BIO
Urodzona 21 kwietnia 1893 w Petersburgu; córka Józefa Gąsiorowskiego, nauczyciela, bibliotekarza i etnografa, i Władysławy z Holców. Wczesne dzieciństwo spędziła w Czelabińsku i Rydze. W 1901, po śmierci ojca, przyjechała wraz z matką do Warszawy, gdzie w 1909 ukończyła pensję Jadwigi Sikorskiej. W 1910 uzyskała patent nauczycielki domowej języka polskiego. W 1911 zdała jako eksternistka egzamin dojrzałości przy VI Gimnazjum Filologicznym w Warszawie i rozpoczęła studia filologiczne i historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. W 1914 powróciła do Warszawy i podjęła pracę nauczycielki prywatnych szkół średnich: uczyła w gimnazjach Pauliny Hewelke (1914-18) i Antoniny Walickiej (1915-18) oraz na pensji Jadwigi Sikorskiej (1915-19). Debiutowała w 1914 rozprawą Wpływ Moliera na komedie Krasickiego, opublikowaną w „Pamiętniku Literackim” (1914/15 z. 3/4; podpisana Zofia Gąsiorowska); w piśmie tym publikowała w następnych latach liczne rozprawy, artykuły i recenzje. W 1916-17 kontynuowała studia filologiczne (języki starożytne) i filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W 1917 uzyskała stopień doktora na UJ na podstawie rozprawy Służba narodowa w Sprawie Andrzeja Towiańskiego (promotor prof. Ignacy Chrzanowski). Pracowała nadal jako nauczycielka w Gimnazjum im. C. Plater-Zyberkówny (1918-26) i Gimnazjum im. Królowej Jadwigi (1919-21), a także wykładowczyni w Instytucie Pedagogicznym (1921-23) i w Instytucie Nauczycielskim (1923-26). W 1919 wyszła za mąż za Józefa Szmydta, inżyniera rolnika. W 1921-26 współpracowała z tygodnikiem „Bluszcz”, w którym drukowała wiersze, artykuły, recenzje. W 1923 otrzymała nagrodę Kasy im. Mianowskiego dla młodych pracowników nauki. W 1926 rozpoczęła pracę w Katedrze Historii Literatury Polskiej UW, początkowo jako młodsza asystentka. Artykuły i recenzje zamieszczała w tym czasie m.in. w „Ruchu Literackim” (1929, 1933, 1936). W 1928 przebywała we Włoszech, gdzie przez trzy miesiące prowadziła na uniwersytecie w Turynie kurs języka polskiego. W 1933 habilitowała się na UW na podstawie rozprawy pt. O misteriach Cypriana Norwida. Od 1934 była współpracowniczką Komisji Historii Literatury Polskiej PAU oraz redaktorką „Rocznika Literackiego”. W 1935 została odznaczona Srebrnym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej. W okresie okupacji niemieckiej przebywała nadal w Warszawie, od 1940 wykładała poetykę i stylistykę na podziemnym studium UW. Po zakończeniu wojny kontynuowała od 1945 pracę naukowo-dydaktyczną na UW. W 1945 została wybrana na członkinię korespondentkę Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (od 1947 członkini zwyczajna, od 1948 przewodnicząca Komisji do Badań nad Historią Literatury i Oświaty w Polsce). W 1946 została docentką etatową UW; w 1954 otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego. Liczne recenzje i artykuły na temat polskiej literatury okresu renesansu i romantyzmu oraz z zakresu komparatystyki publikowała m.in. na łamach „Kwartalnika Neofilologicznego” (1954-68, z przerwami) i „Przeglądu Humanistycznego” (1958-67, z przerwami). W 1955-75 pełniła obowiązki redaktorki naczelnej wznowionego „Rocznika Literackiego”. W 1959 została mianowana profesorem zwyczajnym. W 1963 otrzymała nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej. W 1966 została członkinią honorową Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1938), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1957) oraz odznaką „Zasłużony Nauczyciel PRL” (1966). Zmarła 3 marca 1977 w Warszawie.
Twórczość
1. Służba narodowa w Sprawie Andrzeja Towiańskiego. Kraków: [drukarnia:] W.L. Anczyc 1918, VI, 186 s. „Prace Historycznoliterackie”, 10.
2. Źródła „Monachomachii” Krasickiego. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie 1920, 19 s. „Prace Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. 1. Wydział Językoznawstwa i Literatury”, nr 9.
3. Nasi pisarze. Ich życie i dzieła. Krótki zarys piśmiennictwa polskiego XIX w. Cz. 2 A. Teatr. Poezja. Cz. 2 B. Powieść. Historia. Filozofia. [Współautorka:] C. Niewiadomska. Warszawa, Kraków: Gebethner i Wolff [1924], 283 + 285 s.
4. Miara i symbol wielkości w poezji Norwida. [Rozprawa]. Warszawa: Drukarnia Wł. Łazarskiego 1930, 20 s.
5. O misteriach Cypriana Norwida. Warszawa: Wydawnictwo Kasy im. Mianowskiego, Instytut Popierania Nauki 1932, XII, 194 s.
6. Cervantes. [Monografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 286 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 1975.
7. Cervantes, człowiek i pisarz. [Monografia popularna]. [Warszawa:] Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, Sekcja Literacka 1955, 34 s., powielone Wyd. nast. Warszawa: Wiedza Powszechna 1955, 72 s.
8. Mickiewicz jako tłumacz z literatur zachodnioeuropejskich. [Rozprawa]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 179 s.
9. Rousseau – Mickiewicz i inne studia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 348 s.
Zawartość
10. Poeci i poetyka. [Studia]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1963, 468 s.
Zawartość
11. Rousseau a literatura polska. [Szkic]. Częstochowa: Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza, Oddział Częstochowski 1964, 12 s.
12. Jan Kochanowski. [Monografia]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1968, 83 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1979, wyd. 3 zmienione 1985, 105 s.
13. „Don Kiszot” Cervantesa. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1969, 151 s. Biblioteka Analiz Literackich, 34.
14. Studia i portrety. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 441 s.
Zawartość
Przekłady
angielski
francuski
15. Kompozycje poetyckie Lenartowicza. [Kraków:] 1972, 24 s., powielone Instytut Filologii Polskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk; Towarzystwo Literackie im. M. Konopnickiej.
16. O Erazmie i Reju. [Szkice]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1972, 289 s.
Zawartość
17. Gogol o „Panu Tadeuszu”. Lublin 1973, 6 s., powielone Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
18. W kręgu renesansu i romantyzmu. Studia porównawcze z literatury polskiej i obcej. Wybór i przedmowa: Z. Libera. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1979, 755 s.
Zawartość
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Prace edytorskie
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1957.