BIO

Urodzony 11 marca 1908 w Łodzi w spolszczonej rodzinie rosyjskiej; syn Bazylego Timofiejewa, urzędnika, i Marty z Susłowów, nauczycielki. W czasie I wojny światowej przebywał w miejscowości Tambow w środkowej Rosji, gdzie uczył się w prywatnym gimnazjum. W 1919 powrócił do Polski i od 1922 uczęszczał do Miejskiego Gimnazjum Męskiego im. J. Piłsudskiego w Łodzi, gdzie w 1927 zdał maturę. W tymże roku debiutował jako poeta wierszem pt. Piosenka o tramwaju i złym konduktorze, ogłoszonym w krakowskiej „Gazecie Literackiej” (nr 11). W 1928 był współtwórcą łódzkiej grupy poetyckiej Meteor, wydającej pismo pod tym samym tytułem (tu wspólnie z Marianem Piechalem używał pseudonimu Tytus Gorzeń). W tymże roku pracował w redakcji dodatku literackiego do łódzkiego dziennika lewicowego „Głos Poranny”; z pismem tym współpracował także w następnych latach (1929-34). W 1928-35 studiował na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego i uzyskał magisterium z filologii polskiej i rosyjskiej. W 1931 był założycielem Łódzkiego Klubu Literackiego, a w 1931-32 redagował jego organ prasowy „Prądy”. Po zamknięciu pisma w 1932 prowadził działalność prelegencko-oświatową w ramach Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. W 1933 był członkiem tajnej redakcji czasopisma „Lewar”, powstałego z inspiracji Komunistycznej Partii Polski. Wiersze, recenzje literackie i przekłady (głównie z literatury rosyjskiej) publikował także w „Gazecie Polskiej” (1930-32, 1934-38), „Tygodniku Ilustrowanym” (1932-37), „Kamenie” (1933-37), „Ilustrowanej Rewii Tygodniowej” (1934-39), „Kurierze Literacko-Naukowym” (1934-39) i „Okolicy Poetów” (1935). W 1935 powrócił do Łodzi. W 1938-39 wraz z Tadeuszem Sarneckim redagował miesięcznik społeczno-literacki „Wymiary”. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Łodzi. W 1941 został członkiem Związku Walki Zbrojnej (ZWZ); w 1942 współredagował z Tadeuszem Sarneckim wydawany w Łodzi tajny tygodnik ZWZ „Biuletyn Kujawski” oraz jego dodatek literacki „Tyrtej”. W sierpniu 1942 aresztowany przez gestapo, został w kwietniu 1943 wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, a stamtąd do obozu w Mauthausen-Gusen. Pisał w tym okresie wiersze, konspiracyjnie rozpowszechniane wśród więźniów. W 1944 na tajnym konkursie literackim w obozie uzyskał pierwszą nagrodę za wiersz pt. Do synka list z obozu. Po wyzwoleniu, w czerwcu 1945 powrócił do Łodzi. W tymże roku został członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza). W 1945-46 redagował dział literacki tygodnika „Pobudka”, organu prasowego PPS, a w 1945-48 był łódzkim korespondentem „Robotnika”; zamieszczał tu wiersze, artykuły literackie, recenzje teatralne, a także w 1946 cykl pt. Listy z Łodzi. Publikował nadto m.in. we „Wsi” (1945, 1951-53; tu w 1952-53 stała rubryka z życia literackiego i kulturalnego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich pt. Kronika radziecka) i „Głosie Robotniczym” (1946, 1951-62). Jednocześnie w 1946-50 pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru „Osa”. W 1952-53 był wiceprezesem Oddziału Łódzkiego Związku Literatów Polskich. W 1954 pełnił funkcję sekretarza redakcji Łodzi Literackiej. Następnie pracował w Wydziale Kultury Rady Narodowej Łodzi. Był czynnym działaczem Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Kontynuując twórczość literacką, ogłaszał prozę, wiersze, artykuły literackie i przekłady w wielu czasopismach, m.in. w „Kamenie” (1956-60), „Głosie Nauczycielskim” (1957-59), „Ziemi Łęczyckiej” (1957-60) i „Odgłosach” (1958-62). W 1961 otrzymał nagrodę literacką Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi za całokształt pracy literackiej. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1960). Zmarł 3 października 1962 w Łodzi.

Twórczość

1. Nie ma mnie w domu. Poezje. Warszawa: Nakład Biblioteki „Meteora 1930, 39 s.

2. Inny horyzont. Poezje. Łódź: Skład główny Dom Książki Polskiej 1935, 61 s.

Zawartość

Cykle: Zamyślenie; Dwa głosy; Epoka.

3. Śpiew w podziemiach. Poezje. [Autorzy:] G. Timofiejew, [T. Sarnecki] J. Wajdelota. [Łódź: Wydawnictwo Związku Walki Zbrojnej 1942]. Przedruk pt. Wiersze z konspiracji zob. poz. .

G. Timofiejew podpisany: Marcin Łoza.
Wydanie konspiracyjne.

4. Wysoki płomień. Wiersze z konspiracji i obozu. [Warszawa:] Książka 1946, 83 s.

Zawartość

Cykle: Wiersze z konspiracji [poz. ]; Obóz koncentracyjny w Gusen; Jeden dzień.

5. W stronę jutra. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1954, 69 s.

6. Wiersze dla dzieci. Warszawa: Ruch 1957, [16] k.

Przekłady

rosyjski

Stichi dla detej. [Przeł.] P. Jurev. Warszawa 1959.

7. Gorycz wierzbiny. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1958, 30 s.

8. Miłość nie zna zmęczenia. [Wspomnienia]. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie 1959, 342 s.

9. Człowiek jest nagi. [Wspomnienia z obozów koncentracyjnych]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1960, 353 s.

