BIO
Urodzony 4 marca 1920 we wsi Damięty (powiat Ostrołęka) w rodzinie chłopskiej; syn Karola Syski i Katarzyny z Zająców. Uczęszczał do szkoły powszechnej, początkowo w Damiętach, później w Borowem. W tym okresie podejmował pierwsze próby poetyckie; w piątej klasie otrzymał nagrodę w konkursie literackim inspektoratu szkolnego w Ostrołęce. W 1934 ze względu na trudności materialne rodziny przerwał naukę i zaczął terminować u szewca w Gierwatach, a później w Goworowie i Warszawie. W 1937 został aktywnym członkiem Związku Młodzieży Ludowej (ZML). Dzięki stypendium ZML, rozpoczął w 1938 naukę w jednorocznej szkole rolniczej w Krzyżewie. Rozwijał twórczość literacką oraz publicystyczną, przesyłał korespondencje do czasopism „Przysposobienie Rolnicze” i „Młoda Wieś” (1937-39). Po uzyskaniu w 1939 stypendium Państwowego Banku Rolnego został uczniem Państwowego Gimnazjum Ogrodniczego w Ursynowie pod Warszawą. W czasie okupacji niemieckiej początkowo pracował w Radzyminie jako praktykant w zakładzie ogrodniczym Zwiastunka. W 1942 przeniósł się do Ursynowa, gdzie kontynuował naukę w szkole ogrodniczej. W 1943-44 pracował w Warszawie jako laborant w stacji ochrony roślin. Jednocześnie od 1940 brał udział w działalności konspiracyjnej jako członek organizacji Chłopski Bój, później Miecz i Pług; używał wówczas pseudonimu Porębski. Po upadku powstania warszawskiego przez kilka miesięcy przebywał w Tarczynie i pracował w gospodarstwie doświadczalnym. W lutym 1945 udał się do Lublina, gdzie początkowo objął stanowisko sekretarza Wojewódzkiego Zarządu Stronnictwa Ludowego, następnie był sekretarzem Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. Pełnił też funkcję naczelnika Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy i Widowisk oraz był członkiem Wojewódzkiej Rady Narodowej. Jednocześnie studiował polonistykę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Zajmował się też dziennikarstwem; redagował pismo „Chłopski Zew”, w którym debiutował w 1945 jako poeta wierszem pt. Rosną nasze sztandary ludowe (nr 1). Jesienią 1947 przeniósł się do Warszawy, gdzie najpierw pracował w bibliotece Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego (ZSL), później został zastępcą redaktora naczelnego tygodnika społeczno-kulturalnego „Wici”, a w 1948-49 redagował „Zielony Sztandar”. Jednocześnie kontynuował studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W 1951 został redaktorem działu społeczno-politycznego w Ludowej Spółdzielni Wydawniczej. Rozwijał twórczość literacką i publicystyczną, drukując utwory prozą oraz artykuły i recenzje literackie m.in. w czasopismach „Wici” (1945-48), „Wieś” (1946-53), „Zielony Sztandar” (1946-70, z przerwami) oraz „Nowa Wieś” (1950-57). W 1956 objął funkcję przewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu województwa warszawskiego, został członkiem Wojewódzkiego i Naczelnego Komitetu ZSL, a w 1957 radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN) w Warszawie oraz członkiem Rady Nadzorczej Ludowej Spółdzielni Wydawniczej (LSW). W 1959 otrzymał Nagrodę Ziemi Mazowieckiej w dziedzinie literatury. W 1960 wszedł w skład zespołu redakcyjnego „Orki”. W 1962 przeniósł się do Olsztyna. Powstałe w tym czasie fragmenty prozy oraz artykuły literackie i publicystyczne ogłaszał m.in. na łamach pism „Słowo na Warmii i Mazurach” (1966-78, z przerwami), „Tygodnik Kulturalny” (1966-83, z przerwami) oraz „Warmia i Mazury” (1967-85, z przerwami). W 1969 otrzymał nagrodę WRN w Olsztynie za wybitne osiągnięcia w upowszechnianiu kultury w województwie olsztyńskim, w 1975 nagrodę redakcji „Warmii i Mazur” za wybitne osiągnięcia w twórczości artystycznej i kulturalnej, a w 1978 nagrodę Polskiego Towarzystwa Historycznego za popularyzację wiedzy o przeszłości. Kontynuował twórczość literacką, publikując m.in. w „Chłopskiej Drodze” (1977-80, 1982) i „Gazecie Olsztyńskiej” (1981, 1983, 1985). W 1983 otrzymał Medal im. T. Boya-Żeleńskiego, przyznawany przez Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej, w 1984 nagrodę im. Z. Glogera II stopnia (przyznawaną przez redakcję „Kontaktów” i Urząd Wojewódzki w Łomży) za prace naukowe i publicystyczne poświęcone kulturze staropolskiej oraz za zasługi w obronie dóbr tej kultury, a w 1985 nagrodę im. T. Nocznickiego przyznawaną przez Naczelny Komitet ZSL i LSW. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim (1970) i Krzyżem Komandorskim (1984) Orderu Odrodzenia Polski, złotą odznaką „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1973), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1973). Zmarł 19 lutego 2000 w Olsztynie.
