BIO
Born on 10 April 1899 in Bronowice near Puławy; daughter of the gardener and later administrator Antoni Szelburg, and the dressmaker Elżbieta née Kałużyńska. She spent her childhood in Nałęczów, where she received private tuition and also attended a secret school organized by the Polish Educational Society (Polska Macierz Szkolna). She wrote her first pieces of literature while still of school age before making her debut in 1912 with poems dedicated to Polish kings and queens, Bolesław Chrobry (Bolesław the Brave), Duch Jadwigi (The spirit of Jadwiga), and Pod Warną (At Varna), which were published (partly as excerpts) in the magazine "Przyjaciel Dzieci" in the column Odpowiedzi redakcji (Responses from the editors; no. 9; using the name: Wiewiórka). That year, she started her education at the Władysław Kunicki Trade School in Lublin. During her time there, she published literary pieces in self-edited school magazines and also wrote sketches for the school theatre performances that she staged. She was a member of the conspiratorial Polish organization for secondary school children, Przyszłość (Pet) (Future – Pet) and of the scouting movement. In 1916, she founded the Third Lublin Women's Scout Troop at the Wacława Arciszowa Private Girls' Secondary School in Lublin. After completing advanced secondary education in 1916, she worked as a teacher at a comprehensive school and in adult-education institutions known as people's universities. In the years 1917/18-19/20, she studied Polish philology at the Jagiellonian University (UJ) in Krakow. She was active in the Zet Union of Polish Youth. During the Polish-Soviet War, she abandoned her studies and worked as a medical orderly in military hospitals in Rzeszów and Przemyśl. After being treated at the anti-tuberculosis sanatorium Bratniak in Zakopane, she moved to Poznan where she joined the Society for the Defence of the Western Borderlands (Towarzystwo Obrony Kresów Zachodnich). In 1921, she married the teacher, novelist and author of youth literature Jerzy Ostrowski (divorcing in 1926). In 1923/24, she lived in Skolimów, where her husband was a secondary school teacher, while in 1924/25 she and her husband worked at the Men's Teaching College in Mława. She was responsible for the school's literary and artistic group, its theatre – for which she wrote pieces including Christmas plays – and for the school's monthly "Nasz Kompas". She subsequently worked at the State Men's College in Wymyślin, near Lipno. From 1922, she (also using numerous cryptonyms including: E.; e.s.; E.S.Z.; E.Sz.; E.Sz.O.; E.Sz.Ostr.; E.Sz.Z.; E.Sz.Zar.), was a regular contributor to children's and youth periodicals and newspapers including "Moje Pisemko" (1922-24 and 1930-33), "Płomyk" (1922-39/40), "Płomyczek" (1923/24-38/39; co-editor in 1939), "Przyjaciel Dzieci" (1928-29; including pieces written in 1928 using the name Ina), "Czyn Młodzieży Polskiego Czerwonego Krzyża" (1930-37), the children's supplement of "Robotnik" (as an editor in 1930-33), and the teachers' magazine "Wychowanie Przedszkolne" (1927-39). As she became increasingly active as a prose writer, she also started collaborating with periodicals including "Bluszcz" (1926-33), "Świat Kobiecy" (1927-31), "Dziecko i Matka" (1928-33), "Kobieta Współczesna" (1929-33), and "Młoda Matka" (including in 1929 the cycle Dzieci [Children]). She was an active member of the Polish Writers' Trade Union (ZZLP) and of the Polish PEN Club. She married the teacher and publisher Józef Zaremba in 1926. She then spent two years teaching at the Teacher Training College in Ursynów, which has since become a district of Warsaw. She lived in Warsaw from 1929 and focused on her writing. She wrote prose and poetry pieces for children and young readers, as well as sketches for the stage and reading material for schools. She also authored textbooks and produced abridged versions of literary works. She collaborated with Polish Radio's children's section as an author of radio plays. At the same time, she developed as a novelist. From 1930, she was involved in the activities of the Patronat Political Prisoners' Aid Society. She also wrote reportage pieces on social issues, including the 1933 trial of Belarusian peasants in Kobryń, who were accused of maintaining contacts with the Communist Party of Belarus and the 1934 trial in Łuck (Lutsk) of activists of the Communist Party of Western Ukraine. In 1937, she received the Golden Laurel award of the Polish Academy of Literature. She travelled to countries including Yugoslavia, Italy and France. Following the outbreak of World War II, she and her husband headed eastwards in September 1939, spending several weeks in Lwów (Lviv) and the surrounding area. She then returned to Warsaw, where she remained throughout the German occupation. She was involved in underground educational work