BIO
Urodzony 9 czerwca 1880 w Suchcicach pod Piotrkowem Trybunalskim w rodzinie ziemiańskiej; syn Teofila Szpotańskiego i Marii z Podczaskich. Do szkoły średniej uczęszczał w Piotrkowie. W 1899 podjął studia historyczne (jako student nadzwyczajny) na Uniwersytecie Jagiellońskim, których nie ukończył. W 1903 wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej (zrezygnował z członkostwa w 1907); działalność polityczną łączył z badaniami historii polskiej myśli socjalistycznej. Debiutował w 1905 broszurą pt. Konarszczyzna. (Przygotowania powstańcze w Polsce w 1835-1839 roku). W 1907-14 drukował artykuły i recenzje w „Bibliotece Warszawskiej”. W tym też czasie został pracownikiem Akademii Umiejętności; na zlecenie tej instytucji pracował nad redakcją (później wspólnie ze Stanisławą Pietraszkiewiczówną) „Materiałów do historii Towarzystwa Filomatów”. W 1908 ożenił się z Antoniną Kantecką, nieformalną współautorką jego późniejszych prac dotyczących dziejów Wielkiej Emigracji. Po ślubie wyjechał z żoną do Raperswilu w Szwajcarii, gdzie przygotowywał monografię Maurycego Mochnackiego. Około 1910 powrócił do Krakowa. Był członkiem korespondentem raperswilskiego Muzeum Narodowego Polskiego; tytuł ten został mu odebrany w 1911, gdy przyłączył się do krytyków działalności Rady Muzeum. W tymże roku przystąpił do Towarzystwa Przyjaciół Raperswilu, utworzonego z inicjatywy Stefana Żeromskiego. Około 1912 wyjechał ponownie za granicę i prowadził badania dotyczące polskiej emigracji polistopadowej, m.in. w archiwach w Dreźnie, Berlinie, Raperswilu i w Paryżu. Około 1912 rozpoczął twórczość dramaturgiczną. W 1914, po wybuchu I wojny światowej, zamieszkał w Bretanii, w miejscowości Le Pouldu. Kontynuował prace historyczne i historycznoliterackie, pisał broszury poświęcone Józefowi Piłsudskiemu. W 1918 powrócił do Paryża. Nawiązał kontakty ze Stronnictwem Demokratyczno-Narodowym, działał w utworzonym przez Romana Dmowskiego Komitecie Narodowym Polskim w Paryżu, uczestniczył w paryskiej konferencji pokojowej. Był w 1918 wicedyrektorem, a w 1919-25 dyrektorem biura prasowego w Ambasadzie Rzeczpospolitej Polskiej w Paryżu. W 1923-25 redagował ukazujące się w Paryżu pismo „Życie Polskie”. W 1925 (po rezygnacji z proponowanej mu katedry literatury polskiej na uniwersytecie w Brukseli) powrócił do Polski i zamieszkał w Międzylesiu niedaleko Tłuszcza, gdzie kupił niewielki majątek ziemski. Rozszerzył współpracę z „Kurierem Warszawskim” (rozpoczętą w 1923), na jego łamach debiutował jako powieściopisarz utworem pt. Skradziony rękopis (1925 nr 118-188); następnie drukował tu do 1936 powieści oraz cykle szkiców i artykułów, m.in. w 1934 cykl pt. Wędrówka po dzisiejszej Polsce. Publikował też m.in. w pismach: „Świat” (1924-34, z przerwami), „Kurier Czerwony” (1925; m.in. pod kryptonimem St. Szp.), „Warszawianka” (1926-27), „Tęcza” (1927-30, 1935-36), „Przedświt” (1930; cykl artykułów pt. Zaranie polskiego socjalizmu). W 1928 przeprowadził się do Kobyłki pod Warszawą. Kontynuował twórczość powieściopisarską. Współpracował z Komisją Historii Literatury Polskiej Akademii Umiejętności (1931/32, 1934/35). Zmarł 17 kwietnia 1936 w Kobyłce.
Twórczość
1. Konarszczyzna. (Przygotowania powstańcze w Polsce w 1835-1839 roku). [Szkic historyczny]. Kraków: Książka, H. Altenberg we Lwowie, Centerszwer i Sp. w Warszawie [1905], 84 s.
2. Lud Polski. (Z dziejów polskiej myśli socjalistycznej). [Szkic historyczny]. Lwów: Polskie Towarzystwo Nakładowe 1907, 119 s.
3. Początki polskiego socjalizmu. [Szkic historyczny]. Warszawa: Księgarnia i Drukarnia Naukowa 1907, 54 s.
4. Maurycy Mochnacki. [Monografia]. Kraków: Akademia Umiejętności 1910, X, 255 s.
5. Mochnacki. Profil historyczny. Kraków: G. Gebethner i Spółka 1910, 23 s.
6. Po zjeździe w Raperswilu. [Broszura publicystyczna]. Kraków: Życie [1911], 18 s.
7. Król Popiel. Komedia współczesna w 3 aktach. Powst. ok. 1912.
8. Na Elbie. Dramat w 4 aktach. Powst. ok. 1914.
9. La Vérité sur les Légions Polonaises. [Szkic historyczny]. Lausanne 1915, 50 s.
Przekłady
polski
10. Wolna Warszawa, 5 sierpnia 1915. [Wiersz]. [B.m.w.] 1915, 8, [4] s.
11. Pilsudski et son rôle en Pologne. [Szkic publicystyczny]. Paris: Picart 1919, 31 s.
12. La Pologne nouvelle et son premier Chef d'Etat Joseph Pilsudski. [Szkic publicystyczny]. Paris: M. Flinikowski 1920, 60 s.
