BIO

Urodzony 23 września 1906 w Krakowie w rodzinie ziemiańskiej; syn Adama Świeżawskiego i Walerii ze Skolimowskich. Dzieciństwo spędził we wsi Dyniska pod Rawą Ruską. Do szkoły średniej uczęszczał w Krakowie. Po otrzymaniu świadectwa dojrzałości studiował historię i polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. Debiutował jako prozaik w 1927 opowiadaniem pt. Dwa listy, zamieszczonym w „Kurierze Literacko-Naukowym” (nr 349; podpisany Jan Kośmież), a jako poeta w 1929 wierszem pt. Radosna żegluga, opublikowanym w „Głosie Narodu” (nr 26). W następnych latach rozwijał twórczość poetycką i prozatorską; współpracował nadal z „Kurierem Literacko-Naukowym” (1928-30, 1932-38; w 1928 pod pseudonimem: Jan Kośnierz) i „Głosem Narodu” (1929-30); wiersze, opowiadania i recenzje publikował też m.in. w pismach „Na Szerokim Świecie” (1929-39; członek zespołu redakcyjnego) i „Ilustracja Polska” (1931-36). Był członkiem akademickiego koła literacko-artystycznego Litart, a także przez pewien czas jego prezesem. W 1929-36 brał udział (jako kierownik literacki, reżyser i aktor) w przedstawieniach teatrów akademickich i amatorskich. Około 1930 nawiązał współpracę z Polskim Radiem, pisał słuchowiska emitowane przez rozgłośnię krakowską i lwowską. W 1931 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). W 1932 uzyskał na UJ magisterium z zakresu filozofii. W następnych latach podjął jako wolny słuchacz studia z zakresu historii sztuki i teatru w Wiedniu, a potem jako stypendysta ZZLP we Włoszech (1935). Od 1933 mieszkał na stałe w Warszawie. Kontynuował twórczość literacką; utwory ogłaszał m.in. w „Kamenie” (1935-38), „Okolicy Poetów” (1935-39; także członek zespołu redakcyjnego) i „Tempie Dnia” (1937-39). Był w 1937 założycielem, a następnie do 1938 kierownikiem kabaretu literackiego Ścichapęk z siedzibą w kawiarni artystycznej Sztuka i Moda. Współpracował z rozgłośnią warszawską Polskiego Radia. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie i brał udział w konspiracyjnym życiu literackim. W 1941 został aresztowany przez Niemców i uwięziony w Hrubieszowie. Zwolniony z więzienia, przeniósł się w 1944 do Łańcuta, a potem do Zakopanego. Po zakończeniu wojny włączył się w organizowanie życia literackiego; był członkiem Zarządu Związku Pracowników Sztuki w Zakopanem, występował w zakopiańskim Teatrze Aktora. Wchodził w skład Zarządu Klubu Literatów w Sopocie. Przez krótki czas przebywał też na Dolnym Śląsku, m.in. w Szklarskiej Porębie i w Jeleniej Górze. W końcu 1945 zamieszkał w Łodzi i pracował jako kierownik Oddziału Literatury i Teatru w Miejskim, a potem Wojewódzkim Wydziale Kultury i Sztuki (do 1948). Wiersze, opowiadania i recenzje teatralne drukował m.in. na łamach „Głosu Robotniczego” (1945-47) i „Warszawy” (1946-49). Prowadził wiele imprez literackich i artystycznych, m.in. Klub Pickwicka (1945-46; kierownik artystyczny reprezentujący ZZLP) i kabaret literacki Dyliżans (1946). Był kierownikiem literackim łódzkich teatrów Na Pięterku (1946) i Teatru Młodzieżowego „Szarotka” (1947). W 1947 studiował na Wydziale Reżyserskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. Współpracował z Polskim Radiem, przygotowując adresowane głównie do dzieci i młodzieży przekłady i adaptacje utworów, a później pisał też utwory oryginalne. Około 1955 ożenił się z Hanną Wyrzykowską. Wiele podróżował po Europie. Wiersze i prozę ogłaszał w tygodniku „Odgłosy” (1958-81, z przerwami). Od początku lat sześćdziesiątych pisał też utwory dramatyczne. Około 1977 ożenił się z Rositą Jagiełko. W latach osiemdziesiątych przeprowadził się do Warszawy. Wyróżniony m.in. Odznaką Honorową miasta Łodzi (1972) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979). Zmarł 11 lutego 1991 w Warszawie.

Twórczość

1. Śmiech w zieleni. [Wiersze]. Kraków: Skład główny Dom Książki Polski, Warszawa 1931, 39 s.

Zawiera m.in. cykl: 7 wierszy kabalnych.