and remained active as a writer, although her works from this period have been lost. In 1944, she co-edited the cultural-educational monthly "W świetle dnia", which was published by the Secret Teaching Organization (TON). Following the defeat of the 1944 Warsaw Uprising and a short period spent in a camp in Pruszków, she resided in Podkowa Leśna, Krakow and then, until the end of the war, Zakopane. She subsequently settled in Lodz and returned to writing. In 1945, she co-founded the children's magazine "Świerszczyk", becoming its literary director. She collaborated with the publication as an author over subsequent years. She also published poems and short stories for children in "Płomyczek" (from 1945/46), "Iskierka" (1946/47-51) and "Płomyk" (from 1946/47). She also produced readers for use in schools. She presented regular shows for adults, young listeners and children on Polish Radio. She spent a brief period in Switzerland in 1946, followed by Czechoslovakia in 1947, before returning to Warsaw in 1948. She remained active in the ZZLP (which became the Polish Writers' Union – ZLP in 1949). In 1947/48, she was chair of its Warsaw Branch and then deputy chair of its Main Board in 1948/49. Between 1948 and 1955, she was trustee of the grant fund established by Bolesław Prus. She was awarded the prize of the City of Warsaw in 1948 and the prize of the Chairman of the Council of Ministers in 1953 in recognition of her literary work. She was a member of the Warsaw Council of the Polish-Soviet Friendship Society in 1949. From 1950 to 1957, she was a councillor at Warsaw National Council (equivalent of the city council), serving on its Cultural Commission. She published articles on literary subjects in periodicals including "Nowa Kultura" (1950-56). Between 1957 and 1962, she was deputy chair and then until 1970 a member of the Praesidium of the Executive Board of the Women's League. Between 1959 and 1961, she and her husband, who was serving as a legal advisor on cultural and press matters at the Polish embassy, lived in Rome. She was awarded the W. Pietrzak prize in 1961 and the State Prize, 1st class, in 1966. In 1965, she issued an appeal calling for recognition of children's heroic deeds during World War II, which led to the building of the Children's Memorial Health Institute (CZD) in Międzylesie, near Warsaw. In 1974, she was appointed deputy head of the Honorary Committee of the Construction of CZD. In 1970, she received the Order of the Smile, which is awarded by children. Between 1968 and 1976, she was Chancellor of the Chapter of the Order of the Smile. In 1974, she received the prize of the Polish Teachers' Union (ZNP). She was awarded the Cross of Independence in 1933, the Gold Cross of Merit in 1937, the Order of the Banner of Work 2nd class in 1949 followed by 1st class in 1970, the Commander's Cross of the Order of Polonia Restituta in 1960, the Gold Medal of the Polish Teachers' Union in 1963, and the Decoration of Honour – Meritorious Activist of Culture in 1972. She died on 28 September 1986 in Warsaw. She is buried at Nałęczów Parish Cemetery.
Twórczość
1. Król w wytartym paltocie. [Proza poetycka]. Poznań 1922, na prawach rękopisu. Wyd. nast. [Warszawa:] Instytut Wydawniczy „Pax” 1972, 35 s.
Zawartość
2. Przedziwne przygody Duszka Dzińdzińnika i jego małych przyjaciół. [Opowieść dla dzieci]. „Moje Pisemko” 1922 nr 25-35. Wyd. osobne Warszawa: M. Arct 1922, 64 s. Wyd. nast. tamże 1925. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 11)), pt. Dzińdzińnik: poz. ↑, ↑.
Adaptacje
telewizyjne
3. Marysina służba. Baśń dla dzieci i młodzieży. „Płomyk” 1923 nr 6-12. Wyd. osobne Warszawa: „Płomyk” 1923, 48 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Nasza Księgarnia 1933 [antydatowany: 1932]; wyd. 2 [!] Bari: Sekcja Wydawnicza 2. Korpusu 1945, powielone; Jerozolima: Sekcja Wydawnicza Armii Polskiej na Wschodzie 1944, powielone; wyd. 4 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1947, wyd. 5 tamże 1948; Warszawa: Ruch 1961, tamże wyd. 2 [!] 1967. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 11), ↑.
4. Ogród króla Marcina. Opowieść czarodziejska. Pierwodruk. pt. Ogród czarodzieja Marcina. (Opowieść czarodziejska). „Moje Pisemko” 1923 nr 23-50. Wyd. osobne Warszawa: M. Arct 1924, 99 s. Wyd. 2 Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1935 [właściwie 1936], 137 s. Przedruk zob. poz. ↑ (wyd. nowe), ↑ (t. 11).
5. Królestwo Bajki. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: M. Arct 1924, 248 s. Wyd. nast.: wyd. nowe, przejrzane i poprawione Warszawa: Nasza Księgarnia 1959, 351 s., tamże: wyd. 2 nowe, przejrzane i poprawione 1961, wyd. 3 nowe, przejrzane i poprawione 1963, wyd. 4 nowe, przejrzane i poprawione 1969, wyd. 5 nowe, przejrzane i poprawione 1972, wyd. 6 1975; Warszawa: Wydawnictwo Polskie Towarzystwo Wydawców Książek 1985.
