BIO
Urodzony 28 stycznia 1933 w Otrębusach (powiat błoński) pod Pruszkowem; syn Kazimierza Toeplitza, demografa, i Eugenii z domu Radzio, nauczycielki. Uczył się w Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. Po zdaniu matury w 1951 studiował historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W 1947-48 był członkiem Związku Walki Młodych, a w 1948-54 należał do Związku Młodzieży Polskiej. Debiutował w 1947 recenzją filmową pt. My z Kronsztadu, zamieszczoną w czasopiśmie Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego „Młodzi idą” (nr 35). W 1949-52 publikował recenzje filmowe w „Po prostu”, a od 1950 również w „Nowej Kulturze”; w 1952-59 był członkiem redakcji tego pisma (tu też liczne felietony i recenzje pod pseudonimami: k., KAT, (kt), (KT), KTT, (t), t.; m.in. w 1953-55 cykl felietonów pt. W kinie i gdzie indziej podpisywane KTT). W 1955 uzyskał na UW magisterium z historii sztuki. Był jednym z założycieli, a następnie kierownikiem literackim Zespołu Filmowego „Kadr” (1955-58). W 1956 ożenił się z Jarosławą Sarcewicz, graficzką (rozwód ok. 1958). Kontynuował twórczość krytyczną i literacką, publikując felietony, artykuły i recenzje głównie w pismach „Świat” (1954-68; podpisywane też: K.T.T., KTT), „Dialog” (1956-62), „Polska” (1956-69; podpisywane też: K.T., kt.), „Szpilki” (1960-76; podpisywane. też: Helmut Zajonc, K.T.T., KTT; tu m.in. w 1962-64, 1966, 1971 stały felieton literacko-satyryczny pt. Litość i trwoga podpisywany KTT). W 1964 ożenił się z Barbarą Modelską, aktorką (rozwód ok. 1966). Był członkiem redakcji „Przeglądu Kulturalnego” (1960-65), a następnie „Kultury” (1965-69 oraz 1975-81; publikował tu też m.in. w 1963-81 stały felieton pt. Kuchnia polska podpisywany KTT, w 1978-79 cykl pt. Szkice edynburskie podpisywany KTT). Współpracował z Telewizją Polską; w 1966 prowadził cykl audycji telewizyjnych pt. Słownik wyrazów obcych. W 1966 otrzymał nagrodę im. K. Irzykowskiego za krytykę filmową, a w 1967 Nagrodę Państwową III stopnia za twórczość w dziedzinie felietonów literackich w prasie, radiu i telewizji. W 1969-75 był redaktorem naczelnym „Szpilek” (tu też m.in. w 1972 i 1974-75 niepodpisane felietony wstępne, w 1973 cykl not i felietonów pt. Od nowego redaktora). Liczne felietony i artykuły publikował w „Trybunie Robotniczej” (1965-71; tu w 1967-71 cykl felietonów dotyczących życia literackiego i teatralnego pt. List z Warszawy podpisywany KTT), „Miesięczniku Literackim” (1967-87; tu w 1974-85 cykl felietonów filmowych pt. Z kina), „Polityce (od 1971), Życiu Warszawy” (tu w 1971 cykl felietonów w rubryce bez tytułu podpisywany KTT) i jego dodatku „Życiu i Nowoczesności” (tu w 1971-74 cykl felietonów pt. Po prostu: życie podpisywany KTT), „Teatrze” (1972-81; tu w 1972, 1974-77, 1980-81 cykl felietonów teatralnych w rubryce bez tytułu, poświęconych telewizji, podpisywany: ktt, KTT). W 1973-81 wykładał podstawy wiedzy o filmie i telewizji na Wydziałach Aktorskim, Reżyserskim i Wiedzy o Teatrze w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie. W 1975 został członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich; w 1978-81 pełnił funkcję sekretarza Prezydium tego Stowarzyszenia. W 