BIO
Urodzona 1 czerwca 1897 w Warszawie; córka Wincentego Wyczółkowskiego, inżyniera, pracownika kolei warszawsko-wiedeńskiej, i Wandy z Lasotów. Ukończyła pensję Marty Łojko, a następnie studiowała na Wydziale Humanistycznym Wszechnicy Warszawskiej. Od 1912 brała udział w tajnym nauczaniu. W 1915-19 pracowała jako bibliotekarka. W 1919 wyszła za mąż za Józefa Cybulskiego (zginął w 1920 na wojnie polsko-bolszewickiej). W 1925 poślubiła Romana Surynę, pilota, inżyniera lotniczego. Debiutowała w 1927 nowelą pt. Potez XV, opublikowaną w „Kurierze Warszawskim” (nr 263; podpisana J. Putiatycz-Surynowa). W 1927-29 przebywała w Paryżu, gdzie jako wolny słuchacz kontynuowała studia na Sorbonie, a także zajmowała się pracą literacką. Prozę, felietony i recenzje ogłaszała (podpisując od 1932 nazwiskiem Surynowa-Wyczółkowska) m.in. w „Bluszczu” (1928-34; tu m.in. w 1932 cykl pt. Siedem Francuzek), „Kobiecie w Świecie i w Domu” (1931-37; tu m.in. cykl felietonów pt. Typy kobiece w 1932-33), „Kurierze Warszawskim” (1928, 1930-39; tu m.in. cykle: Z galerii warszawianek w 1933-34, Wielkopolanki w 1934, Wilnianki w 1936-37, Paryżanki w 1937-38, Pomorzanki w 1938-39), „Naokoło świata” (1932-35), „Praktycznej Pani, Dobrej Obywatelce” (1935-37; tu w 1937 cykl Felietonów zakopiańskich). Od 1930 była członkiem Związku Literatów i Dziennikarzy. W czasie okupacji niemieckiej przebywała nadal w Warszawie. Zarobkowała prowadząc stragan-jadłodajnię w Hali Mirowskiej. Brała udział w pracy konspiracyjnej jako członek Armii Krajowej. Po zakończeniu wojny wyemigrowała początkowo do Anglii, a w 1948 do Argentyny. W 1956 podjęła na nowo twórczość literacką; współpracowała z prasą emigracyjną, ogłaszając prozę (także powieści w odcinkach), cykle felietonów i recenzje m.in. w londyńskich „Wiadomościach” (do 1978; tu m.in. cykle: Warszawa państwa Wyczółkowskich w 1956-59, Nowele indyjskie w 1962-63), „Dzienniku Polskim i Dzienniku Żołnierza”, a przede wszystkim w jego dodatku „Tydzień Polski” (1967-76; tu m.in. cykle: Ci z czerwonej otomany w 1967-69, Buenos-Aires – miasto urocze w 1973-74), w „Orle Białym” (1968-72, z przerwami) i „Głosie Kobiet” (1970-84, z przerwami; tu m.in. cykle Pepa w 1971-73 oraz Z sylwetek kobiecych w 1974) oraz w argentyńskim „Kurierze Polskim” (1968-72; tu cykle drukowane też w prasie londyńskiej). Przez cztery lata nadsyłała teksty do Radia Wolna Europa. Otrzymała dwukrotnie nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, w 1969 (im. H. Naglerowej) i w 1976. Pod koniec życia nie mogła kontynuować pracy literackiej z powodu utraty wzroku. Odznaczona przez rząd emigracyjny w Londynie Złotym Krzyżem Zasługi (1985). Zmarła 2 sierpnia 1985 w San Juan.
Twórczość
1. Warszawianki. [Opowiadania]. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Bluszcz” [1934], 277 s.
Zawartość
2. Ambicje Weroniki. Powieść. T. 1. Warszawa: S. Cukrowski [1935], 256 s.
3. Byle wyżej. Powieść. „Kurier Warszawski” 1935 nr 158-221.
4. Jego kobiety. Powieść. Pierwodruk pt. On i jego kobiety. „Praktyczna Pani, Dobra Obywatelka” 1935 nr 40-52; 1936 nr 1-24. Wyd. osobne Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha [1937], 229 s.
5. Kobieta i – basta! Powieść. „Świat” 1935 nr 46-52; 1936 nr 1-33. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1937 [antydatowane 1936], 285 s.
6. Plotki i prawda o pani Wicie. [Powieść]. „Kobieta w Świecie i w Domu” 1934 nr 10-14, 17; 1935 nr 1-8.
7. Egoizm we dwoje. [Powieść]. „Praktyczna Pani, Dobra Obywatelka” 1936 nr 40-52; 1937 nr 1-20. Wyd. osobne Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha [1937], 232 s.
8. Płaszcz na dwóch ramionach. [Powieść]. „Kurier Poranny” 1937 nr 16-75. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1937, 269 s.
9. Świat zamknięty na klucz. [Powieść]. „Dziennik Ludowy” 1938 nr 215-266. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1939 [antydatowane 1938], 254 s.
10. Panna Florcia. [Powieść]. Warszawa: Rój [1939], 226 s.
11. Trzeba umieć żyć, Madame. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1939.
12. Teresa, dziecko nieudane. Powieść. Londyn: B. Świderski 1961, 311 s.
13. W cieniu koronkowej parasolki. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas” 1962, 183 s.
14. Gringa. Powieść współczesna. Pierwodruk pt. Teresa na emigracji. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1966 nr 247-309; 1967 nr 1-32. Wyd. osobne zmienione z przedmową W. Grubińskiego Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1968, 237 s.
15. Ze wspomnień straganiarki. Pierwodruk początkowo pt. Z pamiętnika straganiarki. „Tydzień Polski”, Londyn 1969 nr 33, 34, 51; 1970 nr 4, 13, 17, 27, 31, 48; 1971 nr 1, 3, 5-7. Wyd. osobne Londyn: Gryf Publications 1972, 89 s.
16. Jesień Gringi. [Powieść]. Pierwodruk pt. Strip-tease. „Tydzień Polski”, Londyn 1971 nr 22-25, 34, 35, 37, 38; 1972 nr 1-3, 5, 7, 12-14, 18, 20, 22, 26, 29, 33-34, 36, 38, 40, 44-45. Wyd. osobne Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1976, 196 s.
17. Koleżanka z ulicy Dobrej. Powieść. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1972, 189 s.
18. „Wyczół”. [Powieść biograficzna o L. Wyczółkowskim]. „Wiadomości”, Londyn 1976 nr 16/17, 30, 36, 45; 1977 nr 9, 17, 30, 36/37, 42; 1978 nr 3, 13/14, 25, 39/40.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1964, 1966, 1979.
