Print

BIO

Urodzony 13 marca 1934 we wsi Słomka (obecnie część Mszany Dolnej) niedaleko Limanowej; syn Piotra Szczypki, rolnika oraz stolarza, i Anny z domu Jamróz. Dzieciństwo i lata okupacji niemieckiej spędził w rodzinnej wsi. Po zniszczeniu w czasie działań wojennych domu w Słomce, latem 1945 przeprowadził się wraz z rodzicami do wsi Bożków na ziemi kłodzkiej. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w Kłodzku; w 1951 zdał egzamin maturalny. W tymże roku podjął studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim (UWr.). Należał do Związku Młodzieży Polskiej. Debiutował jako krytyk literacki w 1954 recenzją Opowieści wybranych Josepha Conrada, zamieszczoną pt. Książka o ludziach skrzywdzonych i upadłych we „Wrocławskim Tygodniku Katolickim” (nr 7). W 1955 uzyskał magisterium na UWr. i rozpoczął studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu (przerwane po pierwszym semestrze). Od stycznia 1956 współpracował jako członek zespołu redakcyjnego z „Wrocławskim Tygodnikiem Katolików”; na łamach tego pisma ogłosił w 1956 pierwsze opowiadanie pt. Mury (nr 50), a następnie publikował utwory do 1958 (m.in. pod pseudonimem: Andrzej Graj). Ożenił się z Heleną Marią Dominiak. W 1957 wstąpił do Stowarzyszenia „Pax”. Rozwijał twórczość prozatorską i krytycznoliteracką; opowiadania, artykuły i recenzje drukował w prasie katolickiej związanej ze Stowarzyszeniem, głównie w tygodniku „Kierunki” (od 1960; m.in. pod pseudonimem: Andrzej Graj). Był członkiem Związku Literatów Polskich (od 1962 do rozwiązania Związku w 1983) i Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1958-1981). W 1962 otrzymał nagrodę młodych im. W. Pietrzaka. W 1965 wyprowadził się z Wrocławia i zamieszkał w Pruszkowie. Od tegoż roku do 1973 pracował w warszawskiej redakcji „Kierunków”, najpierw jako kierownik działu, a potem zastępca redaktora; publikował tu również prozę, artykuły, recenzje i felietony (m.in. od 1966 stały felieton podpisany: Obserwator; w 1968-71 pt. Mój śpiew słowiczy, w 1972-73 pt. Piórem obserwatora). Od 1973 był kierownikiem redakcji literatury polskiej, a później także zastępcą redaktora naczelnego w Instytucie Wydawniczym „Pax”. Kontynuował twórczość literacką i krytyczną, opracowywał literacko legendy i podania, zajmował się polskim obyczajem, pisał książki biograficzne oraz prowadził prace edytorskie i redakcyjne; swoje książki często sam ilustrował. Utwory zamieszczał m.in. nadal w „Kierunkach” i w „WTK” (1975-80). W 1976 został członkiem Zarządu Stowarzyszenia „Pax”. W 1978 otrzymał nagrodę im. W. Pietrzaka. Po wprowadzeniu w 1981 stanu wojennego został pozbawiony kierowniczych stanowisk w Instytucie Wydawniczym „Pax” i pracował dalej jako redaktor. Zmarł 16 lutego 1988 w Warszawie; pochowany w Pruszkowie.

Twórczość

1. Bitwa pod baldachimem. [Opowiadania]. Ilustracje: J. Szczypka. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1961, 232 s.

Zawartość

Empereur...; Bitwa pod baldachimem; Prezydent na węglu zamordowany; Ucieczka na skrzydłach; Święty Piotr gwiżdżący; Spowiedź przy flaszce wina; Kanikuła; Marsz popołudnia; Opowiadanie figlarne; Demaskowanie; Oprawca czwartego rewiru; Nocna ballada z dreszczykiem.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

2. „Dwa tysiące z hakiem”. [Opowieść reportażowa]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1962, 123 s.

Dotyczy osadnictwa polskiego w województwie wrocławskim po II wojnie światowej.
Wydania oznaczono omyłkowo jako wyd. 2.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

3. Wejście w labirynt. Opowieść o młodości Stanisława Wyspiańskiego. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1963, 264 s. Wyd. 2 tamże 1964.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

4. Tajne zabawy. [Opowiadania]. Ilustracje: J. Szczypka. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1965, 189 s.