Zawartość
6. Legendy żołnierskie. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1924], 66 s. Wyd. nast. z posłowiem A. Ruczaja Poznań: Wydawnictwo Piotra i Pawła 1997; Dębogóra: Wydawnictwo Dębogóra 2020.
Zawartość
7. Najszczęśliwsza z sióstr. Baśń sceniczna w 3 odsłonach. „Płomyk” 1924/1925 nr 14-17. Wyd. osobne z podtytułem Baśń kolędowa w 3 odsłonach. Warszawa, Łódź: Nasza Księgarnia 1927, 48 s. Wyd. 3 [!] tamże 1948. Prapremiera: Reżyseria: O. Totwen. Gdańsk, Teatr Lalek „Łątki” 1947.
8. U leśnego dziadka. [Opowieść dla dzieci]. „Moje Pisemko” 1924 nr 18-45. Wyd. osobne Warszawa: M. Arct 1924, 127 s. Wyd. nast.: Warszawa: [b.w.] 1925. Przedruk zob. poz. ↑ (wyd. nowe), 111 (t. 11).
9. A... a... kotki dwa. Wierszyki. Warszawa: M. Arct 1925, 56 s. Wyd. nast.: Warszawa: Gebethner i Wolff 1938, tamże: wyd. 2 [!] 1947, wyd. 4 1950; wyd. 5 Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, wyd. 6 tamże 1960; Poznań : Zysk i S-ka Wydawnictwo 2014. Przedruk zmieniony zob. poz. ↑ (t. 10)).
10. Lulajże Jezuniu. Obrazek sceniczny w 3 odsłonach. Warszawa: J. Czernecki [1925], 62 s. Wyd. nast. tamże 1926. Prapremiera: radiowa: Polskie Radio 1928; teatralna: Warszawa, Teatr Kameralny 1935; Wrocław, Teatr Akademicki 1947.
11. Polne grusze. [Powieść]. Lwów, Warszawa: Księgarnia Polska B. Połonieckiego 1926 [właśc. 1927], 263 s. Wyd. 2 [Poznań:] Wielkopolska Księgarnia Wydawnicza 1948, 179 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 2)).
Nagrody
12. Ta, której nie było. [Powieść]. [Poznań: Drukarnia Poznańska 1925], 148 s. Wyd. nast. Poznań: Wydawnictwo „Przeglądu Porannego” 1925 [właśc. 1926]. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 1)).
13. Dokąd? Powieść. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1927, 122 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 1), ↑.
14. Jak bożątko z niebożątkiem nową bajkę znaleźli. [Bajka]. Warszawa: Książki Różowe – Książki Błękitne 1927, 77 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 11), ↑.
15. Najdzielniejszy z rycerzy. Obrazek sceniczny. „Płomyczek” 1927/1928 nr 8. Wyd. osobne Warszawa: Nasza Księgarnia 1948, 15 s. Wyd. nast. [znacznie zmienione] z podtytułem Bajka w 3 obrazach. Inscenizacja: C. Sadurzanka. Muzyka: J. Dobrzański tamże 1958, 91 s. Prapremiera: Reżyseria: Cz. Sadurzanka. Warszawa, Teatr Lalka 1957. Przedruk w innej wersji w: Wybór tekstów scenicznych. Cz. 2. Lublin 1981 s. 189-198.
16. Renine wierszyki. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz, Towarzystwo Wydawnicze [1927], [21] s. Wyd. nowe pt. Wierszyki Reni Kraków: T. Zapiór i Ska 1951, 48 s. Przedruk zob. poz. ↑ [tu bez tytułów], 105, 111 (t. 10).
17. Za siedmioma górami. Baśń sceniczna. „Płomyk” 1926/1927 nr 19-33. Prapremiera pt. Zaklęta żaba i Jaś chwat: Łódź, Teatr Miejski 1928. Wyd. Warszawa: Nasza Księgarnia 1929 [antydatowane 1928], 125 s. Wyd. nast.: wyd. 3 [!] w inscenizacji J. Kopijowskiej, z ilustracją muzyczną A.M. Kledniowskiej tamże 1948, 152 s.; opracowanie dramaturgiczne, uwagi ogólne oraz objaśnienia: E. Turska. Scenografia: I. Kuske. Muzyka: T. Kierski. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1962, 105 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10)).
18. Bracia miesiące. Wierszyki. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze [1928], [12] k. Wyd. nast.: Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, tamże: wyd. 2 1959, wyd. 3 1987. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10).
19. Czarodziejska lekcja oraz dwa inne obrazki sceniczne. Warszawa: Nasza Księgarnia 1928 [antydatowane 1927], 48 s.
Zawartość
20. Dziewczyna z zimorodkiem. Powieść. Warszawa: J. Mortkowicz 1928, 144 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 1).
