TARNAWSKI Wit

Urodzony 6 lipca 1894 w Kosowie (Małopolska Wschodnia); syn Apolinarego Tarnawskiego, lekarza, właściciela Zakładu Przyrodoleczniczego w Kosowie, i Romualdy z Zarembów. W 1912 zdał egzamin maturalny w gimnazjum we Lwowie, po czym do 1914 studiował medycynę na Uniwersytecie Lwowskim. W 1915-18 służył w charakterze lekarza w wojsku austriackim na froncie włoskim. Następnie do końca 1920 był żołnierzem Wojska Polskiego; walczył na froncie północnym i brał udział w bitwie warszawskiej; kontuzjowany w czasie walk, został inwalidą. Debiutował w 1921 jako prozaik opowiadaniem pt. Mord, ogłoszonym na łamach „Gazety Warszawskiej” (nr 50; podpisany Witold Turno). Od 1922 pracował jako asystent w Zakładzie Przyrodoleczniczym w Kosowie, a następnie razem z ojcem kierował tym zakładem. W 1926 otrzymał stopień doktora medycyny na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Równocześnie publikował sporadycznie artykuły, recenzje i reportaże z podróży (przeważnie pod pseudonimem Witold Turno); w 1934 ogłosił w „Tygodniku Ilustrowanym” (nr 8) pierwszy artykuł o Josephie Conradzie pt. Maska Conrada, w 1937 po odbytej podróży do Palestyny, Grecji i Egiptu – cykl reportaży pt. Podróż na Wschód na łamach „Podbipięty”. Po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 przedostał się do Rumunii i przebywał kolejno w obozach w Ploeszti i Krajowie. Przeniesiony w 1940 z grupą pięciuset Polaków do Platres na Cyprze, pełnił tam funkcję prezesa Komitetu Polskiego. W 1941 redagował „Głos Polaków na Cyprze” oraz prowadził cykl wykładów o J. Conradzie. Następnie znalazł się w Jerozolimie, gdzie w 1941-42 był prezesem Ogniska Polskiego. W 1942 powołany w stopniu porucznika do Polskich Sił Zbrojnych na Środkowym Wschodzie, pełnił w Gederze w Ośrodku Zapasowym Brygady Strzelców Karpackich obowiązki lekarza w poborowej Komisji Przeglądowej, powołanej do badania ludności polskiej przybywającej z Rosji i zgłaszającej się do wojska. Następnie mianowany naczelnym lekarzem Szkół Junaków i Młodszych Ochotniczek w Palestynie i Egipcie, został przeniesiony do Baszytu. Powstałe w tym czasie artykuły, wiersze i prozę publikował w wydawanych w Jerozolimie czasopismach: „Gazeta Polska” (1943), „Cud 15 Sierpnia” (1944), „Myśl Polska na Wschodzie” (1944) oraz w „Orle Białym” (Palestyna – Włochy, 1945). Po likwidacji szkół junackich w 1947, został wraz z młodzieżą ewakuowany do obozu przejściowego Fargo w Anglii i tu zdemobilizowany, po czym przebywał w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia, gdzie przez rok przechodził kurację leczniczą. Osiedlił się na stałe w Anglii i powrócił do pracy lekarskiej. W 1948 założył Polski Klub Miłośników Conrada, a następnie pełnił funkcję prezesa tego klubu (działał do ok. 1958). W 1950-54 pracował w polskim szpitalu w Penley. W 1951 ożenił się z Marią z Platowskich primo voto Tyszewiczową. W 1955-66 pracował w angielskim Ministry of Pension Hospital (przekształconym później w Geriatric Mount Pleasant Hospital) w Chepstow. Kontynuował twórczość literacką i krytyczną, skupiając zainteresowania głównie na conradystyce i twórczości pisarzy katolickich. Publikował prozę, artykuły i recenzje literackie m.in. w paryskiej „Kulturze” (1951-78, z przerwami) i w emigracyjnych czasopismach londyńskich: „Życie” (1950-53), „Wiadomości” (1950-80, z przerwami; tu w 1968-69 cykl aforyzmów pt. Myśli moralne i nie moralne), „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (1956-58, 1962, 1967, 1978, 1981), „Kontynenty – Nowy Merkuriusz” (1961-62; tu w 1962 cykl felietonów pt. Kartki z notatnika), „Tygodnik Polski” (1961-62, 1966, 1969, 1977, 1980-81) i „Oficyna Poetów” (1974, 1978-80). Należał do Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (ZPPnO) oraz do PEN Club Center for Writers in Exile (z którego wystąpił w 1966). W 1957 otrzymał nagrodę literacką ZPPnO za działalność krytycznoliteracką. W 1966 przeszedł na emeryturę i zajął się wyłącznie pracą literacką. Zamieszkał w Monmouth (hrabstwo Gwent) w Walii. W 1969 otrzymał nagrodę ZPPnO za całokształt twórczości, a w 1972 nagrodę Fundacji im. A. Godlewskiej w Zurychu. W 1976 został członkiem honorowym Joseph Conrad Society of United Kingdom (od 1983 honorowy prezes tego stowarzyszenia); był też członkiem Joseph Conrad Society of America. Współpracował jako redaktor doradca (consultant editor) z amerykańskim czasopismem „Conradiana”. Był członkiem zawodowego Związku Lekarzy Polskich na Obczyźnie oraz Groupment des Medicins Écrivains w Paryżu. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976). Zmarł 4 sierpnia 1988 w Monmouth; pochowany na cmentarzu w Hereford.