2. Wozy jadące. [Wiersze]. Kraków: Drukarnia Uniwersalna 1933, 37 s.

3. Miasto bez ojczyzny. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Młodej Prozy 1934, 99 s.

Zawartość

Piekło leży niedaleko od Berlina; Miasto bez ojczyzny; Gertruda Komorowska w korowodzie barwnych maszkar; Szklane trumny w Witkowie; Magik wesołej wyobraźni; Wizjoner straszliwej groteski.

4. Hejnał bohaterski. [Wiersze]. Warszawa: Kohorta 1937, 44 s.

Zawiera m.in. cykl: Obrońcy Lwowa.

5. Przygoda morska. [Powieść dla dzieci]. „Tempo Dnia1937 nr 190, 197, 204, 211, 218, 225 (w dod. pt.Nasz Dzienniczeknr 26-31).

6. Lutnia dyniska. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1939, 48 s.

7. Dobry geniusz. [Powieść]. Powst. 1947. Druk Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1975, 466 s. Wyd. 2 tamże 1983.

Cz. 3 trylogii o Arturze Grottgerze; cz. 1, 2 zob. poz. , .

Nagrody

Powieść wyróżniona w konkursie Nasza Księgarnia w 1947.

8. Zdobywcy życia. [Powieść]. „Echo Krakowskie1947 nr 67, 69-72, 74, 77-78, 80-81, 84-85, 87-88, 91, 93-95, 97-99, 101-103, 106, 108, 111, 113-114.

9. Wianki. Powieść o królowej Jadwidze. Kraków: T. Zapiór i Ska 1949, 216 s.

10. Sosna Grottgera i jesień. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1958, 29 s.

Zawiera m.in. cykl: Dogasa lato na szlaku tatarskim.

11. Czerwony Kapturek. Baśń sceniczna. Prapremiera: Warszawa, Teatr „Chatka Puchatka 1961. [Inf. autora].

12. Leśna przygoda. Powieść dla młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1961, 371 s. Wyd. nast. pt. Sadyba Robinsona tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1981.

Cz. 1 cyklu powieściowego; cz. 2, 3 zob. poz. , .

13. Cień obok światła. Powieść o Arturze Grottgerze. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1963, 370 s.

Dotyczy 1859-1863.

14. Gaudeamus igitur. Sztuka historyczna. Prapremiera: Łódź, Teatr Propozycji 1968.

Inna wersja tytułu, wg informacji autora: Nawojka.

15. Muza łaskawa. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1968, 428 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1980.

Cz. 1 trylogii o Arturze Grottgerze; cz. 2, 3 zob. poz. , .

16. Koncert e-moll. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Łódź, Teatr Propozycji 1969.

Sztuka o F. Chopinie.

17. Zaginiona dziewczyna. [Powieść]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 317 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1973, wyd. 3 1976.

Cz. 2 cyklu powieściowego; cz. 1, 3 zob. poz. , .

18. Klechda o zaczarowanym sercu. [Opowiadania dla dzieci]. Warszawa: Czytelnik 1970, 69 s. Wyd. 2 tamże 1981.

Zawartość

Podanie o hejnale krakowskim; O Jastrzębcu, co kochał się w sławie junackiej; Królowa jeziora; Liście dębowe; Klechda o zaczarowanym sercu.

19. Sygnały nad granicą. [Powieść]. „Nowiny Jeleniogórskie1970 nr 48-51, 1971 nr 1-11.

20. O wytrwałym wędrowcu. [Opowiadania dla dzieci]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 126 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1976, wyd. 3 1987.

Zawartość

O wytrwałym wędrowcu górskim; Jak Karkonosz w baśni zamieszkał; Korzeń życia; Księżniczka na Chojniku; Cudowny lek; Tajemnica podziemia pod Jelenią Górą; Dzieweczka ze Szklarskiej Poręby i dolnośląskie osty; W grotach ducha gór; Skarby Wałbrzycha; Karkonosz wyrusza na nową wędrówkę.

21. Rapsod powstańczy. [Powieść]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1972, 433 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1974, wyd. 3 1981.

Cz. 2 trylogii o Arturze Grottgerze; cz. 1, 3 zob. poz. , .

22. Ze słońcem na tarczy. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1977, 358 s.

Cz. 3 cyklu powieściowego; cz. 1, 2 zob. poz. , .

23. Kopciuszek. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Prapremiera: Kalisz, Teatr im. W. Bogusławskiego 1987.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Handlarz grzebieni. Polskie Radio 1937.
Zielone pola. Polskie Radio 1937.
Okrężna droga. Polskie Radio [ok. 1945-47].
Powrót do Polski. Polskie Radio [ok. 1945-47].
Świecąca góra. Polskie Radio [ok. 1945-47].
Wrona. Polskie Radio [ok. 1945-47].
Sadyba Robinsona. Polskie Radio 1971.