21. Najmilsi. [Opowiadania dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1928, 111 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych, 118 s.; Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1946; wyd. 5 Warszawa: Czytelnik 1950, tamże: wyd. 6 1954, wyd. 7 1956, wyd. 8 1957, wyd. 9 1964, wyd. 10 1968, wyd. 11 1974, wyd. 12 1978, wyd. 13 1984; wyd. 14 Warszawa: Alfa 1988; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991; Warszawa: Editions Spotkania 1992; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza-B 1996; Łódź: Literatura 1998; Warszawa: Nasza Księgarnia 1998; Kraków: Zielona Sowa 2001; [Wyd. 21] Kraków: Zielona Sowa 2004, tamże 2009; Wrocław: Siedmioróg 2012; Poznań : Wydawnictwo Ibis 2015. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 12).
Zawartość
22. Przygody wesołej piątki. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Wydawnictwo J. Remigiuszowa Kwiatkowska. Skład główny Dom Książki 1928, 93 s. Przedruk pt. Wesoła piątka zob. poz. ↑, ↑.
23. Wesołe historie. Warszawa: Księgarnia J. Lisowskiej [1928], 65 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Toruń: Księgarnia Naukowa T. Szczęsny 1948; wyd. 3 Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, tamże: wyd. 4 1957, wyd. 5 1959, wyd. 6 1960, wyd. 7 1964, wyd. 8 1967, wyd. 9 1969 [właśc. 1968], wyd. 10 1971, wyd. 11 1974, wyd. 12 1982, wyd. 13 1984, wyd. 14 1986; Kraków: Zielona Sowa 2003, tamże 2009. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 10).
Zawartość
Przekłady
angielski
bułgarski
japoński
litewski
szwedzki
Adaptacje
teatralne
24. Zabawa jakich mało! oraz trzy inne obrazki sceniczne. Warszawa: Nasza Księgarnia 1928 [antydatowane 1927], 47 s.
Zawartość
25. Złoty sen. (Z życia dziewcząt). Obrazek sceniczny w 1 odsłonie zakończony żywym obrazem. Warszawa: Nasza Księgarnia 1928, 32 s.
26. Jasełka. „Płomyk” 1928/1929 nr 14-17. Prapremiera: Grodno 1930.
27. Majster-Klepka. (Osiem barwnych opowiadań na tle codziennych zajęć ludzkich). Warszawa: Księgarnia J. Lisowskiej [1929], 91 s. Przedruk zmienione zob. poz. ↑.
Zawartość
Adaptacje
radiowe
28. Obrazki kolorowe wykonane przez E. Bartłomiejczyka [i in.] z wierszykami S. Baczyńskiej, J. Porazińskiej i E. Szelburg-Zarembiny. Warszawa: Wydawnictwo „Płomyczka” 1929 [antydatowane 1928], 63 s.
29. Rzemieślniczek Wędrowniczek. [Bajki]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1929 [antydatowane 1928], 71 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1935, wyd. 3 1938, wyd. 4 [1943; wyd. konspiracyjne], wyd. 4 [!] 1946, wyd. 5 1947, wyd. 6 1948. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 11).
Zawartość
30. Zuch. Powieść. „Płomyczek” 1928/1929 nr 1-33. Wyd. osobne z podtytułem Powieść dla dzieci. Warszawa: Nasza Księgarnia 1931 [antydatowane 1930], 142 s. Wyd. nast. tamże: 1935, wyd. 3 1937 [właśc. 1938], wyd. 4 1939, 1946, 1946/1947, wyd. 10 [!] 1948. Por. poz. ↑.
Przekłady
słowacki
31. Chusta św. Weroniki. [Powieść]. Warszawa: Rój 1930, 211 s. Wyd. 2 Warszawa: B. Matuszewski [1947], 256 s. Przedruk pt. Chusta Weroniki poz. ↑, ↑ (t. 2)).
32. Boży Roczek. [Bajki]. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Bluszcz” [1931], 105 s. Wyd. nast.: wyd. nowe Poznań: Albertinum, Księgarnia św. Wojciecha [1949]; Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1990. Przedruk w: Święty Roczek. [Autorki:] H. Kadzińska, W. Kaczyńska, E. Szelburg-Zarembina. Warszawa: Dom Wydawniczy Pelikan 1990, 76 s.
Zawartość
33. Zuchy. Powieść. „Płomyczek” 1930/1931 nr 1-42. Wyd. osobne z podtytułem (Nowe przygody Tomka Modronia). Powieść dla dzieci. Warszawa: Nasza Księgarnia 1936 [antydatowane 1935], 162 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1939, wyd. 4 [!] 1948 [antydatowane 1947]. Por. poz. ↑.
34. Ecce Homo. „Oto Człowiek”. [Utwór dramatyczny w 7 obrazach z epilogiem]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1932, 78 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 4)).
