BIO

Urodzona 22 sierpnia 1899 w Łodzi; córka Izydora Tuwima, urzędnika bankowego, i Adeli z Krukowskich; siostra Juliana Tuwima, poety i tłumacza. Ukończyła Gimnazjum im. E. Orzeszkowej w Łodzi. Debiutowała w 1916 wierszem pt. Panienka, opublikowanym w łódzkim piśmie „Godzina Polski” (nr 162). W 1922 wyszła za mąż za Stefana Napierskiego, krytyka literackiego, poetę, tłumacza, i zamieszkała w Warszawie. Wielokrotnie wyjeżdżała z mężem za granicę: na Wyspy Fryzyjskie w podróż poślubną, do małych państw zachodnioeuropejskich (Luksemburg, Lichtenstein, San Marino) i na dłuższe pobyty do Paryża. Była związana z grupą poetycką Skamander, publikowała wiersze na łamach pisma „Skamander” (1922-25, 1927-28) oraz w „Wiadomościach Literackich” (1926, 1929-30, 1932-34, 1936). Od 1925 była członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich, a od 1930 Polskiego PEN Clubu. Po rozstaniu w 1930 ze Stefanem Napierskim (i późniejszym rozwodzie) w 1935 poślubiła w Wilnie Juliana Stawińskiego, publicystę i tłumacza; mieszkali początkowo w Ostrowi Mazowieckiej, a później w Warszawie. Oprócz twórczości poetyckiej zaczęła w latach trzydziestych uprawiać działalność przekładową, obejmującą także literaturę dziecięcą. Po wybuchu II wojny światowej opuściła z mężem kraj, początkowo przebywała we Francji, a po jej klęsce w Anglii. Ogłaszała tu wiersze w „Wiadomościach Polskich” (1940, 1942). W kwietniu 1945 przyjechała do Stanów Zjednoczonych i po krótkim pobycie w Nowym Jorku kilka miesięcy spędziła razem z bratem pod Toronto w Kanadzie. W październiku tego roku powróciła do Stanów Zjednoczonych i zamieszkała w Waszyngtonie, gdzie jej mąż objął stanowisko attaché prasowego w Ambasadzie Rzeczpospolitej Polskiej. Pod koniec marca 1947 powróciła do Polski i zamieszkała w Warszawie. Kontynuowała twórczość poetycką (pisała wiersze także dla dzieci) oraz przekładową z literatury rosyjskiej i angielskiej. W 1957 otrzymała nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci, a w 1981 nagrodę Polskiego PEN Clubu za przekłady literatury dziecięcej z języka angielskiego. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1969). Zmarła 7 grudnia 1987 w Warszawie.

Twórczość

1. [Dwadzieścia cztery] 24 wiersze. [Warszawa:] Towarzystwo Wydawnicze 1921, 24 s.

2. Listy. [Wiersze]. Warszawa: W. Czarski 1926, 42 s.

3. Miłość szczęśliwa. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1930 [antydatowane 1929], 41 s.

4. Marek Wagarek. [Opowieść wierszem dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, [14] k. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1958, wyd. 3 1959; wyd. 4 Warszawa: Ruch 1960.

Przekłady

niemiecki

Der Schwänzer-Heinz. [Przeł.:] H. Lahr, O. Tauschinski. Wien [1965].

5. Łódzkie pory roku. [Przedmowa:] H. Boguszewska. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, 120 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1958, wyd. 3 tamże 1979.

Szkice wspomnieniowe dot. dzieciństwa spędzonego z bratem Julianem Tuwimem w Łodzi.

Zawartość

Strachy dzieciństwa; Antosia i my; Czarnomska; Łódzkie pory roku; Widzenia.

6. Wiersze wybrane. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1958, 94 s. Wyd. 2 tamże 1979.

7. O pingwinie Kleofasku. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 55 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1977, wyd. 4 1983, wyd. 5 1989.

8. Co okręt wiezie? [Dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1962, [16] k. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 1968, wyd. 4 1973; wyd. 5 Warszawa: Iskry 1979; wyd. 6 Warszawa: Nasza Księgarnia 1984, tamże: wyd. 7 1987, wyd. 8 1991.

Tekst w formie zgadywanki, pozwalającej nauczyć się alfabetu.

