BIO

Urodzony 21 sierpnia 1927 w Wilnie; syn Stanisława Szymańskiego, urzędnika, i Józefy Jasieńskiej. Do szkół uczęszczał w Wilnie, gdzie mieszkał nadal po wybuchu II wojny światowej i pracował jako robotnik w fabryce maszyn rolniczych. W czasie okupacji niemieckiej został w 1944 członkiem Armii Krajowej; jako żołnierz oddziału „Gronie” brał udział w wyzwalaniu Wilna w lipcu 1944 i dostał się do niewoli sowieckiej. Internowany przez Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych (NKWD) i osadzony w obozie w Miednikach, został następnie wywieziony do Kaługi i wcielony do 361. Gwardyjskiego Pułku Piechoty Armii Czerwonej. W lutym 1945 został skierowany przez Związek Patriotów Polskich do I Armii Wojska Polskiego (1. Pułk Piechoty). Po zakończeniu wojny i zdemobilizowaniu, w listopadzie 1945 zamieszkał w Gdańsku. Tu zdał eksternistycznie maturę i studiował na Wydziale Architektury w Gdańskich Technicznych Zakładach Naukowych; w 1948 otrzymał dyplom technika architektury i budownictwa. W 1949 ożenił się z Zofią Oniskiewicz. Debiutował w 1950 wierszem pt. Wieża Jacek w Gdańsku, ogłoszonym w „Tygodniku Powszechnym” (nr 45; pod pseudonimem Witold Tarasiewicz). Publikował wiersze m.in. na łamach „Nowej Kultury” (1951-54), „Dziennika Bałtyckiego” (1952-60) oraz „Twórczości” (1952, 1956). Od 1952 należał do Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Od 1954 kierował prywatnym Biurem Projektów Architektonicznych w Gdańsku; prowadził m.in. budowę kościoła Najświętszej Maryi Panny w Gdyni. Równocześnie kontynuował twórczość poetycką, ogłaszał utwory m.in. nadal w „Dzienniku Bałtyckim” (do 1985; tu też tłumaczenia wierszy z języka rosyjskiego), „Głosie Wybrzeża” (1963-67) i miesięczniku „Litery” (1964-66). W 1973 został aresztowany pod zarzutem przestępstwa gospodarczego i przez cztery lata przebywał bez wyroku w zakładzie karnym w Katowicach (uniewinniony w kwietniu 1977). W tym czasie napisał liczne wiersze, dwie powieści i wspomnienia z czasów wojny. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Zmarł 18 maja 2020 w Gdyni; pochowany na cmentarzu komunalnym w Kosakowie.

Twórczość

1. Wiersze gdańskie. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1954, 66 s.

Zawartość

Cykle: Wiersze gdańskie; Profil świtu.

2. Dnie niepokoju. [Wiersze]. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1959, 37 s.

Wydane staraniem Oddziału Gdańskiego Związku Literatów Polskich i Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku.

3. Wygasanie form. [Wiersze]. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1967, 41 s.

Zawartość

Cykle: Wygasanie form; Wiersze zimowe.

4. Erotyki kaszubskie. [Wiersze]. Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie 1973, 14 s.

5. Gdańsk. Poemat. Powst. 1976. Pierwodruk w tomie: Światło, które chronię zob. poz. . Wyd. osobne z podtytułem Fragment poliptyku. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1988, 71 s.

Części: Staje się miasto; Noc; Korabnicy; Miasto; Dzieło snycerza; Noc wigilijna; Noc idzie pruska.

6. Niosący światło. [Wiersze]. Powst. 1973-1976. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1979, 60 s.

Zawartość

Cykle: Kołysanie; Brzegiem nocy; Malowanki z pamięci; Niosący światło; Krąg cienia.

7. Przecięcie. [Wiersze]. Wybór: F. Fenikowski. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1977, 122 s.

Zawartość

Cykle: Ku ogrodom nocy; Światło miejsc; Falowanie obrazów; Pieśń o ziemi kaszubskiej; Przecięcie; Pożegnania.

8. Pieśń o ziemi kaszubskiej. [Wiersze]. Wybór i red.: J. Konopacka. Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Miejski 1981, 56 s.

Zawartość

Cykle: „A w Bałtyku jantar krwawy”; Drogami Kaszub.

9. Światło, które chronię. Wiersze i poematy. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1982, 215 s.

Zawartość

Wybór wierszy z poz. , , , , , , oraz wiersze nowe. – Zawiera cykle: Ze snu jesteś; Ścieżką koźlarza; Spopielanie; Z dna ciemności; Język śniedzi; A Pietra nie przychodzi...; Tryptyk Villonowski; Pieśń o ziemi kaszubskiej [fragment poz. ]; Opisanie miasta. (Poliptyk) [poz. ]; Malowanki z pamięci; Światło, które chronię.

10. Opowieści gdańskich zegarów. [Wiersze dla dzieci]. Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza 1984, 64 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1991, wyd. 3 Gdańsk: Marpress 2004, 59 s.

11. Przygody Piotrusia na pirackiej wyspie. [Powieść dla dzieci]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1988, 186 s.

12. Nam nie ująć Ciebie poematem. Gdańsk: Marpress 1997, 30 s.

13. Taka mi się przyśniłaś. [Wiersze]. Gdańsk: Marpress 2004, 55 s.

14. Miasto za mgłą. [Wiersze]. Gdańsk: Marpress 2005, 60 s.

Nagrody

I nagroda Białe Pióro, przyznana w Płocku.

Prace redakcyjne

1. P. Kotow: Z tamtego brzegu. [Wiersze]. Wyboru dokonał Z. Szymański. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1980, 107 s.
Tu także m.in. przekłady Z. Szymańskiego.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1977, 1988, 2001, 2006.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (B. Winklowa).

Ogólne

Artykuły

T. Skutnik: Tango z Różą w tle. Jubilat Zbigniew Szymański: 75 lat życia, 50 twórczości. Dziennik Bałtycki 2003 nr 62.
T. Woźniak: Trwa i pisze wiersze. Dziennik Bałtycki 2005 nr 53.

Wiersze gdańskie

A. Drawicz. „Życie Literackie1954 nr 39.
A. Kamieńska. „Nowa Kultura1954 nr 15.

Dnie niepokoju

W. Dąbrowski: Koleś Sierioży. Współczesność 1960 nr 15.

Wygasanie form

J. Kotlica: Podsycanie formy. Litery 1967 nr 12.
J. Mazurczyk: Wygasanie poezji. 7-my Głos Tygodnia 1967 nr 48.
J. Żernicki: Melancholia poetyki stosowanej. Pomorze 1968 nr 1.

Erotyki kaszubskie

K.K. Stolz: O jedno kłamstwo więcej... a może o dziesięć? „Litery 1973 nr 12.

Gdańsk

E. Moskalówna: Blask legendy. Głos Wybrzeża 1988 nr 179.

Niosący światło

T. Skutnik: Światło miejsc. Fakty 1980 nr 10.

Przecięcie

J. Ryszkowski: Chciałoby się zagęgać. Nowe Książki 1978 nr 11.

Przygody Piotrusia na pirackiej wyspie

T. Winek: Baśń czy powieść?Nowe Książki1989 nr 4.