1977 ożenił się z Bożeną Libiszowską, prawniczką i dziennikarką. W 1981-87 ponownie pełnił funkcję kierownika literackiego Zespołu Filmowego Kadr. Kontynuował działalność publicystyczną na łamach „Polityki” (do 1994; tu od 1982 cykl pt. Kuchnia polska podpisywany KTT) oraz „Expressu Wieczornego” (tu w 1981 cykl not komentujących sytuację w kraju pt. Z dnia na dzień podpisywany (KTT), od nr 42 KTT). W 1983-90 wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. W 1987 został członkiem Fundacji Kultury Polskiej. W 1988-89 zamieszczał cykl felietonów pt. Z satelity w tygodniku „Antena” podpisywany KTT. Był prezesem Rady Autorów, Producentów i Dystrybutorów (1988-92). Za twórczość publicystyczną otrzymał w 1989 nagrodę główną I stopnia Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej. W 1992-96 był redaktorem pisma „Nowa Europa”. W 1993, po powołaniu spółki Towarzystwo Wydawnicze i Literackie, zaczął wydawać tygodnik „Wiadomości Kulturalne”; w 1994-98 był redaktorem naczelnym tego pisma; tu też zamieszczał artykuły i recenzje oraz cykl felietonów pt. Kuchnia polska (podpisywany KTT). Od 1995 wydawał też miesięcznik młodzieżowo-sportowy „Ślizg” oraz od 1996 kwartalnik „Moda Skórzana”. W 1998 rozpoczął publikowanie felietonów w „Przeglądzie Tygodniowym” (później „Przegląd”; tu od 2000 cykl Kuchnia polska podpisywany KTT). W 1999-2000 współpracował z tygodnikiem „Dziś” (tu cykl artykułów pt. Najkrótsze stulecie). W 2002 za scenariusze seriali telewizyjnych i programy publicystyczne o tematyce kulturalnej otrzymał „Nagrodę Gwiazda Telewizji Polskiej”. W 2003-2004 prowadził w Telewizji Polskiej (TVP 3) stały program poświęcony książkom pt. Księgozbiór. Zmarł 30 marca 2010 w Warszawie.
Twórczość
1. Groch o ekran. [Felietony filmowe]. Warszawa: Czytelnik 1956, 213 s.
2. Dziewiąte ramię ośmiornicy. [Powieść kryminalna; współautor: K. Gruszczyński]. „Express Wieczorny” 1957 nr 265-309; 1958 nr 1/2-16. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 207 s.
3. Wiek XX do wynajęcia. [Szkice dot. filmu]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1958, 192 s.
Zawartość
4. Pan Anatol szuka miliona. Scenariusz filmowy. [Współautor:] A. Nowicki. Ekranizacja 1959.
5. Seans mitologiczny. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1961, 185 s.
Zawartość
6. Kino dla wszystkich. [Szkice z historii kinematografii]. Warszawa: Iskry 1964, 307 s.
Zawartość
Przekłady
czeski
7. Świat bez grzechu i jego obraz w filmie. [Szkice]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1964, 173 s. Wyd. 2 tamże 1966.
Zawartość
8. Co ma wisieć nie utonie. Felietony. [Przedmowa:] J. Wilhelmi. Warszawa: Książka i Wiedza 1965, 278 s.
Adaptacje
teatralne
9. Sekrety filmu. Warszawa: Iskry 1967, 221 s.
10. Śniadanie ludożercy. Felietony. Warszawa: Książka i Wiedza 1968, 287 s.
11. Akyrema. [Szkice]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1969, 162 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 rozszerzone [i zmienione] 1970, wyd. 3 rozszerzone 1973.
Zawartość
12. Akwarium – 2. (Farsa komiczna w 2 aktach z epilogiem). [Współautor:] J. Gruza. Prapremiera: Warszawa, Teatr Współczesny 1970. Druk „Dialog” 1970 nr 7 s. 82-118.
