BIO
Urodzona 11 sierpnia 1929 w Warszawie w rodzinie urzędniczej; córka Wacława Ostrowskiego i Marii Grażyny z Czechowskich. W czasie okupacji niemieckiej uczyła się na tajnych kompletach gimnazjalnych Anny Goldmanówny w Warszawie. W 1942-44 należała do Szarych Szeregów. Brała udział w powstaniu warszawskim jako łączniczka. Po upadku powstania przebywała w Kielcach. Od 1945 uczyła się w Liceum im. Królowej Jadwigi w Kielcach; w 1947 zdała maturę. W tymże roku powróciła do Warszawy, gdzie podjęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim (UW) i w 1953 uzyskała magisterium; nadto studiowała na UW w 1951-54 historię sztuki. Debiutowała w 1949 wierszem pt. Katedra, opublikowanym w „Słowie Powszechnym” (nr 10). W 1949-59 pracowała jako redaktorka w dziale polskiej literatury współczesnej w Państwowym Instytucie Wydawniczym. W 1954 wyszła za mąż za Andrzeja Szypowskiego, fotografika. Wiersze, artykuły i tłumaczenia ogłaszała m.in. na łamach „Dziś i jutro” (1953-55; także pod pseudonimem: Teresa Murek), „Nowej Kultury” (1955-56, 1958, 1960), „Stolicy” (1957-62; tu w 1958 stały dział pt. Spotkania i rozmowy), „Współczesności” (1957-61). Należała do kręgu grupy literackiej „Współczesność” (1956) i do grupy Anabasis (1958). W 1958 podjęła współpracę z radiem jako autorka słuchowisk. W tymże roku zainicjowała wspólny z Marią Dąbrowską wyjazd do Kalisza i Russowa szlakiem Nocy i dni, co dało początek jej pracom literacko-reporterskim i biograficznym. W 1959 została członkiem Związku Literatów Polskich (w 1965-75 w składzie Zarządu Głównego, m.in. jako przewodnicząca Komisji Budowy Domu Zasłużonego Twórcy). Od tegoż roku zajmowała się wyłącznie pracą literacką. Zaczęła opracowywać też, wraz z mężem, liczne albumy krajoznawcze. Należała do Związku Młodzieży Wiejskiej (w 1961-70 członek Komisji Kultury Zarządu Głównego) oraz uczestniczyła w pracach Rady Korespondencyjnego Klubu Młodych Pisarzy (1963-70). W 1964-65 przebywała jako stypendystka Centralnej Rady Związków Zawodowych (CRZZ) w Zakładach Azotowych w Kędzierzynie; po opublikowaniu poświęconej im powieści Wiadro pełne nieba otrzymała w 1967 honorowe członkostwo załogi tychże Zakładów, Związku Zawodowego Chemików oraz w 1970 godność matki chrzestnej statku m/s Kędzierzyn. Wiersze dla dzieci ogłaszała m.in. w „Płomyczku” (1964-72, z przerwami). Wchodziła w skład Komisji Kultury CRZZ (1967-73) oraz Krajowej Rady Kobiet Polskich (1968-75). Otrzymała wiele nagród i wyróżnień, m.in.: (wspólnie z Andrzejem Szypowskim) nagrodę Prezydenta miasta Gdyni (1971) nagrodę literacką im. W. Pietrzaka (1976), nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1977), nagrodę „Trybuny Ludu” (1980), nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1983; wspólnie z A. Szypowskim). W 1983 weszła w skład Komitetu Wykonawczego oraz Prezydium Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. W 1984 otrzymała (wspólnie z A. Szypowskim) nagrodę Prezydenta miasta Sopotu. W 1986-89 była członkiem Narodowej Rady Kultury. W 1988 (wspólnie z A. Szypowskim) otrzymała nagrody Prezesa Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa Książka Ruch” i Prezydenta miasta Gdańska. W 1990 wraz z mężem założyła Fundację Artibus stawiającą sobie za cel rozwój kultury i ochronę zabytków w Polsce, a w 1996 wraz z mężem i synem Janem Szypowskim Fundację Artibus Muzyka, Obraz, Słowo, prowadzącą akcje koncertowe, wystawiennicze i wydawnicze. W 2000 (wspólnie z A. Szypowskim) otrzymała nagrodę miasta stołecznego Warszawy. Odznaczona m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (1956), odznakami: „Zasłużony Działacz Ziemi Nyskiej” (1966), „Zasłużony dla Dolnego Śląska” (1967), „Zasłużony Działacz Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich” (1967), „Zasłużony Opolszczyźnie” (1969), „Za Zasługi dla Gdańska” (1978), Krzyżem Kawalerskim (1969) i Krzyżem Oficerskim (1981) Orderu Odrodzenia Polski, medalem „Ecclesiae populoque servitum praestanti – Zasłużonemu w posłudze dla Kościoła i Narodu” (1997), Dyplomem Honorowym Varsavianistów (2001). Zmarła 27 sierpnia 2017 w Warszawie.