35. Wyprawa po szczęście. [Obrazek sceniczny dla młodzieży]. „Płomyk” 1931/1932 nr 9-22. Wyd. osobne Warszawa: Nasza Księgarnia 1935, 58 s. Prapremiera: Warszawa, Teatr Polski 1935.
36. Bursztynowy talizman. Opowiadanie z czasów dzisiejszych. „Płomyk” 1932/1933 nr 1-32. Wyd. osobne Lwów: K.S. Jakubowski 1935, 129 s. Wyd. nast.: Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 2017.
37. Dom wielki jak świat. [Opowiadania dla młodzieży]. Warszawa: Gebethner i Wolff [1933], 77 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2-11 1934-1939, wyd. 12 1945, wyd. 14 [!] 1946.
Zawartość
Przekłady
bułgarski
38. Jak Paździorek budził serca w ludziach. „Płomyk” 1932/1933 nr 5-6. Wyd. osobne Łódź: Łódzki Instytut Wydawniczy 1947, 22 s.
Adaptacje
radiowe
39. Moje wierszyki. Warszawa: Gebethner i Wolff 1933 [antydatowane 1932], 27 s. Wyd. nast. Warszawa: Książka i Wiedza 1949. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 10).
40. Nasi braciszkowie. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Gebethner i Wolff [1933], 31 s. Przedruk zob. poz. ↑.
41. Podróż po mieście. [Wiersz dla dzieci]. Warszawa: Gebethner i Wolff [1933], 31 s. Wyd. nast.: [Warszawa:] Nasza Księgarnia 1947, tamże: 1948, 1949.
42. Sygnały. [Utwór dramatyczny w 4 obrazach]. Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff 1933, 119 s. Prapremiera: pt. Wielki kuglarz (Sygnały). Reżyseria.: I. Gall. Częstochowa, Teatr Miejski 1934. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4).
43. Krzyże z papieru. [Opowiadania i reportaże]. Warszawa: Rój 1934, 227 s. Wyd. nast. ze wstępem H. Zatorskiej Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955, 125 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Zawartość
44. Tajemnica Czeremoszu. [Opowieść dla młodzieży]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1934, 71 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1936, wyd. 3 1937, wyd. 4 1937, wyd. 5 1938, wyd. 6 1939.
45. Dzieci miasta. Poezje. Warszawa: Bracia Drapczyńscy 1935 [antydatowane 1934], 39 s. Wyd. nast.: [Warszawa:] Gebethner i Wolff 1938, tamże: wyd. 2 [!] 1945, wyd. 3 1948.
46. Rzeka kłamstwa. [Cykl powieściowy]. Warszawa: 1935-1968.
[Cz. 1]. Wędrówka Joanny. Warszawa: Gebethner i Wolff 1935, 386 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1935, wyd. 3 [1935], wyd. 4 1947; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, tamże: 1957.
Przekłady
czeski
estoński
niemiecki
słowacki
[Cz. 2]. Ludzie z wosku. Warszawa: Gebethner i Wolff 1936, 355 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 [1937], wyd. 3 1948; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, tamże 1957.
Przekłady
słowacki
[Cz. 3]. Miasteczko aniołów. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 412 s.
[Cz. 4]. Iskry na wiatr. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 423 s.
[Cz. 5]. Gaudeamus. Wyd. łącznie z cz. 1-4 1968 i nast.
Wyd. łączne: [cz. 1-4] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 315 + 290 + 417 + 425 s.; [cz. 1-5] tamże 1968, 314 + 290 + 417 + 424 + 544 s. Wyd. nast. tamże: 1976, 1980. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 5-8).
Adaptacje
telewizyjne
47. O świętym Mikołaju, sierotce Dorotce, pluszowym niedźwiedziu i o krasnalku Skrzatku oraz cztery inne baśnie. Częstochowa: A. Gmachowski 1936, 29 s.
Zawartość
48. Szopka Adacha. [Opowiadania]. [Warszawa:] Gebethner i Wolff [1937], 71 s.
Zawartość
49. W noc Bożego Narodzenia. Pięć obrazków scenicznych dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Nasza Księgarnia 1937 [antydatowane 1936], 88 s. Prapremiera: Polskie Radio 1932.
Zawartość
50. Legendy Warszawy. [Warszawa:] Gebethner i Wolff 1938, 75 s. Wyd. nast.: z przedmową P. Koczorowskiego Warszawa: Towarzystwo Bibliofilów Polskich 1938; wyd. 2 [!] Warszawa: Gebethner i Wolff 1939; Warszawa: Czytelnik 1958. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Zawartość
51. Bądź dzielny. [Wiersze]. Dzieciom wielkopolskim ofiaruje Ewa Szelburg-Zarembina. [Poznań:] Oświata [1945], 16 s.
52. Lech, Czech i Rus. [Opowiadanie historyczne]. [Łódź:] Czytelnik 1945, 15 s. Wyd. nast. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1980.
