BIO

Urodzona 10 kwietnia 1933 w Warszawie; córka Tadeusza Tomaszewskiego, prawnika, i Eugenii z Łazickich. W czasie okupacji niemieckiej mieszkała wraz z matką w Radzyminie pod Warszawą. Tam po zakończeniu wojny uczęszczała w 1945-48 do gimnazjum. W 1948 powróciła do Warszawy i uczyła się w Liceum im. N. Żmichowskiej; w 1951 zdała maturę. Należała do Związku Młodzieży Polskiej (1949-51). Była członkiem Koła Młodych przy Zarządzie Głównym Związku Literatów Polskich (ZLP; 1951-52). W 1950-52 pracowała w redakcji „Świata Młodych” jako reporterka; tu debiutowała tłumaczeniem prozy N. Belinowicz pt. Marzenie i rzeczywistość (nr 29). W 1952-56 studiowała na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego (UW). Po uzyskaniu magisterium została zatrudniona jako reporterka i krytyk literacki w redakcji „Walki Młodych”, na której łamach zamieściła swoje pierwsze opowiadanie pt. Przed końcem studiów (1956 nr 9). W 1957 została członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. W 1958, po zwolnieniu z powodów politycznych z pracy w redakcji „Walki Młodych”, uczęszczała przez rok na studium doktoranckie na Wydziale Filozoficznym UW. W 1956 wyszła za mąż za Adama Przybyłowicza (rozwód 1961). W 1961 podjęła ponownie pracę dziennikarską w redakcji tygodnika dla instruktorów harcerstwa „Drużyna” jako reporterka, następnie kierownik działu kulturalnego i krytyk literacki. W 1967 otrzymała roczne stypendium im. T. Borowskiego i zajęła się wyłącznie pracą literacką. W 1969 została członkiem ZLP. Opowiadania publikowała m.in. na łamach „Płomyka” (1967-72), „Świerszczyka” (1985-87; w 1984 członek rady redakcyjnej), „Płomyczka” (1986-88). Wielokrotnie podróżowała po Europie, m.in. w 1973-74 mieszkała przez rok w Szwajcarii. W 1979 przebywała przez cztery miesiące w Paryżu na stypendium rządu francuskiego. Otrzymała wiele nagród i wyróżnień, m.in. nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży (1981). W 1994 wystąpiła z ZLP i została członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1996 otrzymała Order Uśmiechu, odznaczenie przyznawane przez dzieci. W 1999 została członkiem Polskiego PEN Clubu. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986). W 2005 została członkiem Zarządu Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 2006 otrzymała Medal Stowarzyszenia Przyjaciół Książki dla Młodych – Polskiej sekcji IBBY. Zmarła 4 lipca 2009 w Warszawie.

Twórczość

1. Gdzie ten skarb? [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1966, 246 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1979; wyd. 3 [Katowice:] Śląsk 1984; wyd. 4 Warszawa: Nasza Księgarnia 1990.

2. Którędy do Eldorado? [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1967, 251 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1970; wyd. 3 Katowice: Śląsk [1984].

3. Omijajcie wyspę Hula. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1968, 150 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1973, wyd. 3 1983, wyd. 4 1988.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: J. Wierzbicki. Wystawienie: Kalisz, Teatr im. W. Bogusławskiego 1988.

4. Zorro, załóż okulary. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1969, 262 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1975, wyd. 4 1982, wyd. 5 1986; wyd 2 [!] Warszawa: WAB 1995.

Przekłady

francuski

Zorro, mets tes lunettes! [Przeł.] L. Dyèvre. Paris 1981.
Zorro, mets tes lunettes! [Przeł.:] L. Dyèvre, D. Irsinger. Paris 1990.

rosyjski

Zorro – groza grabitelej. [Przeł.] B. Grinkova. Moskva 2003.

5. A potem po prostu życie. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1970, 270 s.

6. Przyprowadź go do nas, Pu-Bu! [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1971, 119 s. Wyd. nast. tamże 1985.