10. ZOO na zabawie. [Wiersze dla dzieci]. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie [1960], 40 s. Wyd. nast. tamże 1985, 16 s.

11. Wiersze wybrane. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie 1961, 146 s.

Zawiera utwory z tomów poz. , , , , , oraz cykl nieopublikowany wcześniej.

12. Trudna wolność. [Opowiadania]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1964, 231 s.

Zawartość

Decyzja; Trzej towarzysze; Sztandar; Dobre buty; Dwanaście kul; Wsypa; Transport; Dyszel; Ministranci; Powrót. (Fragment niedokończonej powieści); Kartki z pamiętnika.

Przekłady

1. L. Tołstoj: Dzieciństwo, lata chłopięce i młodość oraz pierwsze wspomnienia. Powieść. T. 1-2. (Dzieła. T. 2). Warszawa: Wydawnictwo Gutenberga [1928], 268 s.
2. L. Tołstoj: Diabeł i inne opowiadania. T. 1-2. Przeł.: W. Jakubowski i G. Timofiejew. (Dzieła. T. 6). Kraków: Wydawnictwo Gutenberga [1930], 341 s.
W przekładzie G. Timofiejewa opowiadania: Dwaj starcy; Assarchadon, cesarz Asyrii; Fałszywy kupon; Boskie i ludzkie.
3. L. Tołstoj: Sonata Kreutzerowska i inne opowiadania. T. 2. Przeł.: W. Jakubowski i G. Timofiejew. (Dzieła. t. 5). Kraków: Wydawnictwo Gutenberga 1930, s. 171-187, 201-328.
W przekładzie G. Timofiejewa: Kornej Wasiliew; Po balu; Jeniec kaukaski; Gospodarz i robotnik; Gdzie miłość, tam i Bóg; Trzej starcy; Pośmiertne zapiski starca Fiedora Kuźmina; Ile trzeba człowiekowi ziemi.

Wyd. inne: Poznań: Księgarnia Z. Gustowskiego 1949, s. 129-244.

W wydaniu 1949 w przekładzie G. Timofiejewa: Fałszywy banknot [poz. ]; Ile trzeba człowiekowi ziemi; Kornej Wasiliew.
4. L. Tołstoj: Śmierć sędziego Gołowina. Opowiadania. Przeł.: G. Timofiejew i J. Wyszomirski. Warszawa: Książka 1948, 207 s.
W przekładzie G. Timofiejewa opowiadanie: Gospodarz i parobek [poz. ].
5. I. Nowikow: Puszkin na wygnaniu. [Powieść]. Przeł.: G. Timofiejew, J.N. Miller. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 637 s.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN: 1951, 1957.

Wywiady

Z Grzegorzem Timofiejewem o ludziach i zdarzeniach. Rozm. J. Sakowiczowa. Głos Robotniczy 1962 nr 35.

Słowniki i bibliografie

• „Rocznik Literacki 1962” (P. Grzegorczyk), przedruk w: P. Grzegorczyk: Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956-1967. Cz. 2. Warszawa 1986.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (J. Tynecki).

Ogólne

Artykuły

M. Piechal: Grzegorz Timofiejew. Odgłosy 1962 nr 41.
J. Gos: Grzegorz Timofiejew. Odgłosy 1975 nr 37.
M. Krassowski: Godna pamięci i refleksji. (Poezja Grzegorza Timofiejewa). Poezja 1980 nr 1.

Nie ma mnie w domu

S. Napierski. „Wiadomości Literackie1930 nr 21.
M. Piechal: Narodziny poety. Głos Poranny 1930 nr 182.

Inny horyzont

M. Piechal: „Co to są auspicje?” „Sygnały1936 nr 19.
K.W. Zawodziński. „Wiadomości Literackie1936 nr 5.

Wysoki płomień

J. Preger: Wiersze obozowe. Odrodzenie 1945 nr 46.
H. Markiewicz: Poezja czasu nieludzkiego. Twórczość 1947 z. 4.
M. Buczkówna: Pamiętnik liryczny. Kuźnica 1948 nr 12.

W stronę jutra

A. Drawicz. „Życie Literackie1954 nr 45.
J. Preger: Nieporozumienia poetyckie. Nowa Kultura 1954 nr 40.

Wiersze dla dzieci

J. Preger: Poetyckie zabawki. Trybuna Literacka 1958 nr 12.

Miłość nie zna zmęczenia

K. Brończyk: Miłość nie zna barykad. Kierunki 1959 nr 43.
J. Szczawiej: Daj mi wstążkę błękitną. Orka 1959 nr 47, przedruk w tegoż: Krzesanie ognia. Warszawa 1969.
Z. Pędziński: Ucząc się historii... Kamena 1960 nr 13/14.
W. Bortnowski: Wokół autobiografii literackiej Grzegorza Timofiejewa. Rocznik Łódzki 1961.

Człowiek jest nagi

K. Brończyk. „Kierunki1961 nr 17.
A. Gronczewski: Bez retuszu. Nowa Kultura 1961 nr 3.
J. Koprowski: Wspomnienia obozowe Grzegorza Timofiejewa. Głos Robotniczy 1961 nr 6.
S. Wygodzki: Z literatury obozowej. Nowe Książki 1961 nr 2.

Wiersze wybrane [1997]

B. Biernacka: Poeci z biografią. Nowe Książki 1962 nr 13.
K. Brończyk: Słowa proste. Kierunki 1962 nr 24.
S. Kaszyński. „Odgłosy1962 nr 23.

Trudna wolność

J. Koprowski: Ostatnia książka Timofiejewa. W tegoż: Ludzie i książki. [Łódź] 1965.