BIO

Urodzony 9 września 1933 w Warszawie; syn Pawła Timoszewicza, zawodowego wojskowego, i Marii z domu Głaz. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie i uczęszczał do Szkoły im. M. Reja, a po jej zamknięciu w 1943, na konspiracyjne komplety. Po upadku powstania warszawskiego przez krótki okres przebywał w obozie w Pruszkowie, a potem we wsi Brzostowiec pod Nowym Miastem nad Pilicą. W lutym 1945 powrócił do Warszawy. Kontynuował naukę w Prywatnej Szkole Ogólnokształcącej Stopnia Licealnego Fundacji Górskich (upaństwowiona 1949), w której w 1951 zdał maturę. W 1945-47 należał do Związku Harcerstwa Polskiego, od 1950 był członkiem Związku Młodzieży Polskiej. Od jesieni 1951 do lata 1952 pracował w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego (UW). Następnie studiował polonistykę na UW. Podczas studiów należał do Koła Młodych Krytyków przy Stowarzyszenie Polskich Artystów Teatru i Filmu, prowadzonego przez Edwarda Csató. Od 1953 współpracował z Sekcją Teatru Państwowego Instytutu Sztuki (PIS; od 1960 Instytut Sztuki PAN; IS PAN). Debiutował w 1954 recenzją z wystawienia Balladyny Juliusza Słowackiego w Teatrze Nowej Warszawy (przedstawienie dyplomowe studentów Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej), ogłoszoną w „Sztandarze Młodych” (nr 26). W 1955/56 był bibliotekarzem i archiwistą Teatru Narodowego w Warszawie. W 1956 uzyskał magisterium (na podstawie pracy wyróżnionej III nagrodą na konkursie Mickiewiczowskim Ministerstwa Szkół Wyższych) i został etatowym pracownikiem PIS, początkowo jako asystent, a od 1964 jako adiunkt. Wchodził w skład Pracowni Teatru Współczesnego, a od października 1957 do września 1992 w skład zespołu redakcyjnego „Pamiętnika Teatralnego”; redagował numery monograficzne tego kwartalnika poświęcone m.in. Andrzejowi Pronaszce, Leonowi Schillerowi, Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi, Janowi Kosińskiemu. Artykuły i recenzje książek dotyczących teatru publikował też m.in. w „Teatrze” (od 1955; podpisywane także: tim, (vit); tu także w 1954-55, 1960-61, 1966-71 przegląd wydawnictw Teatr na półkach księgarskich podpisywany: (tim), Vit, a w 1960-61 i 1969-71 Świstek teatralny podpisywany Theatralski) i „Pamiętniku Teatralnym” (od 1957; podpisywane również: J.T., Jan Maczek-Obelski, Jan Mitosz, Jan Wiśniewski), a także w programach teatralnych i publikacjach poświęconych teatrowi, m.in. w wydawnictwach Enciclopedia dello Spettacolo (Mediolan) oraz Tieatralnaja Enicikłopiedija (Moskwa). W 1963 ożenił się z Marianną Gdowską, aktorką. W 1965 uzyskał w IS PAN doktorat na podstawie rozprawy «Dziady» w inscenizacji Leona Schillera (promotor doc. Zbigniew Raszewski). W tymże roku został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Książki. W „Roczniku Literackim” za lata 1967-72 opracowywał dział Teatralia. W 1971 i 1988 przebywał na stypendiach w Leningradzie i w Wilnie, zbierając materiały do dziejów teatru wileńskiego w XVIII i XIX w. (w 1986 i 1991 zredagował numery monograficzne „Pamiętnika Teatralnego”, poświęcone temu tematowi). Od 1973 zajmował się głównie działalnością edytorską i redakcyjną. W 1974/75 był konsultantem literackim Teatru Dramatycznego w Warszawie. W 1975-79 prowadził wykłady na Wydziale Wiedzy o Teatrze w warszawskiej PWST. W 1976 i 1982 wchodził w skład komisji egzaminacyjnej Związku Artystów Scen Polskich i Ministerstwa Kultury i Sztuki dla aktorów eksternów. W 1981-86 był członkiem Rady Naukowej IS PAN, a w latach 1990-93 Komitetu Nauk o Sztuce PAN. W 1990 otrzymał wraz z całym zespołem „Pamiętnika Teatralnego” nagrodę PAN. W 1998 przeszedł na emeryturę w IS PAN. Kontynuował prace edytorskie i teatrologiczne; publikował m.in. w „Dialogu” i „Zeszytach Literackich”, został redaktorem Pism Leona Schillera. Wyróżniony odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1979). Zmarł 24 marca 2015 w Warszawie.