9. Pampilio. [Baśń]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1962, [16] k. Wyd. 2 tamże 1967.

Przekłady i adaptacje

1. A. Strindberg: Eryk XIV. Dramat w 3 aktach. Przeł.: S. Napierski, I. Tuwim. Przekł. powst. ok. 1930.
Inf.: L. Schiller: Teatr ogromny. Warszawa 1961 s. 53.
2. H. Zur Mühlen: Koniec i początek. [Autobiografia]. Wstęp: S. Napierski. Warszawa: Wydawnictwo Współczesne 1931, 268 s.
3. A. Tołstoj: Złoty kluczyk, czyli niezwykłe przygody Buratina. Warszawa: J. Przeworski 1937, 136 s. Wyd. nast.: Warszawa: Czytelnik 1949, tamże: wyd. 2 1951, pt. Złoty kluczyk, czyli niezwykłe przygody pajacyka Buratino: wyd. 3 1952; wyd. 4 Warszawa: Nasza Księgarnia 1953; Wilnius: Państwowe Wydawnictwo Literatury Pięknej 1954; Moskwa: Raduga 1983; Moskwa: Raduga; Warszawa: Współpraca 1988.
Jako tłumacz podpisany: Julian Tuwim. Inf. o właściwym autorstwie przekładu od I. Tuwim.
4. [J. i W. Grimm] Bracia Grimm: Bajki. Warszawa: J. Przeworski 1938, 354 s.

Wyd. w wyborze pt. Baśnie: Wrocław: Siedmioróg 1995, 165 s. Wyd. nast. tamże: 1997, 141 s.; wyd. inne 2000, 62 s.

Wyd. osobne bajki Jaś i Małgosia: Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1980, 15 s. Wyd. nast. tamże 1987.

Przekłady

serbsko-chorwacki

Jaš i Malgoša. [Przeł. z pol.] V. Kusicki. Gornji Milanovac, Warszawa 1982.
5. Miki, Apsik i Pyzia. Według tekstu W. Disneya napisała I. Tuwim. Warszawa: J. Przeworski 1938, 71 s.
6. Miki Strażak. Według tekstu W. Disneya napisała I. Tuwim. Warszawa: J. Przeworski 1938, 74 s.
7. Przygody Miki w krainie liliputów. Według tekstu W. Disneya napisała I. Tuwim. Warszawa: J. Przeworski 1938 [antydatowane 1937], 98 s.
8. Królewna Śnieżka. Według tekstu W. Disneya napisała I. Tuwim. Warszawa: J. Przeworski 1939 [antydatowane 1938], 76 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wiedza 1946, tamże 1948.
9. A.A. Milne: Kubuś Puchatek. [Powieść dla dzieci]. [Warszawa:] J. Przeworski [1938], 189 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wiedza 1946, tamże 1948; wyd. 2 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, tamże wyd. 3-12 1955-1984; wyd. 12 [!] Warszawa: Książka i Wiedza 1985; wyd. 14 Warszawa: Nasza Księgarnia 1986; wyd. 15 Warszawa: Książka i Wiedza 1987; wyd. 16 Warszawa: Nasza Księgarnia 1988; wyd. 17 Warszawa: Książka i Wiedza 1989; wyd. 18 Warszawa: Nasza Księgarnia 1990; wyd. 19 Warszawa: Książka i Wiedza 1990; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991, tamże 1992; Warszawa: Nasza Księgarnia 1993, tamże: 1995, 1996, 1997; Warszawa: Prószyński i S-ka 1997; Warszawa: Nasza Księgarnia 1998, tamże 1999; Warszawa: Prószyński i S-ka 1999, tamże: 2001, wyd. w języku polskim i angielskim 2001; [wyd. 33] Warszawa: Nasza Księgarnia 2000, tamże 2002; Warszawa: Świat Książki 2003; Warszawa: Nasza Księgarnia 2004, tamże 2005.

Wyd. łącznie z przekł. poz. pt. Kubuś Puchatek; Chatka Puchatka: Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 323 s. Wyd. nast. tamże: 1995, 1997, 1998, 2000.

