Książki1985 nr 12.
A. Staniszewski: Wszystko jest w zasadzie w porządku. Życie Literackie 1986 nr 10.

Wywiad z nikim

J. Górdziałek: Poza układem. Tak i Nie 1987 nr 15.
J. Moroń: Gotowy produkt naszych czasów. Życie Literackie 1987 nr 29.
S. Jurkowski: Szarość. Literatura 1987 nr 6.
T. Błażejewski: Wrażenie niedosytu. Odgłosy 1987 nr 9.

Kołowrót

T. Błażejewski: Sprawy duże i małe. Autograf 1989 nr 4 [dot. też: Sploty].