Zawartość

Mowa ku czci; Medal; Pejzaż odwetu; Rzecz fantastyczna; W miasteczku; Koncert boginki; Tajne zabawy; Zoo albo kłopoty świata; Lament w południe; Uroki Sewastopola; Chwila; Litania pancerna.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

5. Powtórka z polskiego. (Szkice literackie). Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1969, 222 s.

Zawartość

[Wstęp]. – Powrót Wyspiańskiego; Przeciwko poprawiaczom [dot. inscenizacji dramatów S. Wyspiańskiego]; Krakowskie domy [dot. S. Wyspiańskiego]; „Runęła góra, runął dąb...” [dot. J. Kasprowicza]; Muzeum: Stanisław Przybyszewski; Staff – „bałwochwalca życia” czy „czciciel gwiazd”?; Wielki minus polonistyki [wypowiedź w ankiecie „Dlaczego nie mamy książki o dziejach naszej literatury”]; Fakty i brąz. (Z powodu książki [Z.] Żabickiego o „Kuźnicy”); Trzeba czytać „Kuźnicę. (Glosa późniejsza)”; Czy mamy literaturę katolicką?; Pożegnanie Zofii Kossak; Tajemnice niezmienne [dot. E. Szelburg-Zarembiny]; Czas przeszły, czas teraźniejszy albo cztery dobre książki [dot.: J. Zawieyski: Wawrzyny i cyprysy; I. Newerly: Żywe wiązanie; A. Rudnicki: Weiss wpada do morza. Niebieskie kartki; K. Filipowicz: Ogród pana Nietschke]; Tydzień czytania [dot.: M. Dąbrowska: Opowiadania; M. Dąbrowska: Pisma rozproszone; J. Kawalec: Opowiadania wybrane; W. Myśliwski: Nagi sad; Z. Nienacki: Liście dębu; M. Skwarnicki: Marcin]; Znużenie literaturą; Prus w kinie [dot. filmu „Faraon”]; „Lalka” jednak niezdecydowana [omówienie ekranizacji powieści B. Prusa]; Wrzesień 1939 i niepoprawni intelektualiści na ekranach – czyli – śmiej śmiej się Pan z tego? [dot. filmu E. i Cz. Petelskich: Don Gabriel]; Kłopot z długiem [o tradycji literackiej w Polsce].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

6. Niedobre Marysieńki. [Felietony]. Ilustracje: J. Szczypka. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1971, 309 s.

Wybór felietonów drukowanych pt. „Mój śpiew słowiczy” w „Kierunkach” w 1970-1971; autor podpisany: Obserwator.

7. Przypomnienia. [Szkice krytycznoliterackie]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1975, 249 s.

Zawartość

Niestety, nie arcydzieło [dot.: M. Dąbrowska: Przygody człowieka myślącego]; Sarmaci, małpy i cuda [dot.: K. Brandys: Wariacje pocztowe]; Sprawa szargania. Glosa oświęcimska [dot. stanowiska T. Borowskiego wobec książki Z. Kossak: Z otchłani]; Szarża Wajdy [recenzja filmu: Krajobraz po bitwie]; Tajemnice [T.] Borowskiego; [A.] Trzebiński – pisarz nie zakazany; Świeczki przed [K.I.] Gałczyńskim; Inny [W.J.] Grabski; Medytacje w kolorach [o J. Piechowskim]; Skok pegaza [o almanachu poetyckim pt. ...Każdej chwili wybierać muszę. Warszawa 1954]; O dzwonach, „Pestce” i psalmach [o twórczości Anki Kowalskiej]; Udręki arkadyjczyka [o Z. Łączkowskim]; Kochana terminologia [dot. języka współczesnej krytyki literackiej]; Sytuacja ma rację? [dot. literatury współczesnej w ujęciu krytyki literackiej].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

8. Kalendarz polski. „WTK” 1977 nr 1-52. Wyd. osobne Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1979, 342 s., [26] k. tab. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1980, wyd. 3 1984.

Opisy obyczajów polskich w układzie roku kalendarzowego.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

9. Droga do Rzymu. „Kierunki” 1979 nr 40-50; 1980 nr 1-6. Wyd. osobne rozszerzone Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1980, 119 s., [65] k. tab. Wyd. 2 tamże 1982. Por. poz. ↑.

Biografia papieża Jana Pawła II.

Nagrody

Nagroda im. W. Pietrzaka w 1980.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

10. Legendy polskie. „WTK” 1979 nr 2, 4-9, 11, 14-15, 17, 19, 26, 29, 34-36, 39, 41-42, 45-46, 49, 51/52; 1980 nr 2, 4, 8, 10, 12, 14-15, 20, 24, 27, 30-32. Wyd. osobne zmienione Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1983, 198 s. Wyd. 2 zmienione pt. Legendy polskie o królach i inszych tamże 2003, 125 s.

Literackie opracowanie legend związanych z historią Polski.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

11. Rodowód. „Kierunki” 1987 nr 16-24, 26-51/52; 1988 nr 1-16. Wyd. osobne pt. Jan Paweł II. Rodowód. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1989, 415 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1990, wyd. 3 1991.

