BIO

Urodzony 15 grudnia 1883 we Lwowie; syn Władysława Albina Szyjkowskiego, drukarza, i Zofii z domu Kieres-Ankwicz. Uczęszczał do Gimnazjum V we Lwowie, w 1902 zdał maturę. Następnie studiował polonistykę na uniwersytetach w Genewie i we Lwowie. Ożenił się z Kitty Stepan. Pierwszą rozprawę naukową pt. Słowacki a Calderon ogłosił w 1905 w „Bibliotece Warszawskiej” (t. 3 z. 1). W 1906 uzyskał stopień doktora filozofii na Uniwersytecie Lwowskim oraz nominację na zastępcę nauczyciela i przez rok pracował w Gimnazjum IV we Lwowie. Od 1907 praktykował w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie, w 1911-23 był tam bibliotekarzem, a następnie kustoszem. Równocześnie kontynuował pracę naukową; w 1914 habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie rozprawy Myśl Jana Jakuba Rousseau w Polsce XVIII wieku i po otrzymaniu stanowiska docenta rozpoczął w 1915/16 wykłady. Rozwijał też twórczość krytyczną; współpracował z pismem „Świat Słowiański” (1907-08), z „Biblioteką Warszawską” (1910-14) oraz „Przeglądem Powszechnym” (1913-14; rozprawy i recenzje, także w działach: Zapiski bibliograficzne, Z piśmiennictwa polskiego, pod kryptonimami: Dr M.Sz., M.Sz.). W 1917-29 był stałym współpracownikiem „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”, w którym w 1917-23 publikował (też pod pseudonimami: Emski, Walerian Emski, M.Sz.) liczne artykuły, korespondencje, recenzje teatralne oraz felietony pt. Notatki literackie i Z dnia. W 1919 redagował dwutygodnik „Maski”, tu też publikował liczne recenzje teatralne i literackie. W tymże roku otrzymał tytuł profesora oraz został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk (PAU). Należał w 1919 do założycieli krakowskiego teatru komediowego Bagatela; do 1923 był jego doradcą literackim, prowadził też szkołę dramatyczną przy tym teatrze oraz kursy literackie przy Instytucie Muzycznym w Krakowie. Był prezesem Oddziału Krakowskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich. W 1923 wyjechał do Pragi, gdzie objął katedrę języka i literatury polskiej na Uniwersytecie Karola jako profesor zwyczajny i kierownik działu polonistycznego seminarium filologii słowiańskiej. Współpracował, jako członek zespołów redakcyjnych i autor rozpraw, artykułów i recenzji, z prasą naukową i codzienną w Pradze, m.in. z czasopismami „Slavia” (stale w 1925-32, 1936-38; tu recenzje w działach Polonica, Kritiký a referatý), „Prager Presse” (1926-31), „Slavische Rundschau” (1929-30, 1933, 1935-38; tu liczne artykuły i recenzje w dziale Literatur). Zamieszczał korespondencje w prasie polskiej, m.in. w „Słowie Polskim” (1924-25; tu Listy z Pragi), „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” (1926-29), „Kurierze Warszawskim” (też pod pseudonimem Argus w 1927-28 i pod kryptonimem M.Sz. w 1928-38; rubryka Listy z Pragi 1926-38), pisał także stale w „Kurierze Literacko-Naukowym” (1927-30). Od 1930 redagował serię „Słowianie” w wydawnictwie F. Hoesicka. Był członkiem czeskich instytucji i towarzystw naukowych: Kralovské České Společnosti Nauk, Slovanský Ústav z siedzibą w Pradze. Współpracował z wieloma organizacjami społecznymi, m.in. Syndykatem Pisarzy Czeskich, Towarzystwem Przyjaciół Polski, Towarzystwem Czesko-Polskim, Klubem Czeskim w Pradze. W czasie II wojny światowej pozostał w Pradze, tu też mieszkał stale po wojnie. Od 1947 był członkiem zwyczajnym zamiejscowym PAU, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Publikował w pismach wydawanych w Polsce, m.in. w „Odrze” (1945-46), „Dzienniku Polskim” (1946) i jego dodatku „Od A do Z” (1946-47; tu m.in. felietony w cyklu Z księgi «Fasti»), „Przeglądzie Zachodnim” (1948-52), „Życiu i Myśli” (1950) a także w pismach czeskich „Slavia” (Praga, 1947/48), „Slovesná věda” (Praga, 1947-48). Zmarł 21 września 1952 w Pradze.

