BIO

Urodzony 17 sierpnia 1877 w Ruszkach (powiat kutnowski) w rodzinie inteligenckiej; syn Artura Śliwińskiego i Marii z Zielińskich. Uczęszczał początkowo do gimnazjum w Warszawie, a następnie w Łodzi. Po ukończeniu piątej klasy przerwał naukę i w 1895 został zatrudniony jako praktykant w Zakładach Żyrardowskich. Debiutował w 1897 wierszem pt. Szczęście, opublikowanym w „Kurierze Niedzielnym” (nr 51). Zaczął w tym czasie uprawiać twórczość publicystyczną na łamach tegoż pisma, a także „Tygodnika Polskiego” i „Tygodnika Ilustrowanego”. W 1900 wyjechał do Lipska, gdzie w 1901 ukończył Akademię Handlową. Nadsyłał stamtąd stałe korespondencje do „Gazety Polskiej”. Po powrocie do Polski pracował nadal w Zakładach Żyrardowskich, a następnie został przez firmę skierowany do pracy do Kijowa. Wstąpił tam do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS); wszedł w skład miejscowego Komitetu Okręgowego. Rozprawy, artykuły i recenzje publikował w „Łowcu Polskim” (1901-08, 1912, 1924, 1928; tu korespondencje, podpisane też: A.Ś.; Artur Ś., oraz Kronika myśliwska), „Prawdzie” (1903-05; podpisany też: Bron.; tu w 1903-04 rubryka pt. Odgłosy), „Krytyce” (1905-06). W 1904 został członkiem Towarzystwa Kresowego Politycznego (TKP) w Kijowie i brał udział w pracach działającego tam nielegalnego Uniwersytetu Latającego. W 1905 ożenił się z Leokadią Czarnecką. W 1906 redagował dziennik TKP pt. „Głos Kijowski”, na którego łamach publikował też artykuły (podpisane: A.Śl., Z. Bronisławski). W tymże roku powrócił do kraju, zamieszkał początkowo w Krakowie. Związał się z PPS – Frakcją Rewolucyjną; od 1907 należał do Komitetu Zagranicznego tej partii. W 1906-07 był faktycznym redaktorem jej organu teoretycznego pt. „Trybuna”; na łamach tego pisma zamieszczał liczne artykuły (podpisane też: A.N-ski; A.T-r; Ar.; Art.; B.Z.; K.T.; Konrad T.; T-ur; Z.B.; Z. Bronisławski; Z-ski; Zb.). W 1908 przeniósł się do Warszawy, gdzie przez krótki czas uczył w gimnazjum Jadwigi Kowalczykówny i Jadwigi Jawurkówny, a następnie pracował w firmie Wertheima i w Wołżysko-Kamskim Banku Handlowym. W 1908 został członkiem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy (do 1915 wiceprezes). W tymże roku wspólnie z Gustawem Daniłowskim i Stanisławem Pytlińskim wydawał dwutygodnik „Witeź”. W 1914 był przedstawicielem PPS w Zjednoczeniu Organizacji Niepodległościowych i członkiem kierownictwa Polskiej Organizacji Narodowej. W 1915-17 był przewodniczącym Centralnego Komitetu Narodowego, w 1917 sekretarzem Tymczasowej Rady Stanu, a następnie do 1918 jej wiceprezesem. W 1918 pełnił funkcję wiceprezesa Rady Miejskiej, a w 1919-22 wiceprezydenta miasta stołecznego Warszawy. W 1917-18 działał w Stronnictwie Niezawisłości Narodowej, którego był prezesem i w Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Demokratycznych. W 1920 był przewodniczącym Zjazdu Demokracji Polskiej, następnie prezesem Tymczasowej Rady Związku Demokracji Polskiej. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej został prezesem Rady Obrony Stolicy. W 1922 mianowany prezesem Rady Ministrów, pełnił tę funkcję przez 9 dni (28 VI-7 VII). Kontynuował twórczość publicystyczną i literacką; publikował recenzje i artykuły w „Świecie” (1921-29, z przerwami), „Kurierze Porannym” (1922-34, z przerwami), „Tygodniku Ilustrowanym” (1930-34; podpisany też: A.Śl.) oraz w „Pionie” (1933-35). W 1924 został wybrany na przewodniczącego Zarządu Fundacji Stypendialnej Józefa Piłsudskiego. W 1926-30 był prezesem warszawskich Teatrów Miejskich. Należał do jednej z warszawskich lóż Wielkiej Loży Narodowej. W 1932 został naczelnym dyrektorem Polskiego Banku Komunalnego, w 1935 prezesem Rady Nadzorczej Polskiego Radia SA (do 1939). Działał w instytucjach mających na celu uczczenie pamięci Józefa Piłsudskiego, m.in. w Instytucie Badania Najnowszej Historii Polski J. Piłsudskiego i w Radzie Funduszu Kultury Narodowej J. Piłsudskiego. Za twórczość krytycznoliteracką został odznaczony w 1935 Złotym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury. W 1935-38 był senatorem Rzeczpospolitej Polskiej. Po wybuchu II wojny światowej został członkiem Komitetu Obywatelskiego w Warszawie; odznaczony Krzyżem Walecznych (1939). Podczas okupacji niemieckiej był prezesem Stołecznego Komitetu Samopomocy Społecznej (do jego rozwiązania w 1941); nadal też pracował na stanowisku dyrektora Polskiego Banku Komunalnego. Stanowisko to zajmował również po wojnie, do przejścia na emeryturę w 1949. Publikował artykuły w „Nauce i Sztuce” (1947-48). Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1924). Zmarł 16 stycznia 1953 w Warszawie.