Wyd. fragmentów (także łącznie z fragmentami z poz. ): A.A. Milne: Mruczanki Kubusia Puchatka. 1-2. Teksty z książki „Kubuś Puchatek”. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1963, 19 s. – A.A. Milne: Notesik Kubusia Puchatka. Wyboru tekstów z „Kubusia Puchatka” i „Chatki Puchatka” w tłumaczeniu I. Tuwim. dokonała K. Kozłowska. Warszawa: Prószyński i S-ka 1998, [255] s. Wyd. nast. tamże: 1999, 2001. – A.A. Milne: Kubuś Puchatek zaprasza na ciasteczka. Warszawa: Prószyński i S-ka 1999, 64 s. – A.A. Milne: Kubuś Puchatek zaprasza na piknik. Przeł.: I. Tuwim, A. Semkowicz. Warszawa: Prószyński i S-ka 1999, 64 s. – A.A. Milne: Kubuś Puchatek zaprasza na podwieczorek. Przeł.: I. Tuwim, A. Semkowicz. Warszawa: Prószyński i S-ka 1999, 64 s. – A.A. Milne: Puchatkowa księga cytatów, w której znaleźć można Pożyteczne Wskazówki i Krzepiące Myśli Kubusia Puchatka i jego Przyjaciół. Zebrał B. Sibley. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis 2000, 207 s. – A.A. Milne: Bzdurki Tygrysa. Warszawa: Prószyński i S-ka 2001, [59] s., tamże 2002, 48 s. – A.A. Milne: Dąsy Kłapouchego. Warszawa: Prószyński i S-ka 2001, [59] s., tamże 2002, 48 s. – A.A. Milne: Mądrości Puchatka. Warszawa: Prószyński i S-ka 2001, [59] s., tamże 2002, 48 s. – A.A. Milne: Rozterki Prosiaczka. Warszawa: Prószyński i S-ka 2001, [59] s., tamże 2002, 48 s. – Pusiaczek, czyli pierwszy album malucha. Inspiracja: A.A. Milne. [Przeł.:] I. Tuwim, Z. Kierszys, E. Jagła. Poznań: Rebis 2002, [28] s. – Mądre słowa i słówka Kubusia Puchatka. Inspiracja: A.A. Milne. Fragmenty w tłumaczeniu I. Tuwim. Adaptacja: I. Tuwim, E. Jagła. Poznań: Rebis 2003, [94] s. – Prosiaczka mała księga dzielności. Fragmenty w tłumaczeniu I. Tuwim. Adaptacja: E. Jagła. Poznań: Rebis 2003, [96] s. – Kubusia Puchatka księga wiosny. [Przeł.:] I. Tuwim, E. Jagła. Poznań: Rebis 2004, [48] s. – Kubuś Puchatek o miłości. Adaptacja: E. Jagła. Poznań: Rebis 2004, [64] s. – Prosiaczek o miłości. Adaptacja: E. Jagła. Poznań: Rebis 2004, [64] s.

