BIO
Urodzony 14 marca 1939 w Nowodworach pod Warszawą (obecnie w obrębie Warszawy); syn Karola Surdykowskiego, robotnika, i Anastazji z Szarlińskich. Od 1945 mieszkał z rodziną w Gdańsku, gdzie w 1952-56 uczył się w I Liceum Ogólnokształcącym. Następnie studiował na Wydziale Łączności Politechniki Gdańskiej; w 1962 uzyskał dyplom inżyniera elektronika. Przez krótki okres pływał jako praktykant pokładowy na statkach Polskiej Żeglugi Morskiej i zdobył zawód elektryka okrętowego. Następnie w 1963-67 pracował jako asystent na Politechnice Gdańskiej. Od 1963 publikował artykuły w prasie. W tymże roku otrzymał II nagrodę w konkursie miesięcznika „Astronautyka” na opowiadanie fantastycznonaukowe za utwór pt. Ballada o kosmonaucie. Debiutował w 1966 powieścią pt. Powracający z morza; w tymże roku opublikował kilka opowiadań w kwartalniku „Astronautyka,” w „Tygodniku Morskim” oraz w „Faktach i Myślach”. W 1967-68 pracował w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni na Wydziale Rurowni, początkowo jako robotnik, potem projektant. Od 1967 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (do 1982). W 1969 otrzymał I nagrodę w międzynarodowym konkursie literackim w Moskwie za opowiadanie fantastycznonaukowe pt. Wznoszenie (druk „Głos Wybrzeża” 1969 nr 81). W 1968-69 pracował jako publicysta w redakcji tygodnika „Głos Stoczniowca”, a od 1969 w nowo powstałym tygodniku „Perspektywy” (jako przedstawiciel w Gdańsku), w którym w 1971-72 kierował działem nauki. W 1971 przeniósł się do Warszawy. Podjął współpracę z „Życiem Gospodarczym”, na którego łamach publikował liczne artykuły (do 1981). W 1973 rozpoczął współpracę jako publicysta z „Życiem Literackim”; w 1974 przeniósł się do Krakowa i został członkiem redakcji tego tygodnika (do 1981; tu w 1980-81 cykl pt. Dookoła świata). W 1976 otrzymał nagrodę im. J. Conrada za twórczość literacką i dziennikarską o tematyce morskiej. Od tegoż roku był członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983), od 1977 członkiem Stowarzyszenia Twórców i Działaczy Kultury „Kuźnica” (do rozwiązania w 1982), a od 1978 Stowarzyszenia Marynistów Polskich (1978-86 prezes Oddziału Krakowskiego, w 1980-88 członek Zarządu Głównego). W 1978/79 był wykładowcą Studium Dziennikarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ). W 1979-80 odbył podróż dookoła świata (opisaną w tomie Zapiski trampa). W 1980 został wybrany na wiceprezesa Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (SDP); funkcję tę pełnił także po oficjalnym rozwiązaniu SDP w 1982. W 1980-81 był doradcą władz Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” regionu małopolskiego i członkiem redakcji biuletynu związkowego „Wiadomości Krakowskie”, w którym zamieszczał także artykuły. Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 niezweryfikowany jako dziennikarz został objęty zakazem pracy w państwowych mediach. W tym czasie publikował artykuły w „Tygodniku Powszechnym” (1982-89) oraz w prasie ukazującej się poza cenzurą, m.in. w „Miesięczniku Małopolskim” (1983-89; tu pod pseudonimami: Krzysztof Jeżewski, Konrad Jaki, Jan Jaki, Mały Polak), „Arce” (1985, 1986), „Bez dekretu” (1984-88; tu pod pseudonimami: Jan Kappa, Krzysztof Jerzewski), „Krytyce” (1987; od 1988 również członek zespołu redakcyjnego) i w krakowskich pismach „Hutnik” i „Tymczasem” oraz warszawskich „Vacat” i „Most”. Współpracował także z prasą emigracyjną, m.in. z wydawanym w Londynie kwartalnikiem „Puls” (1984-86; pod pseudonimem: Przechodzień). W 1985 przebywał w Stanach Zjednoczonych i współpracował z „Nowym Dziennikiem” (Nowy Jork). W 1985 otrzymał nagrodę Fundacji POLCUL (Australia), a w 1986 im. B. Prusa za lata 1982-85 przyznaną przez zarząd rozwiązanego Oddziału Warszawskiego dawnego SDP. W 1986-87 zamieścił w paryskim miesięczniku „Kontakt” cykl pt. Szkice do portretów polskich. W 1988, przebywając ponownie w Stanach Zjednoczonych, pracował w redakcji „Przeglądu Polskiego”, dodatku literackiego nowojorskiego „Nowego