BIO
Urodzony 23 września 1906 w Krakowie w rodzinie ziemiańskiej; syn Adama Świeżawskiego i Walerii ze Skolimowskich. Dzieciństwo spędził we wsi Dyniska pod Rawą Ruską. Do szkoły średniej uczęszczał w Krakowie. Po otrzymaniu świadectwa dojrzałości studiował historię i polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. Debiutował jako prozaik w 1927 opowiadaniem pt. Dwa listy, zamieszczonym w „Kurierze Literacko-Naukowym” (nr 349; podpisany Jan Kośmież), a jako poeta w 1929 wierszem pt. Radosna żegluga, opublikowanym w „Głosie Narodu” (nr 26). W następnych latach rozwijał twórczość poetycką i prozatorską; współpracował nadal z „Kurierem Literacko-Naukowym” (1928-30, 1932-38; w 1928 pod pseudonimem: Jan Kośnierz) i „Głosem Narodu” (1929-30); wiersze, opowiadania i recenzje publikował też m.in. w pismach „Na Szerokim Świecie” (1929-39; członek zespołu redakcyjnego) i „Ilustracja Polska” (1931-36). Był członkiem akademickiego koła literacko-artystycznego Litart, a także przez pewien czas jego prezesem. W 1929-36 brał udział (jako kierownik literacki, reżyser i aktor) w przedstawieniach teatrów akademickich i amatorskich. Około 1930 nawiązał współpracę z Polskim Radiem, pisał słuchowiska emitowane przez rozgłośnię krakowską i lwowską. W 1931 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). W 1932 uzyskał na UJ magisterium z zakresu filozofii. W następnych latach podjął jako wolny słuchacz studia z zakresu historii sztuki i teatru w Wiedniu, a potem jako stypendysta ZZLP we Włoszech (1935). Od 1933 mieszkał na stałe w Warszawie. Kontynuował twórczość literacką; utwory ogłaszał m.in. w „Kamenie” (1935-38), „Okolicy Poetów” (1935-39; także członek zespołu redakcyjnego) i „Tempie Dnia” (1937-39). Był w 1937 założycielem, a następnie do 1938 kierownikiem kabaretu literackiego Ścichapęk z siedzibą w kawiarni artystycznej Sztuka i Moda. Współpracował z rozgłośnią warszawską Polskiego Radia. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie i brał udział w konspiracyjnym życiu literackim. W 1941 został aresztowany przez Niemców i uwięziony w Hrubieszowie. Zwolniony z więzienia, przeniósł się w 1944 do Łańcuta, a potem do Zakopanego. Po zakończeniu wojny włączył się w organizowanie życia literackiego; był członkiem Zarządu Związku Pracowników Sztuki w Zakopanem, występował w zakopiańskim Teatrze Aktora. Wchodził w skład Zarządu Klubu Literatów w Sopocie. Przez krótki czas przebywał też na Dolnym Śląsku, m.in. w Szklarskiej Porębie i w Jeleniej Górze. W końcu 1945 zamieszkał w Łodzi i pracował jako kierownik Oddziału Literatury i Teatru w Miejskim, a potem Wojewódzkim Wydziale Kultury i Sztuki (do 1948). Wiersze, opowiadania i recenzje teatralne drukował m.in. na łamach „Głosu Robotniczego” (1945-47) i „Warszawy” (1946-49). Prowadził wiele imprez literackich i artystycznych, m.in. Klub Pickwicka (1945-46; kierownik artystyczny reprezentujący ZZLP) i kabaret literacki Dyliżans (1946). Był kierownikiem literackim łódzkich teatrów Na Pięterku (1946) i Teatru Młodzieżowego „Szarotka” (1947). W 1947 studiował na Wydziale Reżyserskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. Współpracował z Polskim Radiem, przygotowując adresowane głównie do dzieci i młodzieży przekłady i adaptacje utworów, a później pisał też utwory oryginalne. Około 1955 ożenił się z Hanną Wyrzykowską. Wiele podróżował po Europie. Wiersze i prozę ogłaszał w tygodniku „Odgłosy” (1958-81, z przerwami). Od początku lat sześćdziesiątych pisał też utwory dramatyczne. Około 1977 ożenił się z Rositą Jagiełko. W latach osiemdziesiątych przeprowadził się do Warszawy. Wyróżniony m.in. Odznaką Honorową miasta Łodzi (1972) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979). Zmarł 11 lutego 1991 w Warszawie.
Twórczość
1. Śmiech w zieleni. [Wiersze]. Kraków: Skład główny Dom Książki Polski, Warszawa 1931, 39 s.
2. Wozy jadące. [Wiersze]. Kraków: Drukarnia Uniwersalna 1933, 37 s.
3. Miasto bez ojczyzny. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Młodej Prozy 1934, 99 s.
Zawartość
4. Hejnał bohaterski. [Wiersze]. Warszawa: Kohorta 1937, 44 s.
5. Przygoda morska. [Powieść dla dzieci]. „Tempo Dnia” 1937 nr 190, 197, 204, 211, 218, 225 (w dod. pt. „Nasz Dzienniczek” nr 26-31).
6. Lutnia dyniska. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1939, 48 s.
7. Dobry geniusz. [Powieść]. Powst. 1947. Druk Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1975, 466 s. Wyd. 2 tamże 1983.
Nagrody
8. Zdobywcy życia. [Powieść]. „Echo Krakowskie” 1947 nr 67, 69-72, 74, 77-78, 80-81, 84-85, 87-88, 91, 93-95, 97-99, 101-103, 106, 108, 111, 113-114.
9. Wianki. Powieść o królowej Jadwidze. Kraków: T. Zapiór i Ska 1949, 216 s.
10. Sosna Grottgera i jesień. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1958, 29 s.
11. Czerwony Kapturek. Baśń sceniczna. Prapremiera: Warszawa, Teatr „Chatka Puchatka” 1961. [Inf. autora].
12. Leśna przygoda. Powieść dla młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1961, 371 s. Wyd. nast. pt. Sadyba Robinsona tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1981.
13. Cień obok światła. Powieść o Arturze Grottgerze. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1963, 370 s.
14. Gaudeamus igitur. Sztuka historyczna. Prapremiera: Łódź, Teatr Propozycji 1968.
15. Muza łaskawa. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1968, 428 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1980.
16. Koncert e-moll. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Łódź, Teatr Propozycji 1969.
17. Zaginiona dziewczyna. [Powieść]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 317 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1973, wyd. 3 1976.
18. Klechda o zaczarowanym sercu. [Opowiadania dla dzieci]. Warszawa: Czytelnik 1970, 69 s. Wyd. 2 tamże 1981.
Zawartość
19. Sygnały nad granicą. [Powieść]. „Nowiny Jeleniogórskie” 1970 nr 48-51, 1971 nr 1-11.
20. O wytrwałym wędrowcu. [Opowiadania dla dzieci]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 126 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1976, wyd. 3 1987.
Zawartość
21. Rapsod powstańczy. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1972, 433 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1974, wyd. 3 1981.
22. Ze słońcem na tarczy. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1977, 358 s.
23. Kopciuszek. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Prapremiera: Kalisz, Teatr im. W. Bogusławskiego 1987.
Słuchowiska radiowe, m.in.
Utwory niepublikowane
Utwory w rękopisach wg inf. autora [Ankieta Związku Literatów Polskich ok. 1977].
Przekłady i adaptacje
Nagrody
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN ok. 1956, 1979, 1989.
