BIO

Born on 3 February 1928[P] in Warsaw; son of the engineer, historian and journalist Adam Szczypiorski, and Jadwiga, née Epsztajn (in documents used after 1945 – Majewska). He attended the Private Mikołaj Rej Grammar School and Secondary School of the Evangelical Church of the Augsburg Confession in Warsaw. During the German occupation in World War II, he continued his education in secret lessons offered at the same school. At this time, he started writing literary pieces. In spring 1943, during a secret literary evening gathering, he gave a reading of his short stories. From autumn 1943 to spring 1944, he worked in a motorcycle workshop as an assistant metalworker. He was a member of the People's Guard of the Polish Socialist Party – Freedom, Equality, Independence (PPS-WRN; where he used the pseudonyms As and Asia). In June 1944, he completed the fourth grade of secondary school. He was involved in the Warsaw Uprising of 1944, fighting in the Old Town with the 3rd battalion of the People's Army, which was subordinate to the Home Army's Północ (North) Group. In early September 1944, he left the city together with this parents and other civilians who were evacuated. Following a short stay in a transit camp in Pruszków, he and his father were deported to the Sachsenhausen concentration camp. From February 1945, he was held in a sub-camp at the Heinkel aircraft factory, which was liberated in April 1945. He then spent a period as a war reporter for the Telegraphy Agency of the Soviet Union (TASS), embedded in the II Corps of the Red Army. He returned to Warsaw in spring 1945 and joined the Youth Organization of the Society of Workers' Universities (OM TUR) and the Polish Socialist Party (PPS). After a short time, he moved to Katowice where from February 1946 he was head of the press office of the Voivodeship Committee of OM TUR. He was also a pupil at the Private Grammar School for Adults. During this period, he made his debut as a journalist with a critical review of a production of Juliusz Słowacki's Lilla Weneda at Warsaw's Polski Theatre. The review, titled Co myślisz starcze o ludach zachodnich? (What do you, old man, make of the Western peoples?) appeared in "Kuźnica" (no. 5; under the byline: A. S-r.). He completed his advanced secondary education in 1946 and was subsequently appointed director of the press department of the Board of the (Silesian?) District of the Polish Western Union (Polski Związek Zachodni), which promoted the Polish cause in the western, and formerly-German, regions of the country, while also publishing in its bi-weekly "Polska Zachodnia". From June 1947, he was active as a journalist for the Katowice-based newspaper "Gazeta Robotnicza". That year, he also served on the editorial college of the OM TUR instructional monthly "Miesięcznik Instrukcyjny OM TUR Gromada", while likewise collaborating with the OM TUR periodical "Młodzi Idą" and the bi-weekly "Film", where he was a regular film reviewer (with some texts published under the pseudonym August Rewere) and also contributed notes in the column Przegląd teatralny (Theatre Review; as : (a), A.S., (s.), (S.)). In 1947, he joined the Trade Union of Journalists of the Republic of Poland (ZZD RP). In autumn 1947, he enrolled at the Diplomatic and Consular Factory of the Academy of Political Sciences in Warsaw but soon abandoned his degree as he was required to repeat a year. In 1948, he was appointed director of the Warsaw Programme Office of the Film Polski State Enterprise. That year, he made his debut as a prose writer with the short story Otwarta brama (Open gate), which appeared in the bi-weekly "Wolni Ludzie" (special issue, April). He worked as a journalist for the Warsaw daily "Życie Warszawy", while from April 1948 he was head of the editorial board of the newspaper "Życie Lubelskie". In December 1948, following the merger of the PPS and the Polish Workers' Party, he joined the ruling Polish United Workers' Party (PZPR). He was transferred to Radom in 1950, where he became editor-in-chief of "Życie Radomskie". He published articles and notes in the newspaper in the columns Między nami (Between us; as: ASIK, (ASIK)) and Naszym zdaniem (In our view; as: (sz), (sz.), (Sz.)). He also contributed theatre reviews (as: AS., as, AS). In 1949, he married Ewa Markowska (she died in 1994). In early 1951, he was removed from the editorial board of "Życie Radomskie". He then moved to Katowice, where he was appointed political editor at the Katowice Station of Polish Radio (PR), while in 1953 he was made director of the Political Section and in 1954-55 he served as director of the Literary Section. In 1951, he made his debut as an author of radio plays with the piece Anaconda. He published in "Życie Literackie" (1952-54) and "Przegląd Kulturalny" (1955-56). During this period, he developed as a prose writer, producing short stories and novels (including crime novels), while also writing reportage pieces and scripts. In 1955, in collaboration with the Security Service of the People's Republic of Poland (PRL), he was involved in efforts to encourage his parents to return to Poland (his father was an activist in the émigré PPS in London). As part of these activities, he travelled to Vienna in April 1955, officially as a member of the delegation of the Central Committee of the PZPR that was participating in the conference of the International Confederation of Former Prisoners of War, while in September that year he travelled to Paris, officially as an employee of the Ministry of International Trade. These efforts resulted in his parents returning to Poland in October that year. He spent several months in 1956 as literary director of the Stanisław Wyspiański Śląski Theatre in Katowice before undergoing intelligence training and later that year becoming attaché for press and cultural affairs at the consulate (later embassy) of the People's Republic of Poland in Copenhagen. In autumn 1957, he was removed from a list of candidates for membership of the Polish Writers' Union (ZLP). He was recalled from Copenhagen in May 1958 and settled in the village of Wiązowna, near Warsaw, and then in the capital's Radość district. That year, his contract with the Ministry of Foreign Affairs was terminated and he was expelled from the PZPR. He was then employed by Polish Radio, initially at the Chief Editorial Office for Political and Informational Programming, then at the Editorial Office for Reporting at the Literary Section, followed by the Editorial Office for Special Programming, before returning to the Office for Political and Informational Programming (where he occasionally used the pseudonym Ewa Markowska). In 1963, he received a prize from the Polish Society of Authors and Composers ZAiKS, and from the Committee for Radio and Television. He joined the ZLP the same year. Between 1964 and 1967, he presented a Sunday political show on Polish Radio 1. In 1965, he moved permanently to Warsaw. He published literary pieces, column pieces and reports in periodicals including "Za wolność i lud" (1958-70), "Tygodnik Kulturalny" (1964-66 and 1973-74), "Współczesność" (1965-70) and "Ekran" (intermittently 1966-72). In 1967-68, he had a regular column in "Życie Warszawy", Mój poczciwy tydzień (My honest week). Between 1967 and 1974, he collaborated with the weekly magazine "Polityka" (including between 1972 and 1974, the regular television review column TV). In late 1968, he resigned from Polish Radio, with his contract subsequently terminated in March 1969. From 1969, he was under permanent surveillance by the Security Service. In 1971, he joined the Polish PEN Club, serving on its Main Board from 1972, while from 1976 he was a member its Praesidium and treasurer, a role he resumed in 1988. He rejoined the Board in 1991. He was involved in the Polish Society of Authors and Composers (ZAiKS), chairing the Board of the Literary Authors' Section from 1971 and serving on its Praesidium and acting as secretary of its Board from 1974, while in 1997 he joined its Association Council. He returned to Polish Radio in 1971 in a part-time role as a senior journalist with the Head Editorial Office for Journalism at the National Programming Department. Between 1973 and 1976, he served on the editorial board of the monthly "Odra", where he also published articles alongside literary and theatre reviews. In 1975, he was appointed chair of the Society for the Protection of Animals. In December 1975, he was a signatory to the Memorandum of 59, which protested proposed changes to the Constitution of the People's Republic of Poland. From 1976, he collaborated with the Workers' Defence Committee (KOR), where his father was among the co-founders. He was also active in a team that produced reports for the Polish League for Independence. In 1978, he was co-editor of a letter issued by the Board of the Polish PEN Club regarding censorship. He collaborated with the periodical "Krytyka" (in 1978 and 1980; using the pseudonym Bronisław Kotowicz), which was published outside the reach of state censorship. He travelled around the USA. He was involved in the activities of the Experience and Future Discussion Group (Konwersatorium Doświadczenie i Przyszłość). He was forbidden from travelling abroad, while the premiere of his play about Janusz Korczak, Strefa milczenia (Silent zone), was also banned by censors. He joined the editorial board of the quarterly "Zapis", which was published outside the reach of state censorship. Following the founding of the Independent Self-governing Trade Union Solidarity (NSZZ Solidarność) in August 1980, he joined the Commission for Censorship of the Negotiating Committee of Artistic and Scientific Communities and Associations, which he later chaired. He was also a member of the Verification Committee of the Main Board of the Polish Writers' Union (ZLP). In 1981, he co-edited a statement by the Polish PEN Club marking the 190th anniversary of the Third of May Constitution. He was a member of the organizing office of the Congress of Polish Culture, where he gave a speech on 12 December. Interned following the imposition of martial law on 13 December 1981, he was initially held in Białołęka prison, followed by the camp in Jaworze, where together with Władysław Bartoszewski, he organized what came to be known as the weekly PEN Club evenings. Szczypiorski also kept a diary there. He was informed that he was no longer interned in May 1982 while on so-called leave in Warsaw. He was ultimately dismissed from his role at Polish Radio and became involved in the underground literary world associated with the Independent Education Group (Zespół Oświaty Niezależnej) and the Committee for Independent Culture (Komitet Kultury Niezależnej). In the 1980s, he was involved in the activities of Pastoral Care for Artists (Duszpasterstwo Środowisk Twórczych). His literary articles, journalistic pieces, and prose excerpts appeared in periodicals published outside the reach of state censorship, including "Zapis" (1979-81 and 1985; including in 1980-81 the regular column Długopisem na marginesach [Markings in the margins]), "Puls" (1979, 1985, and 1987) and "Kultura Niezależna" (1986-87), as well as in the Catholic press, including "Tygodnik Powszechny" (1981-82, 1984, and 1988-89), "Przegląd Katolicki" (1984-85 and 1987) and in "Królowa Apostołów" (including in 1986-87 the column Alfabet kultury [Cultural alphabet]). In 1983, he gave a series of lectures in Switzerland. After returning to Poland, he was again barred from travelling abroad, with the ban lasting until 1985. Following the dissolution of the ZLP and the suspension of the Board of the Polish PEN Club in 1983, he joined efforts to ensure their revival. In 1986, he was among 77 artists and scholars who signed a petition calling for the democratization of civic life, while in 1987 he co-edited a statement by 64 writers supporting pluralism in politics and trade unions. In 1986, he was awarded the prize of the London-based publication "Wiadomości" for his novel Początek (published in English translation as: The Beautiful Mrs Seidenman). In 1987, he was appointed to the jury of the independent B. Sadowska Literary Prize. In 1988, he was awarded the Austrian state prize for European literature in recognition of his oeuvre, in particular his novel Początek (1988; The Beautiful Mrs Seidenman), as well as the Nelly Sachs literary prize of the city of Dortmund the following year. He was co-founder of the Polish Writers' Association (SPP), while he was also the first chair of the Board of the Polish-Israeli Friendship Society until 1996. Between 1989 and 1991, he was a senator on the list of the Citizens' Committee with Lech Wałęsa leader of the Independent Self-governing Trade Union Solidarity. He served on Commissions for Culture, Mass Media, Science and National Education, and Foreign Affairs. He was a member of the Citizens' Movement for Democratic Action (Rada Krajowa Ruchu Obywatelskiego – ROAD) and then the Democratic Union (UD). In 1990, he was awarded the Culture and Art Prize that was funded by the Central Committee of German Catholics and the German Bishops' Conference. From 1993, he collaborated with the weekly "Wprost". In 1994, he joined the programme council of the Polish Cultural Institute in Berlin. That year, he received the Austrian J.G. Herder Prize from the University of Vienna, while in 1995 he was presented with the A. Gryphius prize of the Artists' Guild in Esslingen, Germany. In 1998, he was elected chair of the International Confederation of Societies of Authors and Composers, which campaigns for artists' rights. That year, he received the Golden Pen prize from the German publishing house Bauer in recognition of his efforts to reconcile the Polish and German nations. Throughout the 1990s, he published regular columns in the weeklies "Wprost" (to 1998) and "Polityka" (1999-2000; including the series Irytacje [Irritations]). He was an honorary member of the Warsaw City Rotary Club, a member of the Board of the Stefan Batory Foundation, the programme council of the Semper Polonia Foundation, the Chapter of the A. Drawicz Prize, and of the Polish Foundation for Children and Youth. He was awarded the Knight's Cross (1964) and the Commander's Cross (1997) of the Order of Polonia Restituta, the Medal of Merit for Tolerance in 1999, and the German honours Pour le Mérite and the Great Cross with Star (both in 1995). He was also posthumously awarded the Honorary Diploma of the Polish-German Prize of the governments of both countries in 2001. He died on 16 May 2000 in Warsaw, where he is buried at the Evangelical Reformed Cemetery. In the 2000, the Polish Foundation for Children and Youth awarded the inaugural Andrzej Szczypiorski prize, while in 2002 the weekly "Polityka" together with the Sens publishing house organized a national literary competition named after him.