Twórczość

1. Génie du Christianisme” a prądy umysłowe w Polsce porozbiorowej. Przewodnik Naukowy i Literacki 1907 nr 2-12. Wyd. osobne Lwów: Gubrynowicz i Schmidt 1908, 222 s.

2. Modelka. (Erotyk). Nasz Kraj 1907 nr 11, 12, 14, 15. Wyd. osobne Lwów: Gubrynowicz i Schmidt 1907, 43 s.

3. O pisarzu ludowym Władysławie L. Anczycu w dwudziestą piątą rocznicę śmierci opowiedział Marian Szyjkowski. Poradnik Teatrów i Chórów Włościańskich 1908 s. 54-60, 107-114. Wyd. osobne Lwów: Związek Teatrów i Chórów Włościańskich 1908, 16 s.

4. Władysław Ludwik Anczyc. Życie i pisma. T. 1. Monografia. Kraków: Nakład rodziny 1908, 378 s.

Wyd. razem z edycją tomów 2-6. Por. Prace redakcyjne poz. .

5. Myśl Jana Jakuba Rousseau w Polsce XVIII wieku. Kraków: Akademia Umiejętności 1913, 270 s.

6. Ossyan w Polsce na tle genezy romantycznego ruchu. Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filologii” Seria III 1913 t. 7 s. 1-174; odbitka [Kraków 1913].

7. Schiller w Polsce. Studium historyczno-porównawcze. Kraków: Akademii Umiejętności 1915, 318 s.

8. Gessneryzm w poezji polskiej. Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filologii” Seria III 1916 t. 8 s. 139-260; odbitka Kraków [1916].

9. Dzieje polskiego upiora przed wystąpieniem Mickiewicza. Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filologii” Seria III 1917 t. 10 s. 339-406; odbitka Kraków 1917.

10. Zarys rozwoju piśmiennictwa polskiego. Poznań: Ostoja 1918, 245 s.

11. Legendy o wojnie. Warszawa: Gebethner i Wolff [1919], 49 s. Wyd. 2 Warszawa: Nakład Przezorności i Pomocy Warszawskich Pomocników Księgarzy [ok. 1920].

Zawartość

Kwiat niebieski; Śmierć Fauna; Zbroja Achillesa; Jak św. Franciszek z Asyżu błogosławił nowemu stworzeniu; Ostatnia wyprawa przedziwnego rycerza Don Kichota z Manchy; Odmiana losu Sancho Panczy; Ofiara Prometeusza.

12. Dzieje nowożytnej tragedii polskiej. Kraków: Akademia Umiejętności 1920-1923.

[1]. Typ pseudoklasyczny 1661-1831. 1920, 421 s.

[2]. Typ szekspirowski. 1923, 343 s.

13. Dzieje komedii polskiej w zarysie. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza 1921, 126 s.

14. Adam Mickiewicz, budowniczy prawdziwej Polski. Lwów: H. Altenberg 1922, 176 s.

15. Lot miłości. [Proza poetycka]. Warszawa: J. Czarnecki 1922, 32 s.

Autor podpisany: Walerian Emski.

16. Współczesna literatura polska z wypisami. (1863-1923). Poznań: Spółka Pedagogiczna 1923, 623 s.

17. Zarys dziejów Krakowa z planem miasta. Kraków: [b.w.] [1925], 32 s.

Autor podpisany: Walerian Emski.

18. Literatura współczesna. Pozytywizm – Młoda Polska. Dla użytku szkół średnich. [Podręcznik]. Poznań: Spółka Pedagogiczna 1930, 361 s.

19. Cham. Scenariusz filmowy wg powieści E. Orzeszkowej. Ekranizacja 1931.

20. Polská účast v českém národním obrozeni. Praha: Práce Slovanského Ústavu 1931-1945.

T. 4-6 w rękopisie w Archiwum Slovanského Ústavu w Pradze.

[T.] 1. 1931, 508 s.

[T.] 2. [Przeł.] V. Kredba. 1935, 679 s.

[T.] 3. Romantismus. [Przeł.] J. Bečka. 1945, 289 s.

21. Polski udział w czeskim odrodzeniu. (Próba rekapitulacji). Poznań: Towarzystwo Polsko-Czechosłowackie 1935, 632 s. Por. poz. [t. 1].