13. Adam Mickiewicz i jego epoka. [Monografia]. Warszawa: J. Mortkowicz 1921-1922.
T. 1. Racjonalizm i romantyzm. 1921, 249 s.
T. 2. Towianizm. 1921, 170 s.
T. 3. Działalność polityczna Mickiewicza. Aneksy. 1922, 197 s.
14. O pojmowaniu Mickiewicza. [Szkic]. Warszawa: Nakład autora 1922, 16 s.
15. Sprawa Górnego Śląska na konferencji pokojowej w Paryżu. [Szkic publicystyczny]. Warszawa: Perzyński, Niklewicz 1922, 109 s.
16. Adam Mickiewicz et le romantisme. [Szkic]. Paris: Les Belles Lettres [1923], 112 s.
17. Król Stefan Batory. Dramat w 8 obrazach. Powst. ok. 1924. Prapremiera: Warszawa, Teatr Narodowy 1929.
Nagrody
18. Skradziony rękopis. Powieść. „Kurier Warszawski” 1925 nr 118-188. Wyd. osobne Warszawa: Gebethner i Wolff 1925, 223 s.
19. Bez słońca. Powieść historyczna. „Kurier Warszawski” 1926 nr 5-299. Wyd. osobne T. 1-4. Warszawa: Wydawnictwo Biblioteka Dzieł Wyborowych 1926, 162 + 140 + 155 + 173 s.
20. Przysięga. Powieść. Warszawa: Gebethner i Wolff 1927, 233 s.
21. Synowie klęski. Powieść historyczna. „Kurier Warszawski” 1927 nr 266-348. Wyd. osobne Warszawa: Gebethner i Wolff 1928, 298 s. Przedruk „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1952 nr 161-262.
22. Odloty. [Powieść]. „Tęcza” 1928 nr 1-52; 1929 nr 1-7. Wyd. osobne z podtytułem Powieść historyczna Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1929], 351 s.
23. Prometeusze. Powieść historyczna. „Kurier Warszawski” 1928 nr 279-355. Wyd. osobne Warszawa: Gebethner i Wolff 1929, 317 s. Wyd. nast. Rzym: Instytut Literacki 1946.
24. Sprawa dra Hieronima. Sztuka w 4 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Nowy 1929.
25. Powstanie listopadowe 1830-1831. [Szkic]. Warszawa: Komitet Główny Obchodu Setnej Rocznicy Powstania Listopadowego 1930, 47 s.
26. Wróżka. Powieść. „Kurier Warszawski” 1930 nr 193-288. Wyd. osobne Warszawa: Gebethner i Wolff 1931, 283 s.
27. Bez ziemi i bez nieba. Powieść. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1931], 344 s.
28. Ludzie listopadowi. „Kurier Warszawski” 1931 nr 31, 37, 41, 52, 55, 63, 70, 75, 83, 91, 94, 103, 109, 124, 129, 133, 145, 165, 172, 185, 190, 210, 223, 237, 243, 256, 269, 288, 303, 325, 328.
29. Świat szuka nowej drogi! Idee przeznaczenia; Klasy społeczne i ustrój dla wszystkich; Bolszewizm jako najazd wewnętrzny; Nędza; Demokracja; Liga Narodów i liga klas. [Szkice publicystyczne]. Warszawa: Gebethner i Wolff [1932], 43 s.
30. Bez miejsca na świecie. Powieść. Warszawa: F. Hoesick 1933, 411 s.
31. Ludzie styczniowi. „Kurier Warszawski” 1933 nr 80, 82, 89, 91, 97, 99, 103, 109, 112, 117, 129, 131, 136, 141, 144, 147, 154, 157, 160, 164, 168, 175, 178, 181, 185, 189, 191, 196, 200, 203, 206, 225, 245, 256, 274, 276, 294, 310.
32. Pustowójtówna. Powieść. Pierwodruk pt. W męskim przebraniu. „Kurier Warszawski” 1933 nr 332-358. Wyd. osobne Warszawa: F. Hoesick 1934, 129 s.
33. Czerwone maki. Powieść. „Kurier Warszawski” 1935 nr 223-358. Wyd. osobne Warszawa: F. Hoesick 1936, 367 s.
Nagrody
34. Król kierowy. Komedia w 4 aktach. Powst. przed 1936.
35. Andrzej Towiański. Jego życie i nauka. [Monografia]. Warszawa: Kasa im. Mianowskiego [1938], 295 s.
36. Świątkarz. Sztuka w 3 aktach. [Przedmowa:] A. Grzymała-Siedlecki. [Warszawa:] „Świat” [1938], 152 s.