Twórczość

1. Teatr Ludowy Nowa Huta 1955-1960. [Współautor:] A.W. Kral. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1962, 175 s.

2. Dziady” w inscenizacji Leona Schillera. Partytura i jej wykonanie. Wyciąg fortepianowy [oprac.] L. Erhardt. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 410 s. Z prac Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Schilleriana. Pamiętnik Teatralny 1957 z. 1 s. 146-160.
Krasiński o teatrze. Pamiętnik Teatralny 1959 z. 1/2 s. 47-100, odbitka uzupełniona indeksem Warszawa 1959.
Notatki o „Dziadach” Andrzeja Pronaszki. Pamiętnik Teatralny 1964 z. 1/2 s. 86-105.
O Krasińskim. Na marginesie korespondencji z ojcem. Pamiętnik Teatralny 1964 z. 3 s. 301-311.
Maria Dąbrowska i teatr. Miesięcznik Literacki 1967 nr 6 s. 43-47.
Partytura krytyczna Schillerowskiej inscenizacji „Dziadów. W: Dokumentacja w badaniach literackich i teatralnych. Wrocław 1970 s. 305-317, przedruk uzupełniony w: Wprowadzenie do nauki o teatrze. T. 3. Wrocław 1978.
Leon Schiller und die deutschsprachige Kultur. [Przeł.] T. Kachlak. W: Theatrum Europaeum. München 1982 s. 537-547.
Z teki afiszów wileńskich 1800-1863; Jeszcze o afiszach wileńskich. „Pamiętnik Teatralny1986 z. 2/3 s. 221-284; 1991 nr 1 s. 149-186.
Komunista trochę – i romantyk. Dialog 1989 nr 6 s. 135-142 [dot. L. Schillera].
Pamiętnik Teatralny J. Timoszewicz. jest w czasach Piasta i Rzepichy. Teatr w listach Jerzego Stempowskiego. W: O teatrze i dramacie. Wrocław 1989 s. 201-208.
Hamlet” Henryka Józewskiego. Pamiętnik Teatralny 1991 z. 1 s. 99-114.
Burza” Szekspira w Folks un Jugnt-Teater. Inscenizacja Leona Schillera (1938/39). Pamiętnik Teatralny 1992 z. 1/4 s. 439-452.
Estreicher! Estreicher! Na marginesie „Teatrów w Polsce”. Pamiętnik Teatralny 1993 z. 1/2 s. 257-278.
Z dziejów teatru wileńskiego. Parę uwag o latach 1832-1864. Zeszyty Historyczne”, Paryż 1993 z. 103 s. 80-92, przekł.: litewski: Iš Vilniaus teatro istorijos. „Menotyra”, Wilno 1994 nr 2.
Krakowski rodowód Leona Schillera. W: Krakowskie rodowody teatralne. Kraków 1994 s. 51-57.
Fiłosofow – Czapski – Stempowski. Kultura”, Paryż 1998 nr 4 s. 139-149.
Mazepa, Schumann i Słowacki. Ruch Muzyczny 2000 nr 10 s. 24-27.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. L. Schiller: Teatr ogromny. Oprac. i wstępem opatrzył: Z. Raszewski. Przypisy oprac.: J. Timoszewicz, Z. Raszewski. Warszawa: Czytelnik 1961, 549 s. Z prac Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
2. L. Schiller: Podróż teatralna Mickiewicza z Odyńcem. Fantazja. Wyd. w oprac. J. Timoszewicza. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1973, 318 s.
3. A. Pronaszko: Zapiski scenografa. Wspomnienia – artykuły – listy. Oprac. [i wstęp] J. Timoszewicz. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1976, 365 s.
4. L. Schiller: Pisma. Oprac. J. Timoszewicz. [T. 1-4]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978-.