22. Dramat w Polsce. W: Dzieje literatury pięknej w Polsce. Cz. 2. Wyd. 2. Kraków: Polska Akademia Umiejętności 1936 s. 282-495.

23. Polskie peregrynacje do Pragi i Karlowych Warów. Od Augusta Mocnego do Adama Mickiewicza. [Warszawa:] Biblioteka Polska 1936, 331 s.

Zawartość

Illo tempore; Książę Biskup Warmiński u wód Karlsbadzkich w roku pańskim 1795: Wjazd uroczysty. Dookoła Brudla. Ingres pośmiertny; Lata pomaciejowickie; Na progu nowego stulecia; Czasy Księstwa Warszawskiego; Julian Ursyn Niemcewicz; Jan Paweł Woronicz; Kazimierz Brodziński; Filomaci w Pradze; Adama Mickiewicza podróż do Czech: Mickiewicz jedzie do Pragi. Początki kultu Mickiewicza w Czechach. Mickiewicz w piekle. W Aleji Puppa.

24. Polski romantyzm w czeskim życiu duchowym. [Szkice]. Poznań: Instytut Zachodni 1947, 492 s.

Zawartość

Zawiera działy: W cieniu Adama Mickiewicza; Wejście Juliusza Słowackiego; Przyjęcie Zygmunta Krasińskiego; Jarosław Vrchlicky; Juliusza Słowackiego poza grobem zwycięstwo; Słowacki a Březina.

25. Czeskie odrodzenie w XIX wieku. [Warszawa:] Czytelnik 1948, 89 s.

26. Karol Hynek Macha, twórca czeskiego romantyzmu. [Warszawa:] Czytelnik 1948, 51 s.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Słowacki a Calderon. Biblioteka Warszawska 1905 t. 3 z. 1.
Tomasza Kajetana Węgierskiego „Organy. Przyczynek do charakterystyki poety. Przegląd Naukowy i Literacki 1907 nr 1 s. 22-42.
Mickiewicz w świetle nieznanych pism. Biblioteka Warszawska 1910 t. 2 s. 1-34, 294-318, 486-509.
Wykrzyk i pytanie retoryczne w poezjach młodzieńczych Juliusza Słowackiego. (1826-1833). (Przyczynek do poznania techniki polskiego romantyzmu). Rozprawy Akademii Umiejętności. Akademia Umiejętności. Wydział Filologiczny” Seria III 1910 t. 2 s. 193-215.
Z obozu klasyków. I. Rymotwórcy zapomniani: Michał Wyszkowski i Konstanty Tymieniecki; II. Salon literacki. Biblioteka Warszawska 1910 t. 4 s. 470-502, 1911 t. 1 s. 353-384.
Przenośnia w poezji młodzieńczej J. Słowackiego (1826-1833). Studium językowo-psychologiczne. Przewodnik Naukowy i Literacki 1911 nr 1-10.
Do źródeł polskiego romantyzmu. Museion 1913 z. 9/10 s. 3-21.
Edwarda Younga „Myśli nocne” w poezji polskiej. (Ze studiów nad genezą polskiego romantyzmu). Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filologiczny” Seria III 1917 t. 10 s. 20-72.
Kierunek rozwoju polskiej twórczości literackiej. W: Polska w kulturze powszechnej. T. 2. Kraków 1918 s. 531-590.
Wakacje Zygmunta Krasińskiego. (1836). Rozprawy Polskiej Akademii Umiejętności. Wydział Filologiczny 1939 t. 66 z. 2 s. 1-75.
Anhelli” po czesku na tle rozwoju czeskiego kultu Słowackiego. Pamiętnik Literacki 1947 s. 102-113, przekł.: czeski: „Slavia”, Praha 1947/1948 nr 3/4.
O czesko-polskiej wzajemności. (Geneza terminu – istota pojęcia). Sprawozdania Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Wydział I 1947 s. 23-34.
Grażyna” – „Konrad Wallenrod” – „Dziady” – w opracowaniu czeskim. Pamiętnik Literacki 1948 s. 171-190.