Twórczość

1. Ojcowie epoki. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1955, 150 s.

Zawartość

Wspomnienia serdeczne; Bracia; Sprawa gajowego Jankowskiego; Wielka chirurgia; Towarzysze; Proces; Syn; Policzek; Powódź; Dzban; Maszt; Ojcowie epoki.

2. Dymisja nadinspektora Willburna. [Powieść]. „Gazeta Zielonogórska1957 nr 26-88. Wyd. osobne: Warszawa: Iskry 1959, 219 s. Wyd. nast.: wyd. 3 tamże 1975; Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1990.

Autor podpisany: Maurice S. Andrews.

Przekłady

czeski

Poslední prípad inspektora Willburna. [Przeł.] H. Stachová. Praha 1972.

słowacki

Demisia inšpektora Willburna. [Przeł.] V. Havránková. Wyd. łącznie z przekł. poz. pt. Demisia inšpektora Willbrurna. Bratislava 1973.

Wyd. łącznie z poz. pt. Dymisja nadinspektora Willburna; Zagadka z Punham. Warszawa: Iskry 1966, 315 s.

3. Z daleka i z bliska. Reportaże, felietony, eseje. Warszawa: Czytelnik 1957, 205 s.

Zawartość

Wiosna wiedeńska; Pani Bosinger, czyli złudzenia tragiczne; Pierwsze spotkanie z Paryżem; Spacery paryskie; Listy z Paryża; Mity napoleońskie; Uwagi o egzystencjalizmie; Z notatek o sztuce i literaturze katolickiej; Era wielkości; O pokoleniu rewolucji; O moralności i praworządności socjalistycznej; Obserwacje i uwagi.

4. Śledztwo przy ulicy Laos. [Powieść]. „Sztandar Młodych1959 nr 272-298. Wyd. osobne łącznie z poz. w: Pod Szlachetnym Koniem. [Autorzy:] [A. Szczypiorski] Maurice S. Andrews , [M. Słomczyński] Joe Alex, [T. Kwiatkowski] Noël Randon. Warszawa: Iskry 1963 s. 89-206, 299-335. Wyd. 2 tamże 2000.

5. Marian. [Słuchowisko]. [Współautor:] B. Wiernik. Polskie Radio 1960. Druk „Dialog” 1960 nr 3 s. 5-9.

6. Zagadka z Punham. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1960, 245 s. Wyd. nast.: Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1990.

Autor podpisany: Maurice S. Andrews.

Przekłady

słowacki

Zahada w Punhome. [Przeł.] V. Havrânkovâ. Wyd. łącznie z przekł. Dymisja nadinspektora Willburna [poz. ] pt. Demisia inšpektora Willburna. [Przeł.] V. Havránková. Bratislava 1973.

Wyd. łącznie z poz. pt. Dymisja nadinspektora Willburna; Zagadka z Punham. Warszawa: Iskry 1966, 315 s.

7. Czas przeszły. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1961, 181 s. Wyd. nast. Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1993. Por. poz. .

Przekłady

estoński

Minevik. [Przeł.] J. Kaplinski. Tallin [1965].

8. Czas przeszły. Scenariusz filmowy. [Współautor:] L. Buczkowski. Reżyseria: L. Buczkowski. Ekranizacja 1961. Por. poz. .

9. Godzina zero. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1961, 231 s.

Przekłady

rosyjski

Čas rasplaty. [Przeł.] I. Etkalo. Moskva 1966.

10. Lustra. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1962, 141 s. Wyd. nast. Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1994.

11. Portret znajomego. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1962, 193 s.

Reportaże drukowane w „Nowej Kulturze” i „Życiu Warszawy” w latach 1959-1962 oraz emitowane na antenie Polskiego Radia.

12. Ucieczka Abla. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1962, 226 s. Wyd. 2 tamże 1963.

Przekłady

górnołużycki

Abel ćěka. [Przeł.] H. Žur. Budyšin 1964.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja i reżyseria: M. Wortman. Polskie Radio 2015.

telewizyjne

Adaptacja i reżyseria: H. Drygalski. Telewizja Polska 1964.

13. Pod Szlachetnym Koniem. [Opowiadanie]. Wyd. łącznie z Śledztwo przy ulicy Laos [poz. ] w: Pod Szlachetnym Koniem. [Autorzy:] [A. Szczypiorski] Maurice S. Andrews , [M. Słomczyński] Joe Alex, [T. Kwiatkowski] Noël Randon. Warszawa: Iskry 1963 s. 89-206, 299-335. Wyd. 2 tamże 2000.

Przekłady

esperanto

Sub la nobla čevalo. [Przeł.] W. Więcko. Warszawa 1964.

niemiecki

Der Mord in der Pension „Zum edlen Ross. [Przeł.] B. Sparing. W: Der Fall mit dem verdrehten Schal. [Wyd. 2]. Berlin 1969.

słowacki

U šlachetného koňa. [Przeł.] W. Bartošovič. „Svet socializmu”. Bratysława 1970 nr 8.

14. Troje i las. Scenariusz filmowy. Reżyseria: Stanisław Wohl. Ekranizacja 1963.

15. Za murami Sodomy. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1963, 228 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1964; Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1993.

Przekłady

rosyjski

V stenach Sodoma. [Przeł.:] R. Bello, A. Janowskij.Zvezda”, Moskwa 1966 nr 1-3.

16. Polowanie na lwy. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1964, 197 s. Wyd. nast. Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1995.

Zawartość

Dwaj ludzie w promieniach słońca ...; Zimowy dzień pełen śniegu ...; Trzej ludzie na poddaszu ...; Szalony koń; Pożegnanie z miłością; Wojna z karpiem; Polowanie na lwy; Kochankowie.

17. Podróż do końca doliny. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1966, 229 s.

18. Dziewięciu. [Słuchowisko]. Polskie Radio 1967. Druk: „Współczesność” 1967 nr 22 s. 7.

Nagrody

Nagroda w konkursie Polskiego Radia z okazji 50-lecia rewolucji październikowej.