10. A.A. Milne: Chatka Puchatka. [Powieść dla dzieci]. [Warszawa:] J. Przeworski [1938], 205 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wiedza 1948 [antydatowane 1947], tamże 1948; wyd. 2 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, tamże wyd. 3-9 1955-1983; wyd. 10 Warszawa: Książka i Wiedza 1985; wyd. 11 Warszawa: Nasza Księgarnia 1986; wyd. 12 Warszawa: Książka i Wiedza 1987, tamże wyd. 13-14 1988-1989; wyd. 15 Warszawa: Nasza Księgarnia 1990; wyd. 16 Warszawa: Książka i Wiedza 1990; Warszawa: Nasza Księgarnia 1993, tamże: 1995, 1996, 1997; Warszawa: Prószyński i S-ka 1997; Warszawa: Nasza Księgarnia 1998, tamże: 1999, 2000; Warszawa: Prószyński i S-ka 1999, tamże wyd. w języku polskim i angielskim 2002; [wyd. 24] Warszawa: Prószyński i S-ka 2000; Warszawa: Świat Książki 2003; Warszawa: Nasza Księgarnia 2004. Wyd. łączne z Kubuś Puchatek (także we fragmentach i adaptacjach) zob. poz. .
11. P.L. Travers: Agnieszka. [Powieść dla młodzieży]. [Warszawa:] J. Przeworski [1938], 227 s. Wyd. nast.: tamże 1948; wyd. 2 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, pt. Mary Poppins: tamże: wyd. 3 1967, wyd. 4 1985; London: Puls 1994; Warszawa: Świat Książki 1995.
Cz. 1 cyklu; cz. 2-4 zob. poz. , , .
12. I. Franko: Murarz i inne opowiadania. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 62 s.
13. I. Franko: Zachar Berkut. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 187 s. Wyd. 2 tamże 1951.
14. W. Korolenko: Dzieci podziemia. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 84 s.
15. W. Korolenko: W złym towarzystwie. Wspomnienia z dzieciństwa mego przyjaciela. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 93 s. Przedruk w: W. Korolenko: Dzieła wybrane. Warszawa 1952 oraz zob. poz. .
16. Ż. Griwa: Opowiadania o Hiszpanii. Przeł. z rosyjskiego: I. Tuwim i J. Stawiński. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 141 s.
17. I. Mieńszykow, W. Szyszkow: Niech żyje życie. [Opowiadania]. Przeł.: I. Tuwim, K. Truchanowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 109 s.
Tu w przekładzie I. Tuwim opowiadania I. Mieńszykowa: Nieśmiertelność; Chce się żyć; „Międzynarodowa”; Dobosz gwardii; Zońka; Oleńka; Kiedy przylecą szpaki.
18. M. Tichonow: Dzielny partyzant. [Opowiadania]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 30 s.
19. M. Tichonow: Opowiadania. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 108 s.
20. B. Żytkow: Bezdomna kotka. [Opowiadanie]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 15 s.
21. B. Żytkow: Słonie przy pracy. [Opowiadanie]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 14 s.
22. S. Michałkow: Budujemy... budujemy... [Wiersze dla dzieci]. [Warszawa:] Czytelnik 1952, 19 s.
23. E. Ryss: Wychowanek kapitanów. [Powieść dla młodzieży]. Przeł.: I. Tuwim, J. Stawiński. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 289 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2-7 1954-1962.
24. A. Agranowski: Opowieść o czarodziejskim dmuchawcu. Przeł.: I. Tuwim, J. Stawiński. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 255 s. Wyd. 2 tamże 1954.
25. W. Kostjukowski: Znów nastała wiosna. Powieść. Przeł.: I. Tuwim, J. Stawiński. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 176 s.
26. S. Marszak: Jak drukuje się książkę. [Wiersze dla dzieci]. Adaptacja: I. Tuwim. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, [8] k.
27. E.H. Beecher Stowe: Chata wuja Toma. [Powieść]. Przeł.: I. Tuwim, J. Stawiński. Warszawa: Iskry 1954, 537 s. Wyd. nast. tamże: 1958, wyd. skrócone: wyd. 2 [!] 1960, 373 s., wyd. 4 1966.
28. W. Korolenko: Sen Makara. [Opowiadania]. Przeł.: L. Komarnicki i I. Tuwim. Warszawa: Czytelnik 1955, 154 s.
Tu w przekładzie I. Tuwim: W złym towarzystwie. Wspomnienia z dzieciństwa mego przyjaciela [poz. ].
29. Puszkin we wspomnieniach swoich współczesnych. Przeł.: I. Tuwim, J. Stawiński. Warszawa: Czytelnik 1955, 700 s.
30. J. Hilton: Żegnaj Chips. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1957, 93 s.
31. Kamizelka jeża. Wg tekstu angielskiego napisała I. Tuwim. [Dla dzieci]. [Warszawa:] Ruch 1957, [16] k. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1959, [wyd. 3] 1960, wyd. 4 1960.

Przekłady

niemiecki

Die Weste des Igels. [Przeł.] A. Wierciński. [Warszawa 1960], toż München 1960.
32. M. Leaf: Fernando. Według tekstu M. Leafa napisała I. Tuwim. [Warszawa:] J. Przeworski [1939], 70 s. Wyd. nast.: Kraków: Wydawnictwo J. Kubickiego [1939]?; [Warszawa: Ruch] 1957, tamże: wyd. 3 1966, wyd. 4 1969, wyd. 5 1987; Warszawa: Prószyński i S-ka 1999; wyd. 8 Warszawa: Świat Książki 2004.
33. A.A. Milne: Wiersze dla Krzysia. Wolne tłumaczenie: I. Tuwim i A. Marianowicza. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 61 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1979, wyd. 3 1983.