7. Tapatiki. [Cykl powieści dla dzieci]. Warszawa: 1971-1984. Por. poz. .

[Cz. 1]. Wyprawa Tapatików. Powst. ok. 1971. Wyd. Warszawa: Ruch 1974, 112 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1977; wyd. 3 Warszawa: Prószyński i S-ka 1998; wyd. 4 Warszawa: Kowalska/Stiasny 2005.

Nagrody

Nagroda w konkursie Biura Wydawnicze „Ruch” w 1971.

[Cz. 2]. Tapatiki na Ziemi. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1976, 129 s. Wyd. 2 Warszawa: Prószyński i S-ka2000 [].

[Cz. 3]. Tapatiki kontra Mandiable. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1976, 125 s.

[Cz. 4]. Powrót Tapatików. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1984, 131 s.

Wyd. łączne cz. 1-4 pt. Tapatiki: T. 1-2. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985, 189 + 219 s.

8. Bal u zegarmistrza Teofila. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, 274 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1987, [wyd. 3] 1999.

9. Zamach na wyspę. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1973, 365 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1976, wyd. 3 1986.

10. Peruka. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 113 s.

11. Porwanie. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1974, 56 s. Wyd. 2 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1978.

Przekłady

angielski

The kidnapping. [Przeł.] J. Brodzki. Warszawa 1978.

niemiecki

Die entführung. [Przeł.] U. Iwaszków. Warszawa 1978.

12. Sędzia. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1974, 219 s. Wyd. 2 tamże 1979.

Przekłady

bułgarski

S"dija. [Przeł.] D. Bukovska. Wyd. wspólnie z przekł. poz. pt. S"ija; Šans. Romani. Sofija 1980.

czeski

Soudce. [Przeł.] A. Balajková. Praha 1979.

13. Nocą po dniu miłości. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1977, 303 s. Wyd. 2 tamże 1978.

Przekłady

czeski

Noc po dni lásky. [Przeł.] J. Vlášek. Praha 1987.

14. Tajemnica białego pokoju. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1977, 422 s. Wyd. 2 Katowice: Śląsk 1986.

15. Wagary. [Słuchowisko]. Polskie Radio 1977. Druk w: Drzewo jabłoni na wiosnę. Warszawa 1979 s. 51-76.

16. Serpente w raju. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 169 s.

17. Szansa. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1978, 166 s.

Przekłady

bułgarski

Šans. [Przeł.] D. Bukovska. Wyd. łącznie z przekł. Sędzia zob. poz. .

18. Podróż do Krainy Om. Opowieść hipotetyczna. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 271 s.

19. Wirująca ciemność. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 81 s.

Zawartość

Cykle: Szaty króla; Ciemność słowa; Temat.

20. Wyprawa Tapatików. [Widowisko muzyczne]. Muzyka: A. Szymalski. Prapremiera: Płock, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 1982. Por. poz. .

21. Kawka, Lulek i Sebastian. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983, [24] s. Wyd. nast. pt. Kawka. Warszawa: Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą 1999.

22. O nieszczęśliwej księżniczce Irribindżi, dzielnej Czoro-Moro i Peterze piracie. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1983, 210 s.

23. Potworek. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1983, [24] s.

24. Rozmowy z Ancymonkiem. [Powieść dla dzieci]. Płomyczek 1983 nr 1-23/24. Wyd. osobne Warszawa: Nasza Księgarnia 1987, 165 s.

25. Niezwykłe odwiedziny. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1984, 142 s.

26. Pan Tu i Pan Tam. [Powieść dla dzieci]. Katowice: Śląsk [1986], 95 s.

27. Wielkolud z Jaskini Piratów albo Tajemnica czwartej ściany. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1987, 205 s.

Nagrody

Honorowy Dyplom Nagrody im. Ch.A. Andersena, przyznawany przez Międzynarodowe Kuratorium Książki Dziecięcej (IBBY) w 1988.