19. Karol Świerczewski – Walter. W 20 rocznicę śmierci. [Popularny szkic biograficzny]. [Warszawa:] Sport i Turystyka 1967, 30 s. Zarząd Główny Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, Krajowa Komisja Dąbrowszczaków.

20. Niedziela, godzina 21 10. Wybór felietonów radiowych 1964-1967. Warszawa: Czytelnik 1968, 236 s.

Zawartość

Czy tylko folklor; Cybernetyka i marnotrawstwo; Atomowy kaganek oświaty; Polityka i mini; Kotwica dla pamięci; Opowieść o zwyczajnym człowieku; Między Niebem a Ziemią; Suwak i skrzypce; Nocne rodaków rozmowy; Druga Rzeczpospolita; Co nas czeka; Pożegnanie z Sherlockiem Holmesem; O zdrowy rozsądek; Teoria i praktyka; Pamiętać o Norymberdze; Hiroszima; Następny rozdział; Świadomość historyczna; Przedwczoraj i pojutrze; Gwałt na ludzkości; Sierpień; Plebejskie festyny; Linke; Problem nie tylko europejski; Zaduszki; Nasze kochane kompleksy; Nasza ojczysta Europa; Świat stał się mały jak chatka; Tomasz Mann; Prawdziwy faszyzm; Wizyta u starszego pana; Nasz los warszawski; Kiedy Hans Müller goli się rano; Dior w Sokółce; Co niesie przyszłość; Siwizna.

21. Gablota. [Opowiadanie]. Powst. przed 1969.

Adaptacje

filmowe

pt. ...ad libitum. [Cz. 3 filmu pt. Szkice warszawskie]. Scenariusz: J. Pomianowski. Reżyseria: H. Kluba. Ekranizacja 1969.

22. Kula. [Słuchowisko]. Reżyseria: E. Płaczek. Polskie Radio 1969. Druk „Teatr Polskiego Radia” 1969 nr 5/6 s. 102-115 .

Nagrody

Wyróżnienie w konkursie Polskiego Radia pt. „Wybieramy premierę roku” w 1969.

Przekłady

niemiecki

Radio Republiki Federalnej Niemiec (Kolonia, Baden-Baden, Hamburg) 1969-1970.

23. Blizna. [Słuchowisko]. Druk Scena 1970 nr 10 s. 21-27; „Teatr Polskiej Telewizji” 1970 nr 3 s. 113-117.

Adaptacje

radiowe

Reżyseria: W. Solarz. Polskie Radio 1970.

telewizyjne

Reżyseria: W. Solarz. Telewizja Polska 1972.

24. Cena milczenia. [Słuchowisko]. Polskie Radio 1970. Druk „Teatr Polskiego Radia” 1970 nr 4 s. 39-56.

Przekłady

niemiecki

Radio Republiki Federalnej Niemiec (Kolonia, Baden-Baden, Hamburg) 1970.

25. Lot 627. [Powieść dla młodzieży]. Cz. 1-5. Warszawa: Ruch 1971, 56 + 54 + 59 + 55 + 42 s. Wyd. nast. łącznie tamże 1973, 247 s. Por. poz. .

Cz. 1. Porwanie; Cz. 2. Puszcza; Cz. 3. W niewoli; Cz. 4. Walka; Cz. 5. Sawanna.

Przekłady

niemiecki

Flug 627. [Przeł.] M. Bester. Warszawa 1975.

słowacki

Let 627. [Przeł.] M. Janek. Bratislava 1973.

Adaptacje

filmowe

Adaptacja pt. Porwanie „Savoi”: Reżyseria: W. Dorman. Ekranizacja (Polska, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Czechosłowacja)1979.

26. Msza za miasto Arras. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1971, 175 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1982; Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1989, tamże [1993]; Poznań: Sens 1996; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1998; Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza 2016.

Nagrody

Nagroda Polskiego PEN Clubu im. M. Lepeckiego w 1972.

Przekłady

angielski

A mass for Arras. [Przeł.] R. Lourie. New York 1993, wyd. nast. tamże 1994.

bułgarski

Liturgiâ za grad Aras. [Przeł.] G. Belinska. Sofiâ 2005.

chorwacki

Misa za grad Arras. [Przeł.] D. Blažina. Zaprešić 2018.

czeski

Mše za město Arras. [Przeł.] D. Lehárová. Praha 1998.

duński

En messe for byen Arras. [Przeł.] R.K. Klukowska. [Kobenhavn] 1990.

francuski

Messe pour la ville d'Arras. [Przeł.] F. Rosset. Lausanne 1987, wyd. nast. Paris 1992.

grecki

Ī leitourgía tīs Arras. [Przeł.] M. Aggelidou. Athī'na 1992.

hebrajski

'Ara's hā-'îr hā-ṭô̱bā(h). [Przeł.] B. Tene. Tēl-''Ā̱bî̱b 1981.

hiszpański

Una misa por la ciudad de Arras. [Przeł.:] E. Bortkiewicz, J.C. Vidal. Barcelona 2002.

kataloński

Una missa per la ciutat d'Arràs. [Przeł.:] A. Rubiò i J. Slawomirski. Barcelona 2004.

niemiecki

Eine Messe für die Stadt Arras. [Przeł.] K. Wolff. Berlin 1979, wyd. nast.: Berlin 1988; Zürich 1988; Frankfurt am Main 1991; Zürich 1991, tamże: 1992, 2005.

norweski

En messe for byen Arras. [Przeł.] J. Brodal. Oslo 1991.

portugalski

Uma missa para a cidade de Arras. [Przeł.] H. Siewierski. São Paulo 2001.

słoweński

Maša za mesto Arras. [Przeł.] J. Unuk. Ljubljana 2015.

włoski

Messa per la citta di Arras. [Przeł.] C. Madonia. Roma 1983.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja i reżyseria: J. Kijowski. Wystawienie: Olsztyn, Teatr im. S. Jaracza 1994.
Adaptacja i reżyseria: K. Zaleski. Wystawienie: Warszawa, Teatr Powszechny 1994.
Adaptacja pt. Lacrimosa”, czyli śpiew za miasto Arras: Reżyseria: G. Bral. Wystawienie: Wrocław, Teatr Pieśni Kozła 2005.
Adaptacja w formie monodramu: I. Sawin przy współpracy P. Cieplaka i P. Czepułkowskiego. Wystawienie: Warszawa, Teatr Narodowy 2015 (wykonanie: J. Gajos).

radiowe

Adaptacja: E. Marcinkowska. Reżyseria: J. Kukuła. Cz. 1-3. Polskie Radio 1991.

filmowe

Msza za miasto Arras. Scenariusz filmowy. [Współautor:] F. Falk. Powst. 1981. Maszynopis, 154 s. Biblioteka Filmoteki Narodowej w Warszawie.

telewizyjne

Adaptacja i reżyseria: J. Kijowski. Telewizja Polska 1994.

27. Wyspa czterech łotrów. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1971, 42 s. Przedruk w: Wzywam 07... Opowiadania milicyjne. T. 1. Poznań 2008. Por. poz. .

28. Melancholia ładu. [Słuchowisko]. Reżyseria: J. Owidzki. Polskie Radio 1972. Druk „Teatr Polskiego Radia” 1973 nr 1 s. 111-122.

29. Skarb trzech łotrów. Scenariusz na podstawie własnej powieści [poz. ]. Reżyseria: J. Rutkiewicz. Ekranizacja 1972.

Pierwotny tytuł: Wyspa czterech łotrów.

30. Na tropie Damiana. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch 1973, 192 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta: J. Kiss. Warszawa: Fundacja Klucz 2014, 2 płyty CD [współwyd. z A. Bahdaj: Uwaga! Czarny parasol].

31. Opętanie. Scenariusz filmowy. Reżyseria: S. Lorentowicz. Ekranizacja 1973.

32. Gwiazda. [Słuchowisko]. Reżyseria: H. Kajzar. Polskie Radio 1974. Druk: „Teatr Polskiego Radia1974 nr 4 s. 67-76.

33. I ominęli Emaus. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1974, 197 s. Wyd. nast.: Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1992, wyd. 2 [!] tamże [1995].

Przekłady

niemiecki

Und sie gingen an Emmaus vorbei. [Przeł.] A.D. Spranger. Springen 1976, wyd. nast. pt. Der Teufel im Graben: Zürich 1993, tamże 1995.

norweski

De gikk forbi Emmaus. [Przeł.] J. Brodal. Oslo 1995.

34. Mojemu synowi. [Opowiadania]. Warszawa: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch 1974, 139 s.

Zawartość

Czołg; Oblężenie; Trasa; Witraże; Zapora; Tunel; Nurek.

35. Ocalić miasto. [Nowela filmowa]. Powst. przed 1976.

Adaptacje

filmowe

Scenariusz i reżyseria: J. Łomnicki. Ekranizacja 1976.

36. Złowić cień. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1976, 186 s. Wyd. nast.: Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW [1993]; wyd. 3. Madrid: Club Internationale del Libro [2000].

Przekłady

angielski

The shadow catcher. [Przeł.] B. Johnston. New York 1997.

niemiecki

Den Schatten fangen. [Przeł.] A.D. Spranger. Zürich 1993, wyd. nast. tamże: 1995, 2000.

37. Strefa milczenia. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1978.

Utwór poświęcony Januszowi Korczakowi. Prapremiera przygotowywana w grudniu 1978 w Teatrze Rozmaitości w Warszawie została wstrzymana przez Urząd m.st. Warszawy.

