BIO

Urodzony 12 października 1933 w Drohiczynie Poleskim; syn Czesława Strzałkowskiego, oficera (zginął w 1940 w Katyniu), i Aleksandry z Zaniewiczów, urzędniczki (zmarła w 1938). W czasie II wojny światowej przebywał w zakładach dla sierot radzieckich i polskich sióstr urszulanek w Janowie Poleskim i Horodcu oraz ojców Franciszkanów w Kobryniu. W 1946 w ramach tzw. akcji repatriacyjnej przyjechał do Polski. Do 1949 mieszkał w Domu Chłopców Zgromadzenia Braci Opieki św. Józefa w Grodkowie na Śląsku Opolskim, gdzie zaczął uczęszczać do gimnazjum. Po zlikwidowaniu tej placówki został przeniesiony do Domu Dziecka w Koźlu. Tu uczył się początkowo w trzyletniej szkole zawodowej i uzyskał uprawnienia tokarza, a następnie uczęszczał do Technikum Żeglugi Śródlądowej, gdzie zdał maturę. Przez dwa lata był nauczycielem tego zawodu w miejscowej szkole zawodowej. Debiutował w 1955 fragmentami powieści pt. Obrońcy Góry Chełmskiej, opublikowanymi na łamach czasopisma „Głos Kozielski” (nr 6; podpisany: Alfred Konieczny). W 1956 wyjechał do Zielonej Góry, gdzie pracował w fabryce mierników elektrycznych. W 1957 rozpoczął studia z zakresu historii sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (KUL). W 1959 był współzałożycielem grupy literackiej Prom i studenckiej Grupy Plastyków „Inops”. Rozwijał twórczość literacką. Wiersze, prozę, artykuły drukował m.in. w „Kamenie” (1958, 1965-72), „Kulturze i Życiu” (1964-72, z przerwami), „Kurierze Lubelskim” (1965-68), „Głosie Nauczycielskim” (1969-72) i „Nadodrzu” (1969-71). Zajmował się grafiką artystyczną i użytkową, malarstwem oraz wykonywaniem ekslibrisów i ich kolekcjonowaniem. W 1960 został członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków; okresowo pełnił różne funkcje we władzach okręgowych. Brał udział w wielu wystawach ogólnopolskich i okręgowych. Po uzyskaniu magisterium w 1962 był asystentem w Katedrze Historii Sztuki Religijnej KUL. W 1963 zawarł związek małżeński z Anielą Słomkowską, romanistką. W 1965 był współzałożycielem Studenckiego Klubu Literackiego „Kontrapunkt” wydającego dodatek „Kuriera Lubelskiego” o tym samym tytule. W 1968 był założycielem i przewodniczącym Robotniczego Klubu Literackiego „Profile” oraz redaktorem (do 1976) wychodzącego nieregularnie dodatku literackiego pt. „Profile” do gazetki przy Zakładowym Domu Kultury Fabryki Samochodów Ciężarowych w Lublinie. W 1968 powołał Klub Literacki im. J. Czechowicza przy Radzie Okręgowej Związku Nauczycielstwa Polskiego w Lublinie; do 1981 pełnił w nim funkcję przewodniczącego. Był członkiem Krajowej Rady Korespondencyjnego Klubu Młodych Pisarzy. Od 1970 był członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983); w 1973-81 pełnił funkcję sekretarza, a w 1981-83 skarbnika Oddziału Lubelskiego Związku. W 1983 zrezygnował z pracy w KUL i poświęcił się wyłącznie twórczości literackiej i plastycznej. Swoje utwory drukował w tym okresie m.in. nadal w „Kierunkach” (1970-81) oraz „Kamenie” (1979-82) i „Literackim Głosie Nauczycielskim” (1983-84). W 1979 był współtwórcą Grupy Poetyckiej „Signum”. W 1981 otrzymał nagrodę Wojewody Lubelskiego za całokształt osiągnięć literackich. Po ogłoszeniu stanu wojennego brał udział w niezależnym życiu kulturalnym, m.in. był autorem wielu wierszy politycznych, okolicznościowych piosenek oraz jako grafik – serii znaczków pocztowych i kart. W 1982 należał do inicjatorów powołania w Lublinie Duszpasterstwa Środowisk Twórczych. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1990 otrzymał nagrodę Wojewody Lubelskiego za działalność społeczno-kulturalną. Był nagradzany i wyróżniany w wielu konkursach literackich. Za zasługi na polu bibliofilskim otrzymał w 1995 Order Białego Kruka ze Słonecznikiem, przyznany przez Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki. Od 2004 został zastępcą redaktora naczelnego pisma „Lublin. Kultura i Społeczeństwo”. W 2005 otrzymał Order Świętego Stanisława klasy IV, przyznany przez Wielką Narodową Kapitułę Orderu Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika. Wyróżniony m.in. odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1972), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1974), Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego (1978), odznaką „Za Zasługi dla Lubelszczyzny” (1978), złotą odznaką „Zasłużonemu dla Lublina” (1987). Zmarł 28 lutego 2017 w Lublinie.[P]