Twórczość
1. Chata mazurska. [Utwór dramatyczny w 4 scenach; współautor:] A. Kamieńska. Lublin: Zarząd Wojewódzki Związku Walki Młodych 1946, 23 s.
2. Od „Kmiotka” do „Zarania”. Z historii prasy ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe 1949, 270 s.
Zawartość
3. Przez walkę do zwycięstwa. Szkice publicystyczne z przeszłości ruchu ludowego. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe 1949, 153 s.
Zawartość
4. Tomasz Nocznicki, radykalny działacz chłopski. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Czytelnik 1949, 55 s.
5. Czerwony kasztelanic. Opowieść o Edwardzie Dembowskim. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1951, 213 s.
6. Nad błękitną moją Narwią. [Monografia z zakresu historii i etnografii Kurpiów]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1952, 245 s.
7. Syn Mazowsza. Opowieść o Romanie Zmorskim. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1952, 201 s.
8. Kurpik siedzi w lesie. [Szkic historyczny]. Warszawa: Czytelnik 1954, 180 s.
9. Mgły nad Wigrami. [Historyczny i etnograficzny opis Suwalszczyzny]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1954, 75 s.
10. Od Pułtuska do Myszyńca. [Szkic historyczno-publicystyczny]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1954, 36 s.
11. Wojciech Bogumił Jastrzębowski. Opowieść. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1954, 120 s.
12. Dwie mile od Różana. Gawędy i opowieści. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955, 132 s.
Zawartość
13. Obleciałem Kurpie – Gocie. [Szkic]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955, 121 s.
14. Przychodzień z góry ducha. O księdzu Antonim Szechu. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955, 143 s.
15. A w Zielonej, w Myszynieckiej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1956, 210 s.
16. Tajemnica białego habitu. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1956, 93 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1959, wyd. 3 1962.
17. Nad Wisłą, nad Bugiem. [Szkice z dziejów kultury]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1959, 262 s.
Zawartość
18. Twarde życie Tomasza Nocznickiego. [Biografia]. Warszawa: Książka i Wiedza 1959, 402 s.
19. Na tropach Judyma. Rzecz o doktorze Franciszku Rajkowskim. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1960, 154 s.
20. Zygmunt Gloger. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963, 137 s.
21. Mazurskie spotkania. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965, 210 s.
Zawartość
22. Sosny mazurskiej cień. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 210 s.
23. Okruchy zdarzeń. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1968, 194 s.
Zawartość
24. Adam Chętnik. Działacz, pisarz, badacz Kurpiowszczyzny. [Szkic biograficzny]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 138 s.
25. Mówią cmentarze. Olsztyn: PiWRN [Powiatowa i Wojewódzka Rada Narodowa] Wydział Kultury, Wojewódzki Konserwator Zabytków 1969, 55 s.
26. Ułomek rodzinnego chleba. [Wspomnienia i szkice]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1970, 213 s.
Zawartość
27. Mazurski generał. [Szkice historyczno-biograficzne]. Olsztyn: Pojezierze 1971, 139 s.
Zawartość
28. O czarne wody Narwi. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 152 s.
29. Skrzypią wrota. [Wspomnienia]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974, 234 s.
30. Scalone pogranicze. [Szkic historyczny dot. Warmii i Mazur]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1975, 215 s.
31. Rozmaitości znad Łyny. [Szkice historyczne dot. Warmii i Mazur]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1978, 137 s.
Zawartość
32. W dolinie Orza. Olsztyn, Białystok: Pojezierze 1982, 169 s.
33. Rzecz o Kolbergu. [Szkic biograficzny]. Ostrołęka: MOBN [Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych] 1984, 56 s. Towarzystwo Przyjaciół Ostrołęki, Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych im. S. Herbsta, Stacja Naukowa w Ostrołęce.
34. Na polskich rozłogach. [Szkice literackie i historyczno-etnograficzne]. Olsztyn: Pojezierze 1986, 322 s.
Zawartość
35. Zwierciadło pragnień naszych... [Szkic literacki o ziemi kurpiowskiej]. Ostrołęka: Towarzystwo Przyjaciół Muzeum w Ostrołęce. Muzeum Okręgowe 1986, 43 s.
36. Przez Puszczę Zieloną. Kurpiowszczyzna północna w piśmiennictwie. [Szkic historyczno-literacki]. Ostrołęka: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. A. Chętnika 1993, 69 s.
37. Kęs rodzinnego zaścianka. [Wspomnienia]. Ostrołęka: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. A. Chętnika 1994, 157 s.
38. ...przez wnętrzności Miłosierdzia Bożego. Olsztyn: [Towarzystwo Kultury Świeckiej] 1997, 39 s.
Zawartość
39. Muzyka ojczystych drzew. Olsztyn: Polskie Towarzystwo Czytelnicze 2000, 143 s.
Zawartość
Prace edytorskie i redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1953.
