TOMCZYK Roman

Urodzony 28 lutego 1909 w Maszycach (powiat olkuski); syn Stanisława Tomczyka, rolnika i pracownika kolejowego, i Anny z domu Metel. W 1921 podjął naukę w Gimnazjum im. S. Staszica w Warszawie; w 1929 zdał maturę. Następnie odbywał służbę wojskową w szkole podchorążych rezerwy. W 1930 rozpoczął studia medyczne. Z powodu śmierci ojca i ciężkich warunków materialnych zmuszony był z nich zrezygnować. Przez dwa lata pracował w zakładach hutniczych w Starachowicach. W 1934 podjął studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim; w 1936 uzyskał magisterium. W czasie studiów i po nich pracował w przedstawicielstwie handlowym oraz jako korektor i administrator w wydawnictwach w Warszawie (1937-39). W 1930-39 był też zawodnikiem i działaczem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Debiutował w 1938 utworem pt. Reportaż sentymentalny, opublikowanym w tygodniku „Prosto z Mostu” (nr 28); w piśmie tym do 1939 ogłaszał fragmenty powieści, wiersze i felietony. Zmobilizowany w czerwcu 1939, brał udział w kampanii wrześniowej w 11. Pułku Ułanów. W czasie okupacji niemieckiej przebywał początkowo w Warszawie, gdzie od listopada 1939 prowadził działalność konspiracyjną jako członek Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. Od stycznia 1940 do końca wojny ukrywał się przed gestapo (pod fałszywymi nazwiskami: Roman Sadurski, Teofil Śliwka). Ożenił się z Ireną Żurowską. W 1943 wyjechał z Warszawy do Kielc, a stamtąd do powiatu miechowskiego, gdzie pełnił funkcję oficera szkoleniowego Batalionów Chłopskich; od kwietnia 1944 walczył w oddziale partyzanckim. Nauczał historii kleryków w Kalwarii Zebrzydowskiej. W lutym 1945 został na trzy miesiące aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Od czerwca 1945 pracował jako nauczyciel w Liceum Pedagogicznym oraz na Wyższych Kursach Nauczycielskich w Cieszynie. Pełnił także funkcję kierownika ośrodka metodyczno-naukowego historii na obszarze Kuratorium Okręgu Szkolnego Śląskiego. Działał w zarządzie powiatowym Związku Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej „Wici” w Cieszynie; w 1946-48 pełnił funkcję jego prezesa. W 1947-48 był ławnikiem Sądu Okręgowego w Cieszynie oraz radnym miejskim. Rozwijał twórczość literacką, publikując opowiadania, reportaże i wspomnienia, głównie w „Tygodniku Powszechnym” (od 1948). Po przeniesieniu się do Krakowa w 1950, kontynuował pracę nauczycielską w szkołach średnich, ucząc m.in. w Liceum im. B. Nowodworskiego i o.o. pijarów (do 1962). Równocześnie w 1950-55 był sędzią sportowym. W 1956 nawiązał stałą współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym”, na którego łamach zamieszczał opowiadania i eseje historyczne (do 1979). W 1962 przerwał pracę zawodową i zajął się wyłącznie twórczością literacką i publicystyczną. W 1967 został członkiem Związku Literatów Polskich. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych (1944) i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1975). Zmarł 28 września 1979 w Krakowie.