BIO
Urodzony 10 czerwca 1930 w Olkuszu; syn Edwarda Trznadla, prawnika, i Ireny z domu Kapel. Do 1940 mieszkał w Zawierciu. Przez resztę okupacji niemieckiej przebywał w Krakowie, gdzie uczył się w 1943-44 w Szkole Handlowej (Handelsschule). Po wojnie uczęszczał początkowo do IV Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Krakowie, a od 1946 do II Gimnazjum i I Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu. Od 1948 należał do Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, potem do Związku Młodzieży Polskiej. W 1949 rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Wrocławskim. W tymże roku debiutował wierszem Ostrów Tumski, opublikowanym w „Zwierciadle” (nr 1; podpisany: Jacek Turczyński), a jako krytyk w 1950 na łamach tygodnika „Wieś” (nr 2) recenzją powieści B. Travena W jarzmie. W 1951 przeniósł się na Uniwersytet Warszawski i w 1954 uzyskał magisterium. Równocześnie od 1952 pracował w Instytucie Badań Literackich (IBL) PAN w Warszawie, kolejno jako asystent, aspirant (do 1955), potem asystent i starszy asystent w Dziale Literatury Współczesnej. Współpracował jako krytyk z czasopismami „Wieś” (1950-53), „Nowa Kultura” (1951-53, 1955-61) i „Twórczość” (1952-54, 1959-66, 1969-72). W 1953 ożenił się z Heleną Zaworską, krytykiem literackim (rozwód 1964). W 1957 został członkiem PZPR (do 1970). Szkice literackie, artykuły, recenzje i wiersze publikował m.in. w „Odrze” (1958-75), „Współczesności” (1960-67, 1971) i „Tygodniku Kulturalnym” (1962-65). W 1963 uzyskał doktorat na podstawie rozprawy pt. O niektórych problemach twórczości Bolesława Leśmiana (promotor prof. Kazimierz Wyka) i w 1964 otrzymał stanowisko adiunkta. W 1965 został członkiem ZLP (do rozwiązania Związku w 1983). W 1966 ożenił się z Marią Elster-Winerbett, tłumaczką (rozwód 1974). W 1966-70 był lektorem na Sorbonie w Paryżu. Po powrocie do Warszawy podjął ponownie pracę w IBL PAN. Publikował w tym czasie m.in. w „Poezji” (1966-1972). W grudniu 1975 podpisał Memoriał 59, protestujący przeciwko projektowanym zmianom w Konstytucji PRL. W 1976 habilitował się na podstawie książki pt. Czytanie Norwida, w 1978 otrzymał stanowisko docenta. W 1978-83 był profesorem associé i kierownikiem sekcji polskiej na wydziale slawistyki na Sorbonie. W tym czasie współpracował z redakcją encyklopedii Grand Larousse Universel, w której zamieszczał liczne hasła dotyczące literatury polskiej. Artykuły, recenzje, wiersze i przekłady ogłaszał w „La Nouvelle Revue Française” (Paryż), w paryskiej „Kulturze” (1981-85), „Tygodniku Powszechnym” (1985-89) oraz w czasopismach wydawanych poza zasięgiem cenzury, m.in. w pismach: „Kurs” (1984), „Wezwanie” (1984-85), „Biuletyn Małopolski” (1985), „Kultura Niezależna” (1985-89 i w 1990-91), „Almanach Humanistyczny” (1986), „Kurs” (1986), „Arka” (1988), „Brulion” (1989). W 1988 podpisał Oświadczenie twórców kultury w związku z protestami robotniczymi przeciw warunkom życia. W 1990 został członkiem Porozumienia ponad Podziałami. Należał do inicjatorów założenia Niezależnego Komitetu Badania Zbrodni Katyńskiej (1990). W 1992 otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, w 1994 profesora zwyczajnego, w 1997 stanowisko profesora w IBL PAN. W 1994 jako przedstawiciel Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” wchodził w skład komisji opracowującej projekt konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. W 1995 był przewodniczącym komitetu wyborczego Jana Olszewskiego w wyborach prezydenckich. Współpracował stale z pismem „Arcana”, a także z „Tygodnikiem Solidarność” i z „Gazetą Polską”. Artykuły, recenzje i przekłady zamieszczał m.in. w pismach „Kontakt”, „Arcana”, „Tygodnik Solidarność”, „Ogród” i w „Gazecie Polskiej.” Za działalność publicystyczną otrzymał nagrodę im. J. Łojka przyznaną przez Instytut J. Piłsudskiego w Nowym Jorku (1997). Otrzymał również nagrodę Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku im. J. Łojka „za walkę z fałszem i zdradą w życiu narodowym” (1997). W 2000 przeszedł na emeryturę. W 2002 został członkiem jury nagrody literackiej im. J. Mackiewicza. Zmarł 23 stycznia 2022 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Twórczość
1. Mickiewicz w „Trybunie Ludów”. (Referat wygłoszony na V Zjeździe Kół Polonistycznych we Wrocławiu). [Współautorzy:] S. Kuszewski, H. Olszewski. [Warszawa 1951]. Druk „Zeszyty Społeczno-Naukowe. „Po prostu” 1951 nr 12 (dod. „Po prostu” nr 16), 15 s.