Wyd. osobne przekł. wiersza Śniadania króla: Warszawa: Ruch 1960, 8 k.

Wydano jako adaptacja z A.A. Milne'a.

Wyd. osobne przekładów wierszy: Jak nazwać myszkę; Trzy liski w oprac. muzycznym: Dwie pieśni dziecięce. Słowa: A.A. Milne. [Muzyka:] B.W. Konowalski. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1982, 20 s.

34. E. Nesbit: Pięcioro dzieci i „coś. Powieść fantastyczna. Tłumaczenie: I. Tuwim. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 245 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1974, wyd. 4 1989; Londyn: Puls 1995; Warszawa: Prószyński i S-ka 1999.
Cz. 1 cyklu; cz. 2, 3 zob. poz. , .
35. O. Wilde: Szczęśliwy książę i inne opowiadania. Przeł.: I. Tuwim, J. Stawiński. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 148 s. Wyd. nast. tamże 1997.
36. G. Macdonald: Na skrzydłach Północnej Wichury. [Powieść dla młodzieży]. Spolszczyła I. Tuwim. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1958, 259 s.
37. E. Nesbit: Feniks i dywan. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1959, 262 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1976, wyd. 4 1989; Londyn: Puls 1995; [wyd. 6] Warszawa: Prószyński i S-ka 2003.
Cz. 2 cyklu; cz. 1, 3 zob. poz. , .
38. E.C. Spykman: Cytryna i gwiazda. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1959, 186 s.
39. A. Niekrasow: Przygody kapitana Załganowa. Adaptacja: I. Tuwim. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 234 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1963, wyd. 3 1971, wyd. 4 1984; wyd. 5 zmienione Warszawa: Wydawnictwo Współpraca; Moskwa: Raduga 1986, 199 s.
40. N. Pomiałowski: Mieszczańskie szczęście; Mołotow. [Powieści]. Przeł.: I. Tuwim, J. Stawiński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 351 s.
41. P.L. Travers: Agnieszka wraca. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 245 s. Wyd. nast. pt. Mary Poppins wraca tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1985.
Cz. 2 cyklu; cz. 1, 3-4 zob. poz. , , .
42. K.K. Mansfield: Upojenie i inne opowiadania. Przeł.: W. Peszkowa, I. Tuwim, J. Stawiński. Warszawa: Czytelnik 1962, 311 s.
Tu w przekładach I. Tuwim i J. Stawińskiego: Wieje wiatr; Psychologia; Mężczyzna bez temperamentu; Słoneczko i Gwiazdka; Feuille d'album; Kwaszony ogórek; Mała guwernantka; Odkrycie; Ucieczka.
43. I. Tołstoj: Wspomnienia o moim ojcu. Przeł.: I. Tuwim, J. Stawiński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 323 s.
44. P.L. Travers: Agnieszka otwiera drzwi. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1962, 204 s. Wyd. nast. pt. Mary Poppins otwiera drzwi: tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1986; Warszawa: Świat Książki 1996.
Cz. 3 cyklu; cz. 1, 2, 4 zob. poz. , , .
45. E. Fenton: Widmo z Głogowego Wzgórza. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 190 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1973; wyd. 4 Toruń: C&T 1996; Warszawa: Prószyński i S-ka 2000.
46. E. Nesbit: Historia amuletu. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 273 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1977, wyd. 4 1989.
Cz. 3 cyklu; cz. 1, 2 zob. poz. , .
47. P.L. Travers: Agnieszka w parku. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 220 s. Wyd. nast. pt. Mary Poppins w parku tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1986; Warszawa: Świat Książki 1997.
Cz. 4 cyklu; cz. 1-3 zob. poz. , , .
48. Dzikie gęsi. Rosyjskie bajki ludowe. Warszawa: Nasza Księgarnia 1964, 50 s.

Wyd. osobne bajki Niedźwiedź i dziewczynka: Warszawa: Nasza Księgarnia 1964, [8] k.

49. C.D. Snedeker: Tereas i jego miasto. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 190 s. Wyd. 2 tamże 1971.
50. S.N. Ghose: Opowieści hinduskie. Warszawa: Nasza Księgarnia 1966, 130 s.