38. O Kazimierzu Moczarskim. Warszawa: Archiwum* 1979, 17 s. Wyd. nast. Warszawa: Grot* 1981.

Tekst przedmowy do niemieckiego wydania książki K. Moczarskiego: Rozmowy z katem: Gesprüche mit dem Henker. Düsseldorf: Droste Verlag 1978.

39. Porwanie Savoi. Scenariusz filmowy. [Współautor:] I. Kuźniecow. Reżyseria: W. Dorman. Ekranizacja (Polska, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Czechosłowacja) 1979.

Scenariusz na podstawie powieści Lot 627 [poz. ]].

40. Trzej ludzie w bardzo długiej podróży. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1980, 147 s.

41. [Polskie doświadczenie. Spojrzenie od wewnątrz]. Powst. 1981.

Wyd. w przekł. angielskim: The Polish ordeal. The view from within. Przeł. C. Wieniewska. London, Canberra: Croom Helm 1982, 154 s. Wyd. 2. London 1984.

Zawartość

Preface. – 1. First initiation into history; 2. Time of the greatest ordeals; 3. Expectations, illusions and pluralism; 4. 1946-1949: stalinism in Poland; 5. „The thaw”: the Polish October; 6. The government of Władysław Gomułka; 7. Gierek and his gang; 8. 1976-1980: time of the great commotion; 9. Polish August; 10. From August to September: from Gdańsk to Bydgoszcz. – Final remarks.

42. Z notatnika stanu wojennego. Londyn: Polonia 1983, 139 s. Wyd. nast.: Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1989.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta: P. Machalica. Warszawa: Polski Związek Niewidomych Zakład Wydawnictw i Nagrań [1991], 8 kaset.

Przekłady

niemiecki

wyd. w wyborze pt. Aus dem Notizbuch zum Kriegszustand łącznie z przekł. Z notatnika stanu rzeczy [poz. ] pt. Notizen zum Stand der Dinge. [Przeł.] K. Staemmler. Zürich 1990, wyd. nast. tamże 1992.

43. Proces toruński. [Reportaż]. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Kultury Niezależnej* 1985, 32 s.

Dotyczy procesu zabójców księdza Jerzego Popiełuszki w 1984.

44. Początek. [Powieść]. Paryż: Instytut Literacki 1986, 158 s. Wyd. nast.: [Warszawa:] Wydawnictwo Przedświt* 1986; wyd. 2 Paryż: Instytut Literacki 1989; Poznań: Instytut Zachodni 1989; Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1986, tamże: 1990, wyd. 5[!] 1991, [1992], [1994], [1993]; Poznań: Sens 1996, tamże: 1997, 1998, 2002, 2004.

Nagrody

Powieść znalazła się na ogłoszonej przez miesięcznik „Der Spiegel” liście bestsellerów wydanych w 1988 w Republice Federalnej Niemiec (RFN), a w 1990 otrzymała Nagrodę Kultury i Sztuki Katolików Niemieckich.

Przekłady

angielski

The beautiful Mrs. Seidenman. [Przeł.] K. Glowczewska. London 1988, wyd. nast.: New York 1989, London 1990, New York 1990, London 1991, New York 1991, London 1996, New York 1997, London 2023.

chiński

Měilì de Sàidēngmàn tàitài; Ji Jianmei. Taibei shi 2009.

czeski

Počatek. [Przeł.] J. Júna. Praha 1993.

duński

Den smukke fru Seidenman eller Begyndelsen. [Przeł.] R. Klukowska. Kobenhavn 1989.

fiński

Alku. [Przeł.] K. Siraste. Helsinki 1994.

francuski

La jolie madame Seidenman. [Przeł.] G. Conio. [Paris] 1988, wyd. nast. tamże 1991, 2004, 2023.

grecki

Ī ōraía kyría Zaintenman. [Przeł.] M. Georgousopoulou. Athī'na 1991.
Ī ōraίa Kyrίa Zaίntenman. [Przeł.] I. Slόvik. Athī́na 2022.

hebrajski

Geveret Zaîdenman ha-yafah. [Przeł.] T. Ared. Tel-Aviv 1991.

hiszpański

La bella señora Seidenman. [Przeł.] B. Zaboklicka. Barcelona [1993].
La bella senora Seidenman. [Przeł.] P.G. Cánovas. Barcelona 2002.

holenderski

De mooie mevrouw Seidenman. [Przeł.] G. Rasch. Amsterdam 1988, wyd. nast. tamże: 1992, 1995.

kataloński

La bella senyora Seidenman. [Przeł.:] J. Slawomirski, A. Rubió. Barcelona 2002.

łotewski

Daiļ⁵a Seidenmanes kundze. [Przeł.] I. Birzvalka. Aizpute 2006.

niemiecki

Die schöne Frau Seidenman. [Przeł.] K. Staemmler. Zürich 1988, wyd. nast.: Frankfurt am Main; Wien 1988; Stuttgart, München [1990]; Gütersloh; Wien [1990]; Zürich 1991, Rheda-Wiedenbruck [1995], Hameln 1996, Zürich 1996, Hamburg 1997, München 2002, Zürich 2002, München 2004, Zürich [2013], Berlin [2019] [wyd. dżwiękowe, 1 płyta CD].

norweski

Begynnelsen eller historien om den vakre fru Seidenman. [Przeł.] J. Brodal. [Oslo] 1990.

perski

Kânom-e Zâydenmân-e zībâ.[Przeł.] Ī. Hâšemī-zâdeh. Tehrân 1393 [2015].

portugalski

A bela senhora Seidenman. [Przeł.] A. Rebelo. Lisboa 1991.
A bela senhora Seidenman. [Przeł.] H. Siewierski. São Paulo 2007.

rosyjski

Načalo, ili Prekrasnaâ pani Zajdenman. [Przeł.] L. Buhova. Moskva 2008.

rumuński

Frumoasa doamnă Seidenman. [Przeł.] C. Geambašu. Iaši 2001.

serbsko-chorwacki

Lijepa gospoda Seidenman. [Przeł.] M. Čižmek. Zagreb 1990.

słoweński

Začetek. [Przeł.] K. Šalamun-Biedrzycka. Maribor 1996.

szwedzki

Den vackra fru Seidenman. [Przeł.] J. Malm. Stockholm 1990; tamże wyd. w wersji dźwiękowej: Czyta: E. Lindberg 2005, 1 płyta (CD-R).

węgierski

A szép Seidenmanné. [Przeł.] L. Pálfalvi. Budapest 1991.

włoski

La bella signora Seidenman. [Przeł.] P. Marchesani. Milano [1988], wyd. nast. tamże:: 2000, 2014.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja pt. Piękna Pani Seidenman: Scenariusz i reżyseria: J. Kijowski. Telewizja Polska 2003.

45. Amerykańska whisky. [Opowiadania]. [Warszawa:] Neutrino* 1987, 131 s. Wyd. nast. pt. Amerykańska whisky i inne opowiadania. [Poznań:] Kantor Wydawniczy SAWW 1990.

Zawartość

Początek umierania; Stroma ścieżka do nieba; Nasz drogi Benno; Amerykańska whisky; Anioły przeznaczenia; Zarezerwowany stolik; Odpłynąć na wyspy szczęśliwe; Cesarz; Na ławeczce, o zmierzchu...; Głupia kobieta; Na brzegu; „Spowiedź dziecięcia wieku”.

Przekłady

francuski

Whisky américain. [Przeł.] I. Hausser-Duclos. Paris 1995.

hebrajski

Ṿisḳi Ameriḳani. [Przeł.] T. Arad. Tel Aviv 1992.

niderlandzki

Amerikaanse whiskey. [Przeł.] G. Rasch. Amsterdam 1990.

niemiecki

Amerikanischer Whiskey. [Przeł.] K. Staemmler. Zürich 1989, wyd. nast. tamże 1991, 2000.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja opowiadania Stroma ścieżka do nieba: Scenariusz i reżyseria: A. Konic. Telewizja Polska 1994.

46. Z notatnika stanu rzeczy. [Dziennik z lat 1983-1984]. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1987, 126 s. Wyd. nast. Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1989, 166 s.

Wyd. z 1989 rozszerzone o trzy teksty drukowane wcześniej w języku niemieckim we „Frankfurter Allgemeine Zeitung”: Odczyt o stosunkach polsko-żydowskich w Duszpasterstwie środowisk Twórczych jesienią 1986; Refleksje z pobytu w Berlinie Zachodnim; Notatka osobista w 7. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego.

Przekłady

niemiecki

wyd. w wyborze łącznie z przekł. Z notatnika stanu wojennego [poz. ] pt. Notizen zum Stand der Dinge. [Przeł.] K. Staemmler. Zürich 1990, wyd. nast. tamże: 1991, 1992.

47. Bruno Schulz. Das Genie einer gestorbenen Welt. München; Wien: Hanser 1991, [14] s. Bogen, 36.

48. Noc, dzień i noc. [Powieść]. Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1991, 239 s. Wyd. nast. tamże: 1992, wyd. 3 1995.

Przekłady

duński

Nat, dag og atter nat. [Przeł.] R.K. Klukowska. Valby 1993.

francuski

Nuit, jour et nuit. [Przeł.] K. Skansberg. Paris 1994.

niderlandzki

Nacht, dag en nacht. [Przeł.] G. Rasch. Amsterdam 1992.

niemiecki

Nacht, Tag und Nacht. [Przeł.] K. Staemmler. Zürich 1991, wyd. nast. tamże: 1994, 2000.

szwedzki

Natt, dag och natt. [Przeł.] J. Malm. [Stockholm] 1993.

włoski

Notte, giorno e notte. [Przeł.] M. Binni. Milano 1996, wyd. nast. jako dokument elektroniczny Milano 2014, format EPUB.