Opowieść biograficzna o Janie Pawle II; przeróbka i rozwinięcie poz. 9.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

Prace edytorskie i redakcyjne

1. W gałązce dymu, w ognia blasku... Wspomnienia o Wacławie Bojarskim, Tadeuszu Gajcym, Onufrym, Bronisławie Kopczyńskim, Wojciechu Menclu, Zdzisławie Stroińskim, Andrzeju Trzebińskim. Zebrał i oprac.: J. Szczypka. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1977, 444 s.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji
2. T. Bogusławska: Wołanie z nocy. Wiersze najmłodszej poetki warszawskiej czasu wojny wybrał i opatrzył wstępem J. Szczypka. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1979, 85 s.
3. Suplikacje czasu wojny. Antologia polskiej poezji religijnej 1939-1945. Wstęp, wybór i oprac.: J. Szczypka. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1983, 482 s. Wyd. 2 tamże 1986.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1966.

Wywiady

• Labirynty i pasje. Rozm. E. Sadowska. „WTK” 1978 nr 51.

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (R. Loth).

Ogólne

Artykuły

• S. Jończyk: Nagroda młodych. Józef Szczypka. „Kierunki” 1962 nr 47.
• A. Piotrowski: Nagroda im. W. Pietrzaka po raz XV. Józef Szczypka. Nagroda w dziedzinie twórczości młodych. „Słowo Powszechne” 1962 nr 277.
• E. Szonert: O książkach Józefa Szczypki. „Życie i Myśl” 1967 nr 3.
• M. Bajer: Józef Szczypka. „Nowe Życie” 1988 nr 10.
• Z. Irzyk: Pożegnanie Józefa Szczypki. „Kierunki” 1988 nr 10.
• T. Machoń: Józef Szczypka. W piątą rocznicę śmierci. „Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej” 1994 [nr] 5.

Bitwa pod baldachimem

• S. Jończyk: Człowiek w lustrze groteski. „Kierunki” 1961 nr 41.
• Z. Kubikowski: Wartości i pozory. „Odra” 1962 nr 1.
• A. Piotrowski: Rezerwy pokolenia. „Twórczość” 1962 nr 4.
Go back to position Wróć do pozycji

„Dwa tysiące z hakiem”

• A. Werner: Dolnośląska „Hameryka”. „Twórczość” 1963 nr 2.
Go back to position Wróć do pozycji

Wejście w labirynt

• J. Gawlik: Wprowadzenie w Wyspiańskiego. „Odra” 1964 nr 5.
• Z. Irzyk: Niezwykła opowieść o Wyspiańskim. „Kierunki” 1964 nr 2.
• T. Żółciński: Kłopoty z biografią. „Więź” 1964 nr 9.
Go back to position Wróć do pozycji

Tajne zabawy

• E. Szonert: Wojna i zabawa. „Kierunki” 1965 nr 38.
Go back to position Wróć do pozycji

Powtórka z polskiego

• S. Jończyk. „Życie i Myśl” 1970 nr 5.
• K. Narutowicz: Czy rzeczywiście „Powtórka z polskiego”? „Kierunki” 1970 nr 23.
Go back to position Wróć do pozycji

Przypomnienia

• Z. Irzyk: Delikatnie, ale twardo. „Kierunki” 1975 nr 51/52.
• K. Wolff: Przypomnienia z pretensjami i z sentymentem. „Nowe Książki” 1976 nr 14.
• S. Barańczak: Krytyk wierny barwom klubowym. W tegoż: Książki najgorsze (1975-1980). Kraków* 1981.
Go back to position Wróć do pozycji

Kalendarz polski

• Z. Szuba: Pierwszy, oby nie ostatni. „Słowo Powszechne” 1980 nr 66.
• Z. Zdrojkowska: W rytmie roku. „WTK” 1980 nr 11.
Go back to position Wróć do pozycji

Droga do Rzymu

• J. Wagner. „WTK” 1980 nr 19.
• A. Cymer: Pasterz i źródła. „Życie i Myśl” 1981 nr 4.
Go back to position Wróć do pozycji

Legendy polskie

• S. Zieliński: Bukiet zmyśleń narodowych. „Nowe Książki” 1983 nr 10.
• R. Sulima. „Literatura Ludowa” 1986 nr 2.
Go back to position Wróć do pozycji

W gałązce dymu, w ognia blasku...

• A. Adamiak: O poetach okupacji. „Nowy Wyraz” 1978 nr 4.
Go back to position Wróć do pozycji

Suplikacje czasu wojny

• K. Pieńkosz: Petito interpretativa spei. „Literatura” 1983 nr 9.
• W. Smaszcz: Książka – wydarzenie. „Kierunki” 1983 nr 34.
• J. Święch: Modlitwy wśród walki i mroku. „Nowe Książki” 1983 nr 11.
Go back to position Wróć do pozycji
Print
LICENCE_INFO