53. Rybak i sosna. [Bajka]. Łódź: Czytelnik 1945, 14 s. Przedruk zob. poz. ↑, pełna wersja pt. Jak sosna z rybakiem gospodarzyła wspólnie zob. poz. ↑.
54. Jak śniegowy bałwanek do morza wędrował. [Bajka]. [Łódź:] Łódzki Instytut Wydawniczy [1946], 15 s.
55. Od 9-tej do 11-tej. [Scenariusz filmu fabularnego; współautor:] J.M. Szancer. Reżyseria: S. Wohl, J. Wyszomirski. Realizacja 1946.
56. Niedziela. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1947, 25 s. Wyd. nast. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1980.
57. Po nitce do kłębka. [Łódź:] Łódzki Instytut Wydawniczy 1947, 32 s.
Zawartość
Przekłady
czeski
58. Towarzysze. [Opowiadanie]. [Warszawa:] Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych [1947], [16] k.
59. Wesoła praca. [B.m.:] Drukarnia św. Wojciecha w Poznaniu [1947], 24 s. Wyd. 2 uzupełnione Warszawa: Czytelnik 1951.
60. Ziarno gorczyczne. [Opowiadania dla dzieci]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1947, 195 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (częściowy), 111 (t. 3).
Zawartość
61. Choinka rybackiego synka. [Wiersz dla dzieci]. Kraków: T. Zapiór i ska 1948, 28 s.
62. Igiełka ze złotym uszkiem. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1948, 24 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑ (t. 10).
63. Każdy Tomek ma swój domek. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych [1948], 24 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Nasza Księgarnia 1955; Warszawa: Ruch 1963, tamże 1966. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10).
64. Książeczka 1 majowa. [Wiersze i proza]. [Warszawa:] Wydawnictwo Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci [1948], 15 s.
65. Młodość. [Wiersze]. Warszawa: Książka 1948, 34 s.
66. Różowe szybki. Częstochowa: W. Nagłowski i S-ka 1948, 61 s.
Zawartość
67. Watowe ludki. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1948, 16 s.
68. Baśnie. Był sobie raz. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia [1949], 64 s.
69. Jedzie traktor. [Wiersz dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1949, 30 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1951, wyd. 3 1953.
70. Kije samobije. [Bajki wierszowane]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1949, 63 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1951, pt. Kije samobije i inne baśnie. 1954, 123 s., toż wyd. 2 1958; pt. Kije samobije. Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek 1988, 70 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10).
Zawartość
Adaptacje
teatralne
Wyd. osobne poszczególnych baśni: O trzech braciach i żywej wodzie. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1971, [16] k. Wyd. 2 tamże 1982. – Baśń o szklanej górze. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1972, [14] k. Wyd. 2 tamże 1988. – Baśń o Czerwonym Kapturku. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1973, [12] k. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1983, wyd. 3 1984; Warszawa 1986, wkładka do „Przyjaciółki” nr 44. – Baśń o kocie w butach. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1973, [10] k. Wyd. nast.: wyd. 2-8 tamże 1977-1987; Warszawa, Łódź: Varsovia 1989.
71. Rycerze Tatr. [Poemat dla dzieci]. Warszawa: Czytelnik 1949, 34 s. Przedruk pt. O zaśpionych rycerzach zob. poz. ↑, ↑ (t. 10).
72. W miasteczku Zapałkowie. [Wiersz dla dzieci; współautorka:] J. Bełdowska. [Warszawa:] Nasza Księgarnia [1949], [8] k.
73. Marcjanna Fornalska. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 45 s. Przedruk zob. poz. ↑.
74. Śladem gołębi. [Wiersze i opowiadania dla dzieci]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 127 s.
Zawartość
Przekłady
słowacki
75. Dom młodości. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1951, 123 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poszerzone 1953, 190 s., wyd. 3 1956.
Zawartość
76. O Sobiepanku i Samolubku. [Wiersz dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1951, [8] k. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1952, wyd. 3 1954, wyd. 4 1957.
Przekłady
niemiecki
77. Spotkania. Jedenaście gawęd. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 191 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Zawartość
78. Witamy nowy rok. Sztuka sceniczna. Warszawa: Wydawnictwo Centralna Rada Związków Zawodowych 1952, 66 s.
79. Mały Afrykańczyk. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1953, [16] k. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1955, wyd. 3 1959, wyd. 4 1961, wyd. 5 1964.
80. O warszawskiej Syrenie. [Poemat dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 37 s. Wyd. nast.: wyd. 2-7 tamże 1955-1968; Warszawa: Wydawnictwo Polskie Towarzystwo Wydawców Książek [1968], wyd. 2 [!] tamże 1989. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10).
81. Przedziwna historia Don Kichota z Manczy i jego autora. Warszawa: Iskry 1954, 65 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10).
82. Przygoda misia. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 39 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1956, wyd. 3 1958, wyd. 4 1960, wyd. 5 1962; Warszawa: Alfa 1985. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10).