49. Berlin – tolerant und weltoffen. [Szkic historyczno-polityczny]. Gesprächsforum, am 9. November 1991. Berlin: Die Ausländerbeauftragte des Senats 1992, 16 s.

50. Chocholi taniec. Miesiąc w Roku Koguta. Rozmowy z Andrzejem Szczypiorskim. Z pisarzem rozmawia T. Krasko. Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1993, 171 s.

51. Autoportret z kobietą. [Powieść]. Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1994, 247 s. Wyd. 2 tamże 1995.

Przekłady

angielski

Self-portrait with woman. [Przeł.] B. Johnston. New York 1995, wyd. nast. tamże 1995.

duński

Selvportraet med kvinde. [Przeł.] R.K. Klukowska. København 1996.

francuski

Autoportrait avec femme. [Przeł.] K. Skansberg. Paris 1995.

niderlandzki

Zelfportret met vrouw. [Przeł.] E. Hart. Amsterdam 1994.

niemiecki

Selbsportrait mit Frau. [Przeł.] K. Staemmler. Zürich 1994, wyd. nast. tamże 1996.

Adaptacje

radiowe

Cz. 1-20. Adaptacja: B. Helbrecht, J. Warenycia. Reżyseria: J. Warenycia. Polskie Radio 1994.

52. Kumkanie żaby, krakanie wrony... [Szkice historyczno-polityczne]. Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1995, 275 s.

Zawartość

Wstęp; Polska w godzinie przełomu; Po pół wieku; 1 sierpnia 1944; Wannsee; Ponad pół wieku temu w Warszawie ...; Wyzwanie rzucone głupocie; Po pięćdziesięciu latach; Obóz; Doświadczenie totalitarne; Eine kleine Nachtmusik ...; Przezwyciężanie przeszłości; Kilka uwag o Stauffenbergu; Światy urojone i rzeczywiste; Kultura niemiecka i problem zjednoczenia Niemiec; Koniec roku 1994; Wizja Herzoga; Stasi w dawnej NRD; Grzechy i błędy; Europa jutra; Twarz diabła; Chrześcijaństwo; Odzyskiwanie wiary; Piłat; Kumkanie żaby, krakanie wrony ...; Uczciwe jest głupie; List do Egdara Hilsenratha; Europa Musicale; „Konwalia” Podkowińskiego; Moje trzy końce wojny.

53. Europas Geist. Festreden zu den Europäischen Wochen 1995/96. [Współautor:] P. Kohout. Passau: Festspiele Europäische Wochen Passau 1996, 55 s.

Zawartość

A. Szczypiorski: Heute ist alles nur ein Schatten; P. Kohout: Europas Geist – Europas Geister.

54. Grzechy, cnoty, pragnienia. [Szkice publicystyczne]. Poznań: Sens 1997, 288 s.

Zawartość

Z notatnika stanu przemian. – Grzechy bliźnich, cnoty własne: Kapitalizm u bram; Zawstydzenie milionów; Demokracja a intelektualiści; Wszystko jest cieniem; Człowieczeństwo dla przyszłości; Dziwny rok dziewięćdziesiąty szósty ...; Nasza Bastylia; Gdzie ten autorytet; Kilka słów w sprawie elit; Odraza; Krajobraz podczas bitwy; Kryzys Kościoła czy w Kościele?; Nie ma sprawy prałata Jankowskiego; O integracji; Tamten odgłos polskich kroków; Grzechy bliźnich, cnoty własne; Tam, gdzie nie ma sumienia; Jak powstała powieść „Msza za miasto Arras”; Andrzej Szczypiorski do pierwszej łzy; Klaus Staemmler; Obok sprawy Schindlera; Kogo kształcą podróże.

55. Buffalo Bill. [Opowiadanie]. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1998, 41 s. Przedruk zob. poz. .

56. Trzy krótkie opowiadania. Poznań: Sens 1998, 110 s.

Zawartość

Warkocz; Kolekcjoner; Buffalo Bill [poz. ].

57. Gra z ogniem. [Powieść]. Poznań: Sens 1999, 309 s.

Przekłady

francuski

Jeu avec le feu. [Przeł. Burko]. Paris 2000, wyd. nast. tamże 2001.

niemiecki

Feuerspiele. [Przeł.] B. Schaefer. Zürich 2000, wyd. nast. tamże 2002.

58. Irytacje. [Szkice publicystyczne]. Poznań; Warszawa: Sens, „Polityka 2000, 145 s.

Szkice drukowane w tygodniku „Polityka” w latach 1999-2000.

Zawartość

Irytacje zimowe; Pupa pod zasłoną; Zbiorowy wstyd; Listy niezłomnych; Wywody śmieszne i głupie; Zabójcza prawda, kojące kłamstwo; Fotel i krzesełka; Plac lizusów; Salceson historii; Duch wieje; Słomiane łapcie; Tygrysy nie myślą; Rozum polityczny; Kwestia smaku; Lęk i niepewność.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Zob. też Twórczość poz. , , , , , .

Anaconda. Polskie Radio 1951.
Bohater. Reżyseria: Z. Zbrojewski. Polskie Radio 1954.
Wieczór na Zanzibarze. [Współautor:] B. Wiernik. Reżyseria: B. Wiernik. Polskie Radio 1959.
Powrót. Polskie Radio 1965 [wyróżnienie w konkursie Polskiego Radia na słuchowisko współczesne na XX-lecie Ziem Zachodnich], przekł. niemiecki: Radio Republiki Federalnej Niemiec (Kolonia, Baden-Baden, Hamburg) 1967-1970.
Rozdroża uczuć, czyli kochajmy starszych panów. Reżyseria: A. Zakrzewski.Polskie Radio 1973.
Czarne motyle z Neseberu. Reżyseria: L. Komarnicki. Polskie Radio 1976.

Utwory niepublikowane

Nowele filmowe i niezrealizowane scenariusze filmowe znajdujące się w Bibliotece Filmoteki Narodowej w Warszawie

Mgła. Nowela filmowa. Powst. 1956. Maszynopis, 29 s.
Doktor praw. Scenariusz filmowy według nowel pt. Noc, Mgła. Powst. 1961. Maszynopis, 67 s.
Powrót z ciemności. Scenariusz filmowy. Powst. 1961. Maszynopis, 69 s.
Las. Inny tytuł: W gęstwinie. Nowela filmowa. Powst. 1962. Maszynopis, 49 s.
Las. Scenariusz filmowy. Powst. 1962. Maszynopis, 62 s.
Kochankowie. Scenariusz filmu telewizyjnego. Powst. 1965. Maszynopis, 25 s.
Polowanie na lwy. Scenariusz filmu telewizyjnego. Powst. 1965. Maszynopis, 24 s.
Trzej ludzie na poddaszu... Scenariusz filmu telewizyjnego. Powst. 1965. Maszynopis, 25 s.
Strach. Scenariusz filmowy. [Współautor:] L. Buczkowski. Powst. 1967[?]. Maszynopis, 72 s.
Na tropie Damiana. Scenariusz serialu telewizyjnego w 7 odcinkach. Powst. 1973. Maszynopis, 25 + 22 + 17 + 21 + 16 + 19 + 8 s.
Na zakręcie. Nowela filmowa. Powst. 1973. Maszynopis, 78 s.
Noce miłosne. Noc pierwsza: Kochankowie. Scenariusz filmu fabularnego. Powst. 1974. Maszynopis, 64 s.
Dziewczyna z deszczu. Nowela filmowa. Powst. 1976. Maszynopis, 28 s.
Kobieta czytająca „Panią Bovary. Nowela filmowa. Powst. 1976. Maszynopis, 34 s.
Kobieta czytająca „Panią Bovary. Scenariusz filmowy. Powst. 1976. Maszynopis, 76 s.
Król Obojga Sycylii. Scenariusz filmowy według powieści A. Kuśniewicza. Powst. 1977. Maszynopis, 68 s.
Trochę godności, trochę honoru. Nowela filmowa. Powst. 1977. Maszynopis, 73 s.
Trochę godności, trochę honoru. Scenariusz filmowy. Powst. 1977.Maszynopis, 88 s.
... niechaj pierwszy rzuci kamieniem! Nowela filmowa. Powst. 1980. Maszynopis, 70 s.
Monte Cassino. Nowela filmowa. Powst. 1982. Maszynopis, 69 s.

Utwory niepublikowane, niedatowane

Nowele filmowe i niezrealizowane scenariusze filmowe znajdujące się w Bibliotece Filmoteki Narodowej w Warszawie

Burza. Scenariusz filmowy. Maszynopis, 77 s.
Człowiek z plaży. Scenariusz filmowy. [Współautor:] K. Kąkolewski. Maszynopis, 52 s.
Dziewczyna z deszczu. Scenariusz filmowy. Maszynopis, 66 s.
Katastrofa. Nowela filmowa. Maszynopis, 32 s.
Tajnie i demokratycznie. Nowela filmowa. Maszynopis, 25 s.
Zbrodnia w hotelu Miraż. Scenariusz filmowy. [Współautor:] B. Wiernik. Maszynopis, 67 s.
Zmierzch. Nowela filmowa. Maszynopis, 22 s.

Wybory tekstów w przekładach

niemiecki

Europa ist unterwegs. Essays und Reden. [Przeł.] K. Staemmler. Zürich 1996.