13. Dzięcioł. Scenariusz filmowy. [Współautor:] J. Gruza. Ekranizacja 1970.
14. Mieszkańcy masowej wyobraźni. [Szkice]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 209 s. Wyd. 2 tamże 1972.
Zawartość
15. Pies w studni. Felietony 1967-1968. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 278 s.
Nagrody
16. Pan Dodek. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1971.
17. Berek kucany. Felietony 1969-1970. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 365 s.
18. Wiadomości z tamtego świata. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1972, 155 s. Wyd. 2 poprawione tamże 1973.
19. Czterdziestolatek. Scenariusz serialu telewizyjnego. [Współautor:] J. Gruza. Telewizja Polska 1974-1975 (ser. I-II odc. 1-13), 1978 (ser. III odc. 1-7). Por. poz. ↑.
20. Próba sensu, czyli notatnik leniwego kinomana. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1974, 333 s.
21. Kultura w stylu blue jeans. [Szkice]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975, 208 s.
Zawartość
22. Opakowanie zastępcze. Felietony z lat 1971-1973. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975, 273 s.
23. Motylem jestem, czyli romans czterdziestolatka. Scenariusz filmowy. [Współautor:] J. Gruza. Ekranizacja 1976.
24. Myśli Mister Jonesa Dalmatyńczyka spisane przez niego samego. [Opowieść dla młodzieży]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1977, 79 s.
25. Wszystko dla wszystkich. Kultura masowa i człowiek współczesny. Warszawa: Wiedza Powszechna 1978, 228 s. Wyd. 2 tamże 1981.
26. Mówienie do siebie. Felietony z lat 1973-1977. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 298 s.
27. Podglądanie na odległość. [Szkice]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1979, 200 s.
28. Przygody młodego Maja. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Lalek „Guliwer” 1979.
29. Przypowiastki dawne i dawniejsze. [Felietony]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 267 s.
30. Sensacje filmowe. [Szkice]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1979, 151 s.
Zawartość
31. Szkice edynburskie, czyli System telewizji. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 130 s.
Zawartość
32. Miłość ci wszystko wybaczy. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1981. Telewizja Polska 1986.
33. [Szesnaście] 16 miesięcy. Felietony (sierpień 1980 – grudzień 1981). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 291 s.
34. Sztuka komiksu. Próba definicji nowego gatunku artystycznego. Warszawa: Czytelnik 1985, 158 s.
35. Gorący kartofel. Powieść brukowa z życia wyższych sfer filmowych. Łódź: Krajowa Agencja Wydawnicza 1986, 167 s. Wyd. 2 tamże 1987.
36. Zaćmienie informacyjne. Rozważania o przyczynach końca świata. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1986, 142 s.
37. Zapiski ambasadora Nolandii z misji na wyspie Ecres. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1990, 187 s.
38. Czterdziestolatek – 20 lat później. Scenariusz serialu telewizyjnego. (15 odcinków). [Współautor:] J. Gruza. Telewizja Polska 1992. Por. poz. ↑.
39. Z deszczu... pod rynnę. [Felietony]. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” 1993, 231 s.
40. Mój wybór. T. 1-2. Warszawa: Książka i Wiedza 1998.
[T. 1]. Rzeczy większe, 378 s.
Zawartość
[T. 2]. Rzeczy mniejsze, 579 s.
41. Najkrótsze stulecie. Szkic o XX wieku. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 2000, 339 s.
Zawartość
42. Sukces. Scenariusz serialu telewizyjnego: K. Toeplitz. (odc. 1-24), Z. Safjan (odc. 25-30), J. Zającówna (odc. 31-36). Telewizja Polska 2000.
43. Supermarket. [Scenariusz serialu telewizyjnego]. Telewizja Polska 2002.
44. Rodzina Toeplitzów. Książka mojego ojca. Warszawa: Iskry 2004, 383 s.
Nagrody
45. Dokąd prowadzą nas media. [Szkice]. Wyd. Iskry 2006, 313 s.
Adaptacje
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1970, 1977, 2002, 2006.