Przekłady

1. L. Herzl: Morphium. Sztuka w 4 aktach. Wystawienie: Kraków, Teatr Bagatela 1922.
Maszynopis w Muzeum Teatralnym w Warszawie.
2. J. Rašin: Dusza kobiety. [Poetycka parafraza 4 legend staroindyjskich]. Kraków: W.L. Anczyc 1928, 64 s.
Wyd. bibliofilskie.
3. M. Achard: Życie jest piękne. Komedia optymistyczna w 3 aktach. Przekł. powst. ok. 1930.
Maszynopis w Muzeum Teatralnym w Warszawie.
4. F. Brückner: Elżbieta, królowa Anglii. Sztuka w 5 obrazach. Wystawienie: Warszawa, Teatr Polski 1931.
Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.
5. D. Amiel: Mężczyzna. [Utwór dramatyczny w 3 aktach]. Wystawienie: Łódź, Teatr Miejski 1936.
6. W. Werner: Ludzie na krze. Komedia w 3 aktach. Wystawienie: Łódź, Teatr Miejski 1936.
Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.
7. J. Toman: Słowiańskie niebo. Komedia w 3 aktach. Przekł. powst. 1947.
Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. W.L. Anczyc: Życie i pisma. Oprac. M. Szyjkowski. T. 1-6. Kraków: Nakład rodziny 1908.
T. 1. Monografia, s. XI, 378. Zob. Twórczość, poz. ; T. 2 Wiersze i poematy, 390 s.; T. 3-5. Utwory dramatyczne, 257 + 288 + 325 s.; T. 6. Przekłady dramatyczne, 515 s.
2. A. Feliński: Barbara Radziwiłłówna. Tragedia w 5 aktach. Ze wstępem i objaśnieniami M. Szyjkowskiego. Kraków: Wydawnictwo Ossolineum [1920], 104 s. Biblioteka Narodowa I, 9. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1922; wyd. 3 przejrzane Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza 1924, wyd. 4 tamże [1929]; Chicago: Rada Polonii Amerykańskiej 1949; wyd. 5 Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1948. Biblioteka Narodowa I, 9, wyd. 6 tamże 1950.
3. A. Mickiewicz: Pan Tadeusz. Oprac. M. Szyjkowski. Warszawa: J. Czarnecki 1920, IV, 386 s.
4. K. Wiskowaty: Pogłosy historii polskiej w epice jugosłowiańskiej. Wyd. pod red. M. Szyjkowskiego. Praga: Slovanský Ústav 1933, XX, 253 s.

Omówienia i recenzje

Wywiady

Katedra polonistyczna w Pradze. Rozm. K. Dunin-Markiewicz. Rzeczpospolita 1925 nr 50.
Ważna placówka propagandy polskiej. Na czeskim posterunku. Rozm. [J. Brzękowski] j.b. Wiadomości Literackie 1925 nr 33.
Polacy i Czesi. Rozm. P. Hulka-Laskowski. Wiadomości Literackie 1935 nr 42.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1978.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (J. Wojnowski).
Słownik badaczy literatury polskiej. T. 5. Łódź 2002.

Ogólne

Artykuły

[J. Lorentowicz] J.L.: Teatr w historii literatury. Życie Teatru 1923 nr 7.
S. Wierczyński: Jubileusz katedry prof. Mariana Szyjkowskiego w Pradze 1923-1948. „Przegląd Zachodni” 1949 nr 1/2.
M. Kridl. „Przegląd Warszawski1924 t. 4.
T.S. Grabowski: Marian Szyjkowski. Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 1952.
A. Heczko-Balajková: Marian Szyjkowski nie żyje. Zwrot 1952 nr 10.
S. Wierczyński: Marian Szyjkowski. Przegląd Zachodni". 1952 nr 9/10.
T.S. Grabowski: Dzieło Mariana Szyjkowskiego. Tygodnik Powszechny 1953 nr 13.
S. Wierczyński: Marian Szyjkowski. Sprawozdania Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki 1955.
T.S. Grabowski: Dorobek literacko-naukowy Mariana Szyjkowskiego (Polskie czterdziestolecie: 1922-1952). W: Franku Wollmanowi k sedmdesátinam. Praha 1958.
O. Bartoš: Pražská polonistyká a prof. Marian Szyjkowski. Biuletyn Historyków Literatur Zachodniosłowiańskich 1975.
J. Korzenny: Zasłużony wychowawca, krzewiciel przyjaźni czesko-polskiej. Głos Ludu 1977 nr 114.
F. Ziejka: Publicystyka Marian Szyjkowski. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie 1980 nr 550, przedruk w: „Práce z Dějin Slavistyku”, Praha 1982 t. 6.
Cz. Górski: Prekursor braterstwa. (W 30. rocznicę zgonu prof. Mariana Szyjkowskiego). Zwrot 1982 nr 9.
O. Bartoš: K pražskému pusobení Marian Szyjkowski. Slavia”, Praha 1985 nr 3 [dot. działalności na Uniwersytecie Karola w Pradze].