83. W cieniu kolumny. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 224 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Zawartość
84. Na listeczku kalinowym. [Wybór wierszy dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 60 s. Wyd. 2 tamże 1959.
Zawartość
85. Dary czterech wróżek. [Bajka]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, [18] k. Wyd. nast.: Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1983, tamże: wyd. 2 1984, wyd. 3 1985. Przedruk zob. poz. ↑.
Adaptacje
teatralne
86. Dlaczego pies goni zająca. Gadka ludowa. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, [8] k. Wyd. 2 tamże 1984.
Przekłady
japoński
słowacki
87. Rzemieślniczek Wędrowniczek i inne baśnie. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, 110 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Zawartość
Przekłady
niemiecki
88. Bajka o gęsim jaju, raku Nieboraku, kogucie Pijaku, kaczce Kwaczce, kocie Mruczku i o psie Kruczku. Warszawa: Arkady 1957, 8 kolumn. Zob. poz. ↑.
89. Czarodziejskie przygody. [Bajki i wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1957, 169 s.
Zawartość
Przekłady
rosyjski
90. Tomek Zuch. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 239 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 12).
91. Chłopiec z perły urodzony. [Baśnie]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 93 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1964; wyd. 3 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971.
Zawartość
Adaptacje
radiowe
Wydanie osobne baśni Chłopiec z perły urodzony z podtytułem Baśń na motywach podhalańskich. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987, 34 s.
92. Czarodziejskie źródło. Baśń sceniczna w 4 aktach. Prapremiera: Reżyseria: H. Gruszecka.Warszawa, Teatr Komedia 1958.
93. Dzieci z wysp koralowych. [Poemat dla dzieci]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1958, 72 s. Wyd. 2 tamże 1990. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10).
94. Wybór utworów. Warszawa: Czytelnik 1958, 902 s.
Zawartość
95. Hanusia. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1959, [6] k.
Przekłady
niemiecki
96. Strażacy. [Wiersze dla dzieci]. [Warszawa:] Ruch 1959, [6] k.
97. Matka i syn. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1961, 69 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 1969, wyd. 4 1974, wyd. 5 1976, wyd. 6 1978. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4).
98. Opowieść o starej karaweli. [Poemat dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1961, 31 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10).
99. Samotność. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 129 s. Wyd. nast. tamże: 1963, wyd. 3 1970, wyd. 4 1973, wyd. 5 1979. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4).
Zawartość
100. Zakochany w miłości. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1961, 338 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2-8 1962-1983. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 9).
101. Dziwne przygody Ignasia. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1962, 47 s. Zob. poz. ↑.
102. ... a to było tak. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 43 s.
103. Marcowy deszcz. [Wybór opowiadań]. Warszawa: Czytelnik 1963, 227 s.
Zawartość
104. Imię jej Klara. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1964, 278 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1973, wyd. 3 1987. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 9).
105. Szklana góra. [Baśń sceniczna dla dzieci]. Powst. 1965. Prapremiera: Reżyseria: A. Rettinger. Bielsko-Biała, Teatr Lalek „Banialuka” 1969.
106. Idzie niebo ciemną nocą. [Wybór wierszy dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1966, 123 s. Wyd. nast.: wyd. 2-8 tamże 1969-1988; wyd. 7 [właśc. 9] Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1990; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991; wyd. 9 [!] Warszawa: Nasza Księgarnia 1991; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991, tamże 1992; 1997; Łódź: Literatura 1998; Wrocław: Siedmioróg 1999, wyd. nast.: tamże 2000-2022; Kraków: Zielona Sowa [2001], wyd. nast.; tamże: 2002 -2011.
Zawartość
Adaptacje
radiowe
107. Opowiem wam... [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1966, [24] k.
108. Pożegnanie ogrodu. [Wiersze dla dzieci]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1966, 35 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10)).
109. Przez różową szybkę. [Utwory dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1966, 213 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1971, wyd. 4 1974, wyd. 5 1980; wyd. 6 Warszawa: Alfa 1986; Toruń: Akademia 1995.
Zawartość
110. Opowiadania wybrane. Warszawa: Czytelnik 1967, 404 s.
Zawartość
111. Pięknie być człowiekiem. Wybór [wierszy dla dzieci]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1970, 134 s. Wyd. 2 tamże 1976. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 10)).
Zawartość
112. Dzieła. Przedmowa: J.Z. Jakubowski. Układ, biogram, nota: T. Kłak. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1971-1972.
T. 1. Ta, której nie było; Dokąd?; Dziewczyna z zimorodkiem. Red.: B. Słowikowska. 1971, 369 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑.
T. 2. Chusta Weroniki; Polne grusze. Red.: T. Kłak. 1971, 356 s. Zob. poz. ↑, ↑.
T. 3. Krzyże z papieru; Legendy Warszawy; Ziarno gorczyczne; Spotkania; W cieniu kolumny. Red.: T. Kłak. 1971, 714 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.