28. Królowa Niewidzialnych Jeźdźców. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1988, 189 s. Wyd. nast. Warszawa: Prószyński i S-ka 1999.

Nagrody

Nagroda Złote Koziołki na VIII Biennale Sztuki dla Dzieci w Poznaniu w 1989.

29. Pampuszek w Dolinie Zbiegów. [Opowiadanie dla dzieci]. Katowice: Śląsk 1988, 45 s.

30. Tetraktys. [Powieść]. Posłowie: W. Sawicki. Katowice: Śląsk [1991], 267 s.

31. Jeżeli ze mną pojedziesz. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo „Twój Styl 1993, 215 s.

32. Dolina czarów. (Mikropowieść). Cz. 1-2. Fenix 1995 nr 5 s. 77-114, nr 6 s. 27-87.

33. Miraż miłości, miraż śmierci. [Powieść]. Warszawa: Ibis 1996, 153 s.

34. Tak lekko tańczysz. [Wiersze]. Warszawa: Ibis 1996, 64 s.

35. Kim jest wujek Tomek? [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1997, 153 s.

36. Historia miłosna. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1998, 134 s.

37. Wszyscy znamy Davida. [Powieść]. Warszawa: Prószyński i S-ka 1998, 208 s.

38. Oswajanie przy tobie. [Wiersze]. Warszawa: Wydawnictwo „Magazynu Literackiego”; Herbud 1999, 63 s.

Zawartość

Cykle: Oswajanie przy tobie; Jeszcze krok; Słowa-ziarna.

39. Tego lata w Burbelkowie. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 2000, 114 s.

Nagrody

Nagroda literacka im. K. Makuszyńskiego w 2001.

40. Baśnie. [Dla dzieci]. Warszawa: Wydawnictwo Jaworski 2001, 135 s.

Zawartość

Złe oko; Gliniana góra; Dziewczynka ze starego młyna; Heldor – pies maleńkiej królewny; Marcin Morga; Na polanie; Postrasz – strach; Czarodziejski guzik.

41. Dolina czarów. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Wydawnictwo Jaworski 2002, 87 s.

42. Trójkąt bermudzki. Opowieść magiczna. Warszawa: Nowy Świat 2002, 95 s.

43. Urwany ślad. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Wydawnictwo Jaworski 2002, 198 s.

44. Jasność i dal. Wspomnienia z nie-pamięci. Łódź: Literatura 2003, 71 s.

45. Ulica grozy. [Opowieść]. Warszawa: Nowy Świat 2007, 128 s.

Przekłady

1. J. Duguennoy: Duchy w Loch Ness. Ghosts in Loch Ness. Przeł. z francuskiego M. Tomaszewska. Na język angielski przeł. M. Klepacky. Warszawa: Kowalska/Stiasny 2005, [50] s.
Tekst w języku polskim i angielskim.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN ok. 1988, 2001, 2006.

Wywiady

Świat to cud. Rozm. R. Wachowiak. Sztuka dla Dziecka 1989 nr 4-6.
Zawsze byłam outsiderem. Rozm. D. Świerczyńska-Jelonek. Guliwer 1996 nr 5.
Jestem bajkopisarką. Rozm. B. Kęczkowska. Gazeta Wyborcza 2001 nr 242.

Ogólne

Artykuły

R. Wachowiak: Balon Johna Taylora. Sztuka dla Dziecka 1989 nr 4-6.
E. Nowacka: Uwaga! Tylko słowo. Poezja Marty Tomaszewskiej. Poezja 1999 nr 5.

Gdzie ten skarb?

H. Skrobiszewska: Trzeba pielęgnować ambicję; W co się bawić? W tejże: Literatura i wychowanie. Warszawa 1973, wyd. 2 1982 [dot. też: Zorro, załóż okulary].

Zorro, załóż okulary

H. Skrobiszewska: Trzeba pielęgnować ambicję; W co się bawić? W tejże: Literatura i wychowanie. Warszawa 1973, wyd. 2 1982 [dot. też: Gdzie ten skarb?].
J. Bachórz: Wizje miasta. (Miasto dzieciństwa). Rocznik Sopocki 1979.