Twórczość
1. Próba spojrzenia. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1958, 35 s.
Zawartość
2. Konopnicka, jakiej nie znamy. [Biografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 618 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 1969, wyd. 4 1973, wyd. 5 1977; wyd. 6 Szczecin: Glob 1985; wyd. 7 Warszawa: Wydawnictwo Spółdzielcze 1990.
3. Wiadro pełne nieba. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1966, 251 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 3 [!] 1968, wyd. 4 1968, wyd. 4 [!] 1970; wyd. 5 Warszawa: Centralna Rada Związków Zawodowych 1972; wyd. 6 rozszerzone Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986.
Nagrody
4. Kawałek mojego chleba. Scenariusz filmowy. Powst. ok. 1967.
5. O trzech pstrych przepiórzycach. [Wierszowana opowieść dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1967, [12] k. Por. Słuchowiska radiowe.
6. Przepis na zimę. [Wiersz dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1967, [10] k. Wyd. 2 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1977.
7. Jutro Turniej Miast. [Widowisko telewizyjne]. Telewizja Polska 1969.
8. Panie Janie, niech pan wstanie. [Wiersz dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1969, [12] k. Wyd. 2 tamże 1973.
9. Asnyk znany i nieznany. [Biografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 882 s.
10. Edward Dembowski 1822-1846. [Biografia]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1973, 179 s.
11. Jan Matejko wszystkim znany. [Biografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1976, 459 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1977, wyd. 3 1982; wyd. 4 Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1985; wyd. 5 Warszawa: Zarząd Krajowy Związku Młodzieży Wiejskiej, Zespoły Usługowo-Wytwórcze Zarządu Krajowego Związku Młodzieży Wiejskiej „Agrotechnika” 1988; wyd. 6 uzupełnione Warszawa: Fundacja Artibus-Wurlitzer 1992.
Nagrody
12. Powrót Julii. [Powieść]. Olsztyn: Pojezierze 1977, 167 s.
13. Szklane tarcze. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1985, 255 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1987; wyd. 3 [współautor:] A. Szypowski. Warszawa: Fundacja Artibus-Wurlitzer 1990.
Nagrody
Przekłady
japoński
rosyjski
14. Niezwykłe dzieje warszawskich organów Wurlitzera. [Szkic]. Warszawa: Fundacja Artibus 2003, 180 s.
Teksty w albumach
Z fotografiami A. Szypowskiego; poz. 1-12, 15 zawierają wkładki z tłumaczeniem na język angielski, francuski i rosyjski; poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑ zawierają wkładki z tłumaczeniem na język angielski i niemiecki; poz. ↑, ↑ zawiera wkładkę z tłumaczeniem na język angielski, francuski, hiszpański, niemiecki i rosyjski; poz. ↑, 26, 27, 28, 29 zawierają tekst w języku polskim i angielskim^^.
Nagrody
Słuchowiska radiowe dla dzieci, m.in.
Przekłady
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1975, 2001.