Schiller w Polsce

B. Gubrynowicz: Z powodu książki Mariana Szyjkowskiego. Kwartalnik Historyczny 1916 nr 1/2.

Zarys rozwoju piśmiennictwa polskiego

T. Grabowski: Europejskość i swojskość w literaturze polskiej. Ilustrowany Kurier Codzienny 1918 nr 105.
W. Prokesch: Nowy podręcznik literatury polskiej. Nowa Reforma 1919 nr 172.

Legendy o wojnie

Nowe opowieści. Czas 1919 nr 262.

Dzieje nowożytnej tragedii polskiej

H. Życzyński. „Pamiętnik Literacki1920.
I. Chrzanowski. „Przegląd Warszawski1922 t. 1 [dot. też: Dzieje komedii polskiej w zarysie; A. Feliński: Barbara Radziwiłłówna].
J. Lorentowicz: Szekspir w tragedii polskiej. Życie Teatru 1923 nr 12.
M. Kridl. „Przegląd Warszawski1924 nr 29.

Dzieje komedii polskiej w zarysie

E. Breiter. „Świat1921 nr 26.
Z. Sarnecki. „Ilustrowany Kurier Polski1921 nr 105, 106, 110, 119.
I. Chrzanowski. „Przegląd Warszawski1922 t. 1 [dot. też: Dzieje nowożytnej tragedii polskiej oraz oprac.: A. Feliński: Barbara Radziwiłłówna].
A. Grzymała-Siedlecki. „Rzeczpospolita1922 nr 219.

Adam Mickiewicz, budowniczy prawdziwej Polski

F. Hoesick. „Kurier Warszawski1922 nr 157.
A. Waśkowski. „Głos Narodu1922 nr 22.

Współczesna literatura polska z wypisami

A. Drogoszewski. „Przegląd Humanistyczny1923 t. 2.

Literatura współczesna. Pozytywizm – Młoda Polska

[H. Galle] hg. Przegląd Pedagogiczny 1930.
A. Szczerbowski. „Ruch Literacki1930 nr 1.

Polská účast v českém národním obrozeni

P. Grzegorczyk. „Ruch Literacki1931 nr 8.
F. Krejčí: Ein polnischer Gelehrter über tschechische Literatur. Slavische Rundschau”, Praga 1932.
P. Krzowski: Polonica czeskie. Gazeta Literacka 1932 nr 6.
S. Wierczyński. „Slavia”, Praga 1933.
K. Krejčí. „Pamiętnik Literacki1935.

Polski udział w czeskim odrodzeniu

F. Błoński. „Kurier Literacko–Naukowy1935 nr 24.

Dramat w Polsce

Z. Leśnodorski. „Scena Polska1937 nr 1/4.

Polskie peregrynacje do Pragi i Karlowych Warów

M. Kridl. „Rocznik Literacki 1936”.
P. Hulka-Laskowski, S. Rogoż: Udział Polski w czeskim odrodzeniu narodowym. Wiadomości Literackie 1937 nr 22.
S. Wasylewski. „Nowa Książka1937 nr 4.
W. Wisłocki. „Kwartalnik Historyczny1938.

Polski romantyzm w czeskim życiu duchowym

J. Magiera: Romantyzm polski i czeski. Dziennik Literacki 1947 nr 9.
M. Rzeuska: Stosunki polsko-czeskie w literaturze. Odrodzenie 1947 nr 50.
S. Wollman: O knihách „Slovesná věda”, Praha 1947/1948 nr 3.
Cz. Zgorzelski. „Tygodnik Powszechny1948 nr 18.

W.L. Anczyc: Życie i pisma

[E. Woroniecki] E.W.Krytyka1911 t. 32 z. 7/8.
W. Hahn. „Pamiętnik Literacki1912 z. 3.

A. Feliński: Barbara Radziwiłłówna

I. Chrzanowski. „Przegląd Warszawski1922 t. 1 [dot. też: Dzieje nowożytnej tragedii polskiej; Dzieje komedii polskiej w zarysie].