BIO
Urodzony 18 lutego 1932 w Piotrkowie Trybunalskim; po około dwóch latach wraz z rodzicami przeniósł się do Częstochowy. Syn Piotra Szymańskiego, adwokata, i Marii z domu Ściepłek. Uczęszczał do Liceum im. R. Traugutta w Częstochowie; w 1949 zdał maturę. Przez rok uczył się w Wyższej Szkole Administracyjno-Handlowej w Częstochowie, a następnie studiował filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Debiutował w 1953 artykułem o poezji Aleksandra Rymkiewicza pt. Kronikarz wojen i dnia dzisiejszego, zamieszczonym w „Tygodniku Powszechnym” (nr 3); w tymże roku ogłaszał także recenzje w „Dziś i jutro” (w obu tych pismach publikował w 1954 też pod pseudonimem: Czesław Toborecki). W 1955, po uzyskaniu magisterium, zamieszkał w Krakowie. Rozwijał twórczość krytycznoliteracką, ogłaszając artykuły i recenzje głównie w „Tygodniku Powszechnym” (do 1965; w 1955 i 1960-61 też pod pseudonimem: Czesław Toborecki), a także w „Znaku” (1958-59, 1962-66). Od 1962 był członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP; do rozwiązania Związku w 1983). W 1962 ożenił się z Danutą Jakubowską (zmarła 1993). W latach następnych stale współpracował jako krytyk literacki ze „Współczesnością” (1964-66), „Życiem Literackim” (1966-70), „Poezją” (1967-73), a także zamieszczał prace krytyczne w „Ruchu Literackim” (1964-66), „Twórczości” (1965-70) i „Miesięczniku Literackim” (1966-68). Równocześnie prowadził badania naukowe dotyczące literatury współczesnej. W 1969 uzyskał doktorat w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk na podstawie pracy Z dziejów czasopism literackich w dwudziestoleciu międzywojennym (promotor profesor Kazimierz Wyka). W tymże roku został zatrudniony jako adiunkt na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ). W 1973 habilitował się na UJ na podstawie rozprawy pt. Neosymbolizm – o awangardowej poezji polskiej w latach trzydziestych. W 1972-75 był lektorem języka polskiego i wykładowcą historii literatury polskiej na uniwersytecie w Nancy (Francja). Za osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych otrzymał w 1974 i 1982 nagrody Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki III stopnia, a w 1990 nagrodę Ministra Edukacji Narodowej. Po powrocie do Krakowa w 1976 został mianowany docentem w Instytucie Filologii Polskiej UJ. W 1977 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W tymże roku otrzymał nagrodę Wydziału Kultury i Sztuki miasta Krakowa. W 1977-81 wchodził w skład zarządu Oddziału Krakowskiego ZLP; od 1977 był też opiekunem Koła Młodych przy tym Oddziale. Wznowił współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym”, publikując na jego łamach artykuły (1980-89). W 1982 był założycielem i współredaktorem niezależnego mówionego czasopisma literackiego pt. „NaGłos”. W 1986-87 wygłaszał odczyty na uniwersytetach w Kopenhadze, Fryburgu, Lozannie i Budapeszcie. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W tymże roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. W 1991 podjął współpracę z pismem „Arka” (tu artykuły i eseje; w 1992-93 członek redakcji). W 1994 wszedł w skład redakcji krakowskiego dwumiesięcznika „Arcana”. W 1997 ożenił się z Elżbietą Morawiec, teatrologiem. W 2000 został mianowany profesorem zwyczajnym na UJ. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1991). Zmarł 12 października 2017 w Krakowie.
Twórczość
1. Ballady przed burzą. Szkice literackie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 247 s.
Zawartość
2. Od metafory do heroizmu. Z dziejów czasopism literackich w dwudziestoleciu międzywojennym. [Szkice]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1967, 257 s. Wyd. 2 rozszerzone pt. Z dziejów czasopism literackich w dwudziestoleciu międzywojennym. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1970, 386 s.
Zawartość
3. Świadomość estetyczna polskiej awangardy. O „Zwrotnicy”. [Szkic]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 36 s. Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie. Przedruk zob. poz. ↑.
4. Konstanty Ildefons Gałczyński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 135 s.
5. Neosymbolizm. O awangardowej poezji polskiej w latach trzydziestych. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, 385 s.
Zawartość
6. Outsiderzy i słowiarze. Eseje, szkice, interpretacje. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1973, 377 s.
Zawartość
7. Julian Przyboś. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978, 153 s.
8. Niedźwiedź w katedrze. [Powieść]. T. 1-3. Warszawa: Czytelnik 1981, 209 + 219 + 188 s. Wyd. 2 Kraków: Księgarnia Akademicka 2001, 465 s.
9. „Odrodzenie” i „Twórczość” w Krakowie (1945-1950). Wrocław, Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1981, 141 s. Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie.
10. Rozmowy z pisarzami. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” 1981, 217 s.
11. Chwila bez godziny. Powieść. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982, 211 s.
Przekłady
węgierski
12. Listy nad wodami. Powieść. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1987, 287 s.
13. Z mroku korzeni. (O poezji Karola Wojtyły). Kalwaria Zebrzydowska: „Calvarianum” 1989, 91 s. Zob. poz. ↑.
14. Wysokie schody. Powieść. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1990, 318 s.
15. Ostatni romans. [Szkice literackie]. Kraków: Universitas 1991, 179 s.
Zawartość
16. Uroki dworu. Rzecz o zniewalaniu. [Szkice literackie]. Kraków: Arka 1993, 124 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Kraków: Arcana 1994, wyd. 3 poszerzone tamże 1997.
Zawartość
17. Cena prawdy. [Szkice]. Kraków: Arcana 1996, 129 s.
Zawartość
18. Moje dwudziestolecie 1918-1939. [Szkice]. Kraków: Arcana 1998, 593 s.
Zawartość
19. Sam na sam z wierszem. Wiersze i interpretacje. Kraków: Arcana 2000, 116 s.
Zawartość
20. Ogród plewiony. Opowieść autobiograficzna. Kraków: Księgarnia Akademicka 2003, 323 s.
21. Między ciemnością a świtem. Wybór artykułów i recenzji z lat 1953-1969. Kraków: Księgarnia Akademicka 2005, 389 s.
22. Z mroku korzeni. O poezji Karola Wojtyły. Kraków: Księgarnia Akademicka 2005, 96 s. Zob. poz. ↑.
23. Alfabet z dedykacji. Kraków: Księgarnia Akademicka 2007, 167 s.
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1967, 1975, 1977, 1988, 1999, 2001.