SZCZEPAŃSKI Jan Alfred

Urodzony 9 listopada 1902 w Krakowie; syn Ludwika Szczepańskiego, poety, prozaika i dziennikarza, i Lucyny z Lubiszowskich. Po zdaniu w 1921 matury w V Gimnazjum w Krakowie studiował do 1926 polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ; studiów nie ukończył). Należał do koła artystyczno-literackiego UJ Helion; w 1924 był krótko jego prezesem. Debiutował w 1923 wierszem pt. Księżyc na trapezie, opublikowanym w dodatku koła do warszawskiego miesięcznika „Twórczość Młodej Polski” (nr 2/3). W latach następnych przygotowywał tomik wierszy Żabi koń (niepublikowany). W 1925 opublikował wiersze w almanachu poetyckim Kongres, zawierającym też utwory Jana Brzękowskiego, Adriana Czermińskiego i Mieczysława Jastruna. Był z zamiłowania taternikiem, od 1925 należał do Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i Klubu Wysokogórskiego. Uczestniczył w kilku wyprawach alpinistycznych, m.in. w Alpy (1931, 1932), w góry Atlas (1934) i w Kordyliery (1937; wspólnie z Justynem Tymonem Wojsznisem dokonał pierwszego wejścia na szczyt Ojos del Salado); ogłaszał reportaże i wspomnienia z tych wypraw. Był redaktorem czasopisma „Taternik” (1931-36; tu też w 1934-36 artykuły podpisane: jaszcz), a w 1935-39 członkiem komitetów redakcyjnych miesięcznika „Wierchy” i czasopisma „Turysta w Polsce”. Od 1934 w publikacjach prasowych używał stale pseudonimu Jaszcz i jego odmian. Odbył wiele podróży, m.in. do Austrii (1931, 1932), Francji (1931, 1932, 1934), Hiszpanii (1934), Ameryki Południowej (1931, 1932, 1936, 1937), Maroka (1934). Ożenił się z Marią Perlberg. Pracował nad książką o Słowacji pt. U południowych sąsiadów (maszynopis spłonął w 1939). W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Krakowie i pracował jako urzędnik w Towarzystwie Tatrzańskim. Po zakończeniu II wojny światowej był w 1945-48 zastępcą redaktora naczelnego wydawanego w Krakowie „Dziennika Polskiego”; w piśmie tym debiutował w 1945 jako krytyk teatralny recenzją z wystawienia sztuki Konstantina Simonowa pt. Rosjanie (nr 200). W tymże roku był krótko sekretarzem redakcji miesięcznika „Twórczość”. Od 1945 był członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). W 1946-47 współpracował z „Odrodzeniem”; publikował tu artykuły i recenzje oraz prowadził stały dział pt. Przegląd prasy. W 1946-48 należał do komitetu redakcyjnego „Listów z Teatru”, a od 1946 do komitetu redakcyjnego „Wierchów”; w piśmie tym w 1953-83 publikował utwory prozą, liczne artykuły i recenzje (m.in. podpisane: J.A.Szcz., (j.a.szcz.), (jaszcz)). W 1948 otrzymał ex equo z Jerzym Turowiczem nagrodę dziennikarską miasta Krakowa. W tymże roku przeniósł się do Warszawy i objął stanowisko kierownika działu kulturalnego „Głosu Ludu”, a następnie „Trybuny Ludu”; funkcję tę pełnił do przejścia na emeryturę w 1971. W dzienniku tym publikował stale recenzje z wystawień teatrów warszawskich i innych miast oraz recenzje filmowe (podpisane: (jaszcz.), Jaszcz, (j), J.A.Szcz., J.A.S.). W 1949-51 był redaktorem miesięcznika „Teatr”; w latach następnych publikował w tym piśmie artykuły i recenzje (1952-59, 1968-69, 1973). W 1953 przebywał w Moskwie jako sprawozdawca teatralny. Kontynuował współpracę z „Trybuną Ludu”; m.in. ogłosił tu w 1957 cykl reportaży pt. Z wędrówek po Słowacji, w 1963 cykl pt. Na półce z książkami, w 1965-75 cykl pt. Film (podpisany: Jaszcz), w 1975 także cykl pt. Film (podpisany: JASZCZ), a w 1976 cykl pt. Spotkania z filmem. Artykuły i recenzje publikował też w tygodniku „Film” (1963-70) oraz w miesięczniku „Dialog” (1962-70; tu w 1962-68 cykl pt. Uwagi o teatrze i filmie). W 1964 otrzymał nagrodę Klubu Krytyki Teatralnej. Od 1972 regularnie współpracował z tygodnikiem „Perspektywy”, w którym w 1973-86 zamieszczał stały felieton teatralny pt. Z mojej loży (podpisany: Jaszcz). W 1956-74 odbywał co roku podróże samochodem, kolejno do krajów skandynawskich, Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Hiszpanii, Włoch, Jugosławii, Grecji, Turcji i Egiptu; z podróży tych ogłaszał liczne reportaże w „Trybunie Ludu” i „Wierchach”. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1950), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1959) i I klasy (1971) oraz odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1973). Zmarł 20 marca 1991 w Warszawie; pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.