Twórczość

1. Kramarze. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Letni 1905.

Rękopis w Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.

2. Mickiewicz jako polityk. [Studium]. Kraków: Gebethner i Sp. 1907, 254 s. Wyd. 2 tamże 1908.

3. Sąd. Komedia w 1 akcie. Prapremiera: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1908.

Rękopis w Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.

4. Wojna z żonami. Farsa w 3 odsłonach. Prapremiera: Kijów 1908.

Autorstwo A. Śliwińskiego według informacji w „Dzienniku Kijowskim1908 nr 234.

5. Maurycy Mochnacki. Żywot i dzieła. Lwów: Księgarnia Polska B. Połonieckiego 1910, 400 s. Wyd. 2 poprawione Warszawa: M. Arct 1921, 440 s.

6. Powstanie listopadowe. Kraków: Książka 1911, 197 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1912; wyd. 4 [!] Warszawa: M. Arct 1918, tamże: wyd. 5 1920, wyd. 6 przejrzane i poprawione 1930; wyd. nowe Londyn: Wydawnictwo Światowego Związku Polaków z Zagranicy 1946.

7. Konstytucja Trzeciego Maja. Warszawa: Komitet obchodu rocznicy 3 Maja 1916, 54 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: M. Arct 1918, wyd. 3 powiększone tamże 1921; wyd. 4 Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1938.

8. Powstanie kościuszkowskie. Warszawa: M. Arct 1917, 217 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1920; wyd. 3 Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1939; [wyd. 4] uzupełnione aneksami M. Kukiela, H. Mościckiego i A. Zahorskiego. [Wstęp:] M.M. Drozdowski. Warszawa: Wydawnictwo Jeden Świat 2004.

9. Tadeusz Kościuszko. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Kościuszkowskiego 1917, 16 s. Wyd. 2 Warszawa: M. Arct 1922, 20 s.

10. Joachim Lelewel. Zarys biograficzny. Lata 1786-1836. Warszawa: M. Arct 1918, 455 s. Wyd. 2 przejrzane i uzupełnione Warszawa: Kasa im. Mianowskiego 1932.

11. List otwarty... do Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego. [B.m.] 1919, 6 s.

12. Polska niepodległa. Opowiadania z dziejów Polski z 12 reprodukcjami J. Matejki. [Praca historyczna]. Warszawa: M. Arct 1919, 198 s.

13. Powstanie styczniowe. Warszawa: M. Arct 1919, 246 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1921; wyd. 3 Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1938; wyd. nowe ilustrowane, przejrzane i zaopatrzone w indeks nazwisk Londyn: Wydawnictwo Światowego Związku Polaków z Zagranicy 1945, 186 s.

14. Hetman Żółkiewski. Warszawa: M. Arct 1920, 263 s. Wyd. 2 tamże 1922.

15. Jan Karol Chodkiewicz, hetman wielki litewski. Warszawa: M. Arct 1922, 170 s.

16. Stefan Batory. Warszawa: M. Arct 1922 [antydatowane 1921], 271 s.

17. Jan Sobieski. Warszawa: M. Arct 1924, 339 s. Toż wyd. albumowe, 195 s.

Przekłady

angielski

Jan Sobieski. A monography. [Powst. ok. 1926]. Select Library of Polish Authors.