Dziennika” (tu artykuły podpisane: Przechodzień). W 1989 został członkiem Polskiego PEN Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Po transformacji ustrojowej zaczął ogłaszać utwory m.in. w miesięczniku „Literatura” (w 1989-90 cykl felietonów pt. Notatki amerykańskie) oraz w „Tygodniku Solidarność” (w 1990 cykl pt. Moje niesłuszne poglądy), współpracował też z dziennikiem „Rzeczpospolita” (1990). W 1989/90 był ponownie wykładowcą na Studium Dziennikarskim UJ. W 1990-96 pełnił funkcję konsula generalnego Rzeczpospolitej Polskiej (RP) w Nowym Jorku. W 1997 był wykładowcą w Międzynarodowej Szkole Dziennikarskiej UJ. W 1997-99 wchodził w skład redakcji tygodnika „Wprost”. W 1999-2003 był ambasadorem RP w Królestwie Tajlandii, Republice Filipin i Unii Myanmar. Po powrocie do Polski zamieszkał w miejscowości Czasław niedaleko Krakowa. Kontynuował współpracę z dziennikiem „Rzeczpospolita” oraz zamieszczał artykuły m.in. na łamach „Gazety Wyborczej”. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1995) oraz odznakami „Zasłużony dla Kultury Polskiej” i „Zasłużony Pracownik Morza”. Mieszka w Krakowie.[P]
Twórczość
1. Powracający z morza. [Powieść]. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1966, 184 s.
Nagrody
2. W każdą pogodę. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1969.
3. Wejście do wielkiej ligi. [Reportaż o budowie statku Manifest Lipcowy]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1973, 156 s.
4. Horoskop. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1974. Prapremiera: Gdańsk, Teatr Wybrzeże, Scena Kameralna w Sopocie 1976. Druk pt. Horoskop. (Rozmowa o Polsce w 2 aktach). „Zdanie” 1979 nr 3 s. 149-168.
Nagrody
5. Brzegiem Bałtyku. [Album]. Tekst J. Surdykowski. [Współautorzy, zdjęcia:] Z. Grabowiecki, B. Łopieński. Warszawa: Interpress 1975, 263 s.
Przekłady
angielski
niemiecki
6. Rapsod polski. Rzecz o trzydziestu latach pracy i budowy. [Współautor: B. Dostatni]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1975, 167 s.
7. Wyzwanie morza. [Szkic popularny o gospodarce morskiej]. Warszawa: Książka i Wiedza 1975, 227 s.
8. Początek wielkiej żeglugi. [Publicystyka]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1977, 287 s.
9. Groźba, wyzwanie, nadzieja. [Eseje o nauce]. Posłowie: A. Siciński. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 288 s.
10. Oblężenie. Powieść współczesna. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1981, 351 s.
11. Stan komunikacji społecznej w Polsce u progu lat osiemdziesiątych. Próba syntezy. [Współautor:] S. Brodzki. Warszawa: [Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich] 1981, 21 s.
Nagrody
12. Notatki gdańskie. [Reportaże literackie]. Londyn: Aneks 1982, 185 s. Wyd. nast.: Warszawa: Krąg* 1983; Kraków: Libertas* 1984; Szczecin: Glob 1991.
13. Partia stanu wojennego. Warszawa: Unia* 1984, 16 s.
14. Wybory bez wyboru. Nowa Huta*: [b.w.] 1984, 50 s.
15. Zapiski trampa. [Reportaże]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1985, 356 s.
16. Błękitny kontynent. [Szkic popularny o gospodarce morskiej]. Warszawa: Iskry 1986, 263 s.
17. Nie bez końca... (Memoriał dla władz PRL). Warszawa: Most* 1987, 15 s. Wyd. nast. z podtytułem O konieczności radykalnego poszerzenia porozumienia narodowego. Kraków*: [b.w. 1988], 9 s.
18. Duch Rzeczypospolitej. [Eseje historyczne]. Nowy Jork: Bicentennial Publishing Corporation, „Nowy Dziennik” 1989, 279 s. Wyd. 2 zmienione i poprawione Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 2001.
Zawartość
19. Dokąd zmierza Ameryka? czyli drugie czytanie Tocqueville'a. [Publicystyka], Warszawa: Świat Książki 2001, 173 s.
20. Nasza Ameryka. [Reportaże]. [Współautor:] J. Szczurowska-Surdykowska. Toruń: A. Marszałek 2002, 505 s.
21. SOS. [Powieść]. Warszawa: Prószyński i S-ka 2005, 342 s.
22. Wołanie o sens. [Eseje filozoficzne]. Przedmowa: J. Życiński. Warszawa: Prószyński i S-ka 2006, 255 s.
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1989, 2000, 2007.