[T. 1]. Na progu nowego teatru. 1908-1924. 1978, 485 s.

Tu także J. Timoszewicz: Mała kronika życia i twórczości L. Schillera 1887-1924, s. 5-20.

[T. 2]. Droga przez teatr. 1924-1939. 1983, 527 s.

Tu także J. Timoszewicz: Mała kronika życia i twórczości L. Schillera 1924-1939, s. 5-29.

[T. 3]. Theatrum militans. 1939-1945. 1987, 351 s.

Nagrody

Nagroda Funduszu Literatury za 1987 (J. Timoszewicz przekazał ją na odnowę cmentarzy Powązkowskiego w Warszawie i Rakowickiego w Krakowie).

Zawartość

Zawiera artykuły, szkice i rozprawy powst. od 1939 do XII 1945, w większości niedrukowane za życia L. Schillera. – Tu także J. Timoszewicz: Mała kronika życia i twórczości L. Schillera 1939-1945, s. 7-38.

[T. 4]. Rozmowy z Leonem Schillerem. Wywiady i autowywiady. 1923-1953. 1996, 366 s.

Zawartość

Zawiera 83 wywiady, autowywiady, quasi-wywiady, zapisy wypowiedzi, reportaże z fragmentów wypowiedzi L. Schillera drukowane w czasopismach i programach teatralnych.
5. E. Csató: Interpretacje. Recenzje teatralne 1945-1964. Wybór i posłowie: J. Timoszewicz. Wstęp: M. Fik. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 505 s.
6. Wieczór Schillerowski. (Listy Leona Schillera do Anny Jackowskiej oraz fragmenty wspomnień i piosenek z „Kramu”). Wybór: J. Timoszewicz. Oprac. sceniczne: K. Dejmek. Wystawienie: Łódź, Teatr Nowy, Mała Sala 1979.
7. J. Stempowski: Szkice literackie. Wybór i oprac.: J. Timoszewicz. T. 1-2. Warszawa: Czytelnik 1988, 367 + 442 s. Wyd. 2 zmienione i rozszerzone tamże 2001, 358 + 430 s.
T. 1. Chimera jako zwierzę pociągowe. 1929-1941, w wyd. 2 podtytuł: 1926-1941; T. 2. Klimat życia i klimat literatury. 1948-1968, w wyd. 2 podtytuł: 1948-1967.
8. Historia o Męce Najświętszej i Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim. Misterium ludowe w czterech częściach w układzie L. Schillera. Oprac. [i posłowie:] J. Timoszewicz. Nota o tekstach liturgicznych i przekł. fragmentów łacińskich: J. Wojtczak. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1990, 195 s.
9. Ostatni romantyk sceny polskiej. Wspomnienia o Leonie Schillerze. Wybór, oprac. i [wstęp:] J. Timoszewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1990, 456 s.
10. Pamiętnik Teatralny” XL. 1952-1992. Oprac. J. Timoszewicz. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk 1995, 185 s. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Biblioteka „Pamiętnika Teatralnego, 1.

Zawartość

Zawiera małą kronikę pisma, wykazy członków redakcji, ich noty biogr., zestaw numerów monogr. i bibliografii pisma, – nadto: „Lekki znak”. Rozm. z prof. Z. Raszewskim. Rozm. J. Hernik Spalińska; Głosy o „Pamiętniku Teatralnym”; Kilka dokumentów z archiwum redakcyjnego.
11. J. Stempowski: Felietony dla Radia Wolna Europa. Oprac. J. Timoszewicz. Warszawa: Twój Styl 1995, 171.
12. J. Stempowski: Pamiętnik teatralny trzeciej klasy i inne szkice. Wybór i oprac. [oraz wstęp:] J. Timoszewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999, 296 s. 3 3 72 11 11 108 1 3c 1 32 1.
13. H. Micińska-Kenarowa: Długi wdzięczności. Słowo wstępne: Cz. Miłosz. Wybór tekstów i posłowie: J. Timoszewicz. Noty o tekstach: P. Kądziela. Warszawa: Biblioteka „Więzi 2003, 393 s.
14. Pan Jerzy. Śladami Niespiesznego Przechodnia. Wspomnienia i szkice o Jerzym Stempowskim. Wybór i oprac.: J. Timoszewicz. Warszawa: Biblioteka „Więzi 2005, 336 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1991, 1994, 2002.