Twórczość

1. Inwokacje zielone. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1965, 128 s.

Zawartość

Cykle: Metafizyka; Oratorium; Psalm; Inwokacje; Apokryf.

2. Punkt odniesienia. [Wiersze i miniatury literackie]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1969, 34 s.

3. Wiązanie przestrzeni. [Wiersze i miniatury literackie]. Grafika autora. Lublin: Nauczycielski Klub Literacki im. J. Czechowicza 1972, 43 s.

Wydane z okazji II Festiwalu Kultury Związków Zawodowych.

Nagrody

Nagroda im. J. Czechowicza w 1972.

Zawartość

M.in. cykle: Otwarskie; Taranga.

4. Kobieta. Grafika, poezja, rysunek Zbigniewa Strzałkowskiego. Katalog wystawy. Lublin: Klub Międzynarodowej Prasy i Książki, Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego i Związek Polskich Artystów Plastyków 1975, [6] k.

5. Odmienianie czasu. [Opowiadania]. Ilustracje Z. Strzałkowski. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1977, 208 s.

Nagrody

Nagroda im. B. Prusa w 1977.

Zawartość

Kapucynek; Walet pikowy; Dziesięć palców; Starzy umierają w ciszy; Białe – czarne; Anioł Tobiasza; Za murami jest gorące słońce; Odwiedziny; Odmienianie czasu.

6. Dom pełen marzeń. [Powieść]. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1979, 245 s.

7. Portret literacki Ryszarda Kornackiego. [Sylwetka]. Biała Podlaska: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 1988, 16 s.

8. Uchylanie pamięci. [Wiersze]. Lublin: [Nakład autora] 1989, 62 s.

9. Zbigniew Strzałkowski. Poeta, prozaik, artysta plastyk. [Wiersze]. Lublin: Grupa Poetycka „Signum 1989, [1] k. [Inf. autora].

10. Pory roku. [Wiersze]. Lublin: Norbertinum 1991, 29 s.

11. Zodiakiem rok ponaglany. [Wiersze]. Projekt obwoluty oraz rysunki i układ graficzny Z. Strzałkowski. Lublin: Polihymnia 1993, 16 s.

12. Otwieram miasto. Lublin: Polihymnia 1994, 190 s.

Na okładce tytuł: Przedziwne opowieści o Lublinie.

13. Brewiarz osobisty. [Wiersze]. Lublin: Polihymnia 1995, 126 s.

Zawartość

M.in. cykle: Brewiarz; Konanie.