Adaptacje

Doktor Judym. Scenariusz filmowy na motywach powieści S. Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. Reżyseria: W. Haupe. Ekranizacja 1975.

Prace redakcyjne

1. Pistole und Würde. Prosa, Lyrik, Szenen und Essays. Texte zum 6. Würth Literaturpreis. [Antologia]. [Red.:] A. Szczypiorski. Tübingen: Konkursbuchverlag Claudia Gehrke 1999, 255 s.
2. J.C. Joerden: Uber Tugend und Werte. [Oprac.:] A. Szczypiorski, B. Chołuj, H. Olschowsky. Frankfurt am Main, Bern: P. Lang 2002, 49 s.

Omówienia i recenzje

• Ankiety dla IBL PAN 1966, 1979.

Autor o sobie

Odczuwam lęk przed dramaturgią. „Scena1970 nr 10.

Wywiady

Pisarz felietonistą podszyty. Rozm. T.J. Żółciński. „Fakty i Myśli1972 nr 17.
Psychoterapia dla wszystkich. Rozm. H. Zaworska. „Literatura1989 nr 8, przedruk w tejże: Wczoraj i dzisiaj. Poznań 1992.
Tu bije moje źródło. Rozm. E. Berberyusz. „Tygodnik Powszechny1989 nr 52/53.
Kiedy przyszła „Solidarność”, pękły bariery strachu. Rozm. J.S. Skorupski. W tegoż: ...zrozumieć Polaków. Warszawa 1990, przekł. niemiecki: ...um die Polen zu verstehen. Meine Gespräche mit Amdrzej Szczypiorski, Andrzej Wajda, Izabella Cywińska, Lech Wałęsa, Waldemar Fydrych, Wojciech Jaruzelski, Jan Twardowski, Jerzy Urban. Berlin 1991.
Niemiecki klimat. Rozm. M. Zieliński. „Nowe Książki1991 nr 3.
Pisarz ma własną prawdę. Rozm.: W. Żurek, T.J. Żółciński. „Przegląd Tygodniowy1991 nr 40.
Początek raz jeszcze. Z Andrzejem Szczypiorskim rozmawia Tadeusz Kraśko. Warszawa: Andy Grafik 1991, 188 s.
Gdzie jest diabeł. Rozm.: A. Michnik i A. Pawlak. [Powst. 1993]. „Gazeta Wyborcza” 2000 nr 117 [fragment wywiadu].
Mam prawo być zmęczony. Rozm. T.J. Żółciński. „Metafora1993 nr 8/10.
Najdłuższa lekcja języka polskiego. Rozm. W. Wiśniewski. W tegoż: Lekcja polskiego. Warszawa 1993.
Polskie i niepolskie antysemityzmy. Rozm. J. Wróbel. „Polonistyka1993 nr 4.
Twarzą w twarz. Rozm. H. Zaworska. „Wprost1998 nr 43.
Jeżeli osuszyłem jedną łzę... Rozm. S. Chwin. „Tytuł1999 nr 1.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (M. Brykalska).
Twórcy polskiego filmu. Warszawa 1986 [O. Sobański] (os).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (Redakcja).
Polski słownik biograficzny. T. 47 z. 195. Warszawa-Kraków 2011 (M. Kotowska-Kachel).

Ogólne

Książki

Proces. Wokół przedmowy Andrzeja Szczypiorskiego do „Rozmów z katem” [K. Moczarskiego]. Warszawa: Archiwum* 1979, 17 s.
L. Bugajski: Szczypiorski. Warszawa: Agencja Autorska 1991, 44 s.
E.K. Kalinowa: Nie pytaj mnie o jutro... O Andrzeju Szczypiorskim. Poznań: Sens 1998, 177 s.
Andrzej Szczypiorski. Wstęp: M. Kijowska. Red.: E. Kalinowska-Styczeń, M. Baran. [Przeł.l K. Staemmler. Kraków: Villa Dedecius 2000, 23 s.
M. Kijowska: Der letzte Gerechte. Andrzej Szczypiorski. Berlin: Aufbau Verlag 2003, 320 s. Wyd. nast. pt. Andrzej Szczypiorski. Eine Biographie. Zurich: Diogenes 2006, 397 s.
G. Maroszczuk: Dyskurs i historie. O powieściach Andrzeja Szczypiorskiego. Katowice: Gnome – Wydawnictwa Naukowe i Artystyczne 2004, 117 s.
M. Worsowicz: Publicystyka prasowa Andrzeja Szczypiorskiego. Łódź : Drukarnia Cyfrowa i Wydawnictwo „Piktor 2006, 251 s.
I. Mityk: Proza fabularna Andrzeja Szczypiorskiego wobec konwencji literackich. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego 2012, 336 s.

Artykuły

K. Meloch: Cykl niemiecki Andrzeja Szczypiorskiego. „Razem1964 nr 9.
T. Wróblewska: Andrzej Szczypiorski. „Tygodnik Kulturalny 1967 nr 2.
L. Szaruga: Co nam mówi Andrzej Szczypiorski?Puls”, Londyn 1987 nr 35.
A. Knigge: Parlamentär der Versöhnung”. Der polnische Schriftsteller Andrzej Szczypiorski und seine deutschen Leser. „Osteuropa , Berlin 1991, no. 10.
G. Szewczyk: Andrzej Szczypiorski i jego niemiecki odbiorca. W: Przekład artystyczny. Katowice 1992.
M. Grocki: Mirek” i „Gaweł” w jednym stali domku..., czyli agentura kontroluje agenturę. W tegoż: Konfidenci są wśród nas. Warszawa 1993.
E. Tierling: Obecność obecności. Kondycja podmiotu w powieściach Andrzeja Szczypiorskiego. W: Z problemów podmiotowości w literaturze polskiej XX wieku. Szczecin 1993.
L. Szaruga: Andrzej Szczypiorski. W tegoż: Wobec totalitaryzmu. Szczecin 1994.
J.R. Nowak: Andrzej Szczypiorski stachanowiec antypolonizmu. W tegoż: Czarny leksykon. Warszawa 1998.
P. Czapliński: Imiona pasji. „Nowy Dziennik”, Nowy Jork 2000 nr z 2 VI dodatek „Przegląd Polski”.
T. Drewnowski: Parę refleksji na pożegnanie. „Kultura" 2000 nr 7/8.
Gdy nasz rząd zapewnia... Materiały MSW na temat „Niewłaściwej postawy politycznej Andrzeja Szczypiorskiego”. Oprac.: G. Sołtysiak.Przegląd2000 nr 21.
Kronika życia [A. Szczypiorskiego]. Oprac.: A. Bikont.Gazeta Wyborcza2000 nr 114.
S. Murzański: Dno. „Tygodnik Solidarność2000 nr 2 [dot. twórczości w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej].
A. Pietrzak: Strażnik sumienia współczesnych. „Przegląd Powszechny2000 nr 7/8.
A. Więckowski: Szczypiorski w Niemczech. „Odra2000 nr 9 [dot. recepcji twórczości].
D. Rzeźnik: W poszukiwaniu niemieckiej tożsamości. Zarys problemu w twórczości Andrzeja Szczypiorskiego. „Studia Filologiczne2001 [t.] 2.
P. Czapliński: Pisarz w krainie wiecznych przeciągów. „Gazeta Wyborcza2002 nr 29.
M. Reich-Ranicki: Andrzej Szczypiorski Ort der Geschichte ist Warschau. Arras ist überall. W tegoż: Erst leben, dann spielen. Gottingen 2002.
A. Borak: Nazwy uczuć i ich konteksty. Cz. 1-2. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza2003 t. 10, 2004 t. 11.
J. Wesołowski: Szczypiorski – Grass. Niemiec i Polak w jednym. O literaturze polsko-niemieckiej. Na Granicy. Cz. 1. „Pro Libris2003 nr 1.
M. Worsowicz: Andrzej Szczypiorski – z biografii pisarza i publicysty. „Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica2003 z. 6.
W. Łysiak: Literacki geniusz „Mirek. W tegoż: Rzeczpospolita kłamców. Salon. Warszawa 2004.
D. Rzeźnik: Pustka istnienia w nadmiarze współczesności. Egzystencjalne rozważania o wybranych utworach Andrzeja Szczypiorskiego. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego, Historia Literatury2004 z. 2.
M. Worsowicz: Niemcy w publicystyce prasowej Andrzeja Szczypiorskiego. „Studia Medioznawcze2004 nr 3.
M. Worsowicz: Teksty informacyjne Andrzeja Szczypiorskiego. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica2005 z. 7 t. 2.
J. Pomianowski: Warszawa warta jest mszy. W tegoż: Wybór wrażeń. Lublin 2006.
K. Tarka: Powrót ojca. „Kombinacja operacyjna” z udziałem Andrzeja Szczypiorskiego (1955 rok). „Zeszyty Historyczne”, Paryż 2006 z. 156.
K. Tarka: Tajemnica Szczypiorskiego. „Newsweek Polska 2006 nr 19.
M. Worsowicz: Nieuleczalna choroba na Polskę” – Polska i Polacy w publicystyce prasowej Andrzeja Szczypiorskiego. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica2006 [z.] 8.
A. Kruszyńska: Retoryka a godzenie historii ze współczesnością. (przykład przemówienia Andrzeja Szczypiorskiego). „Forum Artis Rhetoricae. Acta quater in anno edita in quibus historia, ratio ususq. Rhetoricae tractantur2008 nr 3/4.
M. Worsowicz: Socrealistyczne teksty literackie i publicystyczne Andrzeja Szczypiorskiego. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica2008 [z.] 10.
M. Marszałek: Deutscher Kommerz mit polnischer Literatur uber jüdische Themen: Maria Nurowska, Andrzej Szczypiorski und Dariusz Muszer. W: Osteuropäisch-jüdische Literaturen im 20. und 21. Jahrhundert: Identität und Poetik = Eastern Europe Jewish literature of the 20th and 21st centuries. München 2013.
R.L. Górski: Tłumaczenie bez oryginału, czyli O stylu prozy Maurice'a S. Andrewsa, Joe Alexa i Noëla Randona. „Teksty Drugie2017 nr 5.
A. Jakóbczyk: Bohater liminalny. O tożsamości na skrzyżowaniu kultur. „Tekstualia2017 nr 4 [dot. także: T. Konwicki: Kronika wypadków miłosnych; B. Wuttke: Homunculus z tryptyku].