Autor o sobie

J. Timoszewicz. W: Wojciech Górski i jego szkoła. Warszawa 1982.

„Dziady” w inscenizacji Leona Schillera

Z. Kałużyński: Wielkie wykopalisko współczesne. Polityka 1970 nr 18.
J. Kreczmar: Nowa książka o Schillerze. Teatr 1970 nr 16, przedruk w tegoż: Cały świat gra komedię. Warszawa 1982.
H. Szletyński: O „Dziadach” w inscenizacji Leona Schillera. Kultura 1970 nr 24.
J. Degler: Pochwała dobrej roboty. Dialog 1971 nr 12.
B. Lasocka: Partytura inscenizacyjna „Dziadów. Miesięcznik Literacki 1971 nr 10.
Z. Jasińska: Mickiewicz i teatr. Więź 1972 nr 7/8.
S. Skwarczyńska. „Rocznik Literacki 1970wyd. 1972.

L. Schiller: Podróż teatralna Mickiewicza z Odyńcem

P. Bagiński: Niezwykła podróż. Polonistyka 1974 nr 3.
B. Horowicz: Le Voyage théatral de Mickiewicz et Odyniec. Revue d'Histoire du Théatre”, Paryż 1975 nr 3.

A. Pronaszko: Zapiski scenografa

B. Bąk: Poza tytułem. Odra 1977 nr 5.
M. Fik: Andrzej Pronaszko. Twórczość 1977 nr 4.

L. Schiller: Pisma

Z. Greń: Młody Schiller. Życie Literackie 1978 nr 52/53 [dot. t. 1 pt. Na progu nowego teatru].
B. Lasocka: Pisma Leona Schillera. Miesięcznik Literacki 1979 nr 6 [dot. t. 1 pt. Na progu nowego teatru].
E. Baniewicz: Pułapka o nazwie Leon Schiller. Twórczość 1984 nr 4 [dot. t. 2 pt. Droga przez teatr].
J. Godlewska: Dziecię polskie pod pomnikiem Schillera. Teatr 1984 nr 4 [dot. t. 2 pt. Droga przez teatr].

E. Csató: Interpretacje

J. Koenig: Nie tylko recenzje. Dialog 1980 nr 8.
J. Degler. „Rocznik Literacki 1979wyd. 1983.

J. Stempowski: Szkice literackie

Z. Irzyk: Humanista w gorsecie współczesności. Kierunki 1989 nr 22.
A.St. Kowalczyk: Drugie przyjście (Jerzego Stempowskiego). Res Publica 1989 nr 4.
[J. Majcherek] J. Palusiński: Niespodzianki Stempowskiego. „Kultura Niezależna”* 1989 nr 49.

Ostatni romantyk sceny polskiej

E. Axer, A. Bardini, Z. Raszewski: Opisywanie Schillera. Dialog 1991 nr 8.
A. Dziurdzikowski: Zamiast biografii?Przegląd Powszechny1991 nr 7/8.

„Pamiętnik Teatralny” XL

M. Zielińska: Historia jednej formacji. Didaskalia 1995 nr 8/9.

J. Stempowski: Felietony dla Radia Wolna Europa

J. Kott: Nowy Stempowski. Zeszyty Literackie”, Paryż 1996 nr 4.
A.St. Kowalczyk: Nieznane utwory znanego (?) autora. Kultura”, Paryż 1996 nr 5.

J. Stempowski: Pamiętnik teatralny trzeciej klasy i inne szkice

E. Baniewicz: Niespieszne przywracanie ciągłości. Twórczość 2000 nr 11.
R. Węgrzyniak: Niespieszny przechodzień w teatrze. Didaskalia 2000 nr 35.

Pan Jerzy

G. Janikowski: Kubistyczny portret Jerzego Stempowskiego. Nowe Książki 2005 nr 12.