SZUREK-WISTI Maria

Urodzona 24 grudnia 1914 w Krakowie; córka Stefana Szurka, inżyniera, i Marii z Kozłowskich. Do szkół uczęszczała kolejno w Krakowie i w Poznaniu, gdzie w 1931 zdała maturę w Gimnazjum im. generałowej J. Zamoyskiej. Następnie studiowała polonistykę i romanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie; w 1936 uzyskała magisterium na podstawie pracy pt. Miriam – tłumacz, która opublikowana w 1937 stała się jej debiutem naukowym. W 1935 wyszła za mąż za Duńczyka, Folmera Wisti, lektora języka duńskiego na UJ i Uniwersytecie Warszawskim (UW). Od 1937 pracowała wraz z mężem w Instytucie Kultury Duńskiej w Warszawie. Kontynuowała prace badawcze, przygotowując m.in. studium o Edwardzie Porębowiczu jako tłumaczu. Nieliczne artykuły ogłaszała w czasopismach: „Życie Literackie” (1937), „Kurier Literacko-Naukowy” (1937), „Rocznik Literacki” (1938; tu przegląd przekładów z literatur skandynawskich), „Fantana” (1939). Była członkiem Komisji Historyczno-Literackiej Polskiej Akademii Umiejętności. Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Warszawy przez Niemców wyjechała z mężem do Danii. W lutym 1940, rozstawszy się z mężem, przyjechała do Paryża, gdzie nawiązała współpracę z Polskim Czerwonym Krzyżem (PCK) i brała udział w akcji nauczania żołnierzy polskich języka francuskiego. Od października 1940 do 1943 prowadziła lektorat języka polskiego na uniwersytecie w Montpellier. Kontynuując współpracę z PCK, zajmowała się też organizowaniem studiów na wyższych uczelniach Montpellier dla polskich studentów. Od września 1943 prowadziła referat studencki w PCK w Grenoble. Równocześnie z dużym zaangażowaniem uczestniczyła w działalności konspiracyjnej i akcjach polskich prowadzonych przy Forces Françaises Interieures. Aresztowana przez gestapo 3 marca 1944 w Grenoble, była początkowo więziona w forcie Romarisville pod Paryżem, a następnie w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück. W marcu 1945 zbiegła z obozu i przez dwa miesiące ukrywała się pod Innsbruckiem, pracując w niemieckim gospodarstwie rolnym. Za działalność w ruchu oporu otrzymała po wojnie liczne odznaczenia francuskie (Chevalier de la Légion d'Honneur, Croix de Guerre avec Palmes, Croix du Combattant, Croix du Combattant Volontaire de la Résistance, Médaille des Déportés Politiques, Médaille des Evadés). W maju 1945 powróciła do Grenoble. W 1946 uczyła w gimnazjum polskim w Homilles pod Paryżem, a w 1946/47 w Liceum Polskim w Paryżu. Następnie pracowała w utworzonej w lipcu 1947 Polskiej Stacji Naukowej (Centre Polonais de Recherches Scientifiques) PAU, prowadząc jej sekretariat do 1951. Równocześnie studiowała na Sorbonie literaturę i język francuski (1946-49) oraz psychologię stosowaną (1949-54). Od 1952 do przejścia na emeryturę w 1980 pracowała w École Nationale des Langues Orientales Vivantes (przekształconej później na Institut National des Langues et Civilisations Orientales), początkowo jako lektorka, a następnie assistante i maître assistante w Sekcji Polskiej, kierowanej przez lingwistę prof. Etienne Decaux. Równocześnie w 1956-63 kontynuowała studia w École Pratique des Hautes Etudes, przygotowując pracę na temat kontaktów literackich i kulturalnych między Polską a Francją w latach 1765-1848. W 1959 otrzymała obywatelstwo francuskie. W 1973 została mianowana professeur délegué de polonais i przejęła kierownictwo Sekcji Polskiej, a w 1978 otrzymała tytuł professeur titulaire de polonais. Od tegoż roku należała do państwowej komisji agregacji z polskiego (egzaminu konkursowego na profesorów liceów). Utrzymywała żywe kontakty z polonistyką krajową, zwłaszcza z Instytutem Słowianoznawstwa, Instytutem Języka Polskiego i Instytutem Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk oraz ze Studium Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum” UW. W 1979 zainicjowała i zorganizowała przy Institut National des Langues et Civilisations Orientales Centre de Recherches sur les Slaves de l'Ouest, którego zadaniem miało być prowadzenie badań z zakresu języka, literatury i historii kultury Polski, Czech i Słowacji. W 1980 doprowadziła do utworzenia przy tymże instytucie klubu Amicale de Polonisants, mającego na celu organizowanie odczytów poświęconych kulturze polskiej, i została jego przewodniczącą. Zmarła 8 sierpnia 1980 w Paryżu; pochowana na cmentarzu w Thiais pod Paryżem.