18. Naród, wódz i wojsko. [Broszura propagandowa]. Warszawa: Droga 1924, 21 s.

19. Król Władysław IV. Warszawa: M. Arct 1925, 222 s.

20. Na przełomie dwóch epok. [Szkice]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1931, 154 s.

Zawartość

Słowo wstępne. – Zdobycze techniki i rewolucja w świecie pracy; Katastrofa bezrobocia i racjonalizacja; Walka o złoto; Nędza i nadmiar bogactw; Parlamentaryzm i dyktatura; Socjalizm – bolszewizm – faszyzm; Zmierzch współczesnej kultury; Na przełomie dwóch epok. – Zakończenie.

21. Odsiecz wiedeńska. Warszawa: Komitet Obchodu 250-lecia Zwycięstwa pod Wiedniem 1933, 71 s. Przedruk offsetowy: Londyn: Stowarzyszenie Kombatantów 1983.

22. Jan Zamoyski, kanclerz i hetman wielki koronny. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski 1947, 427 s.

23. Tragedia i sens powstań polskich. Od Insurekcji Kościuszkowskiej do Powstania Warszawskiego. Powst. 1948. Druk fragmentu: „Nauka i Sztuka” 1948 t. 9 s. 91-117.

Rękopis w Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.

Utwory niepublikowane

Rękopisy znajdujące się w Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie:.

• 4 sztuki o nieustalonych tytułach. Powst. 1896.
Laureat. Komedia w 1 akcie. Powst. 1946.
Przystań. Dramat w 1 akcie. Powst. 1948.

Utwory niepublikowane, niedatowane

Rękopisy znajdujące się w Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie:.

Fragmenty dzienników i wspomnień z różnych lat (dot. m.in. J. Piłsudskiego).
Motyle. Żarcik sceniczny w 1 akcie.
Sztuka o Maurycym Mochnackim. Dramat w 4 aktach.

Prace edytorskie

1. M. Mochnacki: Pisma po raz pierwszy edycją książkową objęte. Wyd. i przedmową poprzedził A. Śliwiński. Lwów: Księgarnia Polska B. Połonieckiego 1910, XVI, 514 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1951.

Słowniki i bibliografie

S. Chankowski: Materiały Artura Śliwińskiego. Biuletyn Archiwum Polskiej Akademii Nauk 1961 nr 4 [tu także informacje biograficzne].
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.
Słownik biograficzny teatru polskiego. [T. 1]. 1765-1965. Warszawa 1973.
R. Świętek: Artur Śliwiński. W: Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa 1999.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (I. Jarosińska).

Ogólne

Artykuły

J.B. Nycek: Artur Śliwiński. Ziemia Łęczycka 1976 nr 14 [dot. życia i działalności A. Śliwińskiego].

Kramarze

J. Lorentowicz. „Gazeta Polska1905 nr 217.

Mickiewicz jako polityk

M. Janik. „Krytyka1907 z. 2.
M. Kridl. „Kultura1908 t. 2.

Maurycy Mochnacki

H. Galle: Maurycy Mochnacki w świetle nowych badań. Kurier Warszawski 1910 nr 72.
J. Kallenbach: O Maurycym Mochnackim. (Z powodu nowych monografii). Biblioteka Warszawska 1910 t. 2 [dot. też: M. Mochnacki: Pisma. Oprac.: J. Kucharzewski: Maurycy Mochnacki].

Powstanie listopadowe

R. Landwirtówna. „Kwartalnik Historyczny1913 z. 3/4.

Joachim Lelewel

J. Feldman. „Kwartalnik Historyczny1923 z. 3/4.
J. Kaden-Bandrowski: Na marginesie „Lelewela. Gazeta Polska 1932 nr 238.

Powstanie styczniowe

M. Dubiecki. „Kwartalnik Historyczny1921 z. 1/2.

Hetman Żółkiewski

W. Sobieski. „Kwartalnik Historyczny1921 nr 1/2.

Jan Karol Chodkiewicz, hetman wielki litewski

K. Tyszkowski. „Kwartalnik Historyczny1923 z. 1/2.

Król Władysław IV

H. Więckowska. „Wiadomości Literackie1925 nr 41.

Na przełomie dwóch epok

E. Czekalski. „Dziennik Polski”. 1932 nr 59.

M. Mochnacki: Pisma

R. Landwirtówna. „Kwartalnik Historyczny1911 z. 1.
S. Brzozowski: O Maurycym Mochnackim. W tegoż: Głosy wśród nocy. Lwów 1912.