BIO

Urodzony 28 lutego 1909 w Maszycach (powiat olkuski); syn Stanisława Tomczyka, rolnika i pracownika kolejowego, i Anny z domu Metel. W 1921 podjął naukę w Gimnazjum im. S. Staszica w Warszawie; w 1929 zdał maturę. Następnie odbywał służbę wojskową w szkole podchorążych rezerwy. W 1930 rozpoczął studia medyczne. Z powodu śmierci ojca i ciężkich warunków materialnych zmuszony był z nich zrezygnować. Przez dwa lata pracował w zakładach hutniczych w Starachowicach. W 1934 podjął studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim; w 1936 uzyskał magisterium. W czasie studiów i po nich pracował w przedstawicielstwie handlowym oraz jako korektor i administrator w wydawnictwach w Warszawie (1937-39). W 1930-39 był też zawodnikiem i działaczem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Debiutował w 1938 utworem pt. Reportaż sentymentalny, opublikowanym w tygodniku „Prosto z Mostu” (nr 28); w piśmie tym do 1939 ogłaszał fragmenty powieści, wiersze i felietony. Zmobilizowany w czerwcu 1939, brał udział w kampanii wrześniowej w 11. Pułku Ułanów. W czasie okupacji niemieckiej przebywał początkowo w Warszawie, gdzie od listopada 1939 prowadził działalność konspiracyjną jako członek Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. Od stycznia 1940 do końca wojny ukrywał się przed gestapo (pod fałszywymi nazwiskami: Roman Sadurski, Teofil Śliwka). Ożenił się z Ireną Żurowską. W 1943 wyjechał z Warszawy do Kielc, a stamtąd do powiatu miechowskiego, gdzie pełnił funkcję oficera szkoleniowego Batalionów Chłopskich; od kwietnia 1944 walczył w oddziale partyzanckim. Nauczał historii kleryków w Kalwarii Zebrzydowskiej. W lutym 1945 został na trzy miesiące aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Od czerwca 1945 pracował jako nauczyciel w Liceum Pedagogicznym oraz na Wyższych Kursach Nauczycielskich w Cieszynie. Pełnił także funkcję kierownika ośrodka metodyczno-naukowego historii na obszarze Kuratorium Okręgu Szkolnego Śląskiego. Działał w zarządzie powiatowym Związku Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej „Wici” w Cieszynie; w 1946-48 pełnił funkcję jego prezesa. W 1947-48 był ławnikiem Sądu Okręgowego w Cieszynie oraz radnym miejskim. Rozwijał twórczość literacką, publikując opowiadania, reportaże i wspomnienia, głównie w „Tygodniku Powszechnym” (od 1948). Po przeniesieniu się do Krakowa w 1950, kontynuował pracę nauczycielską w szkołach średnich, ucząc m.in. w Liceum im. B. Nowodworskiego i o.o. pijarów (do 1962). Równocześnie w 1950-55 był sędzią sportowym. W 1956 nawiązał stałą współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym”, na którego łamach zamieszczał opowiadania i eseje historyczne (do 1979). W 1962 przerwał pracę zawodową i zajął się wyłącznie twórczością literacką i publicystyczną. W 1967 został członkiem Związku Literatów Polskich. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych (1944) i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1975). Zmarł 28 września 1979 w Krakowie.

Twórczość

1. Droga jest wyboista. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1962, 186 s.

2. Uczynki niemiłosierne. [Reportaże]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1964, 240 s.

Dotyczy tematyki społeczno-obyczajowej.

3. Mali nadludzie. [Powieść]. Katowice: Śląsk 1967, 236 s.

4. Ryjoczkowego ciała opisanie. [Powieść]. Katowice: Śląsk 1970, 356 s.

5. Do góry nogami. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975, 165 s.

Zawartość

Kain i Abel; Założenie Rzymu; Durnoś; O Margoli czarownicy i księdzu ateiście; U granicy; Wawrzuś Muzykant; Pegazem na oklep; Sprawa Jaegera; Powrót taty; Lisopisy; Do góry nogami; Na rybach; Trzmiel; Rękopis znaleziony.

6. Życie jak kaktus. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1976 [właśc. 1975], 258 s.

Zawartość

Z pamiętnika małego Pichacza; Wojna w Paluchowicach; Gosposia; Komu gospodarstwo?; Tyle pieniędzy; W Mraczkowej-Zdroju; Kłopoty z Maniusiem; Tata odjeżdża; Królowa z Topolnicy; „Bubryny są spokojne...”; Blaszany garnek; Turkawki; Życie jak kaktus; Leworwer; Zemsta jest moja – mówi Pan; Ucieczka; Otruć kundla; Życiorys ubogi; Grześ; Zamszowa kurtka; Paskarstwo.

7. Na co mu przyszło. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 273 s.

8. Opowieści o dwu-, cztero- i sześcionogach. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980, 211 s.

Zawartość

Ucieczka; Znajomość z mrowiskiem; Ten duży szczupak; Karpie; Sarna; Psie życie; „Zemsta jest moja, mówi Pan” [poz. ]; Dziedzic, ciućma, prosię; Koń; Kury; Cenzus; Cis; Ptoka mieć!; Co przywiozła Hosiacz; A ja pijdu w sad zełenyj; Otruć kundla [poz. ]; Biała myszka nazywa się Gasia; Złote rybki; Krówka; Życie jak kaktus [poz. ]; Szczypawica.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN ok. 1975.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (B. Winklowa).
• „Rocznik Literacki 1979” (A. Biernacki).

Ogólne

Artykuły

P. Nowak: O książkach Romana Tomczyka. Wieści 1965 nr 15.
J. Susuł: Przyjaciel. Tygodnik Powszechny 1979 nr 40 [wspomnienie pośmiertne].
B. Blicharska: Po piętnastu latach... Tygodnik Powszechny 1994 nr 41 [wspomnienie].

Droga jest wyboista

J. Bieniek: O chłopskiej drodze ku miastu. Wieści 1962 nr 37.
B.W. Olszewska: Droga do miasta. Tygodnik Kulturalny 1962 nr 50.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Z notatnika recenzenta. Tygodnik Powszechny 1962 nr 36.
Z. Żabicki: W poszukiwaniu epiki. Nowe Książki 1962 nr 20.

Uczynki niemiłosierne

J. Hennel. „Znak1964 nr 11.
M. Ołdakowski: Uczynków niemiłosiernych opisanie. Kierunki 1964 nr 39.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Zawiłe drogi dnia dzisiejszego. Tygodnik Powszechny 1964 nr 34.

Mali nadludzie

J.Z. Słojewski. „Kultura1967 nr 25.
J. Susuł. „Tygodnik Powszechny1967 nr 27.
M. Szybist: Arkadia i wiek żelazny. Życie Literackie 1967 nr 46.
K. Dąbrowska-Jakowska: Jak pisze Tomczyk? W: Proza, poezja. Warszawa 1968.

Ryjoczkowego ciała opisanie

J. Hennelowa. „Tygodnik Powszechny1970 nr 33.
M. Orski: Tak toczy się półświatek. Odra 1971 nr 6.

Do góry nogami

M. Orski: Takie sobie śmieszne historyjki. Twórczość 1977 nr 1.

Na co mu przyszło

H. Gosk: „Można więc wędrować...” „Literatura1978 nr 12.
A. Kasiewicz: A jak to było, opowiem. Wiadomości 1978 nr 8.
B.S. Kunda: Geologia czasu teraźniejszego. Życie Literackie 1978 nr 20.
Z. Zielonka: Silva rerum. Nowe Książki 1978 nr 9.