2. O poezji Mieczysława Jastruna. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1954, 136 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
3. Twórczość Leśmiana. (Próba przekroju). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 374 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
Nagrody
4. Wyjście. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1964, 77 s.
5. Róże trzecie. Szkice o poezji współczesnej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 295 s.
Zawartość
6. Gdzie indziej. Liryki i traktaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 127 s.
7. Rana. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1974, 116 s.
8. Czytanie Norwida. Próby. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978, 371 s.
Zawartość
9. Płomień obdarzony rozumem. Poezja w poezji i poza poezją. Eseje. Warszawa: Czytelnik 1978, 394 s.
Zawartość
10. Więcej niż można mieć. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1979, 106 s.
11. Jastrun. Powst. przed 1981.
Przekłady
francuski
12. Polski Hamlet. Kłopoty z działaniem. [Szkice]. Paris: Libella 1988, 323 s. Wyd. nast.: Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1989; wyd. 2 [!] przejrzane i uzupełnione pt. Polski Hamlet, czyli kłopoty z działaniem. Komorów: Antyk 1995.
Zawartość
13. Stan wojenny. Czas generała. Warszawa: [b.w.] 1990, 7 s.
14. Podróże darmowe. Wiersze i elegie. Lublin: Test 1991, 102 s.
Zawartość
15. Ocalenie tragizmu. Eseje i przekłady. Lublin: P. Skokowski 1993, 342 s.
Zawartość
16. Powrót rozstrzelanej armii. (Katyń – fakty, rewizje, poglądy). Warszawa: Antyk 1994, 389 s.
17. Z popiołu czy wstaniesz? Opowiadania „stamtąd”. Kraków: Arcana 1995, 80 s. Wyd. 2 poprawione z posłowiem A. Szczepanka. Warszawa: Bellona 2000.
Nagrody
Zawartość
18. Dzikie gęsi. Podręczna centuria snów. [Proza poetycka]. Komorów: Antyk 1997, 144 s.
19. Kolaboranci. Tadeusz Boy-Żeleński i grupa komunistycznych pisarzy we Lwowie 1939-1941. Komorów: Antyk-M. Dybowski 1998, 550 s.
Zawartość
20. Mój Ojciec Edward. [Biografia]. Zawiercie: Miejski Ośrodek Kultury Centrum 1998, 95 s.
21. The Crime of Katyn. [Przeł.] B. Zborski. [Warszawa: Centralny Klub Wojska Polskiego] 2000, 31 s.
22. Spojrzeć na Eurydykę. Szkice literackie. Kraków: Arcana 2003, 392 s.
23. Utajone w oddechu. Wiersze wybrane. Lublin: Test 2003, 457 s.
24. Mój bohater Kukliński. Warszawa: Antyk Marcin Dybowski 2004, 45 s.
25. Spór o całość. Polska 1939-2004. Warszawa: Antyk Marcin Dybowski 2004, 326 s.
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Przekłady
Adaptacje
teatralne
Prace edytorskie i redakcyjne
[T.] 1. Szkice literackie. Oprac. i wstęp: J. Trznadel. 1959, 538 s.
[T.] 2. Utwory rozproszone. Listy. 1962, 387 s.
[T.] 3. Poezje. [Oprac. krytyczne i przypisy:] J. Trznadel. 1965, 566 s. Por. poz. ↑.
Nagrody
Zawartość
Przekłady
francuski
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1979, 2001.
Wywiady
Słowniki i bibliografie
Ogólne
Artykuły
O poezji Mieczysława Jastruna
Twórczość Leśmiana
Wyjście
Róże trzecie
Gdzie indziej
Rana
Czytanie Norwida
Płomień obdarzony rozumem
Więcej niż można mieć
Polski Hamlet
Powrót rozstrzelanej armii
Z popiołu czy wstaniesz?
Dzikie gęsi
Mój Ojciec Edward
B. Leśmian: Z pism...
B. Leśmian: Wiersze wybrane
B. Leśmian: Poezje wybrane
O. Watowa: Wszystko, co najważniejsze
Hańba domowa
Zob. też Wywiady.