A potem po prostu życie

J. Maruszewski: Siedemnastolatki?Nowe Książki1970 nr 23.
A. Wajs: Fabuły i nowe elementy. Współczesność 1971 nr 4.

Przyprowadź go do nas, Pu-Bu!

T. Winek: Jeszcze raz o Maciusiach i bezludnych wyspach. Nowe Książki 1985 nr 6 [dot. też: Niezwykłe odwiedziny].

Tapatiki

J. Hartwig-Sosnowska: Saga rodziny Tapatików. Nowe Książki 1976 nr 18 [dot. cz. 2 pt. Tapatiki na Ziemi].

Bal u zegarmistrza Teofila

J. Kowalczykówna: Dla dorosłych i dla dzieci. Nowe Książki 1972 nr 20.

Peruka

W. Ligęza: Miłość z komentarzem. Życie Literackie 1975 nr 27.
J. Pieszczachowicz: Psychodrama outsidera – w stylu „retro. Nowe Książki 1975 nr 19.
M. Ziółek: Mitotwórcza rola peruki. Miesięcznik Literacki 1975 nr 9.

Sędzia

E. Mikołajczyk: Śmierć w miasteczku otoczonym przez wiatr. Nowe Książki 1974 nr 14.

Nocą po dniu miłości

J. Marx: Spiralne pustosłowie. Tygodnik Kulturalny 1978 nr 16.
E. Sabelanka: Drogi miłości, czyli niebezpieczeństwo wyobraźni. Życie Literackie 1978 nr 5.
S. Zieliński: Naczynia połączone. Nowe Książki 1978 nr 5.
M. Ziółek: Miłość jako pojedynek. Miesięcznik Literacki 1978 nr 6.

Podróż do krainy Om

B. Czarniawska: Opowieść eklektyczna. Nowe Książki 1979 nr 21.
Z. Ślęzakowski: Rykoszet. Tygodnik Kulturalny 1979 nr 49.

Wirująca ciemność

[A. Czekanowicz] A.Cz.: Ciemność słowa – światłość rzeczy. Nowy Wyraz 1980 nr 6.

O nieszczęśliwej księżniczce Irribindżi, dzielnej Czoro-Moro i Peterze piracie

Z. Beszczyńska: Baśń, „fantasy” czy... groteska?Nowe Książki1984 nr 6.

Niezwykłe odwiedziny

T. Winek: Jeszcze raz o Maciusiach i bezludnych wyspach. Nowe Książki 1985 nr 6 [dot. też: Przyprowadź go do nas, Pu-Bu!].

Wielkolud z Jaskini Piratów albo Tajemnica czwartej ściany

I. Tessarowicz: Przyłapać świat na inności. Nowe Książki 1987 nr 7/8.
E. Nowacka: Wielkolud pod twoim regałem. Fantastyka 1988 nr 1.

Królowa Niewidzialnych Jeźdźców

L. Isakiewicz: Znacząca w dorobku. Nowe Książki 1989 nr 4.
R. Popkowicz-Tajchert: Magiczny świat Marty Tomaszewskiej. Kierunki 1989 nr 20.

Jeżeli ze mną pojedziesz

K.T. Toeplitz: Sztuka szczęścia. Życie Codzienne 1993 nr 165.

Tak lekko tańczysz

A. Januszewski: Wiersze dla dwojga. Magazyn Literacki 1997 nr 5-6.

Kim jest wujek Tomek?

A. Wasilczuk-Al Jawahiri: Kim jest papuga Ogivu?Nowe Książki1997 nr 12.

Oswajanie przy tobie

E. Biela: Nic nie przemija. Radostowa 2000 nr 5-6.

Jasność i dal

G. Lewandowicz. „Guliwer2003 nr 2.
J. Papuzińska: Pamięć zaryglowana. Nowe Książki 2003 nr 6.