SYGA Teofil Bernard

Urodzony 18 listopada 1903 w Warszawie w rodzinie robotniczej; syn Bolesława Sygi i Heleny z Gajewskich. Uczęszczał do Gimnazjum im. M. Reja w Warszawie. Pierwsze utwory drukował jako uczeń w tygodniku „Sowizdrzał” około 1917. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920. Maturę uzyskał na przyspieszonych kursach organizowanych przez Dowództwo Okręgu Korpusu nr 1 w Warszawie. W 1925-29 studiował filologię polską i filozofię w Wolnej Wszechnicy Polskiej. Jednocześnie kształcił się w Studium Teatralnym Mieczysława Limanowskiego i uczęszczał do Wyższej Szkoły Dziennikarskiej, którą ukończył w 1929. W 1927 zaczął drukować recenzje teatralne na łamach „Gazety Warszawskiej Porannej” (później „Gazety Warszawskiej”), z którą współpracował do 1935. W 1931-38 odbył wiele podróży po Europie, m.in. do Łotwy, Estonii, Austrii, Włoch, Jugosławii i na Węgry. W 1935-39 redagował tygodnik „Kino”. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie i uczestniczył w działalności konspiracyjnej. Współpracował z Delegaturą Rządu oraz Kierownictwem Walki Cywilnej. Redagował dwutygodnik „Rzeczpospolita Polska” (1941-45), pismo informacyjne dla prasy podziemnej „Serwis” (1942-44) oraz dziennik „Dzień Warszawy” (1943-44). Współredagował dywersyjne czasopismo „Kennst du die Wahrheit?”. Był członkiem Armii Krajowej i dla jej potrzeb organizował nasłuchy radiowe, za tę działalność został w 1944 odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy. Brał udział w akcji pomocy Żydom. Walczył w powstaniu warszawskim, został ranny. Po upadku powstania przebywał w Milanówku. Po zakończeniu wojny powrócił do Warszawy i pracował społecznie w polskiej organizacji Young Men's Christian Association jako organizator bibliotek na terenie całego kraju. Był od 1945 członkiem redakcji „Gazety Ludowej”; w 1946-47 kierował jej działem literackim. W 1950 został aresztowany w związku ze swą działalnością w okresie wojny, a następnie skazany na osiem lat więzienia. Przebywał w zakładzie karnym w Rawiczu, gdzie po pewnym czasie uzyskał możność pisania wewnętrznych recenzji wydawniczych. W 1954 uzyskał bezterminowy urlop zdrowotny z więzienia. Podjął pracę w redakcji tygodnika „Stolica”; zamieszczał tu liczne recenzje literackie i teatralne (też pod pseudonimem Jan Styczeń), a w 1964-82 drukował cykl pt. Gawędy o książkach. Stałą współpracę nawiązał także z tygodnikiem „Świat” (1955-62; tu anonimowa rubryka pt.Antykwariat Świata). Zajmował się badaniem życia i twórczości Adama Mickiewicza. W 1957 został członkiem Związku Literatów Polskich; pełnił funkcję przewodniczącego Sądu Koleżeńskiego oraz przewodniczącego Komisji Bibliotecznej w Oddziale Warszawskim Związku. W tymże roku należał do założycieli Towarzystwa Miłośników Książki, którego był następnie wiceprezesem. W 1960 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1961 otrzymał nagrodę Stowarzyszenia Autorów „ZAIKS” za twórczość eseistyczną. Współpracował z Polskim Radiem jako współautor (ze Stanisławem Szenicem) cyklów popularnonaukowych audycji pt. Dyliżans historyczny (1962) oraz Antykwariat z kurantem (1964). W 1972-77 współpracował stale z czasopismem „Za i Przeciw” (tu m.in. w 1975-77 cykl felietonów pt. Rozmowy Pana Pawła z Gawłem). Brał udział w działalności Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. Odznaczony m.in. Srebrną Odznaką Honorową miasta Warszawy (1962). Zmarł 12 lipca 1983 w Warszawie.