Adaptacje

radiowe

opowieści Bramin Kukulata: Adaptacja: I. Tuwim. Polskie Radio 1969.
51. M. Norton: Gałka od łóżka. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1966, 185 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1973; Warszawa: Prószyński i S-ka 1998.
52. E. Nesbit: Dawno temu, gdy byłam mała. Warszawa: Nasza Księgarnia 1969, 107 s.
53. A. Tołstoj: Baśnie, bajki, bajeczki. Ludowe bajki rosyjskie. Warszawa: Nasza Księgarnia 1969, 152 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1973 [właśc. 1974], wyd. 3 1977, wyd. 4 1985.

Wyd. osobne bajki Kogucik-Złoty Grzebyczek z podtytułem Rosyjska bajka ludowa w adaptacji A. Tołstoja: Warszawa: Książka i Wiedza; Moskwa: Raduga 1985, 16 s.

54. E. Nesbit: Zaczarowany zamek. [Powieść dla młodzieży]. Przeł.: I. Tuwim, J. Stawiński. Warszawa: Nasza Księgarnia 1971, 294 s.
55. E. Nesbit: Czarodziejskie miasto. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1973, 263 s.
56. E. Nesbit: Ród Ardenów. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1978, 333 s.

Prace redakcyjne

1. W. Korolenko: Dzieła wybrane. Pod red. I. Tuwim. Wstęp: N. Modzelewska. Przypisy oprac.: E. Dębnicka, Z. Fedecki. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1952, XXX, 575 s.
Tu w przekładzie I. Tuwim: W złym towarzystwie [Przekłady poz. ]; Moje pierwsze spotkanie z Dickensem [art.]; Historia mojego współczesnego [fragm. wspomnień].

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1951.

Autor o sobie

I. Tuwim: [Między tłumaczeniem a adaptacją]. Nowa Kultura 1952 nr 26, przedruk w: Pisarze polscy o sztuce przekładu. Poznań 1977.

Wywiady

Tajemnica warsztatu tłumacza. Rozm. R. Goszczyńska. Sztandar Młodych 1981 nr 64.
Lata dwudzieste – lata trzydzieste. Rozm. L.B. Grzeniewski. Argumenty 1984 nr 20.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1964.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (J. Stradecki).

Ogólne

Artykuły

K.W. Zawodziński: Poezja polska. Przegląd Współczesny 1931 t. 37, przedruk w tegoż: Z pism. Wśród poetów. Kraków 1964 [recenzja m.in: Miłość szczęśliwa].
S. Drozdowski: Kubuś Puchatek i S-ka. Wiadomości Kulturalne 1997 nr 47 [dot. przekł. I. Tuwim].

J. Wittlin, T. Terlecki: Listy 1944-1976

W. Zechenter: Tam, gdzie poezja dojrzewa. Gazeta Literacka 1926 nr 11/12.
K.W. Zawodziński: Poetki. Przegląd Współczesny 1928 nr 80, przedruk w tegoż: Z pism. Wśród poetów. Kraków 1964 [dot. m.in. I. Tuwim].

Łódzkie pory roku

B. Dudziński: Dom i miasto poety. Kronika 1956 nr 8.
A. Kamieńska: Nie sielskie i nie anielskie. Nowe Książki 1958 nr 8.
S. Podhorska-Okołów: Własne widzenie świata. Twórczość 1958 nr 6.
J. Trznadel. „Nowa Kultura1958 nr 22.

Wiersze wybrane [1997]

A. Kamieńska: Powrót poetki. Nowa Kultura 1959 nr 7.
J. Śpiewak: Poezja Ireny Tuwim po latach. Nowe Książki 1959 nr 5.
S. Podhorska-Okołów: Miłość i śmierć. Kamena 1960 nr 6.
M. Piechal: Miłości nie wystarcza miłość. Nowe Książki 1980 nr 11.

A.A. Milne: Kubuś Puchatek

W. Grodzieńska; G. Sinko. „Rocznik Literacki 1955” [dot. też: A.A. Milne: Chatka Puchatka].

A.A. Milne: Chatka Puchatka

W. Grodzieńska; G. Sinko. „Rocznik Literacki 1955” [dot. też: A.A. Milne: Kubuś Puchatek].