14. Psalmy miłosne. [Wiersze]. Lublin: Polihymnia 1996, 81 s.

15. Biegnąca porankiem. [Wiersze]. Lublin: Polihymnia 1998, 81 s.

16. Przestrzeń niepodległa. [Wiersze]. Lublin: Polihymnia 2000, 94 s.

17. Punkt odniesienia. [Opowiadania]. Lublin: Polihymnia 2002, 131 s.

18. W poprzek pamięci. [Powieść]. Lublin: Polihymnia 2003, 108 s.

19. Spotkania pośrodku chwil. [Opowiadania]. Rysunki: Z. Strzałkowski. Lublin: Polihymnia 2004, 193 s.

20. Brulion aforystycznych uwag różnej częstotliwości [Aforyzmy]. Lublin: Polihymnia 2005, 66 s.

Wydania osobne zbiorów ekslibrisów

Ekslibrisy astralne Zbigniewa Strzałkowskiego. Lublin: Muzeum Okręgowe Oddział im. J. Czechowicza 1971, 10 tab.
• [Dziesięć] 10 ekslibrisów dla Jego Świątobliwości Jana Pawła II Papieża z Polski. Lublin: [Nakład autora] 1983, 10 tab.

Prace redakcyjne

1. Almanach. [Wiersze]. Wybór: J. Jedziniak, Z. Strzałkowski, S. Łukowski. Lublin: Lubelski Ośrodek Korespondencyjnego Klubu Młodych Pisarzy przy ZW [Zarządzie Wojewódzkim] Związku Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej 1974, 33 s.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1995, 1998, 1999, 2006.

Autor o sobie

Z. Strzałkowski: Jak piszę wiersz. Głos Nauczycielski 1969 nr 10; Z. Strzałkowski: Mój literacki Lublin. W: Lublin literacki. Lublin 1984.

Wywiady

O młodej literaturze. Rozm. Cz. Dąbrowski. Słowo Powszechne 1972 nr 304.
Z.S. Rozm. Cz. Dąbrowski. Kierunki 1979 nr 39.
Artysta niepodległy. Ze Zbigniewem Strzałkowskim o życiu i sztuce. Rozm.: M. Jaskowiak, E. Różycka. Aktualności 2001 nr 4.

Słowniki i bibliografie

Polski Słownik Biograficzny. T. 44. Cz. 2. Warszawa 2006 (W. Lewandowski).

Ogólne

Artykuły

A. Niewczas: Słowo i obraz. O twórczości Zbigniewa Strzałkowskiego. W: Almanach Nauczycielskiego Klubu Literackiego im. J. Czechowicza w Lublinie. Cz. 2. Eseje. Lublin 1992.
A.L. Gzella: Jubileusz ponaglany. Dziennik Lubelski 1993 nr 83.
G.J. Pelica: W poprzek pamięci. Akcent 2004 nr 1/2.

Inwokacje zielone

J. Dziuba. „Kierunki1966 nr 21.
M. Sprusiński: Debiuty poetyckie. Nowe Książki 1966 nr 10 [dot. m.in. Z. Strzałkowskiego].
A.K. Waśkiewicz. „Tygodnik Kulturalny1966 nr 39.
S. Wolski: Inwokacje nie takie znów zielone. Kamena 1966 nr 9.
W. Michalski: Poetycki kontrapunkt Zbigniewa Strzałkowskiego. Głos Nauczycielski 1970 nr 16 [dot. też: Punkt odniesienia].

Punkt odniesienia [Wiersze i miniatury literackie]

T. Kłak: Poezja konkursowa?Kamena1970 nr 11.
W. Michalski: Poetycki kontrapunkt Zbigniewa Strzałkowskiego. Głos Nauczycielski 1970 nr 16 [dot. też: Inwokacje zielone].

Odmienianie czasu

Z. Irzyk: Debiut po raz wtóry. Kierunki 1977 nr 50.
W. Michalski: Różne odmiany czasu. Głos Nauczycielski 1978 nr 11.
M. Mietkowska: Odmienianie banału. Nowy Wyraz 1978 nr 2.
M. Różycki: Czas i ludzie. Literatura 1978 nr 27.

Dom pełen marzeń

W. Wołyński. „Głos Nauczycielski1979 nr 41.