Utwory niepublikowane

Utwory w rękopisach wg inf. autora [Ankieta Związku Literatów Polskich ok. 1977].

Boczna uliczka. [Powieść].
Don Kichot walczący. [Sztuka wg Cervantesa].
Dyniska. [Opowieść o domu rodzinnym].
Kurant Starego Miasta. [Współautorka: Jadwiga Jarwicz. Komedia muzyczna].
Latarnia magiczna. [Opowiadania historyczne].
Melpomena w skromniejszej sukni. [Humoreski].
Poezje zebrane.
Polska jesień. [Powieść].
Skarb czarodzieja. [Baśń sceniczna].
Szachy. [Baśń sceniczna].
Szalona Agata. [Powieść współczesna].
Świecąca Góra. [Baśń sceniczna].
Tęczowy ptak. [Opowiadania].
U źródła. [Powieść].
W zaciszu domowym. [Wspomnienia].
Powiedz, skąd jesteś? [Baśń sceniczna. Powst. przed 1962].
Złoty orzech. [Baśń sceniczna. Powst. przed 1979].

Przekłady i adaptacje

1. C. Collodi: Pinokio. Adaptacja pt. Drewniaczek. Widowisko sceniczne w 6 obrazach. Oprac.: L. Świeżawski. „Przyjaciel1948 nr 21-34. Wystawienie: Jelenia Góra, Państwowy Teatr Dolnośląski 1950. Polskie Radio 1958.

Nagrody

Wyróżnienie w konkursie Wojewódzkiego Wydziału Kultury i Sztuki w Łodzi.
2. S. Michałkow: Śmiech i łzy. Adaptacja pt. Trzy pomarańcze. [Sztuka dla dzieci] w 7 aktach z prologiem i epilogiem. Oprac.: L. Świeżawski. Wystawienie: Warszawa, Teatr Lalek „Guliwer 1949. Polskie Radio 1973. Telewizja Polska 1973.
3. I.D. Wasilenko: Węzeł gordyjski. [Opowiadanie]. Przeł. L. Świeżawski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1950, 55 s.
4. W.M. Thackeray: Pierścień i róża. [Powieść]. Adaptacja teatralna L. Świeżawski. Wystawienie: Łódź, Teatr Lalkowy „Pinokio 1954. Polskie Radio 1957.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN ok. 1956, 1979, 1989.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.

Ogólne

Artykuły

R. Łoboda: Koncert e-moll. „Odgłosy1969 nr 22.
J. Rzymowski: Ludwik Świeżawski. Odgłosy 1975 nr 36.
T. Lenicki: Ludwik Świeżawski i bardzo śpiący królewicz. Południowa Wielkopolska 1987 nr 11.

Śmiech w zieleni

• [S. Napierski] sn: Debiut poetycki. „Wiadomości Literackie1931 nr 8.

Miasto bez ojczyzny

Z. Kucharski: Debiuty. „Pion1934 nr 40.

Lutnia dyniska

T. Dworak: Pierwociny, zalążki. „Prosto z Mostu1939 nr 29.

Dobry geniusz

M. Ruszczyc: Cena sławy. Nowe Książki 1975 nr 18.

Wianki

• [J. Szczawiński] (Szcz): Wianki” Stanisława [!] Świeżawskiego. „Dziś i Jutro1951 nr 10, uzupełnione i sprostowane tamże 1951 nr 12.

Leśna przygoda

E. Rogalska: Robinson sudecki. „Odra1962 nr 1.

Cień obok światła

J. Koprowski: Świeżawski o Grottgerze. „Odgłosy1964 nr 33.

Muza łaskawa

J. Wiśniewski: Grottger żywy. „Osnowa1969 lato.
T. Żakowiecki: Artur Grottger artysta i patriota. „Odgłosy1969 nr 19.

Zaginiona dziewczyna

• [B. Madej] B.M.: Kłopoty z zaginioną dziewczynką. „Odgłosy1970 nr 47.

Rapsod powstańczy

W. Natanson: Szesnastoletnia narzeczona... i polska historia. „Kierunki1972 nr 29.
J. Walc: Co zrobić ze starą nianią?Literatura1972 nr 29.
J.H. Wiśniewski: Rapsod powstańczy. Odgłosy 1972 nr 38.

Ze słońcem na tarczy

L. Siwiec: Rezerwat prymusów. Nowe Książki 1977 nr 24.