T. 4. Ecce Homo; Sygnały; Matka i syn; Samotność. Red.: T. Kłak. 1971, 360 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.
T. 5. Wędrówka Joanny; Ludzie z wosku. Red.: A. Zagórska-Czarnecka. 1971, 606 s. Zob. poz. ↑ [cz. 1, 2].
T. 6. Miasteczko aniołów. Red.: Z. Wójcikowska. 1971, 416 s. Zob. poz. ↑ [cz. 3].
T. 7. Iskry na wiatr. Układ, nota: T. Kłak. Red.: A. Zagórska-Czarnecka. 1972, 421 s. Zob. poz. ↑ [cz. 4].
T. 8. Gaudeamus. Układ, nota: T. Kłak. Red.: J. Kaliszuk. 1972, 545 s. Zob. poz. ↑ [cz. 5].
T. 9. Zakochany w miłości; Imię jej Klara. Układ, nota: T. Kłak. Red.: B. Słowikowska. 1972, 655 s. Zob. poz. ↑, ↑.
T. 10. Baśnie, wiersze, poematy. Układ, nota: H. Skrobiszewska. 1972, 583 s.
Zawartość
T. 11. Bajki i baśnie. Wybór, nota: H. Skrobiszewska. Red.: A. Zagórska-Czarnecka. 1972, 600 s.
Zawartość
T. 12. Opowieści prawdziwe. Wybór, nota: H. Skrobiszewska. Red.: B. Słowikowska. 1972, 486 s.
Zawartość
113. I otwarły się drzwi... O bracie Eliaszu medytacje. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1971, 170 s. Wyd. 2 tamże 1973.
114. Bardzo dziwne opowieści. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1974, 243 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1985, wyd. 3 1987, wyd. 4 1988.
Zawartość
115. Najdzielniejszy z rycerzy. Libretto opery dla dzieci do muzyki K. Pendereckiego. Polskie Radio 1975 Por. poz. ↑.
Przekłady
turecki
116. Spotkania przy drodze. [Szkice wspomnieniowe]. Warszawa: Książka i Wiedza 1976, 340 s.
Zawartość
117. Nie tylko słowa... 1925-1975. [Wybór opowiadań i szkiców]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1977, 619 s.
Zawartość
118. Zawiłości prostej drogi. [Wspomnienia]. Warszawa: Książka i Wiedza 1979, 319 s.
119. Na listeczku kalinowym. [Wybór wierszy dla dzieci]. [Lublin:] Wydawnictwo Lubelskie 1986, [32] s.
120. A czy znasz tę bajkę?... [Wiersze dla dzieci]. Wybór: J. Krzyżanowski. Szczecin: Glob 1988, [32] s.
121. Przez okrągły roczek. [Wiersze dla dzieci]. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1989, [80] s.
122. Wybór wierszy. wybór i wstęp: G. Leszczyński. Warszawa: Wilga 2003, 63 s.
123. Wiersze. Cz. 1-3. Warszawa: De Agostini Polska: Wydawnictwo Wilga (cz. 1-2); Grupa Wydawnicza Foksal : De Agostini Polska (cz. 3) 2012-2013, 23 + 23 + 23 s. Wyd. nast.: Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal: na zlecenie De Agostini Polska 2015 (cz. 1), 2016 (cz. 2). Książki dla Małych i Dużych.
124. Wiersze dla dzieci. Warszawa: Wydawnictwo SBM 2013, 80 s. Wyd. nast. tamże 2014.
Inne formy wydań
125. Wierszyki 2-latka. T. 2. [Współautorki:] A. Kamieńska, U. Kozłowska. Warszawa : Muza 2014, 22 s.
126. Bajki wierszem. Cz. 1. [Współautor:] J. K. Siwek, A. Frączek]. Warszawa : Grupa Wydawnicza Foksal : De Agostini Polska 2015, 23 s. Książki dla Małych i Dużych.
127. Ulubione wierszyki . Warszawa: Wydawnictwo Zielona Sowa 2015, 47 s. Wyd. nast. tamże 2017.
128. Idzie niebo i inne wiersze. Poznań; Żychlin: Wydawnictwo Ibis 2018, 43 s. wyd. następne: Warszawa: Wilga 2022.
Wydania osobne poszczególnych utworów dla dzieci
Drobne utwory literackie
Utwory dramatyczne dla dzieci publikowane w czasopismach
Podręczniki i czytanki
Opowiadania i wiersze w czytankach i wypisach szkolnych, podpisywane też: Marian Kalinowski
Słuchowiska radiowe, m.in.
Zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑ oraz m.in.:.
Wybory utworów literackich w przekładach
japoński
niemiecki
słowacki
Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych
białoruski
japoński
rosyjski
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1951.