Ojcowie epoki

A. Baumgardten: Opowiadania niepokojące. „Śląsk Literacki1955 nr 14/15.
L. Herdegen: Europa umiera powtórnie. „Życie Literackie1955 nr 16.
J. Trznadel: Zapowiedź. „Nowa Kultura1955 nr 24.

Czas przeszły

K. Koźniewski: Tak i nie. „Polityka1961 nr 21.
Z. Macużanka: Czas nie tylko przeszły. „Nowa Kultura1961 nr 16.

Godzina zero

M. Fik. „Nowe Książki1962 nr 12.
Z. Macużanka: Szczypiorski i Niemcy po raz wtóry. „Nowa Kultura1962 nr 13.
J. Stadnicki: Nie tyle polityczna co moralna. „Tygodnik Kulturalny1962 nr 13.
M. Wyka: Z literatury pacyfistycznej. „Życie Literackie1962 nr 31.
Z. Żabicki: Połowa moralitetu. „Twórczość1962 nr 6.

Lustra

J. Preger. „Nowa Kultura1963 nr 16.
M. Ruszczyc: Próba odpowiedzi. „Kierunki1963 nr 7.
A. Werner: Mały bluff. „Twórczość1963 nr 6.
I. Mityk: Autotematyczne „Lustra” A. Szczypiorskiego. W: Lustro (zwierciadło) w literaturze i kulturze. Siedlce 2006.

Ucieczka Abla

R. Marszałek. „Nowe Książki1962 nr 17.
B.W. Olszewska: Porachunki z historią. „Tygodnik Kulturalny1962 nr 30.
M. Ruszczyc: Kapitan Abel prosi o pomoc. „Kierunki1962 nr 38.
J. Katz. „Twórczość1963 nr 2.

Za murami Sodomy

J.Z. Brudnicki: Ekwilibrystyka na granicy tautologii. „Twórczość1964 nr 5.
J. Chociłowski: Na tropach „uczciwego” Niemca. „Tygodnik Kulturalny1964 nr 19.
M. Jarochowska: Też ludzie. „Życie Literackie1964 nr 48.
Z. Macużanka: Za murami współczesnej Sodomy. „Nowe Książki1964 nr 5.

Podróż do końca doliny

S. Kryska: Nędze życia rewolucjonisty. „Tygodnik Kulturalny1966 nr 50.
A. Lisiecka: Usuńmy ten głaz. „Polityka1966 nr 50.
W. Maciąg: Powieść o karierze. „Życie Literackie1966 nr 48.
K. Kuliczkowska: Czy... jeden sprawiedliwy. „Miesięcznik Literacki1967 nr 10.

Niedziela, godzina 21 10

M. Krasicki: Komendant. „Polityka1968 nr 48.
A. Krasiński: Od historii do współczesności. „Nowe Książki1968 nr 20.
M. Skwarnicki. „Tygodnik Powszechny1968 nr 34.

Lot 627

H. Skrobiszewska: Sensacja z programem. W tejże: Literatura i wychowanie. Warszawa 1973.
I. Mityk: Wielość odmian gatunkowych w powieści „Lot 627” Andrzeja Szczypiorskiego. „Studia Filologiczne Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego2010 t. 23.

Msza za miasto Arras

M. Bajerowicz: Rozum i sakrament. „Nurt1972 nr 6.
T. Kotarbiński: Dwa programy. „Literatura1972 nr 2.
A. Lisiecka. „Na Antenie”, Monachium 1972 nr 111, przedruk w tejże: Przewodnik po literaturze krajowej. Londyn 1975.
W. Maciąg: Inspiracje współczesne. „Życie Literackie1972 nr 5.
B. Mamoń. „Tygodnik Powszechny1972 nr 17.
A. Tatarkiewicz: Co jest prawda?Polityka1972 nr 14.
B. Zadura: Ratujmy nasze dusze. „Twórczość1972 nr 7.
T.J. Żółciński: Na styku historii ze współczesnością. „Więź1973 nr 3.
J. Żakowski: Msza za każdego z nas. „Tygodnik Polski1983 nr 12.
K. Majchrowski: Czego mamy żałować?Życie Literackie1987 nr 11 [dot. też: I ominęli Emaus].
P. Czapliński: Bóg i totalitaryzm. „Czas Kultury1990 nr 22/23.
E. von Erdmann-Pandžić: Eine Messe für die Stadt Arras“ von Andrzej Szczypiorski: Literaturkritische Beobachtungen. „Wiener Slavistisches Jahrbuch1992.
G. Maroszczuk: Msza za miasto Arras” Andrzeja Szczypiorskiego jako parabola literacka. W: Wokół 1968 roku. Katowice 1992.
T. Błażejewski: Paroksyzm szaleństwa. („Msza za miasto Arras” Andrzeja Szczypiorskiego). „Studia i Materiały Polonistyczne1997 t. 3, przedruk w tegoż: Historiozofia retoryczna. Łódź 2002.
A. Leska-Dorenda: Zbiorowy obłęd czy indywidualne szaleństwa? Film Agnieszki Arnold „Sąsiedzi” a powieść Andrzeja Szczypiorskiego „Msza za miasto Arras”. „Polonistyka2007 nr 3.
A. Ochojski: Wszyscy jesteśmy zarażeni. O epidemii zła na podstawie powieści Andrzeja Szczypiorskiego „Msza za miasto Arras ”= We are all infected. On the epidemic of evil in a certain French town. W: Trzy siostry lęku. Agresja, nienawiść i trauma = Three sisters of fear. Aggression, hatred and trauma. Katowice 2018.
K. Załęska: Nawet kamienie mają dzisiaj uszy i języki. Terror i religijna propaganda jako narzędzia władzy na przykładzie „Mszy za miasto Arras” Andrzeja Szczypiorskiego i „Ciemności kryją ziemię” Jerzego Andrzejewskiego. W: Literackie światy wyobraźni. Siedlce 2022.

Recenzje adaptacji filmowych

E. Mazgal: Msza na ekranie. „Gazeta Olsztyńska1995 nr 47.

Recenzje adaptacji teatralnych

Recenzje adaptacji teatralnych

w Warszawie

w Olsztynie

N. Adaszyńska: Miara rzeczy. „Teatr1994 nr 3.
B. Osterloff: Między dobrem a złem. „Twój Styl1994 nr 8.
J. Sieradzki: Okruch wiary?. „Polityka1994 nr 38.
J.R. Kowalczyk: Msza za spektakl. „Rzeczpospolita1995 nr 31.
J.R. Kowalczyk: XXIV Warszawskie Spotkania Teatralne. Msza za spektakl. „Rzeczpospolita1995 nr 31.

Na tropie Damiana

I. Mityk: Konwencja detektywistyczna w młodzieżowej powieści „Na tropie Damiana” Andrzeja Szczypiorskiego. „Studia Kieleckie. Seria Filologiczna2007 nr 6.

I ominęli Emaus

J. Lewandowski: Nie tylko obsesja śmierci. „Kierunki1974 nr 44.
T.J. Żółciński: Kim jest człowiek, czym jest śmierć. „Tygodnik Kulturalny1974 nr 46.
B. Kunda: Sensacja i filozofia. „Miesięcznik Literacki1975 nr 6.
W. Maciąg: Tajemne sprawy samobójcy. „Nowe Książki1975 nr 2.
H. Zaworska: Nadmiar. „Odra1975 nr 3, przedruk w tejże: Wczoraj i dzisiaj. Poznań 1992.
L. Dynarski: Andrzeja Szczypiorskiego „I ominęli Emaus. W tegoż: Notatki z lektur. [Warszawa * 1983].
K. Majchrowski: Czego mamy żałować?Życie Literackie1987 nr 11 [dot. też: Msza za miasto Arras].

Złowić cień

H. Zaworska: Jabłko zawsze zielone. „Gazeta Wyborcza1998 nr 271.

Trzej ludzie w bardzo długiej podróży

A. Bernat: Powieść o przemocy Historii. „Nowe Książki1981 nr 9.
A. Kantowicz: Męskość przedawkowana. „Kultura1981 nr 22.
A. Ogrodowczyk: Podróż po drzewo sykomory. „Miesięcznik Literacki1981 nr 10.
W. Pawłowski: Śmierć w nowych dekoracjach. „Literatura1981 nr 8.
H. Zaworska: Górnie i chmurnie. „Twórczość1981 nr 4.
T.J. Żółciński: Trzej anonimowi bohaterowie. „Tygodnik Kulturalny1981 nr 10.
A. Litwinowicz. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1982 nr 4 dodatek „Tydzień Polski”.

[Polskie doświadczenie. Spojrzenie od wewnątrz]

N. Clark: The surgery of truth. „Index on Censorship”, London 1982 nr 4.
J. Garliński: Polska ciężka próba. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, Londyn 1982 nr 14 dodatek „Tydzień Polski”.
K. Zdziechowski: Rewelacyjna książka. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1982 nr 87.
J. Woodall. „The Slavonic and East European Review”, Londyn 1983 nr 4.

Z notatnika stanu wojennego

M.E. Cybulska: O niezginaniu karku. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, Londyn 1984 nr 13 dodatek „Tydzień Polski”.
[L. Szaruga] K. Zawrat: Trzy strony medalu. „Walka*1984 nr 1 [dot. też: W. Kuczyński: Obóz; T. Mazowiecki: Internowanie].
A. Witek. „Gazeta Niedzielna”, Londyn 1984 nr 14.
M. Zieliński: Wypuszczony z klatki. „Kultura”, Paryż 1984 nr 6, przedruk w tegoż: Ucieczka przed Polską. Kraków 2006.
G. Maroszczuk: Z notatnika stanu...” Andrzeja Szczypiorskiego. W: Dziennik, pamiętnik, notatnik literacki. Katowice 1991 [dot. też: Z notatnika stanu rzeczy].

Początek

M.E. Cybulska: Rozrachunek. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1986 nr 48 dod. „Tydzień Polski”.
J. Łobodowski: Nowa powieść Andrzeja Szczypiorskiego. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1986 nr 30 dodatek „Tydzień Polski”.
E. Czerwiakowska: Na początek Szczypiorski. „Archipelag”, Berlin Zachodni 1986 nr 10/11.
W. Odojewski: O sprawach bolesnych – z umiarem. „Puls”, Londyn 1986/1987 nr 32.
J. Walc: Początek żałosny. „Nowy Dziennik”, Nowy Jork 1986 z 26 XI dodatek „Przegląd Polski”, przedruk w: „Kultura Niezależna”* 1987 nr 35.
T. Chrzanowski: Początek myślenia. „Tygodnik Powszechny1987 nr 50.
J.R. Krzyżanowski. „World Literature Today”, Norman, OK 1987 nr 1.
[J.J. Lipski] J.J.L.Almanach Humanistyczny1987 nr 7.
A. Urbański: Opowiedzieć spotkanie z innym. „Kultura Niezależna”* 1987 nr 35.
M. Zieliński: Wstęp do epopei. „Kultura”, Paryż 1987 nr 6.
A. Krzemiński: Kogo poruszą łzy. „Polityka1988 nr 20.
K. Pawłowicz: Polskie losy. „Nowy Dziennik, Nowy Jork 1988 nr z 4 VIII dodatek „Przegląd Polski”.
K. Pysiak: Recepta na bestseller. „Kultura i Życie1988 nr 22.
A. Więckowski. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1988 nr 36 dodatek „Tydzień Polski”.
M. Zieliński: Stare rachunki. „Przegląd Katolicki1988 nr 23.
J.S. Buras, A. Biernacki: O „Początku”, czyli „Pięknej pani Seidenman” za granicą. „Literatura na Świecie1989 nr 5/6.
B. Kazimierczyk: Ballada o wieku XX. „Kultura, Oświata, Nauka1989 nr 9/10.
M. Moczulski: Marionetki w świecie totalitaryzmu, czyli „Początek” Andrzeja Szczypiorskiego. „Nurt 1989 nr 10.
M. Wyka: Od początku do końca. „Zeszyty Literackie”, Paryż 1990 nr 29, przedruk w tejże: Szkice z epoki powinności. Kraków 1992.
J. Węgiełek: Błogosławione różnice, problematyczna jedność. „Nowe Książki1992 nr 1.
J. Kaniewski: Mroczne korzenie współczesności, czyli „Początek” Andrzeja Szczypiorskiego. „Polonistyka 1993 nr 4.
A. Marzec: Książka nie tylko o przedziwnym splocie losów polsko-żydowskich. W tejże: Od Schulza do Myśliwskiego. Łódź 1994.
L. Żbikowska: Początek, ale czego? Próba interpretacji powieści Andrzeja Szczypiorskiego „Początek”. W: Wśród starych i nowych lektur szkolnych. Rzeszów 1994.
E. Jażdżewska-Goldsteinowa: Początek” Andrzeja Szczypiorskiego. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1995, 126 s. Biblioteka Analiz Literackich, 81.
J. Ornatowicz: Andrzej Szczypiorski. „Początek”. Inowrocław: Glosa 1995, 28 s.
I. Kosakowska: Andrzej Szczypiorski. Początek. Streszczenie, omówienie, cytaty. Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza-B 1997, 43 s.
Początek Andrzeja Szczypiorskiego. Opracowała D. Polańczyk. Lublin: Biblioteka Wysyłkowa 2000, 46, [2] s. Biblioteczka Opracowań , z. 53. Wyd. nast. Lublin: 2002, 2003, 2004, 2005; tamże Wydawnictwo Biblios 2006.
M. Piękoś: Recepcja powieści Andrzeja Szczypiorskiego „Die schöne Frau Seidenman ”w Niemczech. „Orbis Linguarum2006.
M. Wyka: Od początku do końca... W tejże: Niecierpliwość krytyki. Kraków 2006.
A. Firmiak-Chwiłkowska: Polnische Kulturbilder nach Klaus Staemmler. „Początek” von Andrzej Szczypiorski als Übersetzungsvorlage. W: Translation: Theorie, Praxis, Didaktik. Dresden-Wrocław 2010.
A. Firmiak-Chwiłkowska: Verlust, Bildung, Suche nach der Identität. Übersetzte Teilidentitäten in „Początek” von Andrzej Szczypiorski. W: Identitätskonstruktionen in fiktionalen und nicht-fiktionalen Texten: Übersetzung und Rezeption. Frankfurt am Main 2010.
A. Hoellwerth: Andrzej Szczypiorski's „The Beginning ”and Hanna Krall's „Shielding the Flame” between theodicy and culturodicy. „Zeitschrift für Slavische Philologie”, Heidelberg 2011.
A. Momot-Wasiak: Das Bild der Polen, Deutschen und Juden in dem werk von Andrzej Szczypiorski „Die schöne Frau Seidenman. W: Deutsch-polnische Beziehungen in Kultur und Literatur. Warszawa 2017.
J. Gesche: Początek” Andrzeja Szczypiorskiego w krytyce niemieckojęzycznej i szwedzkiej. W: Polsko-szwedzkie spotkania po roku 1918 . Literatura – język – kultura. Uppsala 2022.

Amerykańska whisky

[M. Kunowska-Porębna] Ł. Szaleyski: Portret mężczyzny we wnętrzu. „Solidarność Nauczycielska*1988 nr 70.

Z notatnika stanu rzeczy

[J. Szczęsny] (A.C.): Notatnik wolnego człowieka. „Most* 1987 nr 16/17.
[B. Rogatko] Quidam: Koniec świata bohaterów. „Miesięcznik Małopolski”* 1988 nr 19.
G. Maroszczuk: Z notatnika stanu...” Andrzeja Szczypiorskiego. W: Dziennik, pamiętnik, notatnik literacki. Katowice 1991 [dot. też: Z notatnika stanu wojennego].

Noc, dzień i noc

A. Fulińska: Perspektywa rozbitego zwierciadła. „Dekada Literacka1992 nr 37.
Według Szczypiorskiego. Dyskusja z udziałem W. Boleckiego, J. Trznadla i A. Wernera oraz red. R. Gorczyńskiej. „Nowe Książki1992 nr (zapis audycji Radia Wolna Europa).
M. Orski: Dzieje pewnej prowokacji. „Odra1993 nr 1.
H. Zaworska: Kto stworzył diabła? W tejże: Lustra Polaków. Łódź 1994.

Chocholi taniec

T.J. Żółciński: Pisarz wśród chochołów. „Przegląd Tygodniowy1993 nr 36.

Autoportret z kobietą

B. Kaniewska: Casanovy portret własny. „Polityka1994 nr 13.
H. Zaworska: Autoportret bez kobiety. „Gazeta Wyborcza1994 nr 5 dodatek „Gazeta o Książkach”.
S. Nowicki: Autoportret, czyli libido wieku trzeciego. „Fronda1995 nr 4/5.

Grzechy, cnoty, pragnienia

P. Czapliński, P. Śliwiński: Republika, publika i publicystyka. W tychże: Kontrapunkt. Poznań 1999 [dot.: A.Szczypiorski: Grzechy, cnoty, pragnienia; T. Bogucka: Polak po komunizmie].

Trzy krótkie opowiadania

H. Zaworska: Fantastyka pamięci. „Gazeta Wyborcza1998 nr 299.

Gra z ogniem

M. Cieślik: Paradoksy pamięci. „Gazeta Wyborcza1999 nr 275.
P. Czapliński: Zło niebanalne. „Polityka1999 nr 50.
M. Wyka: Powieść Szczypiorskiego w dwu wersjach. „Nowe Książki2000 nr 5.
A. Żerańska: Pogorzelcy. „Nowy Dziennik, Nowy Jork 2000 nr z 7 VII dodatek „Przegląd Polski”.
K. Masłoń: Pragnął być. „Rzeczpospolita2001 nr 115.
P. Czapliński: Pisarz w krainie wiecznych przeciągów. „Gazeta Wyborcza2002 nr 29.
G. Maroszczuk: Pamięć garbata, pamięć kaleka...” O „Grze z ogniem” Andrzeja Szczypiorskiego. W: Proza polska XX wieku. Katowice 2005.